There's more to life than being happy | Emily Esfahani Smith | TED

Translator: Hoa Nguyễn Reviewer: Hồng Khánh Lê

I used to think

Tôi đã từng nghĩ

the whole purpose of life was pursuing happiness.

mục đích của cuộc sống là theo đuổi hạnh phúc.

Everyone said the path to happiness was success,

Mọi người nói rằng con đường dẫn tới hạnh phúc là thành công

so I searched for that ideal job,

vì vậy tôi đã tìm một công việc tốt

that perfect boyfriend, that beautiful apartment.

một người bạn trai tuyệt vời, một căn nhà thật đẹp.

But instead of ever feeling fulfilled,

Nhưng thay vì cảm thấy mãn nguyện

I felt anxious and adrift.

tôi lại thấy lo lắng và lạc lõng.

And I wasn't alone; my friends -- they struggled with this, too.

Và không chỉ mình tôi mà bạn bè tôi cũng cảm thấy như vậy.

Eventually, I decided to go to graduate school for positive psychology

Cuối cùng, tôi đã quyết định đi học về tâm lý học tích cực

to learn what truly makes people happy.

để tìm hiểu về điều thực sự khiến con người cảm thấy hạnh phúc.

But what I discovered there changed my life.

Nhưng những gì được khám phá đã thay đổi cuộc đời tôi.

The data showed that chasing happiness can make people unhappy.

Số liệu cho thấy việc theo đuổi hạnh phúc có thể khiến ta cảm thấy không hạnh phúc.

And what really struck me was this:

Và điều khiến tôi thực sự thấy ngạc nhiên đó là:

the suicide rate has been rising around the world,

tỷ lệ tự sát vẫn luôn tăng trên toàn thế giới,

and it recently reached a 30-year high in America.

và nó đang ở mức cao nhất trong 30 năm qua tại Mỹ.

Even though life is getting objectively better

Mặc dù một cách khách quan thì cuộc sống đang tốt hơn

by nearly every conceivable standard,

bởi gần như mọi những chuẩn mực có thể đạt được,

more people feel hopeless,

thì con người vẫn cảm thấy vô vọng,

depressed and alone.

chán nản và cô độc.

There's an emptiness gnawing away at people,

Có một sự trống rỗng, âm thầm dày vò chúng ta,

and you don't have to be clinically depressed to feel it.

và bạn không thể cảm nhận nó một cách rõ ràng bằng cơ thể mình.

Sooner or later, I think we all wonder:

Sớm hay muộn, tôi nghĩ rằng chúng ta đều tự hỏi:

Is this all there is?

Đây có phải là tất cả?

And according to the research, what predicts this despair

Và theo nghiên cứu, điều dự báo trước về những lo lắng này

is not a lack of happiness.

không phải do thiếu sự hạnh phúc.

It's a lack of something else,

Đó là sự thiếu vắng điều gì khác,

a lack of having meaning in life.

sự thiếu ý nghĩa trong cuộc sống.

But that raised some questions for me.

Nhưng điều đó đã khiến tôi nảy ra những câu hỏi.

Is there more to life than being happy?

Có điều gì quan trọng hơn hạnh phúc trong cuộc đời này?

And what's the difference between being happy

Và có gì khác giữa cảm thấy hạnh phúc

and having meaning in life?

và có một cuộc sống ý nghĩa?

Many psychologists define happiness as a state of comfort and ease,

Nhiều nhà tâm lý học định nghĩa hạnh phúc như kết hợp của sự sung túc và thanh thản,

feeling good in the moment.

cảm thấy tốt đẹp tại thời điểm nào đó.

Meaning, though, is deeper.

"Ý nghĩa" thì sâu hơn thế.

The renowned psychologist Martin Seligman says

Nhà tâm lý học nổi tiếng Martin Seligman cho rằng

meaning comes from belonging to and serving something beyond yourself

ý nghĩa đến từ việc thuộc về hay phục tùng thứ gì đó hơn cả bản thân mình

and from developing the best within you.

và từ việc trở thành một con người tốt nhất từ bên trong.

