There's more to life than being happy | Emily Esfahani Smith | TED

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I used to think

ဘဝ ရည်ရွယ်ချက် တစ်ခုလုံးက

the whole purpose of life was pursuing happiness.

ပျော်ရွှင်မှု နောက်လိုက်ခြင်းလို့ ကျွန်မ တွေးခဲ့ဖူးတယ်။

Everyone said the path to happiness was success,

လူတိုင်းပြောတာက ပျော်ရွှင်မှုဆီ လမ်းကြောင်းက အောင်မြင်မှုဆိုတော့

so I searched for that ideal job,

ကျွန်မ အကြိုက်ဆုံး အလုပ်၊

that perfect boyfriend, that beautiful apartment.

အဆင်ပြေဆုံး ရည်းစား လှပတဲ့ တိုက်ခန်းကို ရှာခဲ့တယ်။

But instead of ever feeling fulfilled,

ဒါပေမဲ့ ခံစားမှုကို ဖြည့်ဆည်းပေးတာထက်

I felt anxious and adrift.

ကျွန်မ ပူပန်မိ၊ ရေစုန်မျောမိတာပါ။

And I wasn't alone; my friends -- they struggled with this, too.

ကျွန်မ တဦးတည်းမဟုတ်ဘူး၊ မိတ်ဆွေတွေလည်း ဒါနဲ့ ရုန်းကန်ခဲ့ရတယ်။

Eventually, I decided to go to graduate school for positive psychology

နောက်ဆုံးမှာ ဘာကလူတေွကို အစစ်အမှန် ပျော်ရွှင်အောင် လုပ်ပေးတာ သင်ယူဖို့

to learn what truly makes people happy.

အပြုသဘော စိတ်ပညာအတွက် ဘွဲ့လွန်သင်တန်းတက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

But what I discovered there changed my life.

ဒါပေမဲ့ အဲဒီမှာ တွေ့ရှိရတာက ကျွန်မ ဘဝကို ပြောင်းလိုက်တယ်

The data showed that chasing happiness can make people unhappy.

ပျော်ရွှင်မှုနောက် လိုက်ခြင်းဟာ လူတွေကို မပျော်ရွှင်စေဘူးလို့ ဒေတာက ပြတယ်။

And what really struck me was this:

ကျွန်မကို တကယ် အံ့ဩစေတာက

the suicide rate has been rising around the world,

ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ သတ်သေမှုနှုန်းဟာ မြင့်တက်လာနေပြီး

and it recently reached a 30-year high in America.

မကြာခင်က အမေရိကမှာ နှစ် ၃၀ တွင်း အမြင့်ဆုံး ဖြစ်ခဲ့တာပါ။

Even though life is getting objectively better

စိတ်ကူးလို့ရသမျှတိုင်းနီးပါး အ ဆင့်အတန်းနဲ့ ဘဝဟာ

by nearly every conceivable standard,

အရှိကိုအရှိအတိုင်း ပိုကောင်းမွန်လာတာတောင်

more people feel hopeless,

ပိုများတဲ့ လူတွေဟာ မျှော်လင့်ချက်မဲ့တာ၊

depressed and alone.

စိတ်ဓာတ်ကျတာနဲ့ အထီကျန်တာ ခံစားနေရတယ်။

There's an emptiness gnawing away at people,

လူတွေမှာ တစိမ့်စိမ့် ကိုက်ဝါးနေတဲ့ လစ်ဟမှု တစ်ခုရှိပြီး

and you don't have to be clinically depressed to feel it.

ဒါကို သတိပြုမိဖို့ ခံစားချက်ကင်းကင်းနဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျစရာမလိုဘူး။

Sooner or later, I think we all wonder:

အနှေးနဲ့ အမြန်ပဲ ကျွန်မတို့အားလုံး ဝေခွဲမရဘူးလို့ ထင်တာက

Is this all there is?

ရှိတာ ဒါ အကုန်လုံးပဲလား။

And according to the research, what predicts this despair

သုတေသနအရ ဒီစိတ်ပျက်မှုကို တွက်ဆတာက

is not a lack of happiness.

ပျော်ရွှင်မှု ကင်းမဲ့လို့ မဟုတ်ပဲ

It's a lack of something else,

အြခားအရာ တစ်ခုခု ကင်းမဲ့တာ၊

a lack of having meaning in life.

ဘဝမှာ အဓိပ္ပါယ် ကင်းမဲ့နေတာပါ။

But that raised some questions for me.

ဒါပေမဲ့ ဒါက ကျွန်မကို မေးခွန်းတွေ ဖြစ်စေတယ်။

Is there more to life than being happy?

ပျော်ရွှင်မှုထက် ပိုတာ ဘဝမှာရှိလား။

And what's the difference between being happy

ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ ဘဝမှာ အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းကြားက

and having meaning in life?

