What hallucination reveals about our minds | Oliver Sacks

Tłumaczenie: Krystian Aparta Korekta: Joanna Stefanska

We see with the eyes,

Widzimy za pomocą oczu.

but we see with the brain as well.

Widzimy jednak także za pomocą mózgu.

And seeing with the brain is often called imagination.

Widzenie za pomocą mózgu często nazywamy "wyobraźnią".

Znamy przestwory naszej wyobraźni,

And we are familiar with the landscapes of our own imagination,

our inscapes.

wewnętrzne krajobrazy, z którymi żyjemy od urodzenia.

We've lived with them all our lives.

But there are also hallucinations as well.

Jednak istnieją też halucynacje.

And hallucinations are completely different.

A halucynacje to coś zupełnie innego.

They don't seem to be of our creation.

Wydaje się, że nie pochodzą od nas,

They don't seem to be under control.

że nie mamy nad nimi kontroli.

They seem to come from the outside and to mimic perception.

Wydaje się, że płyną z zewnątrz,

w czym przypominają percepcję.

So I am going to be talking about hallucinations

Dziś będę mówił o halucynacjach.

and a particular sort of visual hallucination,

Opowiem o pewnym typie omamów wzrokowych,

which I see among my patients.

z którymi spotykam się u swoich pacjentów.

A few months ago, I got a phone call from a nursing home where I work.

Kilka miesięcy temu zadzwoniono do mnie z domu spokojnej starości,

gdzie jestem zatrudniony.

They told me that one of their residents, an old lady in her 90s,

Powiedziano mi, że mieszkająca w nim pani po dziewięćdziesiątce

was seeing things,

miała halucynacje.

and they wondered if she'd gone bonkers

Myśleli, że jej odbiło.

or, because she was an old lady,

Albo, ponieważ była staruszką,

whether she'd had a stroke, or whether she had Alzheimer's.

sądzili, że to wylew, albo choroba Alzheimera.

And so they asked me if I would come and see Rosalie,

Dlatego poproszono mnie, żebym przebadał Rosalie.

the old lady.

Tak nazywała się staruszka.

I went in to see her.

Kiedy się z nią zobaczyłem,

It was evident straightaway that she was perfectly sane

od razu było oczywiste, że jest całkowicie poczytalna,

and lucid and of good intelligence,

przytomna i inteligentna.

but she'd been very startled and very bewildered,

Ale była bardzo zaskoczona i zaniepokojona faktem,

because she'd been seeing things.

że doświadcza halucynacji.

And she told me -- the nurses hadn't mentioned this --

Poinformowała mnie o czymś, o czym nie wspomniały pielęgniarki.

that she was blind,

Była ociemniała.

that she had been completely blind from macular degeneration for five years.

Straciła wzrok kilka lat wcześniej, w wyniku zwyrodnienia plamki żółtej,

But now, for the last few days, she'd been seeing things.

jednak od kilku dni widywała różne rzeczy.

So I said, "What sort of things?"

Zapytałem, co widziała.

And she said, "People in Eastern dress,

Odparła: "Osoby w strojach orientalnych,

owinięte w tkaninę, chodzące po schodach.

in drapes, walking up and down stairs.

A man who turns towards me and smiles,

Mężczyznę, który odwraca się do mnie z uśmiechem,

but he has huge teeth on one side of his mouth.

ale po jednej stronie ust ma ogromne zęby.

Animals too.

I zwierzęta.

I see a white building. It's snowing, a soft snow.

Widzę biały budynek. Pada miękki śnieg.

I see this horse with a harness, dragging the snow away.

Widzę konia w uprzęży, który odciąga śnieg.

Then, one night, the scene changes.

Któregoś dnia scena się zmieniła.

I see cats and dogs walking towards me.

Koty i psy zbliżały się do mnie

They come to a certain point and then stop.

i zatrzymywały w pewnej odległości.

Then it changes again.

Potem zmieniła się znowu.