Our culture is obsessed with happiness,

Nền văn hóa của chúng ta bị ám ảnh bởi sự hạnh phúc,

but I came to see that seeking meaning is the more fulfilling path.

nhưng tôi thấy rằng việc tìm kiếm ý nghĩa là con đường trọn vẹn hơn thế.

And the studies show that people who have meaning in life,

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ai cảm thấy cuộc sống ý nghĩa,

they're more resilient,

sẽ thấy có động lực hơn,

they do better in school and at work,

họ tích cực hơn trong công việc và học tập,

and they even live longer.

và họ thậm chí còn sống lâu hơn.

So this all made me wonder:

Những điều này đã khiến tôi tự hỏi:

How can we each live more meaningfully?

Làm thế nào để mỗi chúng ta sống có ý nghĩa hơn?

To find out, I spent five years interviewing hundreds of people

Để tìm câu trả lời, tôi đã phỏng vấn hàng trăm người trong suốt 5 năm

and reading through thousands of pages of psychology,

và đọc hàng nghìn trang sách về tâm lý học,

neuroscience and philosophy.

thần kinh học và triết học.

Bringing it all together,

Kết hợp chúng lại,

I found that there are what I call four pillars of a meaningful life.

Tôi đã tìm ra thứ mà tôi gọi là 4 cột trụ làm nên một cuộc sống ý nghĩa.

And we can each create lives of meaning

Và chúng ta có thể tự tạo nên một cuộc sống như vậy

by building some or all of these pillars in our lives.

bằng cách tạo dựng cho mình 4 cột trụ này trong cuộc sống.

The first pillar is belonging.

Đầu tiên đó là sự thân thuộc.

Belonging comes from being in relationships

Sự thân thuộc xuất phát từ những mối quan hệ

where you're valued for who you are intrinsically

khi chúng ta được đánh giá đúng với bản chất của mình

and where you value others as well.

và đánh giá người khác đúng với con người họ.

But some groups and relationships deliver a cheap form of belonging;

Nhưng có những nhóm, những mối quan hệ đã tạo ra một hình thức xấu:

you're valued for what you believe,

chúng ta bị đánh giá bởi điều mình tin,

for who you hate,

bởi người mình không ưa,

not for who you are.

chứ không phải vì ta là ai.

True belonging springs from love.

Cảm giác thân thuộc thực sự có thể nảy nở từ tình yêu.

It lives in moments among individuals,

Nó tồn tại trong mỗi cá nhân,

and it's a choice -- you can choose to cultivate belonging with others.

và đó là một sự lựa chọn, bạn có thể chọn việc gần gũi với ai đó.

Here's an example.

Đây là một ví dụ,

Each morning, my friend Jonathan buys a newspaper

Mỗi buổi sáng, bạn tôi - Jonathan mua báo

from the same street vendor in New York.

của một người bán dạo ở New York.

They don't just conduct a transaction, though.

Họ không chỉ là thực hiện một giao dịch,

They take a moment to slow down, talk,

họ dành một vài khoảnh khắc, trò chuyện,

and treat each other like humans.

và cư xử với nhau như người với người.

But one time, Jonathan didn't have the right change,

Một lần kia, Jonathan không có tiền lẻ,

and the vendor said,

và người bán báo nói,

"Don't worry about it."

" Đừng bận tâm."

But Jonathan insisted on paying,

Nhưng Jonathan thay vì trả tiền ngay,

so he went to the store and bought something he didn't need

anh ấy đến cửa hàng và mua một món đồ không cần thiết

to make change.

để đổi lấy tiền lẻ.

But when he gave the money to the vendor,

Khi anh ấy đưa tiền cho người bán báo,

the vendor drew back.

ông ta đã trả lại.

He was hurt.

Ông ấy đã bị tổn thương.

He was trying to do something kind,

Dù đã cố gắng làm điều tốt,

but Jonathan had rejected him.

nhưng Jonathan đã từ chối ông ta.

I think we all reject people in small ways like this without realizing it.

Tôi cho rằng chúng ta đều đã từng thể hiện sự từ chối một cách vô ý như vậy.

