Saki Mafundikwa: Ingenuity and elegance in ancient African alphabets

Vertaald door: Janneke Meijntjes-Lok Nagekeken door: Lena Maron

I moved back home 15 years ago

15 jaar geleden keerde ik naar huis terug,

after a 20-year stay in the United States,

na een verblijf van 20 jaar in de verenigde Staten.

and Africa called me back.

Afrika riep me terug

And I founded my country's first

en ik stichtte in mijn vaderland de eerste

graphic design and new media college.

opleiding voor grafisch design en nieuwe media,

And I called it the Zimbabwe Institute of Vigital Arts.

het Zimbabwaans instituut voor visueel-digitale kunsten.

The idea, the dream, was really for a sort of Bauhaus

Ik droomde van een soort Bauhausschool,

sort of school where new ideas were interrogated

waar nieuwe ideeën werden beproefd

and investigated,

en onderzocht.

the creation of a new visual language

Het scheppen van een nieuwe visuele taal,

based on the African creative heritage.

gebaseerd op het Afrikaanse creatieve erfgoed.

We offer a two-year diploma

We bieden een 2-jarige opleiding

to talented students who have successfully completed

aan getalenteerde studenten, die het voortgezet onderwijs

their high school education.

succesvol hebben afgerond.

And typography's a very important part of the curriculum

Typografie is een belangrijk onderdeel van de cursus

and we encourage our students to look inward for influence.

en we stimuleren de studenten om hun inspiratie van binnenuit halen.

Here's a poster designed by one of the students

Dit is een poster die een van de studenten ontwierp

under the theme "Education is a right."

op het thema 'Onderwijs is een recht'.

Some logos designed by my students.

Een paar logo's, ontworpen door mijn studenten.

Africa has had a long tradition of writing,

Afrika heeft een lange schrijftraditie,

but this is not such a well-known fact,

maar dat feit is niet zo bekend.

and I wrote the book "Afrikan Alphabets" to address that.

Daarom schreef ik het boek 'Afrikan Alphabets'.

The different types of writing in Africa,

Van de verschillende Afrikaanse schriften

first was proto-writing,

was dit het eerste, het pré-historisch schrift,

as illustrated by Nsibidi,

zoals geïllustreerd door Nsibidi.

which is the writing system of a secret society

Het is het schrift van een geheime samenleving

of the Ejagham people in southern Nigeria.

van de Ejagham-stam in het zuiden van Nigeria.

So it's a special-interest writing system.

Het is dus een bijzonder interessant schrift.

The Akan of people of Ghana and [Cote d'Ivoire]

De Akan-stam uit Ghana en de Ivoorkust

developed Adinkra symbols some 400 years ago,

ontwikkelden ongeveer 400 jaar geleden Adinkrasymbolen.

and these are proverbs, historical sayings,

Dit zijn spreekwoorden, historische gezegdes,

objects, animals, plants,

voorwerpen, dieren en planten.

and my favorite Adinkra system

Mijn favoriete Adinkrasymbool

is the first one at the top on the left.

is het eerste links bovenaan.

It's called Sankofa.

Het heet Sankofa.

It means, "Return and get it." Learn from the past.

Het betekent; "ga terug en begrijp het", leer van het verleden.

This pictograph by the Jokwe people of Angola

Dit pictogram van de Jokwe-stam uit Angola

tells the story of the creation of the world.

vertelt hoe de wereld werd geschapen.

At the top is God, at the bottom is man, mankind,

Bovenaan is God, onderaan de mensheid.

and on the left is the sun, on the right is the moon.

Links is de zon, rechts de maan.

All the paths lead to and from God.

Alle wegen leiden naar en van God.

These secret societies of the Yoruba, Kongo

De geheime samenlevingen van de Yoruba-stam in Congo

and Palo religions

en Palo-religies

in Nigeria, Congo and Angola respectively,

in Nigeria, Congo en Angola,

developed this intricate writing system

ontwikkelden dit ingewikkelde schrift

which is alive and well today in the New World

dat nog steeds in gebruik is in de Nieuwe Wereld.

in Cuba, Brazil and Trinidad and Haiti.

