Saki Mafundikwa: Ingenuity and elegance in ancient African alphabets

Μετάφραση: Toula Papapantou Επιμέλεια: Mary Keramida

I moved back home 15 years ago

Επέστρεψα στην πατρίδα μου πριν από 15 χρόνια

after a 20-year stay in the United States,

μετά από 20ετή παραμονή στις Ηνωμένες Πολιτείες,

and Africa called me back.

και η Aφρική με κάλεσε πίσω.

And I founded my country's first

Ίδρυσα το πρώτο κολέγιο γραφιστικής

graphic design and new media college.

και νέων μέσων στη χώρα μου.

And I called it the Zimbabwe Institute of Vigital Arts.

Το ονόμασα Ινστιτούτο Οπτικο-ψηφιακών Τεχνών της Ζιμπάμπουε.

The idea, the dream, was really for a sort of Bauhaus

Η ιδέα, το όνειρο, ήταν για ένα είδος σχολείου

sort of school where new ideas were interrogated

Μπάουχάουζ όπου θα αναζητούνταν νέες ιδέες

and investigated,

και θα διερευνούνταν,

the creation of a new visual language

η δημιουργία μιας νέας οπτικής γλώσσας

based on the African creative heritage.

βασισμένη στη δημιουργική κληρονομιά της Αφρικής.

We offer a two-year diploma

Προσφέρουμε ένα δίπλωμα διετών σπουδών

to talented students who have successfully completed

σε ταλαντούχους φοιτητές που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς

their high school education.

τη λυκειακή τους εκπαίδευση.

And typography's a very important part of the curriculum

Η τυπογραφία είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του προγράμματος σπουδών

and we encourage our students to look inward for influence.

και ενθαρρύνουμε τους φοιτητές μας να ψαχτούν εσωτερικά για επιρροές.

Here's a poster designed by one of the students

Αυτή εδώ είναι μια αφίσα που σχεδίασε ένας φοιτητής μας

under the theme "Education is a right."

με θέμα «Η εκπαίδευση είναι δικαίωμα».

Some logos designed by my students.

Μερικά λογότυπα που σχεδιάστηκαν από φοιτητές μου.

Africa has had a long tradition of writing,

Η Αφρική έχει πολύ μεγάλη παράδοση στη γραφή,

but this is not such a well-known fact,

ωστόσο δεν είναι ευρέως γνωστό,

and I wrote the book "Afrikan Alphabets" to address that.

και για να το κάνω έγραψα το βιβλίο «Αλφάβητοι της Αφρικής».

The different types of writing in Africa,

Οι διαφορετικοί τύποι γραφής στην Αφρική,

first was proto-writing,

πρώτα ήταν η πρωτο-γραφή,

as illustrated by Nsibidi,

όπως φαίνεται με τη Νσιμπίντι,

which is the writing system of a secret society

που είναι το σύστημα γραφής μιας μυστικής κοινωνίας

of the Ejagham people in southern Nigeria.

των Έτζαγκχαμ της νότιας Νιγηρίας.

So it's a special-interest writing system.

Αποτελεί ένα σύστημα ειδικού ενδιαφέροντος.

The Akan of people of Ghana and [Cote d'Ivoire]

Οι Ακάν του λαού της Γκάνα και [Ακτή του Ελεφαντοστούν]

developed Adinkra symbols some 400 years ago,

ανέπτυξαν τα σύμβολα Αντίνκρα πριν από 400 χρόνια περίπου,

and these are proverbs, historical sayings,

και είναι παροιμίες, ιστορικές ρήσεις,

objects, animals, plants,

αντικείμενα, ζώα, φυτά,

and my favorite Adinkra system

και το αγαπημένο μου σύστημα Αντίκρα

is the first one at the top on the left.

είναι το πρώτο επάνω αριστερά.

It's called Sankofa.

Ονομάζεται Σανκόφα.

It means, "Return and get it." Learn from the past.

Σημαίνει «Επιστρέφεις και το παίρνεις». Μάθε από το παρελθόν.

This pictograph by the Jokwe people of Angola

Αυτό το φωτογράφημα από τους Τζόκουε της Ανγκόλα

tells the story of the creation of the world.

διηγείται την ιστορία της δημιουργίας του κόσμου.

At the top is God, at the bottom is man, mankind,

Στην κορυφή είναι ο Θεός, στη βάση ο άνθρωπος, το ανθρώπινο είδος,

and on the left is the sun, on the right is the moon.

και στα αριστερά είναι ο ήλιος, στα δεξιά το φεγγάρι.

All the paths lead to and from God.

Όλοι οι δρόμοι ξεκινούν και οδηγούν στο Θεό.

