Success, failure and the drive to keep creating | Elizabeth Gilbert

Tłumaczenie: Anna Snela Korekta: Małgosia Makowska

So, a few years ago I was at JFK Airport

Kilka lat temu byłam na lotnisku JFK

about to get on a flight,

i miałam wejść do samolotu,

when I was approached by two women

gdy podeszły do mnie dwie kobiety,

who I do not think would be insulted

które chyba nie obraziłyby się, gdyby usłyszały,

to hear themselves described

as tiny old tough-talking Italian-American broads.

że opisuję je jako starsze, twarde, włosko-amerykańskie kobitki.

The taller one, who is like up here,

Wyższa, która sięgała mi potąd,

she comes marching up to me, and she goes,

podchodzi do mnie i mówi:

"Honey, I gotta ask you something.

"Złotko, muszę cię o coś spytać.

You got something to do with that whole

Masz coś wspólnego

'Eat, Pray, Love' thing that's been going on lately?"

z tym głośnym ostatnio 'Jedz, módl się kochaj'?".

And I said, "Yes, I did."

Potwierdziłam.

A ona wali koleżankę po ramieniu i mówi:

And she smacks her friend and she goes,

"See, I told you, I said, that's that girl.

"Widzisz, mówiłam ci, to ta dziewczyna,

That's that girl who wrote that book

co napisała tę książkę,

based on that movie."

opartą o ten film".

(Laughter)

(Śmiech)

So that's who I am.

To właśnie ja.

And believe me, I'm extremely grateful to be that person,

Jestem ogromnie wdzięczna, będąc tą osobą,

because that whole "Eat, Pray, Love" thing

bo to całe "Jedz, módl się, kochaj"

was a huge break for me.

było dla mnie ogromnym przełomem.

But it also left me in a really tricky position

Ale postawiło mnie też w dość trudnej sytuacji

moving forward as an author

w dalszej pracy autora.

trying to figure out how in the world

Zastanawiałam się, jak na Boga znowu napiszę książkę,

I was ever going to write a book again

that would ever please anybody,

która komukolwiek się spodoba,

because I knew well in advance

bo z góry wiedziałam,

that all of those people who had adored "Eat, Pray, Love"

że wszyscy zachwyceni "Jedz, módl się, kochaj",

were going to be incredibly disappointed

będą niezwykle rozczarowani

in whatever I wrote next

cokolwiek bym napisała,

because it wasn't going to be "Eat, Pray, Love,"

bo nie będzie to "Jedz, módl się, kochaj",

and all of those people who had hated "Eat, Pray, Love"

a ci, którzy znienawidzili tę książkę

were going to be incredibly disappointed

będą rozczarowani wszystkim, co napiszę później,

in whatever I wrote next

because it would provide evidence that I still lived.

bo będzie to dowód, że wciąż żyję.

So I knew that I had no way to win,

Wiedziałam, że nie wygram.

and knowing that I had no way to win

To sprawiło, że przez chwilę na poważnie myślałam o odejściu z gry

made me seriously consider for a while

just quitting the game

and moving to the country to raise corgis.

i wyjeździe na wieś, by hodować psy.

But if I had done that, if I had given up writing,

Ale gdybym porzuciła pisanie,

I would have lost my beloved vocation,

straciłabym moje ulubione zajęcie,

so I knew that the task was that I had to find

więc wiedziałam, że moim zadaniem

some way to gin up the inspiration

jest znaleźć sposób na inspirację do kolejnej książki,

to write the next book

regardless of its inevitable negative outcome.

niezależnie od nieuchronnego, złego przyjęcia.

In other words, I had to find a way to make sure

Zatem musiałam się upewnić,

that my creativity survived its own success.

że moja kreatywność przetrwała swój sukces.

And I did, in the end, find that inspiration,

W końcu znalazłam inspirację,

but I found it in the most unlikely

a stało się to w nieprawdopodobnym i nieoczekiwanym miejscu.

and unexpected place.

I found it in lessons that I had learned earlier in life

Znalazłam ją w moich życiowych lekcjach,

about how creativity can survive its own failure.

o tym, jak kreatywność może przetrwać porażkę.

So just to back up and explain,

Cofnę się trochę i wyjaśnię.

the only thing I have ever wanted to be

Całe życie pragnęłam być pisarką.

for my whole life was a writer.

I wrote all through childhood, all through adolescence,

Pisałam jako dziecko i jako nastolatka,

by the time I was a teenager I was sending

kiedy to wysyłałam kiepskie historyjki do New Yorkera,

my very bad stories to The New Yorker,

hoping to be discovered.

w nadziei, że ktoś mnie odkryje.