ကွာခြားမှုက ဘာလဲ။

Many psychologists define happiness as a state of comfort and ease,

စိတ်ပညာရှင်အများက ပျော်ရွှင်မှုကို နှစ်သိမ့်မှုနဲ့ သက်သာမှုရဲ့ အခြေအနေတစ်ခု၊

feeling good in the moment.

တဒဂင်္မှာ နေလို့ကောင်းတာလို့ အနက်ဖွင့်တယ်

Meaning, though, is deeper.

ဒါပေမဲ့ အဓိပ္ပါယ်က ပိုနက်နဲပါတယ်။

The renowned psychologist Martin Seligman says

ကျော်ကြားတဲ့ စိတ်ပညာရှင် Martin Seligman ပြောတာက

meaning comes from belonging to and serving something beyond yourself

အနက်က ပတ်သက်မှုနဲ့ မိမိကိုယ်ကို လွန်တဲ့ တစ်စုံတစ်ရာကို လုပ်ဆောင်ခြင်းနဲ့

and from developing the best within you.

ကိုယ်တွင်းကို အကောင်းဆုံး ဖွံ့ဖြိုးစေခြင်းကနေ လာတာတဲ့။

Our culture is obsessed with happiness,

ကျွန်မတို့ယဉ်ကျေးမှုက ပျော်ရွှင်မှုကို ဥပါဒါန်ဖြစ်နေတယ်

but I came to see that seeking meaning is the more fulfilling path.

ဒါပေမဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရှာခြင်းက ပိုဖြည့်ဆည်း ပေးတဲ့ လမ်းကြောင်းလို့ နားလည်ခဲ့တယ်။

And the studies show that people who have meaning in life,

လေ့လာမှုတွေကပြဆိုတာက ဘဝမှာ အဓိပ္ပါယ်ရှိသူတွေဟာ

they're more resilient,

ပိုပြီး ဒဏ်ခံနိုင်ကြတယ်၊

they do better in school and at work,

ကျောင်းမှာ၊ အလုပ်မှာ ပိုတော်ကြပြီး

and they even live longer.

အသက်တောင် ပိုရှည်ကြပါတယ်တဲ့။

So this all made me wonder:

ဒီတော့ ဒါအားလုံးက ကျွန်မကို အံ့ဩမိစေတယ်။

How can we each live more meaningfully?

တစ်ဦးစီဟာ ဘယ်လို အဓိပ္ပါယ်ရှိရှိ ရှင်သန်နိုင်လဲ။

To find out, I spent five years interviewing hundreds of people

တွေ့ရှိဖို့ ငါးနှစ်တာ ရာနဲ့ချီတဲ့ လူတွေကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းပြီး

and reading through thousands of pages of psychology,

စိတ်ပညာ၊ အာရုံကြောသိပ္ပံ၊ ဒဿနိကဗေဒအကြောင်း

neuroscience and philosophy.

ထောင်နဲ့ချီတဲ့ စာမျက်နှာတွေကို ဖတ်ခဲ့တယ်။

Bringing it all together,

ဒါအားလုံးကို စုစည်းလိုက်တော့

I found that there are what I call four pillars of a meaningful life.

တွေ့ရှိရတာက ကျွန်မခေါ်တဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ဘဝရဲ့ မဏ္ဍိုင်ကြီး လေးတိုင်ရှိတာပါ။

And we can each create lives of meaning

ကျွန်တို့ဘဝမှာ ဒီ မဏ္ဍိုင်ကြီးတွေထဲက တစ်ချို့

by building some or all of these pillars in our lives.

(သို့) အားလုံးကို တည်ဆောက်ရင်း အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ဘဝတွေ ဖန်တီးနိုင်တာပါ။

The first pillar is belonging.

ပထမ မဏ္ဍိုင်က သက်ဆိုင်ခြင်းပါ၊

Belonging comes from being in relationships

ပတ်သက်မှုက သံယောဇဉ်တွေက လာပါတယ်၊

where you're valued for who you are intrinsically

သင့်ကို ပင်ကိုယ်အတိုင်း တန်ဖိုးထားခံရတဲ့

and where you value others as well.

သင်ကလည်း သူတစ်ပါးကို တန်ဖိုးထားတဲ့ နေရာပါ။

But some groups and relationships deliver a cheap form of belonging;

ဒါပေမဲ့ တစ်ချို့ အစုတွေ သံယောဇဉ်တွေက ပတ်သက်မှုရဲ့ စျေးပေါတဲ့ ပုံစံ ပို့ပေးတယ်။

you're valued for what you believe,

သင်ယုံတာအတွက်၊ သင်မုန်းတာအတွက်

for who you hate,

တန်ဖိုထားခံရတယ်၊

not for who you are.