I do.

Tôi cũng vậy.

I'll walk by someone I know and barely acknowledge them.

Tôi đi qua những người mà tôi biết nhưng tôi làm lơ.

I'll check my phone when someone's talking to me.

Tôi kiểm tra điện thoại khi ai đó đang nói với mình.

These acts devalue others.

Điều đó khiến họ thấy mình mất giá trị.

They make them feel invisible and unworthy.

Họ cảm thấy như bị vô hình và bị coi thường.

But when you lead with love, you create a bond

Nhưng khi có sự yêu thương, bạn sẽ tạo nên mối liên kết

that lifts each of you up.

để mỗi chúng ta thấy có giá trị hơn

For many people, belonging is the most essential source of meaning,

Với nhiều người, cảm giác thân thuộc là điều không thể thiếu của "ý nghĩa"

those bonds to family and friends.

điều đó liên kết ta với gia đình, bạn bè.

For others, the key to meaning is the second pillar: purpose.

Với người khác, chìa khóa của "ý nghĩa" là trụ cột thứ 2: mục đích.

Now, finding your purpose is not the same thing

Tìm kiếm mục đích không đơn thuần giống với

as finding that job that makes you happy.

tìm một công việc khiến bạn vui vẻ.

Purpose is less about what you want than about what you give.

Mục đích nghĩa là bạn sẽ cho đi những gì hơn là bạn muốn làm gì.

A hospital custodian told me her purpose is healing sick people.

Một điều dưỡng viên ở bệnh viện nói rằng mục đích của cô ấy là chữa trị người bệnh.

Many parents tell me,

Các ông bố bà mẹ thì nói rằng,

"My purpose is raising my children."

"Mục đích của tôi là nuôi dạy con cái".

The key to purpose is using your strengths to serve others.

Cốt lõi của một mục đích là sử dụng khả năng của mình cho người khác.

Of course, for many of us, that happens through work.

Dĩ nhiên, với nhiều người, điều này xảy đến trong công việc.

That's how we contribute and feel needed.

Đó là cách chúng ta cống hiến và cảm thấy mình có ích.

But that also means that issues like disengagement at work,

Nhưng nó cũng liên quan tới vấn đề nhảy việc,

unemployment,

thất nghiệp,

low labor force participation --

tỷ lệ người trong lực lượng lao động thấp --

these aren't just economic problems, they're existential ones, too.

Đó không chỉ là những vấn đề kinh tế, chúng tồn tại trong thực tế.

Without something worthwhile to do,

Không có thứ gì đáng để làm,

people flounder.

ta sẽ thấy mình bối rối

Of course, you don't have to find purpose at work,

Bạn không bắt buộc có một mục đích trong công việc,

but purpose gives you something to live for,

nhưng nó giúp bạn một lý do để sống,

some "why" that drives you forward.

một câu hỏi tại sao cho những điều bạn làm.

The third pillar of meaning is also about stepping beyond yourself,

Trụ cột thứ 3 của "ý nghĩa" chính là vượt lên chính mình,

but in a completely different way:

nhưng theo một cách hoàn toàn khác:

transcendence.

sự siêu việt.

Transcendent states are those rare moments

Trạng thái siêu việt là những khoảnh khắc hiếm hoi

when you're lifted above the hustle and bustle of daily life,

khi bạn vượt lên trên sự khó khăn và hối hả của cuộc sống thường ngày,

your sense of self fades away,

cảm giác cũng dần mất đi

and you feel connected to a higher reality.

và bạn cảm thấy có một hiện thực khác, cao hơn.

For one person I talked to, transcendence came from seeing art.

Với một người tôi từng trò chuyện, đó là cảm xúc khi thưởng thức nghệ thuật.

For another person, it was at church.

Với người khác, đó là khi đến Nhà thờ.

For me, I'm a writer, and it happens through writing.

Với tôi, một nhà văn, thì đó là khi tôi đặt bút viết.

Sometimes I get so in the zone that I lose all sense of time and place.

Đôi khi, tôi thấy mình chìm vào khoảng không vô định về không gian và thời gian.