I see a lot of children. They're walking up and down stairs.

Wiele dzieci, chodzą po schodach.

They wear bright colors, rose and blue,

Mają kolorowe, różane, niebieskie ubrania,

like Eastern dress."

przypominające stroje orientalne".

Sometimes, she said, before the people come on,

Powiedziała, że czasami, zanim pojawią się ludzie,

she may hallucinate pink and blue squares on the floor,

widzi na podłodze różowe i niebieskie kwadraty,

which seem to go up to the ceiling.

które ciągną się aż do sufitu.

I said, "Is this like a dream?"

Spytałem: "Czy to przypomina sen?"

And she said, "No, it's not like a dream. It's like a movie."

Odpowiedziała: "Nie, raczej film.

Jest tam kolor, ruch.

She said, "It's got color. It's got motion.

But it's completely silent, like a silent movie."

Ale nie ma dźwięku, jak w niemym kinie".

And she said it's a rather boring movie.

Stwierdziła, że to bardzo nudny film.

(Laughter)

"Ci wszyscy ludzie w strojach orientalnych

She said, "All these people with Eastern dress,

walking up and down, very repetitive, very limited."

tylko chodzą i chodzą, to takie monotonne i ograniczone".

(Laughter)

(Śmiech)

And she had a sense of humor.

Rosie ma dobre poczucie humoru.

She knew it was a hallucination, but she was frightened.

Wiedziała, że to halucynacje.

Ale bała się, bo przez 95 lat swojego życia nigdy nie miała halucynacji.

She had lived 95 years,

and she'd never had a hallucination before.

She said that the hallucinations were unrelated to anything she was thinking

Powiedziała, że omamy nie miały związku z niczym,

o czym akurat myślała, co czuła i co robiła.

or feeling or doing,

Pojawiały się i znikały bez wyraźnego powodu.

that they seemed to come on by themselves, or disappear.

She had no control over them.

Nie miała nad nimi kontroli.

Nie znała osób i miejsc,

She said she didn't recognize any of the people or places

które pojawiały się w halucynacjach.

in the hallucinations,

and none of the people or the animals --

I wydawało się,

well, they all seemed oblivious of her.

że ludzie i zwierzęta w omamach nie są świadomi jej istnienia.

And she didn't know what was going on.

Nie miała pojęcia, co się dzieje.

She wondered if she was going mad or losing her mind.

Martwiła się, że oszaleje, że postrada rozum.

Well, I examined her carefully.

Przebadałem ją dokładnie.

She was a bright old lady,

To bardzo inteligentna staruszka.

Całkowicie poczytalna, bez problemów zdrowotnych.

perfectly sane.

She had no medical problems.

She wasn't on any medications which could produce hallucinations.

Nie zażywała żadnych leków, które mogłyby wywołać omamy.

But she was blind.

Ale była ociemniała.

And I then said to her, "I think I know what you have."

Powiedziałem: "Chyba wiem, co pani dolega.

I said, "There is a special form of visual hallucination

Istnieje szczególna postać omamów wzrokowych,

which may go with deteriorating vision or blindness.

które idą w parze z utratą wzroku i ślepotą".

This was originally described," I said,

Dodałem: "Po raz pierwszy opisał je Charles Bonnet,

"right back in the 18th century,

by a man called Charles Bonnet.

już w osiemnastym wieku.

And you have Charles Bonnet syndrome.

Ma pani zespół Charlesa Bonneta.

There's nothing wrong with your brain. There's nothing wrong with your mind.

Pani mózg i umysł są w porządku.

To zespół Charlesa Bonneta".

You have Charles Bonnet syndrome."

And she was very relieved at this,

Rosie poczuła wielką ulgę,

that there was nothing seriously the matter,

dowiedziawszy się, że nie dzieje się nic poważnego,

and also rather curious.

ale była też ciekawa.

She said, "Who is this Charles Bonnet?"

Zapytała "A kim był Charles Bonnet?