သင်ဘယ်သူဆိုတာအတွက် မဟုတ်ဘူး။

True belonging springs from love.

တကယ် ပတ်သက်မှုတွေက မေတ္တာကနေ ပေါက်ဖွားတယ်။

It lives in moments among individuals,

တစ်ဦးချင်းအကြားက တဒင်္ဂတွေမှာ တည်ရှိကာ

and it's a choice -- you can choose to cultivate belonging with others.

ဒါက ရွေးချယ်မှုပါ၊ အခြားသူတွေနဲ့ ပတ်သက်မှု ပျိုးထောင်ဖို့ သင်ရွေးနိုင်တယ်။

Here's an example.

ဒီမှာ နမူနာတစ်ခုပါ။

Each morning, my friend Jonathan buys a newspaper

မနက်တိုင်း ကျွန်မမိတ်ဆွေ Jonathan ဟာ New York က လက်ပွေ့စျေးသည်

from the same street vendor in New York.

တစ်ဦးတည်းဆီကပဲ သတင်းစာတစ်စောင်ဝယ်တယ်။

They don't just conduct a transaction, though.

ဒါပေမဲ့ သူတို့ဟာ အရောင်းအဝယ် သက်သက်မဟုတ်ပါဘူး။

They take a moment to slow down, talk,

အရှိန်လျှောချဖို့ စကားပြောဖို့ အချိန်ခဏ ယူကာ

and treat each other like humans.

အချင်းချင်း လူသားတွေလို ဆက်ဆံကြတာပါ။

But one time, Jonathan didn't have the right change,

ဒါပေမဲ့ တစ်ကြိမ်မှာ Jonathan မှာ အကြွေမရှိတော့

and the vendor said,

စျေးသည်က ပြောတာက

"Don't worry about it."

"ကိစ္စမရှိပါဘူးဗျာ"တဲ့။

But Jonathan insisted on paying,

ဒါပေမဲ့ Jonathan ကတော့ အတင်းပေးနေတယ်၊

so he went to the store and bought something he didn't need

ဒီတော့ အကြွေရဖို့ စတိုးဆိုင်ကိုသွားပြီး မလိုတာ တစ်ခုခု

to make change.

ဝယ်လိုက်တယ်၊

But when he gave the money to the vendor,

ဒါပေမဲ့ သူက စျေးသည်ကို ပိုက်ဆံပြန်ပေးတော့

the vendor drew back.

စျေးသည်က နောက်ဆုတ်လိုက်တယ်၊

He was hurt.

သူ နာကျင်သွားတာပေါ့။

He was trying to do something kind,

ကြင်နာစိတ်ရှိတာ လုပ်ဖို့ကြိုးစားပေမဲ့

but Jonathan had rejected him.

Jonathan က သူကို့ ငြင်းလိုက်တာလေ။

I think we all reject people in small ways like this without realizing it.

ကျွန်မတို့အားလုံး ဒါကိုမသိပဲနဲ့ နည်းလမ်း လေးတွေနဲ့ လူတွေကို ငြင်းပယ်ကြတယ်ထင်တယ်။

I do.

ကျွန်မတော့ လုပ်တယ်။

I'll walk by someone I know and barely acknowledge them.

ကိုယ်သိတဲ့ တစ်ယောက်ကို ဖြတ်လျှောက်ပြီး အသိအမှတ်ပြုရုံ ပြုတယ်။

I'll check my phone when someone's talking to me.

တစ်ယောက်က ကိုယ်ကို စကားပြောနေရင် ကိုယ်ဖုန်းကို ကြည့်တယ်။

These acts devalue others.

ဒီလုပ်ဆောင်မှုတွေက အခြာသူတွေကို နှိမ်တာပါ

They make them feel invisible and unworthy.

သူတို့ကို ဖျောက်ပစ်ကာ တန်ဖိုးမရှိဘူးလို့ ခံစားမိစေတယ်။

But when you lead with love, you create a bond

ဒါပေမဲ့ မေတ္တာနဲ့ ဦးဆောင်တော့ အချင်းချင်းကို မြှင့်တင်တဲ့

that lifts each of you up.

သံယောဇဉ်ကို သင်ဖန်တီးတာပါ။

For many people, belonging is the most essential source of meaning,

လူများစွာအတွက် ပတ်သက်မှုဟာ အဓိပ္ပါယ် ရှိခြင်းရဲ့ အလိုအပ်ဆုံး အရင်းအမြစ်ပါ၊

those bonds to family and friends.

မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေအတွက် သံယောဇဉ်တွေပါ။

For others, the key to meaning is the second pillar: purpose.