These transcendent experiences can change you.

Những trải nghiệm siêu việt này có thể thay đổi bạn.

One study had students look up at 200-feet-tall eucalyptus trees

Một nghiên cứu đã cho các học sinh nhìn lên một cây khuynh diệp cao 200 feet

for one minute.

trong một phút.

But afterwards they felt less self-centered,

Sau đó,bọn trẻ đã bớt tự coi mình là trung tâm

and they even behaved more generously

và chúng thậm chí còn cư xử hào hiệp hơn

when given the chance to help someone.

khi được nhờ giúp đỡ.

Belonging, purpose, transcendence.

Sự thân thuộc, mục đích, sự siêu việt.

Now, the fourth pillar of meaning, I've found,

Và giờ sẽ là trụ cột thứ tư mà tôi đã tìm ra,

tends to surprise people.

chắc sẽ khiến mọi người ngạc nhiên.

The fourth pillar is storytelling,

Trụ cột thứ tư đó chính là kể những câu chuyện,

the story you tell yourself about yourself.

những câu chuyện bạn kể cho chính mình về bản thân bạn.

Creating a narrative from the events of your life brings clarity.

Kể những câu chuyện từ những sự kiện đem đến định hướng cho cuộc sống của bạn.

It helps you understand how you became you.

Nó giúp bạn hiểu làm thế nào để trở thành chính mình.

But we don't always realize that we're the authors of our stories

Nhưng ta không biết rằng mình là tác giả của những câu chuyện đó

and can change the way we're telling them.

và mình có thể kể nó theo một cách khác.

Your life isn't just a list of events.

Cuộc đời bạn không chỉ là một chuỗi sự kiện.

You can edit, interpret and retell your story,

Bạn có thể sửa nó, làm sáng tỏ và kể lại nó

even as you're constrained by the facts.

dù rằng bạn buộc phải chấp nhận sự thật.

I met a young man named Emeka, who'd been paralyzed playing football.

Tôi từng gặp một người đàn ông trẻ tên Emeka, người đã bị liệt vì chơi bóng đá.

After his injury, Emeka told himself,

Sau chấn thương, Emeka tự nói với mình rằng,

"My life was great playing football,

"Cuộc sống của tôi trở nên tuyệt vời vì có bóng đá,

but now look at me."

nhưng hãy nhìn tôi lúc này"

People who tell stories like this --

Mọi người kể câu chuyện này giống như:

"My life was good. Now it's bad." --

"Cuộc đời tôi đã thật đẹp. Và giờ thì nó thật tệ"

tend to be more anxious and depressed.

và hướng nó đến sự lo âu, chán nản.

And that was Emeka for a while.

Và Emeka đã trải qua cảm giác đó một thời gian.

But with time, he started to weave a different story.

Nhưng theo thời gian, anh ấy bắt đầu viết nên một câu chuyện khác.

His new story was,

Câu chuyện mới đó như sau:

"Before my injury, my life was purposeless.

"Trước khi bị thương, cuộc đời tôi hoàn toàn không có mục đích,

I partied a lot and was a pretty selfish guy.

chìm trong tiệc tùng và là một kẻ sống ích kỷ.

But my injury made me realize I could be a better man."

Nhưng chấn thương này đã khiến tôi nhận ra mình có thể làm một người tốt hơn.

That edit to his story changed Emeka's life.

Việc thay đổi câu chuyện đã thay đổi cuộc đời Emeka.

After telling the new story to himself,

Sau khi kể câu chuyện mới với chính mình,

Emeka started mentoring kids,

Emeka bắt đầu dạy kèm cho những đứa trẻ,

and he discovered what his purpose was:

và phát hiện rằng mục đích của anh ấy là:

serving others.

giúp đỡ người khác.

The psychologist Dan McAdams calls this a "redemptive story,"

Nhà tâm lý học Dan McAdams gọi đây là một "câu chuyện để cứu vãn".

where the bad is redeemed by the good.

nơi mà cái xấu đã được cứu bởi cái tốt.

