What hallucination reveals about our minds | Oliver Sacks

Translator: YSLU MA translators 2010-2012 Reviewer: Lily Tsarukyan

We see with the eyes,

Մենք տեսնում ենք աչքերով,

but we see with the brain as well.

սակայն մենք նաև ուղեղով ենք տեսնում:

And seeing with the brain is often called imagination.

Եվ ուղեղով տեսնելը հաճախ կոչվում է երևակայություն

Մենք ծանոթ ենք մեր սեփական երևակայության բնապատկերներին,

And we are familiar with the landscapes of our own imagination,

our inscapes.

մեր ներաշխարհին,քանի որ մենք մի ամբողջ կյանք ենք ապրել դրանց հետ:

We've lived with them all our lives.

But there are also hallucinations as well.

Բայց գոյություն ունեն նաև հալյուցինացիներ,

And hallucinations are completely different.

Եվ դրանք միանգամայն այլ բաներ են:

They don't seem to be of our creation.

Հալյուցինացիաները չեն ստեղծվում մեր կողմից:

They don't seem to be under control.

Դրանք մեր կողմից չեն կառավարվում:

They seem to come from the outside and to mimic perception.

Թվում է, թե դրանք դրսից են գալիս,

և նմանակում են ընկալման գործընթացին:

So I am going to be talking about hallucinations

Այսպիսով, ես խոսելու եմ հալյուցինացիաների մասին,

and a particular sort of visual hallucination,

Եվ մասնավորապես տեսողական հալյուցինացիայի մի տեսակի մասին,

which I see among my patients.

որը հաճախ եմ նկատում հիվանդներիս շրջանում:

A few months ago, I got a phone call from a nursing home where I work.

Մի քանի ամիս առաջ ես հեռախոսազանգ ստացա

այն ծերանոցներից մեկից, որտեղ աշխատում եմ:

They told me that one of their residents, an old lady in her 90s,

Ինձ ասացին, որ ծերերից մեկը՝ 90 տարեկան մի կին,

was seeing things,

ինչ–որ բաներ էր տեսնում

and they wondered if she'd gone bonkers

Եվ նրանց հետաքրքրում էր` նա արդյոք ցնորվել էր,

or, because she was an old lady,

թե քանի որ տարեց կին էր,

whether she'd had a stroke, or whether she had Alzheimer's.

կաթված էր ստացել կամ Ալցեյմերի հիվանդություն ուներ:

And so they asked me if I would come and see Rosalie,

Եվ նրանք հարցրեցին, թե կգն՞ամ տեսնելու Ռոզալիին`

the old lady.

այդ ծեր կնոջը:

I went in to see her.

Գնացի նրան տեսնելու:

It was evident straightaway that she was perfectly sane

Միանգամայն ակնհայտ էր,

որ նա լրիվ նորմալ էր

and lucid and of good intelligence,

բանականությունը գործում էր, խելքն էլ էր տեղը,

but she'd been very startled and very bewildered,

բայց նա շատ ցնցված էր, շփոթված

because she'd been seeing things.

որովհետև ինչ –որ բաներ էր տեսնում:

And she told me -- the nurses hadn't mentioned this --

Եվ նա ինձ ասաց,

բուժքույրերը դա չէին նշել,

that she was blind,

որ նա կույր է ,

that she had been completely blind from macular degeneration for five years.

որ 5 տարի նա լիովին կույր է եղել մակուլյար դեգեներացիայից:

But now, for the last few days, she'd been seeing things.

Բայց հիմա` վերջին մի քանի օրերը նա ինչ – որ բաներ էր տեսնում:

So I said, "What sort of things?"

Ես հարցրեցի . <<Ինչե՞ր եք տեսնում>>

And she said, "People in Eastern dress,

և նա ասաց .<<Արևելյան զգեստներով մարդկանց,

in drapes, walking up and down stairs.

փաթաթված վարագույրներով , ովքեր բարձրանում և իջնում են աստիճաններով:

A man who turns towards me and smiles,

Մի մարդու, ով շրջվում է ինձ ու ժպտում:

but he has huge teeth on one side of his mouth.

Բայց նա հսկայական ատամ ունի իր բերանի մի կողմում:

Animals too.

Կենդանիներ էլ եմ տեսնում:

I see a white building. It's snowing, a soft snow.

Ես մի սպիտակ շենք եմ տեսնում: Ձյուն է գալիս, փափուկ ձյուն:

I see this horse with a harness, dragging the snow away.

Տեսնում եմ լծասարքին լծված այս ձիուն, որը մաքրում է ձյունը:

Then, one night, the scene changes.

Հետո հաջորդ գիշեր տեսարանը փոխվում է:

I see cats and dogs walking towards me.

Ես տեսնում եմ շներ ու կատուներ, որոնք քայլում են իմ ուղղությամբ:

They come to a certain point and then stop.

Նրանք գալիս են մինչև մի որոշակի կետ, հետո կանգ են առնում:

Then it changes again.

Հետո տեսարանը նորից փոխվում է:

I see a lot of children. They're walking up and down stairs.