She said, "Did he have them himself?"

Sam też na to cierpiał?"

And she said, "Tell all the nurses that I have Charles Bonnet syndrome."

I dodała jeszcze: "Proszę poinformować wszystkie pielęgniarki,

że mam zespół Charlesa Bonneta".

(Laughter)

(Śmiech)

"I'm not crazy. I'm not demented. I have Charles Bonnet syndrome."

"Nie zwariowałam, nie mam demencji. To zespół Charlesa Bonneta".

Well, so, I did tell the nurses.

Powiedziałem o tym pielęgniarkom.

Now this, for me, is a common situation.

Często spotykam się z taką sytuacją.

I work in old-age homes, largely.

Pracuję często w domach spokojnej starości.

I see a lot of elderly people

Mam pacjentów w podeszłym wieku,

niedosłyszących i niedowidzących.

who are hearing-impaired or visually impaired.

About 10 percent of the hearing-impaired people

Około 10% osób niedosłyszących

get musical hallucinations.

doświadcza halucynacji dźwiękowych,

And about 10 percent of the visually impaired people

natomiast około 10% osób niedowidzących

get visual hallucinations.

cierpi na omamy wzrokowe.

You don't have to be completely blind,

Nie tylko ci całkowicie ociemniali,

only sufficiently impaired.

także niedowidzący.

Now, with the original description in the 18th century,

Z tego, co mówi raport Charlesa Bonneta z XVIII wieku,

Charles Bonnet did not have them.

on sam na to nie cierpiał.

His grandfather had these hallucinations.

Halucynacji doświadczał jego dziadek.

His grandfather was a magistrate, an elderly man.

Dziadek był sędzią pokoju, człowiekiem starszym.

He'd had cataract surgery.

Cierpiał na zaćmę, przeszedł operację.

His vision was pretty poor.

Miał bardzo słaby wzrok.

And in 1759, he described to his grandson

W roku 1759 opisał wnukowi,

various things he was seeing.

co czasami widywał.

The first thing he said was he saw a handkerchief in midair.

Za pierwszym razem zobaczył zawieszoną w powietrzu chusteczkę.

It was a large blue handkerchief with four orange circles.

Wielką, błękitną chusteczkę z czterema pomarańczowymi okręgami.

And he knew it was a hallucination.

Uświadomił sobie, że to halucynacja.

You don't have handkerchiefs in midair.

Chusteczki nie lewitują.

And then he saw a big wheel in midair.

Potem zobaczył wielkie, latające koło.

But sometimes he wasn't sure whether he was hallucinating or not,

Czasami jednak nie był pewien czy to, co widzi, to halucynacja,

because the hallucinations would fit in the context of the visions.

bo omamy włączały się w to,

co widział w otoczeniu.

So on one occasion, when his granddaughters were visiting them,

Pewnego razu, gdy odwiedziły go wnuczki, zapytał:

"A kim są ci przystojni mężczyźni, którzy wam towarzyszą?"

he said, "And who are these handsome young men with you?"

(Laughter)

And they said, "Alas, Grandpapa, there are no handsome young men."

Odpowiedziały: "Niestety, dziadku, nie ma tu żadnych przystojnych mężczyzn."

And then the handsome young men disappeared.

I wtedy mężczyźni zniknęli.

It's typical of these hallucinations

Omamy tego typu bardzo często pojawiają się nagle

that they may come in a flash and disappear in a flash.

i nagle znikają.

They don't usually fade in and out.

Zwykle nie jest to proces stopniowy.

They are rather sudden, and they change suddenly.

Zjawiają się nieoczekiwanie i często nagle się zmieniają.

Dziadek Bonneta, Charles Lullin,

Charles Lullin, the grandfather,

saw hundreds of different figures,

widywał setki różnych postaci,

different landscapes of all sorts.

różnorakich krajobrazów.