အခြားသူတွေအတွက်တော့ အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းရဲ့ သော့ချက်က ဒုတိယ မဏ္ဍိုင်က ရည်ရွယ်ချက်ပါ။

Now, finding your purpose is not the same thing

သင့်ရည်ရွယ်ချက်ကို ရှာဖွေခြင်းနဲ့ သင့်ကို ပျော်စေတဲ့ အလုပ်ကို

as finding that job that makes you happy.

ရှာဖွေခြင်းက တူတဲ့အရာ မဟုတ်ပါဘူး။

Purpose is less about what you want than about what you give.

ရည်ရွယ်ချက်ဆိုတာက သင်ပေးတယ်ဆိုတာထက် လိုချင်တာ ပိုနည်းပါတယ်။

A hospital custodian told me her purpose is healing sick people.

ဆေးရုံ စောင့်ရှောက်သူက ပြောတာက သူမ ရည်ရွယ်ချက်က နေမကောင်းသူတွေကို ကုသခြင်းတဲ့

Many parents tell me,

မိဘအတော်များများ ပြောကြတာက

"My purpose is raising my children."

"ရည်ရွယ်ချက်က ကလေးတွေကို ပျိုးထောင်တာပါ"

The key to purpose is using your strengths to serve others.

ရည်ရွယ်ချက်ရဲ့ သော့ချက်က အခြားသူတွေကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ မိမိခွန်အားကို သုံးခြင်းပါ။

Of course, for many of us, that happens through work.

တကယ်က ကျွန်မတို့အတော်များများအတွက် ဒါက အလုပ်ကနေ ဖြစ်လာတယ်။

That's how we contribute and feel needed.

ဒါကို ကျွန်မတို့ ပံ့ပိုးပေးပုံ၊ လိုအပ်တယ်လို့ ခံစားရပုံပါ

But that also means that issues like disengagement at work,

ဒါပေမဲ့ အလုပ်မှာ လွတ်ကင်းအောင်နေတာလို အကြောင်းရပ်လို့လည်း ဆိုလိုပါတယ်၊

unemployment,

အလုပ်အကိုင်မဲ့မှု၊

low labor force participation --

လုပ်အားပါဝင်မှု နိမ့်ကျမှုတွေပါ၊

these aren't just economic problems, they're existential ones, too.

ဒါတွေက စီးပွားရေး ပြဿနာတွေသာမဟုတ်ပဲ လူ့ဘဝနဲ့လည်းဆိုင်တာတွေပါ။

Without something worthwhile to do,

လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာ တစ်ခုခုမရှိရင်

people flounder.

လူတွေဟာ စမ်းတဝါးဝါးဖြစ်တယ်။

Of course, you don't have to find purpose at work,

တကယ်တော့ ရည်ရွယ်ချက်ကို အလုပ်မှာ ရှာဖို့မလိုပဲ

but purpose gives you something to live for,

ရည်ရွယ်ချက်က သင့်ကို ရှင်သန်ဖို့အတွက် တစ်ခုခုပေးတာပါ၊

some "why" that drives you forward.

"ဘာလို့" ဆိုတာက သင့်ကို ရှေ့ဆက် မောင်းတာပါ။

The third pillar of meaning is also about stepping beyond yourself,

အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းရဲ့ တတိယ မဏ္ဍိုင်ကလည်း သင်ကိုယ်တိုင်ရဲ့ အလွန်ကို

but in a completely different way:

လှမ်းတာဆိုပေမဲ့ လုံးဝ မတူတဲ့ နည်းနဲ့ပါ

transcendence.

သမထသဘောပါ၊

Transcendent states are those rare moments

သမထ အခြေအနေတွေဟာ ပျားပန်းခပ်နေတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝအထက်ကို

when you're lifted above the hustle and bustle of daily life,

သင်မြင့်တက်တဲ့သွားတဲ့အခါ ရှားပါးတဲ့ တဒဂလေးတွေပါ။

your sense of self fades away,

သင့်အတ္တ သဘောဟာ မှေးမှိန်ကာ

and you feel connected to a higher reality.

ပိုမြင့်မားတဲ့ ဒိဌဖြစ်ရပ်တစ်ခုဆီ ဆက်သွယ်မိတာ ခံစားရတယ်။

For one person I talked to, transcendence came from seeing art.

ကျွန်မ စကားပြောခဲ့တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ အနုပညာကို ကြည့်ရင်းက သမထရတာပါ

For another person, it was at church.

နောက် ပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ ဘုရားကျောင်းမှာပါ။

For me, I'm a writer, and it happens through writing.

ကျွန်မအအတွက် စာရေးဆရာမဖြစ်ပြီး စာရေးခြင်းကနေ ရတာပါ။

Sometimes I get so in the zone that I lose all sense of time and place.

