There's more to life than being happy | Emily Esfahani Smith | TED

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II

I used to think

پێشتر وا بیرم ئەکردەوە

the whole purpose of life was pursuing happiness.

هەموو ئامانجی ژیان گەڕانە بەدوای دڵخۆشبوونا.

Everyone said the path to happiness was success,

هەمووانیش ئەیانوت ڕێگای دڵخۆشبوون سەرکەوتنە،

so I searched for that ideal job,

بۆیە بۆ کاری نموونەیی گەڕام،

that perfect boyfriend, that beautiful apartment.

بۆ باشترین خۆشەویست، باشترین ئەپارتمان.

But instead of ever feeling fulfilled,

بەڵام لەجیاتی ئەوەی هەمووکات هەست بکەم پێیان گەشتووم،

I felt anxious and adrift.

هەستم بە دڵەڕاوکێ و نائارامی ئەکرد.

And I wasn't alone; my friends -- they struggled with this, too.

هەر خۆشم نەبووم؛ هاوڕێکانیشم -- ئەوانیش بەدەست ئەمەوە ئەیانناڵاند.

Eventually, I decided to go to graduate school for positive psychology

دەرئەنجام، بڕیارم یا بچم بۆ خوێندنی باڵای دەروونناسی ئەرێنی

to learn what truly makes people happy.

بۆ فێربوونی زیاتر لەسەر ئەوەی چی وا لە خەڵک ئەکات دڵخۆش بن.

But what I discovered there changed my life.

بەڵام ئەوەی لەوێ دۆزیمەوە ژیانی گۆڕیم.

The data showed that chasing happiness can make people unhappy.

زانیارییەکە نیشانی یا کە هەوڵدان بۆ دڵخۆشبوون وا لەخەڵک ئەکات دڵخۆش نەبن.

And what really struck me was this:

ئەوەشی سەرسامی کردم ئەمە بوو:

the suicide rate has been rising around the world,

ڕێژەی خۆکوشتن لە بەرزبوونەوەیایە لە هەموو جیهاندا، و

and it recently reached a 30-year high in America.

بەم دواییە لە ئەمریکا گەشتۆتە زۆرترینی ئەم ٣٠ ساڵە.

Even though life is getting objectively better

هەرچەنە وا دەر ئەکەوێت کە ژیان بەرەو باشتربوون چووبێت

by nearly every conceivable standard,

لە زۆربەی ڕووەکانەوە،

more people feel hopeless,

خەڵکێکی زیاتر هەست بە بێهیوایی،

depressed and alone.

خەمۆکی و تەنایی ئەکەن.

There's an emptiness gnawing away at people,

هەستکردن بە بەتاڵییەک هەیە لە ناخی خەڵکا، و

and you don't have to be clinically depressed to feel it.

پێویست ناکات خەمۆکی تەواوت هەبێت بۆ ئەوەی هەستی پێبکەیت.

Sooner or later, I think we all wonder:

زووتر بێت یان درەنگتر، پێموابێت هەموو بیر ئەکەینەوە:

Is this all there is?

ئەمە هەموو ژیانە؟

And according to the research, what predicts this despair

بەپێی توێژینەوەکەش، ئەوەی پێشبینی تووشبوون بە خەمۆکی ئەکات

is not a lack of happiness.

نەبوونی دڵخۆش نییە.

It's a lack of something else,

نەبوونی شتێکی ترە،

a lack of having meaning in life.

نەبوونی واتای ژیان.

But that raised some questions for me.

بەڵام ئەوە هەندێک پرسیاری لەلای من درووستکرد.

Is there more to life than being happy?

ژیان زیاتری هەڵگرتووە لە تەنیا دڵخۆشبوون؟

And what's the difference between being happy

جیاوازیش چییە لەنێوان دڵخۆشبوون و

and having meaning in life?

هەبوونی واتایەک لە ژیانتا؟

Many psychologists define happiness as a state of comfort and ease,

زۆر دەروون ناس پێناسەی دڵخۆشی ئەکەن وەک دۆخی ئاسوودەبوون و پشوودان،

feeling good in the moment.

هەستکردن بە باشی لەو ساتەیا.

Meaning, though, is deeper.

بەڵام واتاکەی، قوڵترە.