On one occasion, he saw a man in a bathrobe smoking a pipe,

Raz ujrzał mężczyznę w szlafroku, palącego fajkę

and realized it was himself.

i uświadomił sobie, że widzi siebie samego.

That was the only figure he recognized.

Ten jedyny raz rozpoznał postać w halucynacji.

On one occasion, when he was walking in the streets of Paris,

Pewnego razu, przechadzając się ulicami Paryża,

he saw -- this was real -- a scaffolding.

zobaczył - w rzeczywistości - rusztowanie.

But when he got back home, he saw a miniature of the scaffolding,

A po powrocie do domu, na stoliku ujrzał

six inches high,

piętnastocentymetrową miniaturę tego rusztowania.

on his study table.

This repetition of perception is sometimes called "palinopsia."

Takie powtarzanie się obrazu wzrokowego nazywamy "palinopsją".

Źródłem tego, co działo się z nim,

With him and with Rosalie,

what seems to be going on --

oraz z Rosalie...

and Rosalie said, "What's going on?" --

Pytała się "Jak to się dzieje?"

and I said that as you lose vision,

Więc dzieje się to tak, że po utracie widzenia,

as the visual parts of the brain are no longer getting any input,

odpowiedzialne za nie obszary mózgu nie otrzymują stymulacji

they become hyperactive and excitable,

i stają się nadpobudliwe i nadwrażliwe.

and they start to fire spontaneously.

Uruchamiają się samorzutnie

i wtedy widzi się coś, czego nie ma.

And you start to see things.

The things you see can be very complicated indeed.

Takie omamy mogą być bardzo złożone.

Jedna z moich pacjentek, która, jak Charles Lullin,

With another patient of mine who also had some vision,

nie była kompletnie ociemniała,

często martwiła się treścią swych omamów.

the visions she had could be disturbing.

On one occasion, she said she saw a man in a striped shirt in a restaurant.

Pewnego razu ujrzała w restauracji mężczyznę w pasiastej koszuli.

And he turned round,

Mężczyzna odwrócił się,

and then he divided into six figures in striped shirts,

a potem rozdzielił na 6 identycznych postaci,

who started walking towards her.

które zaczęły do niej podchodzić.

And then the six figures came together, like a concertina.

Następnie postacie złożyły się w jedną, jak akordeon.

Once, when she was driving,

Pewnego razu, kiedy jechała z mężem samochodem,

or rather, her husband was driving,

the road divided into four

droga rozdzieliła się na czworo.

and she felt herself going simultaneously up four roads.

Miała wrażenie, że jedzie jednocześnie po 4 różnych drogach.

Miewała też omamy ruchome.

She had very mobile hallucinations as well.

A lot of them had to do with a car.

Wiele z nich związanych było z samochodem.

Sometimes she would see a teenage boy sitting on the hood of the car.

Czasami ukazywał jej się nastoletni chłopiec, siedzący na masce.

He was very tenacious,

Trzymał się wytrwale i gładko przechylał się przy skrętach.

and he moved rather gracefully when the car turned.

And then when they came to a stop,

A gdy samochód się zatrzymywał,

the boy would do a sudden vertical takeoff, 100 foot in the air,

chłopiec wyskakiwał na 30 metrów w górę,

and then disappear.

po czym znikał.

Another patient of mine had a different sort of hallucination.

Inna pacjentka cierpiała na inny rodzaj omamów.

This was a woman who didn't have trouble with her eyes

Miała problem nie z oczami, ale z obszarem mózgu

but the visual parts of her brain,

odpowiedzialnym za widzenie.

a little tumor in the occipital cortex.

Miała niewielki guz w korze potylicznej.

And, above all, she would see cartoons.

Najczęściej widywała filmy rysunkowe.

And these cartoons would be transparent,

Były one półprzezroczyste

and would cover half the visual field, like a screen.

i zakrywały połowę pola widzenia, niczym ekran.

And especially, she saw cartoons of Kermit the Frog.