People leading meaningful lives, he's found,

Con người làm nên cuộc sống ý nghĩa,

tend to tell stories about their lives

họ tìm ra và kể câu chuyện cuộc đời mình

defined by redemption, growth and love.

thứ đã được tạo nên từ sự cứu vãn sự phát triển và tình yêu

But what makes people change their stories?

Nhưng điều gì đã làm con người thay đổi câu chuyện ?

Some people get help from a therapist,

Nhiều người tìm đến các nhà trị liệu,

but you can do it on your own, too,

nhưng bạn cũng có thể tự làm được.

just by reflecting on your life thoughtfully,

chỉ bằng cách nhìn lại cuộc đời bạn một cách cẩn thận

how your defining experiences shaped you,

cách những trải nghiệm đã tạo nên bạn

what you lost, what you gained.

bạn mất điều gì có được điều gì.

That's what Emeka did.

Đó là những gì Emeka đã làm.

You won't change your story overnight;

Không thể thay đổi câu chuyện với một đêm

it could take years and be painful.

nó có thể mất vài năm và sẽ mất nhiều công sức.

After all, we've all suffered, and we all struggle.

Sau tất cả, tất cả chúng ta đều phải chịu đựng và đấu tranh.

But embracing those painful memories can lead to new insights and wisdom,

Nhưng lưu giữ những ký ức khó khăn có thể dẫn tới cái nhìn sâu sắc và sự không ngoan

to finding that good that sustains you.

để tìm ra cái "tốt" đó thứ đã chống đỡ cho bạn.

Belonging, purpose, transcendence, storytelling:

Sự thân thuộc, mục đích, sự siêu việt, và kể câu chuyện của mình:

those are the four pillars of meaning.

đây là 4 trụ cốt làm nên "ý nghĩa".

When I was younger,

Khi tôi còn trẻ,

I was lucky enough to be surrounded by all of the pillars.

tôi đã may mắn được tiếp xúc với cả 4 trụ cột này.

My parents ran a Sufi meetinghouse from our home in Montreal.

Bố mẹ tôi điều hành một nhà thờ đạo Sufi từ nhà của chúng tôi ở Montreal.

Sufism is a spiritual practice associated with the whirling dervishes

Đạo Sufi là một tín ngưỡng gắn liền với những thầy tu Đạo Hồi

and the poet Rumi.

và thi sĩ Rumi.

Twice a week, Sufis would come to our home

Hai lần mỗi tuần, những tín đồ của Sufi sẽ đến nhà tôi

to meditate, drink Persian tea, and share stories.

để cùng ngồi lại, uống trà Bà Tư, và chia sẻ những câu chuyện.

Their practice also involved serving all of creation

Hành động của họ cũng liên quan tới việc sùng bái sự sáng tạo

through small acts of love,

qua những hành động nhỏ của tình yêu,

which meant being kind even when people wronged you.

nghĩa là luôn đối xử tốt với mọi người dù họ đánh giá sai về bạn.

But it gave them a purpose: to rein in the ego.

Nhưng điều đó đã cho họ một mục đích: để giữ lòng tự trọng.

Eventually, I left home for college

Cuối cùng, tôi đã rời nhà đến trường đại học

and without the daily grounding of Sufism in my life,

cuộc sống mỗi ngày đều không còn sự truyền thụ của đạo Sufi,

I felt unmoored.

Tôi thấy như được cởi trói.

And I started searching for those things that make life worth living.

Và bắt đầu tìm kiếm thứ gì đó cho cho cuộc sống ý nghĩa hơn

That's what set me on this journey.

Đó là động lực cho cuộc hành trình này.

Looking back, I now realize

Khi nhìn lại, tôi nhận ra rằng

that the Sufi house had a real culture of meaning.

ngôi nhà của đạo Sufi thật sự là một hiện thân cho "ý nghĩa"

The pillars were part of the architecture,

Những trụ cột là một phần của kiến trúc

and the presence of the pillars helped us all live more deeply.

và sự hiện diện của chúng đã giúp chúng ta sống chậm lại.