These secret societies of the Yoruba, Kongo

Αυτές οι μυστικές κοινωνίες του Γιορούμπα του Κονγκό

and Palo religions

και οι θρησκείες Πάλο

in Nigeria, Congo and Angola respectively,

στη Νιγηρία, το Κονγκό και την Ανγκόλα αντίστοιχα,

developed this intricate writing system

ανέπτυξαν αυτό το σύστημα γραφής

which is alive and well today in the New World

που είναι ζωντανό σήμερα στο Νέο Κόσμο

in Cuba, Brazil and Trinidad and Haiti.

στην Κούβα, τη Βραζιλία και το Τρινιντάντ και Αϊτή.

In the rainforests of the Democratic Republic of Congo,

Στα τροπικά δάση της Δημοκρατίας του Κονγκό,

in the Ituri society,

στην κοινωνία των Ιτούρι,

the men pound out a cloth out of a special tree,

οι άντρες έκαναν ένα ρούχο από ένα ειδικό δέντρο,

and the women, who are also the praise singers,

και οι γυναίκες, που είναι και αξιέπαινες τραγουδίστριες,

paint interweaving patterns

χρωμάτιζαν τα συνυφασμένα μοτίβα

that are the same in structure

που έχουν την ίδια δομή

as the polyphonic structures that they use in their singing --

με τις πολυφωνικές δομές που χρησιμοποιούν όταν τραγουδούν-

a sort of a musical score, if you may.

ένα είδος μουσικής υπόκρουσης, μπορούμε να πούμε.

In South Africa, Ndebele women

Στη Νότια Αφρική, οι γυναίκες Ντεμπέλε

use these symbols and other geometric patterns

χρησιμοποιούν αυτά τα σύμβολα και άλλα γεωμετρικά σχέδια

to paint their homes in bright colors,

για να βάψουν τα σπίτια τους με ζωηρά χρώματα,

and the Zulu women use the symbols

και οι γυναίκες Ζουλού χρησιμοποιούν αυτά τα σύμβολα

in the beads that they weave

στις χάντρες που υφαίνουν,

into bracelets and necklaces.

στα βραχιόλια και τα κολιέ.

Ethiopia has had the longest tradition of writing,

Η Αιθιοπία είχε και έχει την πιο μακρόχρονη παράδοση στη γραφή,

with the Ethiopic script that was developed

με την Αιθιοπική γραφή που αναπτύχθηκε

in the fourth century A.D.

τον τέταρτο αιώνα π.Χ.

and is used to write Amharic,

και χρησιμοποιείται στην Αμάρικ γραφή,

which is spoken by over 24 million people.

την οποία μιλούν πάνω από 24 εκατομμύρια άνθρωποι.

King Ibrahim Njoya of the Bamum Kingdom of Cameroon

Ο βασιλιάς Ιμπραήμ Νιόγια του βασιλείου Μπάμουμ του Καμερούν

developed Shü-mom at the age of 25.

ανέπτυξε την Σιου-μομ στην ηλικία των 25 ετών.

Shü-mom is a writing system.

Το Σιου-μομ είναι σύστημα γραφής.

It's a syllabary. It's not exactly an alphabet.

Είναι συλλαβιστό. Δεν είναι ακριβώς αλφάβητο.

And here we see three stages of development

Εδώ βλέπουμε τρία στάδια ανάπτυξης

that it went through in 30 years.

που πέρασε μέσα σε 30 χρόνια.

The Vai people of Liberia had a long tradition of literacy

Οι Βάι της Λιβερίας είχαν μακριά παράδοση στον αλφαβητισμό

before their first contact with Europeans in the 1800s.

πριν από την πρώτη τους επαφή με τους Ευρωπαίους στα 1800.

It's a syllabary and reads from left to right.

Είναι συλλαβιστική και διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά.

Next door, in Sierra Leone, the Mende

Στη γειτονική Σιέρα Λεόνε, οι Μέντε

also developed a syllabary,

επίσης ανέπτυξαν μια συλλαβιστική,

but theirs reads from right to left.

αλλά η δική τους διαβάζεται από δεξιά προς τα αριστερά.

Africa has had a long tradition of design,

Η Αφρική είχε και έχει μακρά παράδοση στο σχέδιο,

a well-defined design sensibility,

μια ικανότητα σχεδιασμού,

but the problem in Africa has been that,

το πρόβλημα όμως στην Αφρική είναι

especially today, designers in Africa

ότι ιδιαίτερα στις μέρες μας, οι σχεδιαστές στην Αφρική

struggle with all forms of design

παίζουν με όλες τις μορφές σχεδιασμού

because they are more apt to look outward

διότι είναι ικανότεροι να βλέπουν προς τα έξω

for influence and inspiration.

για επιρροή και έμπνευση.

The creative spirit in Africa, the creative tradition,

Το δημιουργικό πνεύμα στην Αφρική, η δημιουργική παράδοση,

is as potent as it has always been,

είναι τόσο ισχυρό, όσο ήταν πάντα,

if only designers could look within.

αν κατάφερναν οι σχεδιαστές να κοιτάξουν προς τα μέσα.