The renowned psychologist Martin Seligman says

دەروونناسی بەناوبانگ مارتین سێلیگمان ئەڵێت

meaning comes from belonging to and serving something beyond yourself

واتاکەی لەوەوە یەت بۆ شتێک بیت و خزمەتی شتێک بکەیت لەسەروو خۆتەوە بێت و

and from developing the best within you.

لە پەرەدان بە باشترینی ناختەوە.

Our culture is obsessed with happiness,

کلتورەکەمان خوی گرتووە بە دڵخۆشییەوە،

but I came to see that seeking meaning is the more fulfilling path.

بەڵام گەشتم بەوەی هەوڵدان بۆ هەبوونی واتای ژیان زیاتر دڵخۆشت ئەکات.

And the studies show that people who have meaning in life,

توێژینەوەکەش نیشانی یاوە ئەو کەسانەی ژیانیان واتایەکی هەیە،

they're more resilient,

زیاتر بەرگە ئەگرن،

they do better in school and at work,

باشترن لە قوتابخانە و کارەکانیان، و

and they even live longer.

تەنانەت زیاتریش ئەژین.

So this all made me wonder:

بۆیە هەموو ئەمە وایلێکردم بیرکەمەوە:

How can we each live more meaningfully?

چۆن هەموومان بتوانین زیاتر بەشێوەیەکی واتادار بژین؟

To find out, I spent five years interviewing hundreds of people

بۆ دۆزینەوەی ئەوە، پێنج ساڵم بەسەربرد لە چاوپێکەوتنی خەڵکدا و

and reading through thousands of pages of psychology,

خوێندنەوەی هەزارەها لاپەڕە لە بواری دەروونناسی، و

neuroscience and philosophy.

زانستی دەماری و فەلسەفەدا.

Bringing it all together,

هەموویم کۆکردەوە،

I found that there are what I call four pillars of a meaningful life.

ئەوەم دۆزییەوە کە پێی ئەڵێم چوار پایەکەی ژیانێکی واتادار. و

And we can each create lives of meaning

هەموو ئەتوانین ژیانێکی واتادار درووست بکەین

by building some or all of these pillars in our lives.

بە بنیاتنانی هەندێک یان هەموو ئەم پایانە لە ژیانی خۆماندا.

The first pillar is belonging.

یەکەم پایە هەستکردن بە بوونتە.

Belonging comes from being in relationships

هەستکردن بە بوونت لەوەوە یەت لە پەیوەندییەکانا بیت

where you're valued for who you are intrinsically

کە بەهادار بیت لەسەر بنەمای ئەوەی خۆت کێیت و

and where you value others as well.

خۆشت بەهەمان شێوە سەیری ئەوان بکەیت.

But some groups and relationships deliver a cheap form of belonging;

بەڵام هەندێک لە کۆمەڵ و پەیوەندییەکان جۆرێکی لاوازی هەستکردن بە بوونیان تیایە؛

you're valued for what you believe,

لەسەر بنەمای ئەوە بەهات دائەنرێت کە باوەڕت پێیە،

for who you hate,

کە ڕقت لە کێیە،

not for who you are.

نەک خۆت کێیت.

True belonging springs from love.

هەستکردن بە بوونت لە خۆشەویستییەوە سەرچاوە ئەگرێت.

It lives in moments among individuals,

لەناو ساتەکانی ناو کەسەکاندا ئەژی، و

and it's a choice -- you can choose to cultivate belonging with others.

هەڵبژاردنێکە -- ئەتوانی هەڵیبژێریت هەستکردن بە بوون لەگەڵ ئەوانی ترا بچێنیت.

Here's an example.

ئەمەش نموونەیەکە.

Each morning, my friend Jonathan buys a newspaper

هەموو بەیانییەک، جۆناسانی هاوڕێم ڕۆژنامەیەک ئەکڕێت

from the same street vendor in New York.

لە هەمان فرۆشیاری سەر شەقام لە نیو یۆرک.

They don't just conduct a transaction, though.

تەنیا ئاڵوگۆڕێک ناکەن.

They take a moment to slow down, talk,

ساتێک وەرئەگرن بۆ خاوبوونەوە، بۆ قسەکردن، و

and treat each other like humans.

مامەڵەکردن لەگەڵ یەکتر وەک مرۆڤ.