Of course, the same principle applies

Dĩ nhiên, nguyên lý tương tự cũng áp dụng

in other strong communities as well --

trong những cộng đồng khác nữa

good ones and bad ones.

người tốt và người xấu,

Gangs, cults:

những nhóm người, những giáo phái

these are cultures of meaning that use the pillars

đây đều là những biểu hiện của "ý nghĩa" sử dụng 4 trụ cột trên

and give people something to live and die for.

và cho chúng ta lý do để sống và hi sinh.

But that's exactly why we as a society

Nhưng chính xác thì lý do chúng ta có lối sống xã hội

must offer better alternatives.

chắc chắn đem đến những sự thay thế tốt hơn .

We need to build these pillars within our families and our institutions

Chúng ta cần xây dựng 4 trụ cột trong gia đình và đoàn thể của mình

to help people become their best selves.

giúp mọi người trở thành chính mình một cách tốt nhất.

But living a meaningful life takes work.

Nhưng sống một cuộc sống ý nghĩa giống như công việc

It's an ongoing process.

đó là một quá trình liên tục,

As each day goes by, we're constantly creating our lives,

Và mỗi ngày trôi qua, chúng ta tạo nên cuộc sống của mình,

adding to our story.

góp nhặt cho câu chuyện của mình.

And sometimes we can get off track.

Và đôi khi chúng ta đi chệch hướng.

Whenever that happens to me,

Mỗi khi điều đó xảy đến ,

I remember a powerful experience I had with my father.

tôi lại nhớ về những trải nghiệm khó quên cùng với cha tôi.

Several months after I graduated from college,

Vài tháng sau khi tốt nghiệp đại học,

my dad had a massive heart attack that should have killed him.

cha tôi đã bị môt cơn đau tim nặng đến nỗi tưởng như không qua khỏi.

He survived, and when I asked him what was going through his mind

Nhưng ông ấy đã vượt qua, và khi tôi hỏi điều gì đã lướt qua tâm trí

as he faced death,

khi ông ấy cận kề cái chết,

he said all he could think about was needing to live

cha tôi nói tất cả những gì ông ấy nghĩ là mình cần sống

so he could be there for my brother and me,

và ông ấy đã ở đây, vì anh trai tôi, và vì tôi

and this gave him the will to fight for life.

đây là động lực để ông ấy chiến đấu vì sự sống.

When he went under anesthesia for emergency surgery,

Khi ông đang hôn mê cho cuộc phẫu thuật khẩn cấp,

instead of counting backwards from 10,

thay vì đếm ngược từ 10

he repeated our names like a mantra.

ông đã nhắc lại tên chúng tôi liên tục như như một câu thần chú.

He wanted our names to be the last words he spoke on earth

Ông ấy đã muốn tên chúng tôi trở thành từ cuối cùng ông ấy nói trên trái đất

if he died.

nếu ông ấy ra đi.

My dad is a carpenter and a Sufi.

Cha tôi là một người thợ mộc và là một tín đồ của Sufi.

It's a humble life,

Đó là một cuộc sống bình thường

but a good life.

nhưng hạnh phúc.

Lying there facing death, he had a reason to live:

Khi nằm ở đó và đối diện với cái chết, ông ấy đã có một lý do để sống:

love.

tình yêu.

His sense of belonging within his family,

Cảm giác thân thuộc với gia đình,

his purpose as a dad,

mục đích của một người cha

his transcendent meditation, repeating our names --

sự suy nghĩ vượt lên mọi sự tầm thường, lặp lại tên chúng tôi

these, he says, are the reasons why he survived.

những điều này, ông ấy nói, là những lý do để tồn tại.

That's the story he tells himself.

Đó là câu chuyện mà ông ấy tự kể cho mình.

That's the power of meaning.

Đó là sức mạnh của "ý nghĩa".

Happiness comes and goes.

Niềm hạnh phúc đến và đi.

But when life is really good

Nhưng khi cuộc sống thực sự tốt đẹp

and when things are really bad,

và khi mọi thứ trở nên xấu đi,

having meaning gives you something to hold on to.

việc có một "ý nghĩa" cho ta điều gì đó để nắm lấy.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)