Ես տեսնում եմ շատ երեխաներ: Նրանք աստիճաններով բարձրանում են և իջնում:

They wear bright colors, rose and blue,

Նրանք կրում են վառ գույներով զգեստներ` վարդագույն և կապույտ,

like Eastern dress."

ինչպես արևելյան զգեստները>>:

Sometimes, she said, before the people come on,

Նա ասաց, որ երբեմն, նախքան մարդկանց հայտնվելը,

she may hallucinate pink and blue squares on the floor,

նրա աչքին հատակի վրա վարդագույն և կապույտ քառակուսիներ էին երևում,

which seem to go up to the ceiling.

որոնք կարծես բարձրանում էին առաստաղի վրա:

I said, "Is this like a dream?"

Ես հարցրեցի . <<Դա երազի նմա՞ն է>>:

And she said, "No, it's not like a dream. It's like a movie."

Նա պատասխանեց. <<Ոչ, դա երազի նման չէ, ֆիլմի նման է>>:

Նա ասաց.<<Այն գունավոր է, շարժվող:

She said, "It's got color. It's got motion.

But it's completely silent, like a silent movie."

Բայց անձայն է, ինչպես համր ֆիլմը>>:

And she said it's a rather boring movie.

Ու նաև ավելացրեց, որ դա բավականին ձանձրալի ֆիլմ է:

(Laughter)

Նա ասաց. <<Արևելյան զգեստներով այդ բոլոր մարդիկ,

She said, "All these people with Eastern dress,

walking up and down, very repetitive, very limited."

որոնք բարձրանում և իջնում են աստիճաններով , շատ են կրկնվում ու սահմանափակ են >>:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And she had a sense of humor.

Ի դեպ՝նա հումորի մեծ զգացում ուներ:

She knew it was a hallucination, but she was frightened.

Նա գիտեր, որ դա հալյուցինացիա էր:

Սակայն նա վախեցել էր: Նա ապրել էր 95 տարի

She had lived 95 years,

and she'd never had a hallucination before.

և նախկինում երբեք հալյուցինացիա չէր ունեցել:

She said that the hallucinations were unrelated to anything she was thinking

Նա ասում էր, որ հալյուցինացիաները կապ չունեն

իր մտածածի, զգացածի կամ արածի հետ,

or feeling or doing,

որ դրանք ասես ինքնաբերաբար են առաջանում և անհետանում:

that they seemed to come on by themselves, or disappear.

She had no control over them.

Նա չի կարողանում վերահսկել դրանք:

Նա ասում էր նաև, որ չի ճանաչում

She said she didn't recognize any of the people or places

այն մարդկանց ու վայրերը

in the hallucinations,

որոնց տեսել է հալյուցինացիաներում:

and none of the people or the animals --

Եվ ո՛չ մարդկանց, ո՛չ էլ կենդանիներին

well, they all seemed oblivious of her.

նա հետո չէր հիշում:

And she didn't know what was going on.

Եվ նա չգիտեր` ինչ էր կատարվում :

She wondered if she was going mad or losing her mind.

Նա ուզում էր իմանալ՝արդյոք ցնորվու՞մ է,

թե խելքն է թռցնում :

Well, I examined her carefully.

Ես նրան ուշադիր զննեցի:

She was a bright old lady,

Նա զվարթ ծեր կին էր `

լիովին ողջամիտ: Նա ոչ մի բժշկական խնդիր չուներ.

perfectly sane.

She had no medical problems.

She wasn't on any medications which could produce hallucinations.

Նա ոչ մի դեղամիջոց չէր ընդունում, որոնք կարող էին հալյուցինացիաների հանգեցնել:

But she was blind.

Բայց նա կույր էր:

And I then said to her, "I think I know what you have."

Այդ ժամանակ նրան ասացի.

<<Կարծում եմ ` գիտեմ, թե ձեզ հետ ինչ է կատարվում:

I said, "There is a special form of visual hallucination

Տեսողական հալյուցինացիայի մի տեսակ կա ,

which may go with deteriorating vision or blindness.

որը կարող է զուգակցվել վատացող տեսողությամբ կամ կուրությամբ:

This was originally described," I said,

Այն յուրահատուկ ձևով նկարագրվել է,>>

"right back in the 18th century,

18-րդ դարում

by a man called Charles Bonnet.

Շառլ Բոննե անունով մի մարդու կողմից :

And you have Charles Bonnet syndrome.

Դուք էլ Շառլ Բոննեի ախտանիշն ունեք:

There's nothing wrong with your brain. There's nothing wrong with your mind.

Ձեր ուղեղի հետ ամեն ինչ նորմալ է: Ձեր մտքի հետ էլ է ամեն ինչ կարգին:

Բայց Շառլ Բոննեի ախտանիշն ունեք:

You have Charles Bonnet syndrome."

And she was very relieved at this,

Եվ նա դրանից շատ թեթևացավ,

that there was nothing seriously the matter,

որ ոչ մի լուրջ բան չկար

and also rather curious.