But one time, Jonathan didn't have the right change,

بەڵام جارێک، جۆناسان وردەی پێویستی پێنەبوو، و

and the vendor said,

فرۆشیارەکە وتی،

"Don't worry about it."

"خەمی ئەوەت نەبێت."

But Jonathan insisted on paying,

بەڵام جۆناسان سوربوو لەسەر پارەدان،

so he went to the store and bought something he didn't need

بۆیە چوو بۆ کۆگاکە و شتێکی کڕی کە پێویستی پێنەبوو

to make change.

بۆ ئەوەی وردەی دەستکەوێت.

But when he gave the money to the vendor,

بەڵام کاتێک پارەکەی یابوو بە فرۆشیارەکە،

the vendor drew back.

فرۆشیارەکە گەڕابوە دواوە.

He was hurt.

ئازاری یابوو.

He was trying to do something kind,

ویستبووی میهرەبانی بنوێنێت،

but Jonathan had rejected him.

بەڵام جۆناسان ڕەتی کردبۆوە.

I think we all reject people in small ways like this without realizing it.

پێموابێت هەموومان بە شێوازی ئاوا بچووک خەڵک ئازار ئەیەین بێ ئەوەی پێی بزانین.

I do.

منیش وا ئەکەم.

I'll walk by someone I know and barely acknowledge them.

بەلای کەسێکا ئەڕۆم کە ئەیناسم و هێندە گەرم نابم لەگەڵیان.

I'll check my phone when someone's talking to me.

سەیری مۆبایلەکەم ئەکەم کاتێک یەکێک قسەم لەگەڵ ئەکات.

These acts devalue others.

ئەمە لە بەهای چواردەورت کەم ئەکاتەوە.

They make them feel invisible and unworthy.

وایان لێئەکات هەست بکەن نابینرێن و بەهایان نییە.

But when you lead with love, you create a bond

بەڵام کە بەخۆشەویستییەوە ئەجوڵێیتەوە، پەیوەندی دروست ئەکەیت

that lifts each of you up.

کە بەهای هەردووکتان بەرز ئەکاتەوە.

For many people, belonging is the most essential source of meaning,

بۆ زۆر کەس، هەستکردن بە بوون سەرەکیترین سەرچاوەی واتا بەخشینە،

those bonds to family and friends.

ئەو پەیوەندییانە بۆ خێزان و هاوڕێکان.

For others, the key to meaning is the second pillar: purpose.

بۆ ئەوانی تر، کلیلی واتا بەخشین دووەم پایەیە: ئامانج.

Now, finding your purpose is not the same thing

ئێستا، دۆزینەوەی ئامانجەکەت هەمان شت نییە

as finding that job that makes you happy.

وەک دۆزینەوەی کارەکەی دڵخۆشت ئەکات.

Purpose is less about what you want than about what you give.

ئامانج کەمتر دەربارەی ئەوەیە کە ئەتەوێت وەک لەوەی ئەتەوێ بیبەخشیت.

A hospital custodian told me her purpose is healing sick people.

کارمەندێکی نەخۆشخانە پێی وتم ئامانجی چارەسەرکردنی نەخۆشەکانە.

Many parents tell me,

زۆر دایک و باوک پێم ئەڵێن،

"My purpose is raising my children."

"ئامانجم گەورەکردنی مناڵەکانمە."

The key to purpose is using your strengths to serve others.

کلیلی هەبوونی ئامانج بەکارهێنانی تواناکانتە بۆ خزمەتی کەسانی تر.

Of course, for many of us, that happens through work.

بێگومان، بۆ زۆرێکمان، ئەوە لەڕێگەی کارکردنەوە ئەبێت.

That's how we contribute and feel needed.

بەو شێوەیە ڕۆڵ ئەبینین و هەست ئەکەین پێویست بین.

But that also means that issues like disengagement at work,

بەڵام ئەوە واتای ئەوەش ئەبێت کێشەکانی وەک دابڕان لە کار،

unemployment,

دانەمەزران،

low labor force participation --

بەشدارییەکی کەم لە کارا --

these aren't just economic problems, they're existential ones, too.

ئەمانە تەنیا کێشەی دارایی نین، کێشەی بوونیشن.