In Cuba, Brazilië, Trinidad en Haïti.

In the rainforests of the Democratic Republic of Congo,

In de regenwouden van de Democratische Republiek Congo

in the Ituri society,

en in de Iturigemeenschap

the men pound out a cloth out of a special tree,

bewerken de mannen een speciale houtsoort tot een doek

and the women, who are also the praise singers,

waarop de vrouwen, die ook ritueel zingen,

paint interweaving patterns

in-elkaar-grijpende patronen schilderen.

that are the same in structure

Daarin zit dezelfde structuur

as the polyphonic structures that they use in their singing --

als in hun polyphone gezangen.

a sort of a musical score, if you may.

Een soort notenschrift zou je kunnen zeggen.

In South Africa, Ndebele women

In Zuid-Afrika gebruiken de Ndbelevrouwen

use these symbols and other geometric patterns

deze symbolen en andere geometrische patronen

to paint their homes in bright colors,

bij het schilderen van hun huizen in heldere kleuren.

and the Zulu women use the symbols

De Zoeloevrouwen gebruiken de symbolen

in the beads that they weave

in hun geweven kralenarmbanden en -kettingen.

into bracelets and necklaces.

in hun geweven kralenarmbanden en -kettingen.

Ethiopia has had the longest tradition of writing,

Ethiopië heeft de langste schrijftraditie

with the Ethiopic script that was developed

met het Ethiopische schrift, dat werd ontwikkeld

in the fourth century A.D.

in de vierde eeuw voor Christus.

and is used to write Amharic,

Er wordt Amharisch mee geschreven,

which is spoken by over 24 million people.

dat gesproken wordt door meer dan 24 miljoen mensen.

King Ibrahim Njoya of the Bamum Kingdom of Cameroon

Koning Ibrahim Njoya van het koninkrijk der Bamums in Kameroen

developed Shü-mom at the age of 25.

ontwikkelde het Shü-mom toen hij 25 was.

Shü-mom is a writing system.

Shü-mom is een schrijfsysteem.

It's a syllabary. It's not exactly an alphabet.

Het is eigenlijk een lettergrepenreeks, geen alfabet.

And here we see three stages of development

Hier zien we 3 ontwikkelingsstadia

that it went through in 30 years.

die het in 30 jaar tijd doorliep.

The Vai people of Liberia had a long tradition of literacy

De Vai-stam uit Liberia hadden al een lange traditie van geletterdheid,

before their first contact with Europeans in the 1800s.

voordat ze in de 19de eeuw in contact kwamen met de Europeanen.

It's a syllabary and reads from left to right.

Het is een lettergrepenreeks en je leest het van links naar rechts.

Next door, in Sierra Leone, the Mende

De naburige stam in Sierra Leone, de Mende,

also developed a syllabary,

ontwikkelde ook een lettergrepenreeks,

but theirs reads from right to left.

maar die lees je van rechts naar links.

Africa has had a long tradition of design,

Afrika heeft een lange designtraditie,

a well-defined design sensibility,

een welomschreven gevoel voor design.

but the problem in Africa has been that,

Het probleem is echter,

especially today, designers in Africa

dat vooral de huidige Afrikaanse designers

struggle with all forms of design

worstelen met allerlei soorten design.

because they are more apt to look outward

Ze zijn namelijk geneigd om invloeden en inspiratie

for influence and inspiration.

buiten de deur te zoeken.

The creative spirit in Africa, the creative tradition,

De spirituele, creatieve Afrikaanse traditie

is as potent as it has always been,

is krachtig als altijd,

if only designers could look within.

als designers zich er maar in zouden verdiepen.