և նույնիսկ բավականին մեծ հետաքրքրություն ցուցաբերեց:

She said, "Who is this Charles Bonnet?"

Նա հարցրեց. <<Ո՞վ է այդ Շառլ Բոննեն:

She said, "Did he have them himself?"

Նա հալյուցինացիաներ ունեցե՞լ է:

And she said, "Tell all the nurses that I have Charles Bonnet syndrome."

Ասացեք բոլոր քույրերին,

որ ես Շառլ Բոննեի ախտանիշ ունեմ:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"I'm not crazy. I'm not demented. I have Charles Bonnet syndrome."

Ես խենթ չեմ, թուլամիտ չեմ: Ես Շառլ Բոննեի ախտանիշ ունեմ>>:

Well, so, I did tell the nurses.

Ես բուժքույրերին ասացի:

Now this, for me, is a common situation.

Հիմա ինձ համար դա սովորական իրավիճակ է:

I work in old-age homes, largely.

Ես հիմնականում աշխատում եմ ծերանոցներում:

I see a lot of elderly people

Ես տեսնում եմ բազմաթիվ ծերերի,

որոնք լսողական և տեսողական խնդիրներ ունեն:

who are hearing-impaired or visually impaired.

About 10 percent of the hearing-impaired people

Լսողական խնդիրներ ունեցող մարդկանց 10 տոկոսը

get musical hallucinations.

երաժշտական հալյուցինացիաներ ունեն:

And about 10 percent of the visually impaired people

Տեսողական խնդիրներ ունեցող մարդկանց մոտ 10 տոկոսը

get visual hallucinations.

տեսողական հալյուցինացիաներ ունեն:

You don't have to be completely blind,

Պարտադիր չէ, որ ամբողջովին կույր լինեք,

only sufficiently impaired.

միայն որոշ խնդիրներն էլ են բավարար :

Now, with the original description in the 18th century,

Հիմա ` 18-րդ դարում կատարված յուրօրինակ նկարագրի համաձայն`

Charles Bonnet did not have them.

Շառլ Բոննեն հալյուցինացիաներ չի ունեցել:

His grandfather had these hallucinations.

Նրա պապիկն է ունեցել:

His grandfather was a magistrate, an elderly man.

Նրա պապիկը դատավոր էր, տարեց մարդ:

He'd had cataract surgery.

Նրան կատարակտի վիրահատություն էին արել

His vision was pretty poor.

Նրա տեսողությունը շատ վատ էր:

And in 1759, he described to his grandson

Եվ 1759 թվականին նա իր թոռնիկին նկարագրել էր

various things he was seeing.

բազմաթիվ բաներ, որոնք նա տեսնում էր:

The first thing he said was he saw a handkerchief in midair.

Առաջին բանը, որ նա ասել էր, այն էր`

նա օդային տարածությունում թաշկինակ էր տեսել:

It was a large blue handkerchief with four orange circles.

Դա մեծ կապույտ թաշկինակ էր՝

չորս նարնջագույն շրջանակներով :

And he knew it was a hallucination.

Եվ նա գիտեր, որ դա հալյուցինացիա է:

You don't have handkerchiefs in midair.

Օդային տարածքում թաշկինակներ չեն լինում :

And then he saw a big wheel in midair.

Իսկ հետո նա մեծ անիվ էր տեսել օդային տարածքում:

But sometimes he wasn't sure whether he was hallucinating or not,

Եվ երբեմն նա համոզված չէր, թե արդյոք հալյուցինացիաներ ունի, թե ոչ,

because the hallucinations would fit in the context of the visions.

որովհետև հալյուցինացիաները

համապատասխանում էին տեսիլքների համատեքստին

So on one occasion, when his granddaughters were visiting them,

Այսպես մի առիթով, երբ իր թոռնուհիները այցելում էին նրան,

նա ասել էր. <<Իսկ ովքե՞ր են ձեզ հետ եկած այս գեղեցիկ երիտասարդները>>:

he said, "And who are these handsome young men with you?"

(Laughter)

And they said, "Alas, Grandpapa, there are no handsome young men."

Նրանք պատասխանել էին. <<Վա՜յ, պապի՛կ, գեղեցիկ երիտասարդներ չկան>>:

And then the handsome young men disappeared.

Եվ այդ ժամանակ գեղեցիկ երիտասարդներն անհետացել էին:

It's typical of these hallucinations

Այս հալյուցինացիաներին շատ բնորոշ է

that they may come in a flash and disappear in a flash.

մի ակնթարթում հայտնվելն ու անհետանալը:

They don't usually fade in and out.

Նրանք սովորաբար չեն առաջանում ու չեն անհետանում:

They are rather sudden, and they change suddenly.

Դրանք բավակնին հանկարծակի են: Եվ հանկարծակի են փոխվում:

Շառլ Լուլինը` պապիկը,

Charles Lullin, the grandfather,

saw hundreds of different figures,

տեսնում էր հազարավոր տարբեր կերպարներ,

different landscapes of all sorts.