After college, I got a job as a diner waitress,

Po college'u zostałam kelnerką,

kept working, kept writing,

jednocześnie pracowałam i pisałam,

kept trying really hard to get published,

starałam się coś wydać

and failing at it.

i wciąż mi się nie udawało.

I failed at getting published

Wydawnictwa odmawiały przez prawie sześć lat.

for almost six years.

So for almost six years, every single day,

Przez te lata codziennie

I had nothing but rejection letters

w mojej skrzynce na listy

waiting for me in my mailbox.

czekały tylko listy odmowne.

And it was devastating every single time,

Za każdym razem byłam załamana i zastanawiałam się,

and every single time, I had to ask myself

if I should just quit while I was behind

czy nie powinnam odpuścić,

and give up and spare myself this pain.

poddać się i oszczędzić sobie bólu.

Ale wtedy podejmowałam decyzję,

But then I would find my resolve,

and always in the same way,

zawsze taką samą,

by saying, "I'm not going to quit,

mówiąc: "Nie odpuszczę,

I'm going home."

wracam do domu".

And you have to understand that for me,

Dla mnie powrót do domu

going home did not mean returning to my family's farm.

nie oznaczał wyjazdu na rodzinną farmę.

For me, going home

Oznaczało to powrót do pracy pisarki,

meant returning to the work of writing

because writing was my home,

bo pisanie było moim domem.

because I loved writing more than I hated failing at writing,

Miłość do pisarstwa była silniejsza niż nienawiść do porażek,

which is to say that I loved writing

czyli kochałam pisanie ponad swoje ego,

more than I loved my own ego,

which is ultimately to say

co oznacza, że kochałam pisanie bardziej niż samą siebie.

that I loved writing more than I loved myself.

And that's how I pushed through it.

Tak właśnie przetrwałam.

But the weird thing is that 20 years later,

Co dziwne, 20 lat później,

during the crazy ride of "Eat, Pray, Love,"

podczas szału na "Jedz, módl się, kochaj",

I found myself identifying all over again

znowu utożsamiałam się

with that unpublished young diner waitress

z młodą kelnerką, której książek nikt nie chciał wydać.

who I used to be, thinking about her constantly,

Stale o niej myślałam,

and feeling like I was her again,

i czułam się jak ona,

which made no rational sense whatsoever

co było nieracjonalne,

because our lives could not have been more different.

bo nasze życie było całkiem odmienne.

She had failed constantly.

Ona wciąż przegrywała,

I had succeeded beyond my wildest expectation.

a ja odniosłam nieoczekiwany sukces.

We had nothing in common.

Nic nas nie łączyło.

Why did I suddenly feel like I was her all over again?

Czemu nagle znowu poczułam się jak ona?

And it was only when I was trying to unthread that

Kiedy zaczęłam o tym myśleć,

that I finally began to comprehend

powoli dotarła do mnie dziwna psychologiczna zależność

the strange and unlikely psychological connection

in our lives between the way we experience great failure

między doświadczaniem wielkiej porażki i wielkiego sukcesu.

and the way we experience great success.

So think of it like this:

Pomyślcie o tym tak:

For most of your life, you live out your existence

Przez większość życia

here in the middle of the chain of human experience

jesteście w środku łańcucha ludzkich doświadczeń,

where everything is normal and reassuring and regular,

gdzie wszystko jest normalne i pełne otuchy,

but failure catapults you abruptly way out over here

ale porażka gwałtownie wyrzuca was

into the blinding darkness of disappointment.

w oślepiający mrok rozczarowania.

Success catapults you just as abruptly but just as far

Sukces wyrzuca was równie gwałtownie i równie daleko,

way out over here

aż tu, w równie oślepiający blask sławy, uznania i pochwał.

into the equally blinding glare

of fame and recognition and praise.

And one of these fates

Jeden los jest obiektywnie postrzegany jako zły,

is objectively seen by the world as bad,

and the other one is objectively seen by the world as good,

a drugi jako dobry,

but your subconscious is completely incapable

ale podświadomość jest niezdolna

of discerning the difference between bad and good.

do rozróżnienia złego od dobrego.

The only thing that it is capable of feeling

Jedyne, co potrafi odczuć,

is the absolute value of this emotional equation,

to całkowitą wartość tego emocjonalnego równania.

the exact distance that you have been flung

Dokładną odległość,

przebytą od samego siebie.

from yourself.

And there's a real equal danger in both cases

W obu przypadkach istnieje realne ryzyko

of getting lost out there

zagubienia się w zakamarkach psychiki.

in the hinterlands of the psyche.