W większości tych kreskówek występował Kermit Żaba.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, I don't watch Sesame Street,

Nie oglądam Ulicy Sezamkowej,

ale pamiętam, że ta pacjentka powtarzała:

but she made a point of saying,

"Why Kermit?" she said, "Kermit the Frog means nothing to me."

"Dlaczego akurat Kermit? On dla mnie nic nie znaczy".

You know, I was wondering about Freudian determinants: Why Kermit?

Zastanawialiśmy się nad powodami freudowskimi.

"Dlaczego Kermit?

"Kermit the Frog means nothing to me."

Żaba Kermit nic dla mnie nie znaczy".

She didn't mind the cartoons too much.

Kreskówki w omamach nie martwiły jej,

But what did disturb her

jednak doświadczała też uciążliwych halucynacji

was she got very persistent images or hallucinations of faces,

przedstawiających twarze,

and as with Rosalie, the faces were often deformed,

i tak jak u Rosalie, twarze te były często zniekształcone.

with very large teeth or very large eyes.

Miały wielkie zęby, ogromne oczy.

And these frightened her.

Bała się ich.

Well, what is going on with these people?

A więc, skąd te objawy?

As a physician, I have to try and define what's going on

Jako lekarz, muszę określić, na czym polega przypadłość

and to reassure people,

i dodać pacjentom otuchy.

especially to reassure them that they're not going insane.

Co najważniejsze - uspokoić ich, że nie są chorzy psychicznie.

Jak mówiłem, takie omamy pojawiają się

Something like 10 percent, as I said,

of visually impaired people get these.

u mniej więcej 10% osób niedowidzących.

But no more than one percent of the people acknowledge them,

Jednak zgłasza je mniej niż jeden procent.

because they are afraid they will be seen as insane or something.

Boją się, że zostaną uznani za chorych psychicznie.

And if they do mention them to their own doctors,

A ci, którzy zgłaszają to lekarzowi,

mogą otrzymać niewłaściwą diagnozę.

they may be misdiagnosed.

In particular, the notion is that if you see things or hear things,

Istnieje przekonanie, że widzenie czegoś, czego nie ma, to szaleństwo.

you're going mad.

But the psychotic hallucinations are quite different.

Jednak omamy w psychozie są zupełnie inne.

Psychotic hallucinations, whether they are visual or vocal,

Omamy psychotyczne, wizualne czy dźwiękowe,

they address you.

zwracają się do nas, oskarżają.

They accuse you, they seduce you, they humiliate you, they jeer at you.

Uwodzą, upokarzają, szydzą.

You interact with them.

Przeprowadzamy z nimi interakcje.

There is none of this quality of being addressed

Halucynacje w zespole Charlesa Bonneta

with these Charles Bonnet hallucinations.

nigdy nie porozumiewają się z osobą.

There is a film. You're seeing a film which has nothing to do with you --

Są jak film, który oglądamy, choć nie ma z nami nic wspólnego.

or that's how people think about it.

Przynajmniej tak odbierają to chorzy.

There is also a rare thing called temporal lobe epilepsy,

Istnieje też rzadka przypadłość nazywana padaczką skroniową.

and sometimes, if one has this,

Cierpiący na nią mogą czasami odnosić wrażenie,

one may feel oneself transported back to a time and place in the past.

że znaleźli się w jakimś zdarzeniu z przeszłości.

You're at a particular road junction.

Stoją na konkretnym skrzyżowaniu.

You smell chestnuts roasting.

Czują zapach pieczonych kasztanów.

You hear the traffic. All the senses are involved.

Słyszą samochody. Wrażenia płyną przez wszystkie zmysły.

Czekają na narzeczoną.

And you're waiting for your girl.

And it's that Tuesday evening back in 1982.

To ten wtorkowy wieczór w roku 1982.

The temporal lobe hallucinations are all sense hallucinations,

Halucynacje w padaczce skroniowej obejmują wszystkie zmysły,

full of feeling, full of familiarity,

są pełne uczuć, znajomych treści,

located in space and time,

dzieją się w konkretnej chwili i miejscu,

coherent, dramatic.

są przemożne i spójne wewnętrznie.