տարբեր բնապատկերներ:

On one occasion, he saw a man in a bathrobe smoking a pipe,

Մի առիթով նա լոգարանում ծխամորճ ծխող մի մարդ էր տեսել

and realized it was himself.

և կարծել էր, թե ինքն է :

That was the only figure he recognized.

Դա միակ կերպարն էր, որին նա ճանաչել էր:

On one occasion, when he was walking in the streets of Paris,

Մի առիթով էլ, երբ նա քայլում էր Փարիզի փողոցներում,

he saw -- this was real -- a scaffolding.

նա, իսկապես, մի լաստակ էր տեսել :

But when he got back home, he saw a miniature of the scaffolding,

Բայց երբ նա տուն էր վերադարձել,իր գրասեղանի վրա տեսել էր լաստակի մանրանկարը`

six inches high,

6 մատնաչափ բարձրությամբ

on his study table.

This repetition of perception is sometimes called "palinopsia."

Ընկալման կրկնությունը երբեմն

կոչվում է պալինոպսիա :

Ռոզալիի և նրա հետ

With him and with Rosalie,

what seems to be going on --

ըստ երևույթին նույն բանն էր կատարվում

and Rosalie said, "What's going on?" --

Ռոզալին հարցրեց. <<Ի՞նչ է կատարվում>>,

and I said that as you lose vision,

և ես ասացի, որ երբ կորցնում են տեսողությունը,

as the visual parts of the brain are no longer getting any input,

երբ ուղեղի տեսողական մասերն այլևս ազդակներ չեն ստանում,

they become hyperactive and excitable,

դրանք գերակտիվ են դառնում և դյուրագրգիռ

and they start to fire spontaneously.

և դրանք հանպատրաստից բռնկվում են:

Եվ դու սկսում ես ինչ-որ բաներ տեսնել:

And you start to see things.

The things you see can be very complicated indeed.

Ի դեպ՝ քո տեսած բաները կարող են շատ բարդ լինել:

Իմ մեկ այլ հիվանդի դեպքում,

With another patient of mine who also had some vision,

ով ևս տեսիլքներ էր ունենում,

այդ տեսիլքները երբեմն անհանգստանալու տեղիք էին տալիս:

the visions she had could be disturbing.

On one occasion, she said she saw a man in a striped shirt in a restaurant.

Մի առիթով, նա ասում էր, որ

ռեստորանում գծավոր վերնաշապիկով մի մարդ էր տեսել:

And he turned round,

Եվ նա շուռ էր եկել: Իսկ հետո

and then he divided into six figures in striped shirts,

այդ պատկերը բաժանվել էր վեց տարբեր կերպարների գծավոր վերնաշապիկով,

who started walking towards her.

ովքեր սկսել էին քայլել նրա ուղղությամբ:

And then the six figures came together, like a concertina.

Իսկ հետո այդ վեց կերպարները հարմոնիկայի նման միացել էին իրար:

Once, when she was driving,

Մեկ անգամ, երբ նա մեքենա էր վարում,

or rather, her husband was driving,

կամ ավելի շուտ, երբ իր ամուսինն էր մեքենա վարում,

the road divided into four

ճանապարհը 4 մասի էր բաժանվել

and she felt herself going simultaneously up four roads.

և նրան թվացել էր, թե ինքը միաժամանակ 4 ճանապարհով է գնում :

Նա շատ փոփոխական հալյուցինացիաներ էլ ուներ :

She had very mobile hallucinations as well.

A lot of them had to do with a car.

Դրանցից շատերը կապված էին մեքենայի հետ:

Sometimes she would see a teenage boy sitting on the hood of the car.

Երբեմն նա տեսնում էր մի դեռահաս տղայի

որը նստած էր մեքենայի առաջնամասում:

He was very tenacious,

Նա շատ ամուր բռնված էր և շնորհակալության շարժումներ էր անում

and he moved rather gracefully when the car turned.

երբ մեքենան շրջվում էր:

And then when they came to a stop,

Իսկ հետո, երբ նրանք կանգ էին առնում,

the boy would do a sudden vertical takeoff, 100 foot in the air,

տղան հանկարծակի ուղղահայաց 100 ոտնաչափ թռիչք էր կատարում օդում,

and then disappear.

իսկ հետո անհետանում էր :

Another patient of mine had a different sort of hallucination.

Իմ հիվանդներից մեկը հալյուցինացիայի մեկ այլ տեսակով էր տառապում :

This was a woman who didn't have trouble with her eyes

Սա մի կին էր, ով աչքերի խնդիր չուներ,

but the visual parts of her brain,

բայց խնդիրներ ուներ ուղեղի տեսողական մասերի հետ`

a little tumor in the occipital cortex.

փոքր ուռուցք գլխի ետնամասի կեղևի վրա:

And, above all, she would see cartoons.

Եվ ինչը ամենից վեր է` նա մուլտֆիլմեր էր տեսնում :

And these cartoons would be transparent,

Այդ մուլտֆիլմերը թափանցիկ էին

and would cover half the visual field, like a screen.

և ծածկում էին տեսողական դաշտը, ինչպես էկրանը :

And especially, she saw cartoons of Kermit the Frog.