အချိန်နဲ့ နေရာသဘောအားလုံး ပျောက်ဆုံးတဲ့ နယ်ထဲ တစ်ခါတစ်လေ ရောက်တယ်။

These transcendent experiences can change you.

ဒီသမထ အတွေ့အကြုံတွေဟာ သင့်ကို ပြောင်းလဲနိုင်တယ်။

One study had students look up at 200-feet-tall eucalyptus trees

လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ ကျောင်းသားတွေဟာ ပေ ၂၀၀ ရှိတဲ့ ယူကလစ်ပင်ကို

for one minute.

ငါးမိနစ်ကြာ မော့ကြည့်တယ်၊

But afterwards they felt less self-centered,

ဒါပေမဲ့ နောက်တော့ အတ္တ ဗဟိုပြုတာ ပိုနည်းလာပြီး

and they even behaved more generously

တစ်ဦးဦးကို ကူညီဖို့ အခွင့်ပေါ်တဲ့အခါ

when given the chance to help someone.

ပိုပြီး ရက်ရက်ရောရောတောင် ပြုမူခဲ့ကြတယ်။

Belonging, purpose, transcendence.

ပတ်သက်မှု၊ ရည်ရွယ်ချက်၊ သမထသဘောပါ။

Now, the fourth pillar of meaning, I've found,

ကဲ အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းရဲ့ စတုတ္ထ မဏ္ဍိုင်ကတော့

tends to surprise people.

တွေ့ရှိတာက လူတွေကို အံ့ဩစေတတ်တာပါ။

The fourth pillar is storytelling,

စတုတ္ထ မဏ္ဍိုင်က ပုံပြောခြင်းပါ၊

the story you tell yourself about yourself.

သင့်အကြောင်း သင်ကိုယ်တိုင်ပြောတဲ့ ဇာတ်လမ်းပါ။

Creating a narrative from the events of your life brings clarity.

သင့်ဘဝ ဖြစ်ရပ်တွေကနေ ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် ဖန်းတီးခြင်းက ကြည်လင်မှုကို ယူလာပေးတယ်။

It helps you understand how you became you.

သင်ဖြစ်လာပုံကို နားလည်ဖို့ သင့်ကို ကူညီပေးတယ်။

But we don't always realize that we're the authors of our stories

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ ကိုယ်ဟာ ကိုယ့်ဇာတ်လမ်းရဲ့ စာရေးဆရာတွေဆိုတာ၊

and can change the way we're telling them.

ဒါတွေ ပြောပုံ ပြောင်းလဲနိုင်တာ အမြဲ နားမလည်ဘူး

Your life isn't just a list of events.

သင့်ဘဝဟာ အဖြစ်အပျက်တွေရဲ့ စာရင်းတစ်ခုပဲမဟုတ်ဘူး။

You can edit, interpret and retell your story,

သင့်ဇာတ်လမ်းကို တည်းဖြတ်၊ အဓိပ္ပာယ်ကောက် သင်ပြန်ပြောနိုင်တယ်၊

even as you're constrained by the facts.

အချက်အလက်တွေနဲ့ ကန့်သတ်ခံရတာတောင်ပါ။

I met a young man named Emeka, who'd been paralyzed playing football.

Emeka လို့ခေါ်တဲ့ လူငယ်တစ်ဦးနဲ့ ဆုံခဲ့တယ်။ ဘောလုံးကစားရင်း အကြောသေသွားသူပါ

After his injury, Emeka told himself,

ဒဏ်ရာပျောက်တော့ Emeka သူ့ကိုယ်သူ ပြောတာက

"My life was great playing football,

"ကျွန်တော့ ဘဝက တကယ့်ကို ဘောလုံးကစားခြင်းပါ။

but now look at me."

အခု ကျွန်တော့ကို ကြည့်ပါဦး။"

People who tell stories like this --

ကျွန်မကို ဒီလို ဇာတ်လမ်းတွေ ပြောသူတွေ

"My life was good. Now it's bad." --

" ဘဝက ကောင်းခဲ့တယ်၊ အခုတော့ ဆိုးတယ်"ဆိုသူတွေဟာ

tend to be more anxious and depressed.

ပိုပြီး စိတ်ပူ၊ ပိုစိတ်ဓာတ်ကျတတ်ပါတယ်။

And that was Emeka for a while.

ဒါက Emeka အတွက် ခဏတာပါ။

But with time, he started to weave a different story.

ဒါပေမဲ့ အချိန်နဲ့အတူ မတူညီတဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် စတင်ဖွဲ့ခဲ့တယ်။

His new story was,

သူ့ဇာတ်လမ်းအသစ်က

"Before my injury, my life was purposeless.

"ဒဏ်ရာမရခင်က ကျွန်တော့ဘဝက ရည်ရွယ်ချက်မဲ့ခဲ့တယ်။

I partied a lot and was a pretty selfish guy.