Without something worthwhile to do,

بەبێ کردنی شتێک کە شایەنی بێت،

people flounder.

خەڵک ژیانیان تێکئەچێت.

Of course, you don't have to find purpose at work,

بێگومان، پێویست ناکات ئامانج بدۆزیتەوە لەسەر کارەکەت،

but purpose gives you something to live for,

بەڵام ئامانجەکانی ژیانت شتێکت ئەیەنێ کە بتوانیت بۆی بژیت،

some "why" that drives you forward.

"بۆچییەک" پاڵنەرت بێت بژیت بۆی.

The third pillar of meaning is also about stepping beyond yourself,

سێیەم پایەی واتا بەخشین دەربارەی هەنگاونانە بۆ سەروو خۆت،

but in a completely different way:

بەڵام بەشێوەیەکی تەواو جیاواز:

transcendence.

گەشتنە تێگەشتنی بەرزتر.

Transcendent states are those rare moments

دۆخی تێگەشتنی بەرزتر ئەو ساتە دەگمەنانەیە

when you're lifted above the hustle and bustle of daily life,

کە هەست ئەکەیت بەرز بوویتەتەوە بۆ سەروو کێشمەکانی ژیان،

your sense of self fades away,

هەستکردن بە خۆت دیارنامێنێت، و

and you feel connected to a higher reality.

هەست ئەکەیت بەسترابێتیتەوە بە واقیعێکی بەرزترەوە.

For one person I talked to, transcendence came from seeing art.

یەکێک لەوانەی چاوم پێی کەوت، بەرزبوونەوەی تێگەشتن لە بینینی هونەرا بوو.

For another person, it was at church.

بۆ یەکێکی تر، چوون بۆ کڵێسا.

For me, I'm a writer, and it happens through writing.

بۆ من، من نووسەرم، و لەڕێگەی نووسینەوە ئەبێت.

Sometimes I get so in the zone that I lose all sense of time and place.

هەندێک جار هێندە قووڵ ئەبمەوە تیایا هەستکردن بە کات و شوێن لەدەست ئەیەم.

These transcendent experiences can change you.

ئەم ئەزموونی بەرزبوونەوانە ئەکرێ بتگۆڕێت.

One study had students look up at 200-feet-tall eucalyptus trees

لە توێژینەوەیەکا داوا لە خوێندکاران کرابوو سەیری درەختێکی ئیوکالیپتەسی ٢٠٠ پێی بکەن

for one minute.

بۆ یەک خولەک.

But afterwards they felt less self-centered,

دوای ئەوە هەستیان کرد کەمتر تەنیا بیر لەخۆیان بکەنەوە، و

and they even behaved more generously

بەشێوەیەکی بەخشندانەتر ئەجوڵانەوە

when given the chance to help someone.

کاتێک دەرفەتیان ئەدرایە یارمەتی کەسێکی تر بەن.

Belonging, purpose, transcendence.

هەستکردن بە بوون، ئامانج، گەشتنە تێگەشتنی بەرزتر.

Now, the fourth pillar of meaning, I've found,

ئێستا چوارەم پایەی واتا بەخشین، کە دۆزیومەتەوە،

tends to surprise people.

خەڵک سەرسام ئەکات.

The fourth pillar is storytelling,

چوارەم پایە چیرۆک گێڕانەوەیە،

the story you tell yourself about yourself.

چیرۆکەکەی بۆخۆتی ئەگێڕیتەوە دەربارەی خۆت.

Creating a narrative from the events of your life brings clarity.

درووستکردنی گێڕانەوەیەک لە ڕووداوەکانی ژیانت ڕۆشنایی ئەهێنێت.

It helps you understand how you became you.

یارمەتیت ئەیات تێبگەیت چۆن تۆ بوویت بە تۆ.

But we don't always realize that we're the authors of our stories

بەڵام هەمووکات درک بەوە ناکەین کە ئێمە نوسەری چیرۆکەکانی خۆمانین و

and can change the way we're telling them.

ئەتوانین شێوازی گێڕانەوەیان بگۆڕین.

Your life isn't just a list of events.

ژیانت تەنیا لیستێکی ڕووداوەکان نییە.