This Ethiopic cross illustrates

Dit Ethiopische kruis illustreert

what Dr. Ron Eglash has established:

wat dr. Ron Eglash heeft vastgesteld:

that Africa has a lot to contribute to computing

dat Afrika veel kan bijdragen aan computergebruik

and mathematics through their intuitive grasp of fractals.

en wiskunde, doordat er een intuïtief begrip van fractalen is.

Africans of antiquity created civilization,

De Afrikanen uit de oudheid creëerden de beschaving.

and their monuments, which still stand today,

Hun monumenten, die nog steeds overeind staan,

are a true testimony of their greatness.

zijn een ware getuigenis van hun grootheid.

Most probably, one of humanity's greatest achievements

Hoogstwaarschijnlijk is een van de grootste prestaties van de mensheid

is the invention of the alphabet,

de uitvinding van het alfabet.

and that has been attributed to Mesopotamia

Dit wordt toegeschreven aan de Mesopotamiërs

with their invention of cuneiform in 1600 BC,

met hun uitvinding van het spijkerschrift in 1600 voor Christus,

followed by hieroglyphics in Egypt,

gevolgd door de hiëroglyfen in Egypte.

and that story has been cast in stone as historical fact.

Die geschiedenis is als historisch feit in steen vastgelegd.

That is, until 1998,

Dat is te zeggen, tot 1998,

when one Yale professor John Coleman Darnell

toen ene professor John Coleman Darnell van Yale

discovered these inscriptions in the Thebes desert

in de Thebewoestijn inscripties ontdekte

on the limestone cliffs in western Egypt,

op de kalksteenkliffen in westelijk Egypte.

and these have been dated at between 1800 and 1900 B.C.,

De datering daarvan ligt tussen 1800 en 1900 voor Christus,

centuries before Mesopotamia.

eeuwen voor Mesopotamië.

Called Wadi el-Hol

Wadi el-Hol werd het genoemd,

because of the place that they were discovered,

naar de plek waar de inscripties ontdekt waren.

these inscriptions -- research is still going on,

Er wordt nog steeds onderzoek gedaan.

a few of them have been deciphered,

Enkele zijn ontcijferd,

but there is consensus among scholars

maar de wetenschappers zijn het erover eens

that this is really humanity's first alphabet.

dat dit eigenlijk het eerste alfabet ter wereld is.

Over here, you see a paleographic chart

Dit is een paleografische kaart

that shows what has been deciphered so far,

waarop je kunt zien wat er tot nu toe ontcijferd is.

starting with the letter A, "ālep," at the top,

Het begint bovenaan met de letter A, 'ãlep',

and "bêt," in the middle, and so forth.

'bêt' in het midden, enzovoort.

It is time that students of design in Africa

Het wordt tijd dat Afrikaanse designstudenten

read the works of titans like Cheikh Anta Diop,

de werken van titanen als Sjeik Anta Diop gaan lezen.

Senegal's Cheikh Anta Diop,

Sjeik Anta Diop uit Senegal,

whose seminal work on Egypt is vindicated

wiens baanbrekende werk over Egypte

by this discovery.

wordt bevestigd door deze ontdekking.

The last word goes to the great Jamaican leader

Tot slot is het woord aan de grote Jamaicaanse leider

Marcus Mosiah Garvey

Marcus Mosiah Garvey

and the Akan people of Ghana

en de Akan-stam uit Ghana,

with their Adinkra symbol Sankofa,

met hun Adinkrasymbool Sankofa,

which encourages us to go to the past

dat ons aanmoedigt de informatie voor het heden

so as to inform our present

te zoeken in het verleden

and build on a future for us and our children.

en zo aan een toekomst voor ons en onze kinderen te bouwen.

It is also time that designers in Africa

Het is dus hoog tijd dat Afrikaanse designers

stop looking outside.

stoppen met naar buiten kijken.

They've been looking outward for a long time,

Ze hebben dat lange tijd gedaan,

yet what they were looking for

maar waar ze naar op zoek zijn

has been right there within grasp, right within them.

lag steeds binnen handbereik, in henzelf.

Thank you very much.

Dank jullie wel.

(Applause)

(Applaus)