ပါတီတွေအများကြီး တက်ခဲ့ပြီး တော်တော် တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်တဲ့ကောင်ပါ။

But my injury made me realize I could be a better man."

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော့ဒဏ်ရာက ပိုကောင်းတဲ့သူ ဖြစ်ဖို့ ကျွန်တော့ကို သိနားလည်စေခဲ့တယ်။"

That edit to his story changed Emeka's life.

ဒါက သူ့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို တည်းဖြတ်ပြီး Emeka ရဲ့ ဘဝကို ပြောင်းလဲစေတယ်။

After telling the new story to himself,

သူ့ကိုယ်သူ ဇာတ်လမ်းသစ်တစ်ပုဒ် ပြောအပြီး

Emeka started mentoring kids,

Emeka ဟာ ကလေးတွေ စတင် သင်ကြားပေးတယ်၊

and he discovered what his purpose was:

သူ့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က ဘာဆိုတာ ရှာဖွေတွေ့ရှိသွားတယ်။

serving others.

သူတစ်ပါးကို အကျိုးဆောင်တာပါ။

The psychologist Dan McAdams calls this a "redemptive story,"

စိတ်ပညာရှင် Dan McAdams က ဒါကို "အဖတ်ဆယ်တဲ့ ဇာတ်လမ်း"လို့ခေါ်ပါတယ်၊

where the bad is redeemed by the good.

အဆိုးကို အကောင်းနဲ့ ပြန်ထေတာပါ။

People leading meaningful lives, he's found,

သူမြင်တာက အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ဘဝတွေနဲ့ နေသူတွေဟာ

tend to tell stories about their lives

အဖတ်ဆယ်မှု၊ ဖြစ်ထွန်းမှုနဲ့ မေတ္တာကနေ

defined by redemption, growth and love.

ပြဌာန်းတဲ့ သူတို့ဘဝအကြောင်း ဇာတ်လမ်းတွေကို ပြောတတ်ကြတယ်။

But what makes people change their stories?

လူတွေကို သူတို့ရဲ့ဇာတ်လမ်းတွေ ပြောင်းလဲစေတာက တာလဲ။

Some people get help from a therapist,

တစ်ချို့လူတွေက အထူးကုဆီက အကူအညီယူပေမဲ့

but you can do it on your own, too,

သင်ကိုယ်တိုင်လည်း သင့်ဘဝကို အလေးအနက်

just by reflecting on your life thoughtfully,

ဆင်ခြင်ရုံနဲ့တင် လုပ်လို့ရပါတယ်၊

how your defining experiences shaped you,

ပြဌာန်း အတွေ့အကြုံတွေက သင့်ကို ပုံသွင်းပုံ

what you lost, what you gained.

သင်ဆုံးရှုံးတာ၊ သင်ရရှိတာတွေပါ။

That's what Emeka did.

ဒါက Emeka လုပ်ခဲ့တာပါ။

You won't change your story overnight;

ဇာတ်လမ်းက ညတွင်းချင်း သင်ပြောင်းမှာ မဟုတ်ပဲ

it could take years and be painful.

နှစ်ချီကြာနိုင်ပြီး နာကျင်နိုင်ပါတယ်။

After all, we've all suffered, and we all struggle.

အဆုံးမှာ အားလုံး ဒုက္ခခံခဲ့ရတယ်၊ အားလုံး ရုန်းကန်ကြတာပါ။

But embracing those painful memories can lead to new insights and wisdom,

ဒါပေမဲ့ ဒီနာကျင်စရာ အမှတ်ရမှုတွေကို လက်ခံယုံကြည်ခြင်းက သင့်ကို အားဖြည့်တဲ့

to finding that good that sustains you.

ကောင်းတာ ရှာဖွေဖို့ ထိုးထွင်းအမြင်သစ်နဲ့ ဉာဏ်ပညာဖြစ်စေတယ်။

Belonging, purpose, transcendence, storytelling:

ပတ်သက်မှု၊ ရည်ရွယ်ချက်၊ သမထသဘော၊ ပုံပြောခြင်း

those are the four pillars of meaning.

ဒါတွေဟာ အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းရဲ့ မဏ္ဍိုင်လေးတိုင်ပါ။

When I was younger,

ကျွန်မ ငယ်ငယ်တုန်းက

I was lucky enough to be surrounded by all of the pillars.

ဒီမဏ္ဍိုင်အားလုံးနဲ့ ဝန်းရံတာ ခံရလောက်အောင် ကံကောင်းခဲ့ပါတယ်။

My parents ran a Sufi meetinghouse from our home in Montreal.