The Charles Bonnet ones are quite different.

Omamy w zespole Charlesa Bonneta są inne.

In the Charles Bonnet hallucinations, you have all sorts of levels,

W zespole Charlesa Bonneta wyróżniamy różne poziomy omamów,

from the geometrical hallucinations --

od halucynacji geometrycznych,

the pink and blue squares the woman had --

jak wspomniane różowe i niebieskie kwadraty,

up to quite elaborate hallucinations

po bogate halucynacje, zawierające postacie ludzkie,

with figures and especially faces.

bardzo często twarze.

Faces, and sometimes deformed faces,

Twarze, czasami zniekształcone,

are the single commonest thing in these hallucinations.

to najbardziej powszechny element takich halucynacji.

And one of the second commonest is cartoons.

Często pojawiają się także filmy animowane.

So, what is going on?

Więc o co w tym chodzi?

Fascinatingly, in the last few years,

Co fascynujące, od kilku lat

it's been possible to do functional brain imagery,

dzięki funkcjonalnemu rezonansowi magnetycznemu

to do fMRI on people as they are hallucinating,

możemy badać mózg, kiedy pacjent doświadcza omamów.

Dzięki temu odkryto, że uaktywniają się wtedy

and, in fact, to find that different parts of the visual brain are activated

różne obszary mózgu odpowiedzialne za percepcję wzrokową.

as they are hallucinating.

When people have these simple, geometrical hallucinations,

W przypadku prostych halucynacji geometrycznych

the primary visual cortex is activated.

uaktywnia się pierwszorzędowa kora wzrokowa.

This is the part of the brain which perceives edges and patterns.

Ten obszar odpowiada za percepcję wzorów i krawędzi.

You don't form images with your primary visual cortex.

Nie służy do percepcji złożonych obrazów.

When images are formed,

W tworzeniu takich obrazów bierze udział część kory wzrokowej

a higher part of the visual cortex is involved, in the temporal lobe.

znajdująca się wyżej, w płacie skroniowym,

a dokładniej w obszarze nazywanym zakrętem wrzecionowatym.

And in particular, one area of the temporal lobe

is called the fusiform gyrus.

And it's known that if people have damage in the fusiform gyrus,

Wiadomo, że uszkodzenie w obszarze zakrętu wrzecionowatego

they may lose the ability to recognize faces.

może pozbawić osobę zdolności rozpoznawania twarzy,

But if there's an abnormal activity in the fusiform gyrus,

ale nadmierna aktywność w tym obszarze może wywołać omamy

they may hallucinate faces,

zawierające twarze.

and this is exactly what you find in some of these people.

Właśnie z tym spotykamy się u niektórych z tych pacjentów.

There is an area in the anterior part of this gyrus

W tylnej części zakrętu znajduje się obszar

where teeth and eyes are represented,

odpowiedzialny za reprezentację zębów i oczu.

and that part of the gyrus is activated

Ta część zakrętu wrzecionowatego jest aktywna,

when people get the deformed hallucinations.

gdy w halucynacjach pojawiają się zniekształcone twarze.

There is another part of the brain which is especially activated

Inna część mózgu

jest aktywna, gdy widzimy rysunki i animację.

when one sees cartoons.

It's activated when one recognizes cartoons,

Zarówno kiedy je oglądamy, kiedy je rysujemy

when one draws cartoons and when one hallucinates them.

i kiedy pojawiają się one w naszych omamach.

It's very interesting that that should be specific.

Bardzo ciekawe, że te obszary są tak wyspecjalizowane.

There are other parts of the brain which are specifically involved

Inne obszary mózgu związane są konkretnie z rozpoznawaniem

with the recognition and hallucination of buildings and landscapes.

i widzeniem w omamach budynków i krajobrazów.

