Molly Wright: How every child can thrive by five | TED

Transcriber: Ivana Korom Reviewer:

Tłumaczenie: Monika Holmes Korekta: Agnieszka Fijałkowska

[Baby cooing]

(Gaworzenie dziecka)

What if I was to tell you

A gdybym wam powiedziała,

that a game of peekaboo could change the world?

że gra w a kuku może zmienić świat?

Sounds impossible, right?

Wydaje się niemożliwe, prawda?

Well, I’m here today to prove it’s not.

Jestem tu dziś, aby udowodnić, że jest to całkiem możliwe.

Hi, I’m Molly and I’m seven.

Hej, jestem Molly i mam siedem lat.

And this is my little friend, Ari.

To jest mój kolega Ari.

Say “Hi,” Ari.

Ari, powiedz “cześć“.

Hi.

Cześć.

Oh, and this is my neighbor, Amarjot.

To mój sąsiad Amarjot.

He has to take Ari away now to get ready for our experiment.

Teraz zabierze Ari’ego, aby przygotować go do naszego eksperymentu.

But don't worry, they'll be back.

Nie martwcie się, wrócą do nas.

My talk today is about some powerful things you grownups can do.

Opowiem dziś o skutecznych sposobach, w jakie możecie wpłynąć na to,

that shape us as children and the adults we become.

jakimi jesteśmy dziećmi, a potem dorosłymi.

How do I know?

Skąd mogę to wiedzieć?

Because my parents and people around me did them early and often.

Bo moi rodzice i ludzie w moim życiu stosowali je wcześnie i często.

I know not all kids are as lucky.

Nie wszyscy mają takie szczęście.

Some of my friends, some kids at my school and many around the world.

Niektórzy moi koledzy, dzieci ze szkoły czy te z różnych zakątków świata.

And I would really like to help change that.

Naprawdę chciałabym pomóc to zmienić.

Thanks to scientists,

Dzięki naukowcom

we now know just how important the first five years are

wiemy, jak ważnych jest pierwszych pięć lat życia

for our health and development,

dla naszego zdrowia i rozwoju,

especially our brains.

a w szczególności naszego mózgu.

Ari started learning long before he was even born,

Ari zaczął uczyć się już w brzuszku u mamy

from inside his mommy’s tummy.

na długo przed tym, zanim się urodził.

When Ari was born,

Kiedy Ari był niemowlakiem,

he was tiny and he cried all the time.

był maleńki i ciągle płakał.

He was always hungry and he pooped a lot.

Zawsze był głodny i robił mnóstwo kupek.

[Laughter]

(Śmiech)

Now he laughs and giggles and makes funny noises.

Teraz się śmieje, chichocze i wydaje z siebie różne zabawne dźwięki.

But those are just the changes we hear and see.

To tylko te zmiany, które widzimy i słyszmy.

That’s way more going on inside.

Znacznie więcej dzieje się w jego wnętrzu.

So, let’s talk more about our brains.

Porozmawiajmy więc o mózgu.

The blue bag is a rough size and weight of a healthy baby’s brain at birth.

Niebieski worek waży mniej więcej tyle samo, co mózg zdrowego noworodka.

The red one is a baby’s brain after the first year.

Czerwony worek to mózg dziecka po roku.

It almost doubles in volume.

Prawie dwukrotnie zwiększył swoją objętość.

And by my age, it's almost 90 percent the volume of an adult brain.

W moim wieku stanowi prawie 90 procent objętości mózgu dorosłego człowieka.

Our brains develop faster in our early years

Mózg rozwija się szybciej w pierwszych latach życia

than at any other time in our lives.

niż na innych jego etapach.

It can create up to one million neural connections every second.

Potrafi stworzyć około miliona połączeń nerwowych na sekundę.

But we need your help.

Ale potrzebujemy waszej pomocy.

Our healthy development depends on these top five things,

Nasz zdrowy rozwój zależy od tych pięciu rzeczy:

One, connecting; two, talking;

Po pierwsze: więź pomiędzy nami, po drugie: rozmowa,

three, playing; four, a healthy home,

po trzecie: zabawa, po czwarte: zdrowy dom,

five; community.

po piąte: otoczenie.

All of this helps our brains and us reach our full potential.

Wszystko to pomaga naszym mózgom i nam osiągnąć nasz pełny potencjał.

So what’s something you can do that can really make a difference?

Więc co możecie zrobić, by pozytywnie wpłynąć na nasz rozwój?

Scientists call it serve and return.

Naukowcy nazywają to “akcją - reakcją”.

That’s just a grown-up way of saying connect, talk and play with us.

Tak dorośli mówią na budowanie więzi, rozmowę i zabawę z nami.

And here’s the really big news.

A teraz wielkie wydarzenie!

Amarjot, Ari, you ready?

Amarjot, Ari, jesteście gotowi?

(Audio) Amajat: Ready?

(Dźwięk) Amarjot: Gotowy?

Molly Wright: Copycat games build imagination and empathy.