မိဘတွက Montreal က ကျွန်မတို့ အိမ်ကနေ Sufi စည်းဝေးဆောင် ဖွင့်ခဲ့တယ်။

Sufism is a spiritual practice associated with the whirling dervishes

Sufism ဟာ ချာချာလည် ဘာသာရေးအက အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ကဗျာဆရာ Rumi ပတ်သက်တဲ့

and the poet Rumi.

ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အကျင့်တစ်ခုပါ။

Twice a week, Sufis would come to our home

နှစ်ပတ် တစ်ကြိမ် Sufis တွေ ကမ္မဋ္ဌာန်းထိုင်ဖို့၊

to meditate, drink Persian tea, and share stories.

ပါးရှန်း လက်ဖက်ရည်သောက်ဖို့၊ ပုံပြင်တွေမျှဝေဖို့ အိမ်ကိုလာကြတယ်။

Their practice also involved serving all of creation

သူတို့ အကျင့်ဟာ မေတ္တာရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုလေးတွေကနေ ဖန်တီးမှု

through small acts of love,

အားလုံးကို ပေးပို့တာလည်း ပါဝင်ပါတယ်၊

which meant being kind even when people wronged you.

ဆိုလိုတာက လူတွေက သင့်ကို အမှားပြုတာတောင် ကြင်နာစိတ်ရှိခြင်းပါ​ေ

But it gave them a purpose: to rein in the ego.

ဒါပေမဲ့ သူတို့ကို ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခု ပေးတယ်၊ အတ္တထဲမှာ ထိန်းဖို့ပါ

Eventually, I left home for college

နောက်ဆုံးမှာ ကျွန်မ အိမ်ကနေ ကောလိပ်ကိုသွားတော့

and without the daily grounding of Sufism in my life,

ကျွန်မဘဝထဲမှာ နေ့စဉ် အခြေခံသင်ကြားမှုမပါပဲ

I felt unmoored.

ကြိုးလွတ်နေတယ်လို့ ခံစားမိတယ်

And I started searching for those things that make life worth living.

ဘဝကို ရှင်သန်ထိုက်အောင် ဖန်တီးပေးတဲ့ ဒီအရာတွေကို စတင် ရှာဖွေခဲ့ပါတယ်။

That's what set me on this journey.

ဒါက ကျွန်မကို ဒီခရီးပေါ် တင်ပေးလိုက်တာပါ။

Looking back, I now realize

ပြန်ကြည့်တော့ Sufi ဂေဟာဟာ

that the Sufi house had a real culture of meaning.

အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းရဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုဆိုတာ သဘောပေါက်ခဲ့တယ်

The pillars were part of the architecture,

ဒီမဏ္ဍိုင်တွေဟာ ဗိသုကာရဲ့ အပိုင်းဖြစ်ပြီး

and the presence of the pillars helped us all live more deeply.

မဏ္ဍိုင်တွ​ေရှိတာဟာ အားလုံး ဘဝကို ပိုနက်ရှိုင်းစွာ နေဖို့ကူညီတယ်

Of course, the same principle applies

တကယ်တမ်းက ဒီအလားတူ ဥပဒေသက အခြား အားကောင်းတဲ့

in other strong communities as well --

လူမှုအဖွဲ့တွေမှာလည်း အသုံးဝင်ပါတယ်၊

good ones and bad ones.

ကောင်းတာတွေ၊ ဆိုးတာတွေ၊

Gangs, cults:

ဂိုဏ်းတွေ၊ ကိုးကွယ်မှုကျင့်စဉ်တွေ၊

these are cultures of meaning that use the pillars

ဒါတွေဟာ မဏ္ဍိုင်တွေကို သုံးပြီး လူတွေကို ရှင်သန်ဖိုနဲ့

and give people something to live and die for.

သေဆုံးဖို့ တစ်ခုခုပေးတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေပါ။

But that's exactly why we as a society

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ လူမှုအဖွဲ့အစည်းအနေ နဲ့ ပိုကောင်းတဲ့

must offer better alternatives.

အပြောင်းအလဲတွေ ပေးရမှာ အတိအကျပါ။

We need to build these pillars within our families and our institutions

ကျွန်မတို့ မိသားစုတွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေ အတွင်းမှာ လူတွေ သူတို့အကောင်းဆုံးအတ္တတွေ

to help people become their best selves.

ဖြစ်လာအောင်ကူညီဖို့ ဒီမဏ္ဍိုင်သုံးခု ဆောက်ဖို့ လိုတယ်။

But living a meaningful life takes work.

ဒါပေမဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ဘဝနေထိုင်ခြင်းက အလုပ်လိုတယ်

It's an ongoing process.