Around 1970, it was found that there were not only parts of the brain,

W latach 70. odkryto, że specjalizacja nie dotyczy tylko obszarów,

but particular cells.

ale konkretnych komórek.

"Face cells" were discovered around 1970.

Mniej więcej w roku 1970 odkryto "komórki twarzy".

And now we know that there are hundreds of other sorts of cells,

Obecnie wiemy, że istnieją setki takich typów komórek,

which can be very, very specific.

a niektóre są bardzo wyspecjalizowane.

So you may not only have "car" cells, you may have "Aston Martin" cells.

Tak, że mogą istnieć nie tylko "komórki samochodu",

ale wręcz "komórki Astona Martina".

(Laughter)

(Śmiech)

I saw an Aston Martin this morning. I had to bring it in.

Rano zobaczyłem Astona Martina.

Musiałem jakoś o nim wspomnieć.

(Laughter)

A teraz już gdzieś tu siedzi.

And now it's in there, somewhere.

So --

(Śmiech)

(Laughter)

now, at this level, in what's called the inferotemporal cortex,

Na tym poziomie, w obrębie tak zwanej kory dolnoskroniowej,

pojawiają się jedynie obrazy wizualne,

there are only visual images,

or figments or fragments.

ulotne wizerunki, wytwory wyobraźni.

It's only at higher levels that the other senses join in

Dopiero na wyższych poziomach dochodzą pozostałe zmysły

and there are connections with memory and emotion.

i włączają się wspomnienia i emocje.

W zespole Charlesa Bonneta nie ma przejścia na te poziomy.

And in the Charles Bonnet syndrome,

you don't go to those higher levels.

You're in these levels of inferior visual cortex,

Zatrzymujemy się w korze dolnoskroniowej,

where you have thousands and tens of thousands

gdzie są dziesiątki tysięcy,

and millions of images,

miliony obrazów, fragmentów obrazów,

or figments or fragmentary figments,

niepełnych wyobrażeń,

all neurally encoded in particular cells or small clusters of cells.

zakodowanych w neuronach,

konkretnych komórkach lub grupach komórek.

Normally, these are all part of the integrated stream of perception,

W normalnej sytuacji to wszystko wchodzi w skład

zintegrowanego strumienia percepcji czy wyobraźni.

or imagination,

and one is not conscious of them.

I nie jesteśmy świadomi tych obrazów.

It is only if one is visually impaired or blind

Proces ten jest zaburzony jedynie u osób niedowidzących lub niewidomych.

that the process is interrupted.

And instead of getting normal perception,

W miejsce normalnej percepcji

you're getting an anarchic,

pojawia się anarchistyczna, niepohamowana stymulacja czy wyzwolenie

convulsive stimulation, or release,

of all of these visual cells in the inferotemporal cortex.

komórek kory wzrokowej w korze dolnoskroniowej.

So, suddenly, you see a face. Suddenly, you see a car.

Dlatego nagle widzimy twarz, samochód.

Suddenly this and suddenly that.

Ni stąd, ni zowąd coś się pojawia.

The mind does its best to organize

Umysł robi, co może, by to zorganizować,

and to give some sort of coherence to this,

nadać wszystkiemu jakąś wewnętrzną spójność,

but not terribly successfully.

ale nie radzi sobie zbyt dobrze.

When these were first described,

Gdy odkryto istnienie tych omamów,

it was thought that they could be interpreted like dreams.

sądzono, że można poddać je interpretacji, jak sny.

But, in fact, people say,

Ale osoby, które ich doświadczają,

"I don't recognize the people. I can't form any associations.

mówią: "Nie znam tych ludzi. Z niczym mi się to nie kojarzy".

"Kermit niczego dla mnie nie symbolizuje".

Kermit means nothing to me."

You don't get anywhere, thinking of them as dreams.

Nigdzie nie dojdziemy, traktując je jak marzenia senne.

Cóż, przekazałem mniej więcej to, co chciałem przekazać.