Ale okazuje się, że w obu przypadkach

But in both cases, it turns out that there is

also the same remedy for self-restoration,

istnieje taki sam sposób na dojście do siebie.

and that is that you have got to find your way back home again

Musisz znaleźć drogę powrotną do domu,

as swiftly and smoothly as you can,

tak szybko i gładko jak to możliwe,

and if you're wondering what your home is,

a jeśli zastanawiasz się, co jest twoim domem,

here's a hint:

oto wskazówka: twój dom jest tym,

Your home is whatever in this world you love

more than you love yourself.

co kochasz bardziej niż samego siebie.

So that might be creativity, it might be family,

Może to być kreatywność, rodzina,

it might be invention, adventure,

inwencja, przygoda,

faith, service, it might be raising corgis,

wiara, służba, może hodowla psów,

I don't know, your home is that thing

nie wiem, ale twój dom to właśnie to,

to which you can dedicate your energies

czemu z oddaniem poświęcasz swoją energię

with such singular devotion

that the ultimate results become inconsequential.

i końcowy wynik staje się mało istotny.

For me, that home has always been writing.

Dla mnie domem zawsze było pisanie.

So after the weird, disorienting success

Po dziwnym, oszałamiającym sukcesie,

który przeżyłam z "Jedz, módl się, kochaj",

that I went through with "Eat, Pray, Love,"

I realized that all I had to do was exactly

zrozumiałam, że muszę zrobić to samo,

the same thing that I used to have to do all the time

co robiłam podczas równie dezorientujących porażek.

when I was an equally disoriented failure.

I had to get my ass back to work,

Musiałam wziąć się do pracy

and that's what I did, and that's how, in 2010,

i tak zrobiłam.

Właśnie tak w 2010 roku

I was able to publish the dreaded follow-up

opublikowałam kolejną książkę.

to "Eat, Pray, Love."

And you know what happened with that book?

Wiecie co się z nią stało?

It bombed, and I was fine.

Nie niewypaliła, ale czułam się dobrze.

Actually, I kind of felt bulletproof,

Właściwie czułam się jakby kuloodporna.

because I knew that I had broken the spell

Wiedziałam, że złamałam klątwę

and I had found my way back home

i znalazłam drogę powrotną do domu,

to writing for the sheer devotion of it.

do pisania z czystej pasji.

And I stayed in my home of writing after that,

Pozostałam w moim pisarstwie

and I wrote another book that just came out last year

i napisałam kolejną książkę, wydaną w zeszłym roku.

and that one was really beautifully received,

Tę przyjęto naprawdę pięknie,

which is very nice, but not my point.

co jest miłe, ale nie w tym rzecz.

My point is that I'm writing another one now,

Chodzi o to, że teraz piszę kolejną,

and I'll write another book after that

a potem napiszę następną,

and another and another and another

i następną, i następną.

and many of them will fail,

Wiele z nich będzie porażką,

and some of them might succeed,

może niektóre sukcesem,

but I will always be safe

ale ja zawsze będę bezpieczna

from the random hurricanes of outcome

od przypadkowych burz ich przyjęcia,

as long as I never forget where I rightfully live.

dopóki pamiętam, gdzie jest moje miejsce.

Look, I don't know where you rightfully live,

Nie wiem, gdzie jest wasze miejsce,

but I know that there's something in this world

ale wiem, że jest na świecie coś,

that you love more than you love yourself.

co kochacie bardziej niż siebie samych,

Something worthy, by the way,

coś wartościowego, więc nałogi i zauroczenia się nie liczą,

so addiction and infatuation don't count,

because we all know that those are not safe places to live. Right?

bo wiadomo, że to niebezpieczne miejsca do życia.

The only trick is that you've got to identify

Sztuczka tkwi w tym,

by odkryć najlepszą, najwartościowszą i ukochaną rzecz,

the best, worthiest thing that you love most,

and then build your house right on top of it

a potem właśnie na niej budować dom

and don't budge from it.

i nigdy się stamtąd nie ruszać.

And if you should someday, somehow

A gdybyście któregoś dnia zostali wyrzuceni z tego domu

get vaulted out of your home

by either great failure or great success,

przez wielką porażkę lub sukces,

then your job is to fight your way back to that home

to waszym zadaniem jest powrót do tego domu.

the only way that it has ever been done,

Jedynym możliwym sposobem

by putting your head down and performing

jest zabranie się do pracy,

with diligence and devotion

starannie, z oddaniem, szacunkiem i namaszczeniem,

and respect and reverence

whatever the task is that love

robiąc to, do czego wzywa was miłość.

is calling forth from you next.

You just do that, and keep doing that

Zwyczajnie to zróbcie i róbcie to wciąż od nowa.

again and again and again,

and I can absolutely promise you, from long personal experience

Na podstawie własnego doświadczenia na różnych frontach,

in every direction, I can assure you

mogę obiecać, że wszystko będzie dobrze.

that it's all going to be okay.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)