ဒါက မရပ်မနား လုပ်ငန်းစဉ်ပါ။

As each day goes by, we're constantly creating our lives,

တစ်နေ့ချင်း ဖြတ်သန်းခိုက်မှာ ကျွန်မတို့ဟာ ဘဝကို အဆက်မပြတ် ဖန်တီးနေပြီး

adding to our story.

ကျွန်မတို့ ဇာတ်လမ်းကို ဖြည့်နေတယ်

And sometimes we can get off track.

တစ်ခါတစ်လေတော့ လမ်းကြောင်းကနေ လွဲနိုင်တယ်။

Whenever that happens to me,

ဒါ ကျွန်မ ကြုံလာတော့

I remember a powerful experience I had with my father.

အဖေနဲ့အတူ ရရှိခဲ့တဲ့ စွမ်းအားကောင်းတဲ့ အတွေ့အကြုံတစ်ခုကိုအမှတ်ရမိတယ်။

Several months after I graduated from college,

လများစွာအကြာမှာ ကျွန်မ ကောလိပ်က ဘွဲ့ရခဲ့တယ်၊

my dad had a massive heart attack that should have killed him.

ကျွန်မ အဖေဟာ သူ့ကို သေစေလောက်မယ့် ကြီးမားတဲ့ နှလုံးရောဂါ ရခဲ့တယ်။

He survived, and when I asked him what was going through his mind

သူ အသက်ဆက်ရှင်ခဲ့တယ်၊ သူ သေခြင်းနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတုန်း စိတ်ထဲမှာ

as he faced death,

ဘာတွေဖြစ်ခဲ့လဲလို့ သူကိုမေးတော့

he said all he could think about was needing to live

ပြောတာက တွေးနိုင်တာဆိုလို့ အကိုနဲ့ ကျွန်မအတွက်

so he could be there for my brother and me,

သူရှိနိုင်ဖို့ အသက်ရှင်ဖို့လိုတာပဲဆိုတော့

and this gave him the will to fight for life.

ဒါကနေ အသက်အတွက် ရုန်းကန်ဖို့ စိတ်စွမ်းအား ပေးခဲ့တယ်။

When he went under anesthesia for emergency surgery,

အရေးပေါ် ခွဲစိတ်မှုအတွက် မေ့ဆေးပေးခံရတဲ့အခါ

instead of counting backwards from 10,

၁၀ ကနေ နောက်ပြန် ရေတွက်တာအစား

he repeated our names like a mantra.

ကျွန်မတို့ အမည်တွေကို ဂါထာလို အထပ်ထပ် ရွတ်ဆိုခဲ့တယ်။

He wanted our names to be the last words he spoke on earth

သူသေသွားခဲ့ရင် ကျွန်မတို့ အမည်တွေကို ကမ္ဘာမြေပေါ်မှာ သူနောက်ဆုံးပြောခဲ့တဲ့

if he died.

စကားလုံးတွေဖြစ်ချင်ခဲ့တယ်

My dad is a carpenter and a Sufi.

ကျွန်မ အဖေက လက်သမားတစ်ဦး၊ Sufi တစ်ဦးပါ။

It's a humble life,

ဒါက အညတရ ဘဝဆိုပေမဲ့

but a good life.

ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝတစ်ခုပါ။

Lying there facing death, he had a reason to live:

အဲဒီမှာ လဲနေရင်း သေမင်းကို ရင်ဆိုင်ရင်း သူ့မှာ ရှင်သန်ဖို့ အကြောင်းရှိခဲ့တယ်။

love.

ချစ်ခြင်းမေတ္တာပါ။

His sense of belonging within his family,

သူ့မိသားစုအတွင်းက ပတ်သက်မှု သဘော၊

his purpose as a dad,

ဖခင်တစ်ဦးအဖြစ် ရည်ရွယ်ချက်

his transcendent meditation, repeating our names --

သူ့ရဲ့ သမထ ကျင့်စဉ် ကျွန်မတို့ အမည်တွေကို အထပ်ထပ်ရွတ်ခြင်း

these, he says, are the reasons why he survived.

ဒါတွေက သူရှင်ကျန်ခဲ့ခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတွေလို့ ပြောပါတယ်။

That's the story he tells himself.

ဒါက သူကိုယ်တိုင် ပြောတဲ့ ဇာတ်လမ်းပါ။

That's the power of meaning.

ဒါက အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းရဲ့ အစွမ်းပါ။

Happiness comes and goes.

ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာက ပေါ်လိုက်၊ ပျောက်လိုက်ပါ။

But when life is really good

ဒါပေမဲ့ ဘဝဟာ တကယ်ပဲ ကောင်းပြီး

and when things are really bad,

အကြောင်းတရားတွေက တကယ်ဆိုးတဲ့အခါ

having meaning gives you something to hold on to.

အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းက သင့်ကို ဆုပ်ကိုင်စရာ တစ်ခုခု ပေးပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)