Եվ հատկապես նա տեսնում էր Քերմիթ Ֆրոգի մուլտֆիլմերը :

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Now, I don't watch Sesame Street,

Հիմա ես Սեզամ փողոցը չեմ նայում,

բայց այն հարցին,թե

but she made a point of saying,

"Why Kermit?" she said, "Kermit the Frog means nothing to me."

ինչու հենց Քերմիթ, նա պատասխանեց. <<Քերմիթ Ֆրոգն ինձ համար ոչ մի նշանակություն չունի:

You know, I was wondering about Freudian determinants: Why Kermit?

Գիտե՞ք, ինձ Ֆրոյդյան նշանների մասին էի մտածում.

Ինչու՞ Քերմիթ:

"Kermit the Frog means nothing to me."

Քերմիթ Ֆրոգն ինձ համար ոչ մի նշանակություն չունի>>:

She didn't mind the cartoons too much.

Նա այնքան էլ դեմ չէր մուլտֆիլմեր տեսնելուն :

But what did disturb her

Բայց նրան անհանգստացնողն այն էր,որ

was she got very persistent images or hallucinations of faces,

նա տեսնում էր շատ կայուն պատկերներ կամ դեմքերի հալյուցինացիաներ

and as with Rosalie, the faces were often deformed,

այնպես, ինչպես, որ Ռոզալին էր տեսնում, դեմքերը շատ հաճախ աղավաղված էին`

with very large teeth or very large eyes.

շատ մեծ ատամներով կամ շատ մեծ աչքերով:

And these frightened her.

Եվ դա նրան վախեցնում էր :

Well, what is going on with these people?

Լավ, ի՞նչ է կատարվում այս մարդկանց հետ:

As a physician, I have to try and define what's going on

Որպես բժիշկ՝ ես ստիպված եմ փորձել բացատրել, թե ինչ է կատարվում

and to reassure people,

և վստահեցնել մարդկանց,

especially to reassure them that they're not going insane.

հատկապես, համոզել նրանց, որ իրենք չեն ցնորվում :

Ինչպես ասացի, տեսողական խնդիրներ ունեցող մարդկանց մոտավորապես 10 տոկոսն է

Something like 10 percent, as I said,

of visually impaired people get these.

տառապում այդպիսի հալյուցինացիաներով:

But no more than one percent of the people acknowledge them,

Բայց ոչ ավելի քան մեկ տոկոսն են արտահայտվում այդ մասին,

because they are afraid they will be seen as insane or something.

որովհետև նրանք վախենում են, որ իրենց ցնորվածի տեղ կդնեն:

And if they do mention them to their own doctors,

Եվ, իսկապես, եթե նրանք պատմում են դրանց մասին իրենց իսկ բժիշկներին,

նրանց սխալ ախտորոշում են տալիս :

they may be misdiagnosed.

In particular, the notion is that if you see things or hear things,

Մասնավորապես, տեսակետը հետևյալն է, եթե ինչ – որ բաներ ես տեսնում կամ լսում,

ուրեմն խենթանում ես:

you're going mad.

But the psychotic hallucinations are quite different.

բայց հոգեբուժական հալյուցինացիաները միանգամայն այլ են:

Psychotic hallucinations, whether they are visual or vocal,

Հոգեբուժական հալյուցինացիաները, անկախ նրանից, տեսողական են, թե ձայնային,

they address you.

քեզ են ուղղված: Դրանք մեղադրում

They accuse you, they seduce you, they humiliate you, they jeer at you.

գայթակղում, նսեմացնում

ու ծաղրում են քեզ:

You interact with them.

Դու արձագանքում ես նրանց:

There is none of this quality of being addressed

Չկա ոչ մի հատկություն,

with these Charles Bonnet hallucinations.

որով դրանք առնչվեն Շառլ Բոննեի հալյուցինացիաներին:

There is a film. You're seeing a film which has nothing to do with you --

Կա ֆիլմ: Դու ֆիլմ ես տեսնում, որը ոչ մի կապ չունի քեզ հետ

or that's how people think about it.

կամ դա այն է, ինչ մարդիկ մտածում են դրա մասին :

There is also a rare thing called temporal lobe epilepsy,

Գոյություն ունի հազվադեպ մի բան, որը կոչվում է քունք – բլթակային էպիլեպսիա :

and sometimes, if one has this,

և երբեմն, եթե ինչ-որ մեկը տառապում է դրանով,

one may feel oneself transported back to a time and place in the past.

նա կարող է իրեն ժամանակի մեջ հետ տարված զգալ

այսինքն` անցյալում:

You're at a particular road junction.

Դուք գտնվում եք հատուկ մի խաչմերուկում:

You smell chestnuts roasting.

Տապակած շագանակի հոտ եք զգում:

You hear the traffic. All the senses are involved.

Երթևեկության ձայն եք լսում: Բոլոր զգայարանները գործում են:

Եվ դուք սպասում եք ձեր ընկերուհուն:

And you're waiting for your girl.

And it's that Tuesday evening back in 1982.