Well, I've more or less said what I wanted.

I think I just want to recapitulate and say this is common.

Podsumowując, chciałbym podkreślić,

że to powszechna przypadłość.

Think of the number of blind people.

Ile jest osób niewidomych?

There must be hundreds of thousands of blind people

Z pewnością setki tysięcy doświadczają tych omamów,

who have these hallucinations

but are too scared to mention them.

ale nie przyznają się ze strachu.

So this sort of thing needs to be brought into notice,

To coś, co należy uświadomić powszechnie,

wśród pacjentów, lekarzy, ogółu populacji.

for patients, for doctors, for the public.

Finally, I think they are infinitely interesting and valuable,

Uważam, że takie omamy

są niezmiernie ciekawe i stanowią cenne źródło informacji

for giving one some insight as to how the brain works.

na temat działania ludzkiego mózgu.

Charles Bonnet said, 250 years ago --

250 lat temu, Charles Bonnet zastanawiał się,

he wondered how, thinking of these hallucinations,

jak omawiane przez niego halucynacje,

how, as he put it, the theater of the mind

które nazywał "teatrem umysłu",

could be generated by the machinery of the brain.

generowane są przez mózgową maszynerię.

Now, 250 years later,

Sądzę, że obecnie, 250 lat później,

I think we're beginning to glimpse how this is done.

jesteśmy bliżsi zrozumienia tego, jak powstają.

Thanks very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)

Chris Anderson: That was superb. Thank you so much.

Chris Anderson: Dziękuję za tę wyśmienitą prelekcję.

You speak about these things with so much insight

Masz wielki wgląd w ten temat,

and empathy for your patients.

masz tyle empatii dla swoich pacjentów.

Have you yourself experienced any of the syndromes you write about?

Czy doświadczyłeś osobiście którychś z objawów, które opisujesz?

Oliver Sacks: I was afraid you would ask that.

Oliver Sacks: Bałem się, że o to zapytasz.

(Laughter)

(Śmiech)

Well, yeah, a lot of them.

Cóż, doświadczyłem wielu z nich.

And, actually, I'm a little visually impaired myself.

Sam jestem niedowidzący.

I'm blind in one eye and not terribly good in the other.

Jestem ślepy na jedno oko, nie za dobrze widzę drugim.

And I see the geometrical hallucinations.

I doświadczam halucynacji geometrycznych.

But they stop there.

Ale tylko takich.

CA: And they don't disturb you?

C.A.: Ale pewnie nie martwisz się nimi?

Because you understand what's doing it, it doesn't make you worried?

Bo rozumiesz, co je powoduje. Czy to pomaga?

O.S.: Nie przejmuję się nimi bardziej, niż szumami usznymi.

OS: Well, they don't disturb me any more than my tinnitus,

which I ignore.

Które po prostu ignoruję.

They occasionally interest me,

Niektóre omamy mnie zaciekawiają.

and I have many pictures of them in my notebooks.

W swoich notatkach mam wiele ich szkiców.

I've gone and had an fMRI myself,

Zrobiłem sobie funkcjonalny rezonans magnetyczny,

to see how my visual cortex is ticking over.

żeby zobaczyć, jak zaczyna dominować kora wzrokowa.

And when I see all these hexagons

Kiedy widzę te sześciokąty, oraz bardziej złożone rzeczy,

and complex things, which I also have,

które widuję w wyniku migreny ocznej,

in visual migraine,

I wonder whether everyone sees things like this

zastanawiam się, czy wszyscy je widują

and whether things like cave art or ornamental art

i czy na przykład malarstwo jaskiniowe, czy ozdobne

may have been derived from them a bit.

mogły rozwinąć się po części w wyniku tych objawów.

CA: That was an utterly, utterly fascinating talk.

C.A.: Fascynująca prelekcja.

Thank you so much for sharing.

Dziękuję za podzielenie się doświadczeniami.

OS: Thank you. Thank you.

O.S.: Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)