This Ethiopic cross illustrates

Αυτός ο Αιθιοπικός σταυρός αντικατοπτρίζει

what Dr. Ron Eglash has established:

αυτό που δημιούργησε ο Δρ Ρον Έγκλας:

that Africa has a lot to contribute to computing

ότι η Αφρική έχει πολλά να συνεισφέρει στους υπολογιστές

and mathematics through their intuitive grasp of fractals.

και στα μαθηματικά διαμέσου της ενστικτώδους αντίληψης των φράκταλ.

Africans of antiquity created civilization,

Οι Αφρικανοί της αρχαιότητας δημιούργησαν πολιτισμό,

and their monuments, which still stand today,

και τα μνημεία τους, που υπάρχουν ακόμη,

are a true testimony of their greatness.

αποτελούν μαρτυρία του μεγαλείου τους.

Most probably, one of humanity's greatest achievements

Πιθανόν, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας

is the invention of the alphabet,

είναι η εφεύρεση του αλφάβητου,

and that has been attributed to Mesopotamia

και αυτό έχει αποδοθεί στη Μεσοποταμία

with their invention of cuneiform in 1600 BC,

με την εφεύρεση της σφηνοειδούς γραφής στα 1600 π.Χ,

followed by hieroglyphics in Egypt,

ακολούθησαν τα ιερογλυφικά της Αιγύπτου,

and that story has been cast in stone as historical fact.

και αυτή η ιστορία γράφτηκε στις πέτρες ως ιστορικό γεγονός.

That is, until 1998,

Δηλαδή, μέχρι το 1998,

when one Yale professor John Coleman Darnell

όταν ένας καθηγητής του Γέιλ, ο Τζον Κόλμαν Νταρνέλ

discovered these inscriptions in the Thebes desert

ανακάλυψε αυτές τις επιγραφές στην έρημο της Θήβας

on the limestone cliffs in western Egypt,

στους λόφους σχιστόλιθου της δυτικής Αιγύπτου,

and these have been dated at between 1800 and 1900 B.C.,

και χρονολογήθηκαν μεταξύ του 1800 και 1900 π.Χ,

centuries before Mesopotamia.

αιώνες πριν από τη Μεσοποταμία.

Called Wadi el-Hol

Ονομάζονται Γουαντί ελ-Χολ

because of the place that they were discovered,

από την τοποθεσία στην οποία βρέθηκαν,

these inscriptions -- research is still going on,

αυτές οι επιγραφές -η έρευνα συνεχίζεται,

a few of them have been deciphered,

μερικές από αυτές αποκρυπτογραφήθηκαν,

but there is consensus among scholars

αλλά υπάρχει συναίνεση ανάμεσα στους ερευνητές

that this is really humanity's first alphabet.

ότι αυτή είναι πράγματι η πρώτη αλφάβητος της ανθρωπότητας.

Over here, you see a paleographic chart

Εδώ, βλέπετε ένα παλαιογραφικό διάγραμμα

that shows what has been deciphered so far,

που μας δείχνει τι έχει αποκρυπτογραφηθεί μέχρι στιγμής,

starting with the letter A, "ālep," at the top,

ξεκινώντας από το γράμα Α «άλεφ», στο πάνω μέρος,

and "bêt," in the middle, and so forth.

και «μπετ» στο μέσον και ούτω καθεξής.

It is time that students of design in Africa

Είναι καιρός οι φοιτητές σχεδίου στην Αφρική

read the works of titans like Cheikh Anta Diop,

να μελετήσουν τα έργα των τιτάνων όπως ο Σέικ Αντα Ντιόπ,

Senegal's Cheikh Anta Diop,

ο Σέικ Άντα Ντιόπ της Σενεγάλης,

whose seminal work on Egypt is vindicated

του οποίου η εμβρυώδης εργασία δικαιώνεται

by this discovery.

από αυτή την ανακάλυψη.

The last word goes to the great Jamaican leader

Τον τελευταιο λόγο έχει ο μεγάλος Τζαμαϊκανός αρχηγός,

Marcus Mosiah Garvey

Μάρκους Μοσάια Γκάρβεϊ,

and the Akan people of Ghana

και οι Ακάν της Γκάνα

with their Adinkra symbol Sankofa,

με τα Άντινκρα σύμβολα Σανκόφα,

which encourages us to go to the past

που μας ενθαρρύνουν να ανατρέξουμε στο παρελθόν

so as to inform our present

για να πληροφορήσουμε το παρόν μας

and build on a future for us and our children.

και να οικοδομήσουμε το μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας.

It is also time that designers in Africa

Είναι επίσης καιρός οι σχεδιαστές στην Αφρική

stop looking outside.

να σταματήσουν να κοιτούν προς τα έξω.

They've been looking outward for a long time,

Το έκαναν αυτό πολλά χρόνια τώρα,

yet what they were looking for

και αυτό που έψαχναν

has been right there within grasp, right within them.

ήταν πάντα κοντά τους, δίπλα τους.

Thank you very much.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)