Եվ դա 1982 թվականի երեքշաբթի օրվա երեկոն է:

The temporal lobe hallucinations are all sense hallucinations,

Քունք-բլթակային հալյուցինացիաները

բոլորը բազմազգայական են`

full of feeling, full of familiarity,

լի զգազմունքով, մտերմությամբ,

located in space and time,

տեղադրված տարածության և ժամանակի մեջ,

coherent, dramatic.

ինչպես նաև հաջորդական են ու դրամատիկական:

The Charles Bonnet ones are quite different.

Շառլ Բոննեի հալյուցինացիաները միանգամայն այլ են:

In the Charles Bonnet hallucinations, you have all sorts of levels,

Այսպիսով, Շառլ Բոննեի հալյուցինացիաներում

առկա են բոլոր մակարդակները`

from the geometrical hallucinations --

երկրաչափական հալյուցինացիաներից`

the pink and blue squares the woman had --

վարդագույն ու կապույտ քառակուսիները, որոնք տեսնում էր կինը

up to quite elaborate hallucinations

մինչև միանգամայն զարգացած հալյուցինացիաները`

with figures and especially faces.

կերպարներով և հատկապես դեմքերով:

Faces, and sometimes deformed faces,

Դեմքերը, երբեմն էլ աղավաղված դեմքերը

are the single commonest thing in these hallucinations.

միակ ամենաբնորոշ բանն են

այս հալյուցինացիաների ժամանակ:

And one of the second commonest is cartoons.

Երկրորդ ամենաբնորոշներից են մուլտֆիլմերը:

So, what is going on?

Ի՞նչ է կատարվում:

Fascinatingly, in the last few years,

Հետաքրքրական է, վերջին մի քանի տարիներին

it's been possible to do functional brain imagery,

հնարավոր է եղել կատարել ուղեղի գործառութային պրոեկցիա,

to do fMRI on people as they are hallucinating,

կատարել հալյուցինացիաներ ունեցող մարդկանց ֆունկցիոնալ մագնիսական ռեզոնանսային պրոեկցիա:

Եվ փաստորեն, հնարավոր է եղել պարզել,

and, in fact, to find that different parts of the visual brain are activated

որ ուղեղի տեսողական տարբեր մասերը ակտիվանում են,

as they are hallucinating.

երբ նրանք հալյուցինացիաներ են ունենում:

When people have these simple, geometrical hallucinations,

Երբ մարդիկ հասարակ երկրաչափական հալյուցինացիաներ են ունենում,

the primary visual cortex is activated.

առաջնային տեսողական կեղևն ակտիվանում է:

This is the part of the brain which perceives edges and patterns.

Դա ուղեղի այն մասն է, որն ընկալում է լրացուցիչ տեղեկատվություն և հրահանգներ:

You don't form images with your primary visual cortex.

Դուք պատկերները չեք ստեղծում առաջնային տեսողական կեղևով:

When images are formed,

Երբ պատկերները ձևավորվում են,

a higher part of the visual cortex is involved, in the temporal lobe.

տեսողական կեղևի առավել մեծ մասը

ներգրավվում է քունքային մասում:

Եվ մասնավորապես, քունքի մի մասը

And in particular, one area of the temporal lobe

is called the fusiform gyrus.

կոչվում է իլիկաձև գիրուս:

And it's known that if people have damage in the fusiform gyrus,

Եվ հայտնի է, որ եթե մարդիկ վնասվածք են ունենում իլիկաձև գիրուսում,

they may lose the ability to recognize faces.

հնարավոր է, որ նրանք կորցնեն դեմքեր ճանաչելու ունակությունը:

But if there's an abnormal activity in the fusiform gyrus,

Բայց եթե իլիկաձև գիրուսը նորմալ չի գործում,

they may hallucinate faces,

նրանց աչքին դեմքեր են երևում

and this is exactly what you find in some of these people.

և դա ճիշտ այն է, ինչ դուք կարող եք բացահայտել այս մարդկանցից մի քանիսի մոտ:

There is an area in the anterior part of this gyrus

Այս գիրուսի առաջնային մասում մի տարածք կա,

where teeth and eyes are represented,

որտեղ տեղադրված են ատամներն ու աչքերը

and that part of the gyrus is activated

գիրուսի այդ մասն ակտիվանում է

when people get the deformed hallucinations.

երբ մարդիկ տեսնում են աղավաղված հալյուցինացիաներ:

There is another part of the brain which is especially activated

Կա ուղեղի մեկ այլ մաս,

որն ակտիվանում է հատկապես այն ժամանակ,

when one sees cartoons.

երբ մարդը մուլտֆիլմ է տեսնում:

It's activated when one recognizes cartoons,

Այն ակտիվանում է, երբ մարդը ճանաչում է մուլտֆիլմերը,

when one draws cartoons and when one hallucinates them.

պատկերում է դրանք կամ հալյուցինացիաներ է ունենում դրանց վերաբերյալ:

It's very interesting that that should be specific.