Molly Wright: Zabawy w naśladowanie ćwiczą wyobraźnię i empatię.

(Amarjot and Ari laughing)

(Amarjot i Ari śmieją się)

Naming games build vocabulary and attention.

Gry nazewnicze rozwijają słownictwo i uwagę.

Amarjot: Daddy. Ari. Daddy. Ari.

Amarjot: Tatuś. Ari. Tatuś. Ari.

MW: And games like peekabo -- yep, peekaboo --

MW: A zabawy jak gra w a kuku, tak, w a kuku,

actually build memory and trust.

rozwijają pamięć i zaufanie.

Amarjot: Peekaboo!

Amarjot: A kuku!

MW: Each time you talk to us, play with us, make us laugh,

MW: Za każdym razem, gdy się z nami bawicie, rozśmieszacie nas,

it not only builds and strengthens our relationships and mental health,

nie tylko rozwijacie i wzmacniacie nasze relacje i zdrowie psychiczne,

it actually teaches us some of the most important life skills,

ale uczycie nas najważniejszych umiejętności życiowych,

from making friends to taking the test,

takich jak zdobywanie przyjaciół, zdawanie egzaminów,

to getting a job,

szukanie pracy,

to one day maybe even starting a family of our own.

czy może nawet zakładanie rodziny w przyszłości.

Interactions early and often matter.

Wczesna i częsta interakcja ma znaczenie.

Take it from me,

Popatrzcie na mnie:

the seven-year-old up here talking about brain science.

siedmiolatka mówiąca o mózgu.

(Laughter)

(Śmiech)

OK, now let’s see what happens when the connection is taken away.

Teraz zobaczmy, co się stanie, gdy nie będzie interakcji.

So now he’s trying to get his dad’s attention again.

Dziecko próbuje przyciągnąć uwagę taty.

He’s reaching out like, “That was fun, why have you stopped?”

Zdaje się mówić: Fajnie się bawiliśmy, czemu się skończyło?

(Ari cries)

(Ari płacze)

I know it’s important for adults to use their devices sometimes,

Wiem, że dla dorosłych korzystanie z urządzeń elektronicznych jest ważne,

but kids are hardwired to seek out meaningful connections,

ale dzieci są tak zaprogramowane, że potrzebują głębokich relacji,

not receiving them causes confusion and stress.

a gdy ich nie otrzymują, doświadczają stresu i poczucia zagubienia.

OK, Amarjot, please re-engage.

Dobrze, Amarjot, ponownie zwróć uwagę na dziecko.

Amarjot: Ah, there’s Ari.

Amarjot: Ah, tutaj jesteś Ari.

(Ari laughs)

(Ari śmieje się)

MW: Now what if our whole childhood was like that last 30 seconds?

MW: A gdyby tak całe nasze dzieciństwo wyglądało jak te 30 sekund?

How hard it would be for a child to feel calm.

Jak trudno byłoby dziecku czuć się spokojnym.

To feel safe.

Czuć się bezpiecznym.

To learn to trust anyone.

Uczyć się zaufania do innych.

And the lifelong impact that would have.

Wyobraźcie sobie, jaki miałoby to wpływ na całe nasze życie.

That makes me feel sad.

Jest mi smutno, kiedy o tym myślę.

Ari only reacted the way he did and recovered so quickly

W przypadku Ari’ego była to tylko krótka reakcja, z którą szybko sobie poradził,

because the connection between him and his dad is usually so strong.

bo jego więź z tatą jest zazwyczaj bardzo mocna.

The positive relationships with the grown-ups in our lives

Pozytywne relacje z dorosłymi w naszym życiu

gives kids the confidence we need

dają nam pewność siebie, której potrzebujemy

to try new things, to explore and be a kid.

żeby próbować nowych rzeczy, odkrywać i być dziećmi.

So please,

Więc proszę,

try to remember the most special period for our development is

zapamiętajcie, że najbardziej wyjątkowy czas dla naszego rozwoju,

the first five years.

to tych pierwszych pięć lat.

Starting from inside mommy’s tummy.

Zaczynają się już w brzuszku mamusi.

What’s something really impactful you can do?

Więc co ważnego możecie zrobić?

Serve and return.

“Akcja i reakcja”.

And when?

A kiedy?

Early and often.

Jak najwcześniej i jak najczęściej.

Please give it up for a Amarjot and Ari.

Brawa dla Amarjot’a i Ari’ego.

(Applause)

(Brawa)

Every moment together is an opportunity

Każdy moment spędzony razem daje nam okazję,

to connect, talk and play.

aby budować więzi, rozmawiać i bawić się.

Imagine the difference we could make if everyone everywhere did this.

Wyobraźcie sobie zmianę na świecie, gdyby wszyscy, wszędzie tak robili.

To us, the children,

Dla nas, dzieci,

it’s so much more than just a game.

to dużo więcej niż tylko zabawa.

It's our future.

To nasza przyszłość.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

See? Peekaboo really can change the world.

Widzicie? Gra w a kuku może zmienić świat.

(Applause)

(Brawa)