You can edit, interpret and retell your story,

ئەتوانی پیایا بچیتەوە، شی بکەیتەوە و دووبارە چیرۆکەکە بگێڕیتەوە،

even as you're constrained by the facts.

تەنانەت کاتێکیش ڕاستییەکانی ژیانت دەستیان گرتوویت.

I met a young man named Emeka, who'd been paralyzed playing football.

پیاوێکی گەنجم بینی بەناوی ئێمیکا، کە لەدوای یاری تۆپی پێ لەپەل کەوتبوو.

After his injury, Emeka told himself,

دوای ڕووداوەکە، ئێمیکا بەخۆی وتبوو،

"My life was great playing football,

"ژیانێکی خۆشم هەبوو کاتێک یاریم ئەکرد،

but now look at me."

بەڵام ئێستا سەیرمکەن."

People who tell stories like this --

ئەوانەی ئاوا چیرۆکەکانیان ئەگێڕنەوە --

"My life was good. Now it's bad." --

"ژیانم باش بوو. ئێستا خراپە." --

tend to be more anxious and depressed.

دڵەڕاوکێ و خەمۆکی زیاتریان ئەبێت.

And that was Emeka for a while.

بۆ ماوەیەک ئێمیکا وا بوو.

But with time, he started to weave a different story.

بەڵام بە تێپەڕبوونی کات، دەستیکرد بە پێکهێنانی چیرۆکێکی نوێ.

His new story was,

چیرۆکەکەی ئەمەبوو،

"Before my injury, my life was purposeless.

"پێش ڕووداوەکە، ژیانم بێ ئامانج بوو.

I partied a lot and was a pretty selfish guy.

هەر لە ئاهەنگ بووم و کەسێکی خۆپەرست بووم.

But my injury made me realize I could be a better man."

بەڵام ئەو پێکانە وایکرد درک بەوە بکەم ئەکرێ ببم بە پیاوێکی باشتر."

That edit to his story changed Emeka's life.

ئەو نوسینەوەیەی چیرۆکەکەی ژیانی ئێمیکای گۆڕی.

After telling the new story to himself,

دوای ئەوەی چیرۆکە نوێکەی بەخۆی وت،

Emeka started mentoring kids,

ئێمیکا دەستیکرد بە وانەوتنەوە بە منداڵان، و

and he discovered what his purpose was:

ئامانجەکەی خۆی دۆزییەوە:

serving others.

خزمەتکردنی کەسانی تر.

The psychologist Dan McAdams calls this a "redemptive story,"

دان ماک ئادامسی دەروونناس بەمە ئەڵێت "چیرۆکی ڕزگارکەر،"

where the bad is redeemed by the good.

کە خراپەکە لەلایەن باشەکەوە ڕزگار ئەکرێت.

People leading meaningful lives, he's found,

بۆی دەرکەوتووە ئەوانەی ژیانێکی واتاداریان هەیە،

tend to tell stories about their lives

بەشێوەیەک چیرۆکی ژیانیان ئەگێڕنەوە

defined by redemption, growth and love.

خود ڕزگارکردن، گەشەکردن و خۆشەویستی بناغەکەی بێت.

But what makes people change their stories?

بەڵام چی وا لە خەڵک ئەکات چیرۆکەکانیان بگۆڕن؟

Some people get help from a therapist,

هەندێک یارمەتی چارەسەرکەری دەروونی وەرئەگرن،

but you can do it on your own, too,

بەڵام ئەشتوانی بۆخۆت بیکەیت،

just by reflecting on your life thoughtfully,

تەنیا بەوەی بە قووڵی سەیری ژیانی خۆت بکەیتەوە،

how your defining experiences shaped you,

چۆن ئەزموونە یەکلاکەرەوەکان ئەم شێوەیەیان یاوە پێت،

what you lost, what you gained.

چیت لەدەستیاوە، چیت بەدەستهێناوە.

That's what Emeka did.

ئێمیکا ئەوەی کرد.

You won't change your story overnight;

بە شەوێک چیرۆکەکەت ناگۆڕیت؛

it could take years and be painful.

لەوانەیە چەندین ساڵی بوێت و ئەکرێت ئازاربەخش بێت.

After all, we've all suffered, and we all struggle.

هەرچۆنێک بێت، هەموو ناڵاندوومانە و هەموو ئەناڵێنین.

But embracing those painful memories can lead to new insights and wisdom,

بەڵام لەباوەش گرتنی ئەو یادەوەرییە ئازابەخشانە دەکرێت بتباتە تێگەشتن و دانایی نوێ،

to finding that good that sustains you.

بۆ دۆزینەوەی باشییەکانی توانای بەردەوامبوونت پێئەیات.

Belonging, purpose, transcendence, storytelling:

هەستکردن بە بوون، هەبوونی ئامانج، بەرزبوونەوەی تێگەشتن، چیرۆک گێڕانەوە:

those are the four pillars of meaning.

ئەوانە چوار پایەکەی واتا بەخشینن.

When I was younger,

کە گەنجتر بووم،

I was lucky enough to be surrounded by all of the pillars.

خۆشبەخت بووم کە هەموو ئەم پایانە چواردەوریان یابووم.

My parents ran a Sufi meetinghouse from our home in Montreal.

دایک و باوکم شوێنێکی یەکتر بینینی سۆفیزیمیان ئەبرد بەڕێوە لە مۆنتریاڵ.

Sufism is a spiritual practice associated with the whirling dervishes

سۆفیزم پەیڕەوێکی ڕۆحییە کە سەماکردنی دەروێشانە و

and the poet Rumi.

هۆنراوەی ڕۆمی لەخۆ ئەگرت.

Twice a week, Sufis would come to our home

هەفتەی دووجار، سۆفییەکان ئەهاتن بۆ ماڵمان

to meditate, drink Persian tea, and share stories.

بۆ تێڕامان، خواردنەوەی چای فارسی، و گێڕانەوەی چیرۆکەکان.

Their practice also involved serving all of creation

پەیڕەوەکەیان خزمەتکردنی هەموو بوونەوەرەکانی لەخۆ ئەگرت

through small acts of love,

لەڕێگەی کاری خۆشەویستی بچووکەوە،

which meant being kind even when people wronged you.

واتە تەنانەت ئەگەر خەڵکیش هەڵەیان کردبێت بەرامبەرت تۆ باشبیت لەگەڵیان.

But it gave them a purpose: to rein in the ego.

بەڵام ئامانجێکی ئەیا پێیان: بەسەر لەخۆڕازیبوونیانا زاڵبن.

Eventually, I left home for college

دەرئەنجام، ماڵەوەم بەجێهێشت بۆ کۆلێژ و

and without the daily grounding of Sufism in my life,

بەبێ هەبوونی پەیڕەوە ڕۆژانەییەکانی سۆفیزم لە ژیانمدا،

I felt unmoored.

هەستم بە نائارامی ئەکرد.

And I started searching for those things that make life worth living.

دەستم کرد بە گەڕان بۆ ئەو شتانەی وایان ئەکرد شایەنی ژیان بێت بۆی.

That's what set me on this journey.

ئەوەش ئەوەبوو کە وایلێکردم ئەم گەشتە دەستپێکەم.

Looking back, I now realize

ئێستا کە سەیر ئەکەمەوە درک ئەکەم

that the Sufi house had a real culture of meaning.

کە ماڵە سۆفییەکە کلتورێکی ڕاستەقینەی واتابەخشینی تیا بوو.

The pillars were part of the architecture,

پایەکانی بەشێک بوون لە تەلارسازی، و

and the presence of the pillars helped us all live more deeply.

هەبوونی پایەکان یارمەتی یاین هەموومان بەشێوەیەکی قووڵتر بژین.

Of course, the same principle applies

بێگومان، هەمان بنەما ئەچەسپێت

in other strong communities as well --

بەسەر کۆمەڵگا بەهێزەکانی تریشا --

good ones and bad ones.

باشەکان و خراپەکانیش.

Gangs, cults:

باندەکان، تۆڕەکان:

these are cultures of meaning that use the pillars

ئەمانە کلتوورەکانی واتا بەخشینن کە پایەکان بەکارئەهێنن و

and give people something to live and die for.

شتێک ئەیەن بە خەڵک بۆی بژین و بمرن بۆی.

But that's exactly why we as a society

بەڵام ڕێک لەبەر ئەوەیە ئێمە وەک کۆمەڵگایەک

must offer better alternatives.

پێویستە شوێنگرەوەی باشتر پێشکەشکەین.

We need to build these pillars within our families and our institutions

پێویستە ئەو پایانە بنیات بنێین لەناو خێزانەکانمان و دامەزراوەکانماندا

to help people become their best selves.

بۆ ئەوەی یارمەتی خەڵک بەین ببن بە باشترینی خوودیان.

But living a meaningful life takes work.

بەڵام ژیان بەشێوەیەکی واتادار پێویستی بە کار بۆکردنە.

It's an ongoing process.

پرۆسەیەکی بەردەوامە.

As each day goes by, we're constantly creating our lives,

لەگەڵ تێپەڕبوونی هەر ڕۆژێکدا، بەردەوام ژیانمان درووست ئەکەین،

adding to our story.

بەشی تر زیا ئەکەین بۆ چیرۆکەکەمان.

And sometimes we can get off track.

هەندێک جاریش لەوانەیە لەسەر ڕێڕەوەکە لاچین.

Whenever that happens to me,

هەرجارێک ئەوەم بەسەر یەت،

I remember a powerful experience I had with my father.

ئەزموونێکی بەهێزی خۆم لەگەڵ باوکم بیر ئەکەوێتەوە.

Several months after I graduated from college,

چەند مانگێک دوای ئەوەی کە کۆلێژم تەواوکرد،

my dad had a massive heart attack that should have killed him.

باوکم تووشی جەڵدەیەکی گەورە بوو کە ئەبوو بمردایە پێی.

He survived, and when I asked him what was going through his mind

ڕزگاری بوو، و کە لێمپرسی لەوکاتەیا چی بە مێشکیا ئەهات

as he faced death,

کاتێک ڕووبەڕووی مردن ئەبۆوە،

he said all he could think about was needing to live

وتی هەموو ئەوەی ئەیتوانی بیری لێبکاتەوە پێویستی ئەوە بوو بژی

so he could be there for my brother and me,

بۆ ئەوەی بمێنێت بۆ من و براکەم، و

and this gave him the will to fight for life.

ئەمەش خواستی ئەیا پێی شەڕ بکات بۆ ژیان.

When he went under anesthesia for emergency surgery,

کاتێک سڕکردنی بۆ کرا بۆ نەشتەرگەری فریاکەوتن،

instead of counting backwards from 10,

لەجیاتی ئەوەی لە ١٠ بۆ خوارەوە بژمێرێت،

he repeated our names like a mantra.

ناوەکانی ئێمەی ئەوتەوە.

He wanted our names to be the last words he spoke on earth

ئەیویست ناوەکانمان دوایین ئەو وشانە بێت کە ئەیڵێتەوە لەسەر زەوی

if he died.

ئەگەر هات و مرد.

My dad is a carpenter and a Sufi.

باوکم دارتاشیشە و سۆفیشە.

It's a humble life,

ژیانێکی سادەیە،

but a good life.

بەڵام ژیانێکی باشە.

Lying there facing death, he had a reason to live:

لەویا کە خەریک بووە بمرێت، هۆکارێکی هەبووە بۆی بژی:

love.

خۆشەویستی.

His sense of belonging within his family,

هەستی ئەوەی بەشێکە لە خێزانەکەی،

his purpose as a dad,

ئامانجەکەی وەک باوکێک،

his transcendent meditation, repeating our names --

تێڕامان و بیرکردنەوە بەرزترەکەی، وتنەوەی ناوەکانمان --

these, he says, are the reasons why he survived.

وتی کە ئەمانە، هۆکاری ئەوە بوون کە ڕزگاری بووە.

That's the story he tells himself.

ئەوە چیرۆکەکەیە کە بۆخۆی ئەگێڕێتەوە.

That's the power of meaning.

ئەوە هێزی واتا بەخشینە.

Happiness comes and goes.

دڵخۆشی یەت و ئەڕوات.

But when life is really good

بەڵام کاتێک ژیان بەڕاستی باش ئەبێت و

and when things are really bad,

کاتێک شتەکان بەڕاستی خراپ ئەبن،

having meaning gives you something to hold on to.

هەبوونی واتایەک بۆ ژیانت شتێک ئەبێت دەستی پێوە بگریت.

Thank you.

زۆر سوپاس

(Applause)

(چەپڵەلێدان)