Շատ հետաքրքիր է, որ դա պետք է հատուկ լինի:

There are other parts of the brain which are specifically involved

Կան ուղեղի այլ մասեր, որոնք հատկապես կապված են

with the recognition and hallucination of buildings and landscapes.

շենքերի և բնապատկերների

ճանաչման ու հալյուցինացիայի հետ :

Around 1970, it was found that there were not only parts of the brain,

1970 թվականին պարզվել էր , որ ոչ միայն ուղեղի առանձին մասերն են ներգրավված,

but particular cells.

այլև առանձին բջիջներ:

"Face cells" were discovered around 1970.

<<Դեմքի բջիջները>>հայտնաբերվել են մոտ 1970 թվականին:

And now we know that there are hundreds of other sorts of cells,

Եվ հիմա մենք գիտենք, որ գոյություն ունեն հարյուրավոր

այլ տեսակի բջիջներ,

which can be very, very specific.

որոնք կարող են շատ-շատ յուրահատուկ լինել:

So you may not only have "car" cells, you may have "Aston Martin" cells.

Այսպես դուք կարող եք ունենալ

ոչ միայն<<մեքենա>>բջիջներ,

այլև <<ԷսթոնՄարտին>>բջիջներ:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

I saw an Aston Martin this morning. I had to bring it in.

Ես մի Էսթոն Մարտին եմ տեսել այս առավոտ:

Ես ստիպված էի գործի դնել այն:

(Laughter)

Եվ հիմա նա այստեղ ինչ-որ տեղ է:

And now it's in there, somewhere.

So --

(Ծիծաղ)

(Laughter)

now, at this level, in what's called the inferotemporal cortex,

Հիմա, այս մակարդակում, ստորքունքային կոչվածում

գոյություն ունեն միայն տեսողական պատկերներ,

there are only visual images,

or figments or fragments.

ֆիգմենտներ կամ ֆրագմենտներ:

It's only at higher levels that the other senses join in

Միայն ավելի բարձր մակարդակներում է,

որ մյուս զգայարանները միանում են

and there are connections with memory and emotion.

և հիշողության ու զգացմունքի միջև կապեր են առաջանում:

Իսկ Շառլ Բոննեի ախտանիշով

And in the Charles Bonnet syndrome,

you don't go to those higher levels.

դուք չեք հասնում այդ բարձր մակարդակներին:

You're in these levels of inferior visual cortex,

Դուք ստորին տեսողական կեղևի մակարդակում եք,

where you have thousands and tens of thousands

որտեղ տեսնում եք հազարավոր, տասնյակ հազարավոր

and millions of images,

և միլիոնավոր պատկերներ,

or figments or fragmentary figments,

ֆիգմենտներ կամ ֆրագմենտային ֆիգմենտներ,

all neurally encoded in particular cells or small clusters of cells.

որոնք նյարդերով կոդավորված են

առանձին բջիջներում կամ փոքր բջջախմբերում :

Normally, these are all part of the integrated stream of perception,

Որպես կանոն, դրանք բոլորը

ընկալման և երևակայության ինտեգրված հոսքի մասն են

or imagination,

and one is not conscious of them.

և մարդը դրանք չի գիտակցում:

It is only if one is visually impaired or blind

Եթե մարդը միայն տեսողական խնդիրներ ունի կամ կույր է,

that the process is interrupted.

գործընթացն ընդհատվում է:

And instead of getting normal perception,

Եվ փոխարենը նորմալ ընկալման

you're getting an anarchic,

դուք ստանում եք անկանոն

convulsive stimulation, or release,

նյարդային գրգիռ կամ ազատվում

of all of these visual cells in the inferotemporal cortex.

բոլոր այդ տեսողական բջիջներից

ստորքունքային կեղևում:

So, suddenly, you see a face. Suddenly, you see a car.

Այսպիսով, դուք հանկարծ դեմք եք տեսնում կամ մեքենա:

Suddenly this and suddenly that.

Հանկարծ այս, հանկարծ այն:

The mind does its best to organize

Ուղեղն ամեն ինչ անում է սա կազմակերպելու

and to give some sort of coherence to this,

և դրան կապակցվածություն տալու համար,

but not terribly successfully.

բայց, ավա՜ղ, այնքան էլ հաջող չի ստացվում:

When these were first described,

Երբ դրանք առաջին անգամ նկարագրվեցին,

it was thought that they could be interpreted like dreams.

կարծիք կար, որ դրանք կարող են մեկնաբանվել ինչպես երազներ:

But, in fact, people say,

Բայց փաստորեն մարդիկ ասում են.

"I don't recognize the people. I can't form any associations.

<<Ես մարդկանց չեմ ճանաչում: Ես զուգորդումներ չեմ կառուցում>>:

<<Քերմիթն ինձ համար ոչ մի նշանակություն չունի>> :

Kermit means nothing to me."

You don't get anywhere, thinking of them as dreams.

Այլևս տեղ չի մնում մտածելու, թե դրանք երազներ են:

Լավ, ես քիչ թե շատ ասացի այն, ինչ ուզում էի:

Well, I've more or less said what I wanted.

I think I just want to recapitulate and say this is common.

Կարծում եմ, որ պարզապես ուզում եմ ամփոփել

ու ասել` դա սովորական բան է:

Think of the number of blind people.

Պատկերացրեք մի խումբ կույր մարդկանց:

There must be hundreds of thousands of blind people

Պետք է լինեն հարյուր հազարավոր կույր մարդիկ,

who have these hallucinations

որոնք ունենում են այսպիսի հալյուցինացիաներ,

but are too scared to mention them.

բայց սարսափում են պատմել դրանց մասին:

So this sort of thing needs to be brought into notice,

Այսպես, նմանատիպ խնդիրը պետք է

հիվանդների, բժիշկների, հասարակության ուշադրության կենտրոնում լինի:

for patients, for doctors, for the public.

Finally, I think they are infinitely interesting and valuable,

Վերջապես ես կարծում եմ,

որ դրանք անչափ հետաքրքիր են, արժեքավոր

for giving one some insight as to how the brain works.

մի ակնարկ տալու համար,թե ինչպես է աշխատում ուղեղը:

Charles Bonnet said, 250 years ago --

250 տարի առաջ Շառլ Բոննեն ասում էր

he wondered how, thinking of these hallucinations,

թե նրան հետաքրքիր էր մտածելը այս հալյուցինացիաների մասին

how, as he put it, the theater of the mind

ինչպես նաև իմանալը, թե ինչպես կարող է ուղեղի գործողությունների դաշտը

could be generated by the machinery of the brain.

վերածնվել ուղեղի մեխանիզմների միջոցով:

Now, 250 years later,

Հիմա, 250 տարի անց,

I think we're beginning to glimpse how this is done.

մենք սկսում ենք հասկանալ, ինչպես է դա արվել:

Thanks very much.

Շատ շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություն)

Chris Anderson: That was superb. Thank you so much.

Քրիս Անդերսոն. Հրաշալի էր: Շատ շնորհակալություն:

You speak about these things with so much insight

Դուք այդ ամենի մասին խոսում եք

and empathy for your patients.

հիվանդների նկատմամբ ունեցած այնպիսի հասկացողությամբ և կարեկցանքով:

Have you yourself experienced any of the syndromes you write about?

Դուք երբևէ ունեցե՞լ եք այս ախտանիշներից մեկը, որոնց մասին գրում եք :

Oliver Sacks: I was afraid you would ask that.

Օլիվեր Սաքս : Ես վախենում էի, որ կհարցնեք:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Well, yeah, a lot of them.

Այո, դրանցից շատերը:

And, actually, I'm a little visually impaired myself.

Եվ իրականում ես էլ տեսողական խնդիրներ ունեմ:

I'm blind in one eye and not terribly good in the other.

Իմ մի աչքը կույր է, մյուսն էլ այնքան լավ չի տեսնում:

And I see the geometrical hallucinations.

Եվ ես տեսնում եմ երկրաչափական հալյուցինացիաներ:

But they stop there.

Բայց դրանով սահմանափակվում է:

CA: And they don't disturb you?

Ք.Ա. Իսկ դրանք ձեզ չե՞ն անհանգստացնում:

Because you understand what's doing it, it doesn't make you worried?

Քանզի դուք գիտեք` ինչն է խնդիրը: Դա ձեզ չի՞անհանգստացնում :

Դրանք ինձ այլևս չեն անհանգստացնում, փոխարենը ականջներիս մեջ լսվող զնգոցն է անհանգստացնում,

OS: Well, they don't disturb me any more than my tinnitus,

which I ignore.

որը ես արհամարհում եմ:

They occasionally interest me,

Երբեմն դրանք հետաքրքրում են ինձ:

and I have many pictures of them in my notebooks.

և ես դրանցից շատերի նկարները ունեմ իմ տետրերում:

I've gone and had an fMRI myself,

Ես գնացել և ֆունկցիոնալ մագնիսական ռեզոնանսային պրոեկցիա եմ արել,

to see how my visual cortex is ticking over.

որպեսզի տեսնեմ, թե ինչպես է գործում իմ տեսողական կեղևը:

And when I see all these hexagons

Եվ երբ ես տեսնում եմ այս վեցանկյունները,

and complex things, which I also have,

և այլբարդ բաները, որոնք ես հաճախ եմ տեսնում

in visual migraine,

տեսողական միգրենում

I wonder whether everyone sees things like this

ինձ մի բան է հետաքրքրում, թե արդյո՞ք բոլորն են տեսնում բաները նման կերպ

and whether things like cave art or ornamental art

և արդյո՞ք քանդակագործությունը և դեկորատիվ արվեստը

may have been derived from them a bit.

որոշ իմաստով դրանցից են ծագել :

CA: That was an utterly, utterly fascinating talk.

Ք. Ա. Չափազանց հետաքրքիր պատմություն էր:

Thank you so much for sharing.

Շնորհակալություն կիսվելու համար:

OS: Thank you. Thank you.

Օ.Ս. Շնորհակալություն , շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություն)