A glimpse of life on the road | Kitra Cahana

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

As a little girl, I always imagined

ကောင်မလေး တစ်ယောက်အနေနဲ့ တစ်နေ့နေ့မှာ အိမ်ကထွက်ပြေးမိလိမ့်မှာပဲလို့

I would one day run away.

အမြဲတမ်း စိတ်ကူးခဲ့မိတာပေါ့။

From the age of six on,

အသက် (၆) နှစ်ကစပြီးတော့

I kept a packed bag with some clothes

အဝတ်အစားတွေရယ်၊ ပြီးတော့ ဗီရိုရဲ့နောက်ဘက်မှာ ထိုးသိပ်ဝှက်ထားတဲ့

and cans of food tucked away

စားစရာ စည်သွတ်ဘူးတွေပါတဲ့ထုတ်ပိုးထားတဲ့

in the back of a closet.

အိတ်တစ်လုံးကို ဆောင်ထားခဲ့ပါတယ်။

There was a deep restlessness in me,

ကျွန်မရဲ့ ကိုယ်ထဲမှာက ဂနာမငြိမ်မှုတစ်ခုက ကိန်းဝပ်နေခဲ့ပါတယ်၊

a primal fear that I would fall prey

ပုံမှန်ဖြစ်ခြင်း နဲ့ ငြီးငွေ့ခြင်း ဆိုတဲ့ ဘဝတစ်ခုရဲ့ သားကောင်အဖြစ်

to a life of routine and boredom.

ငါ ကျရောက်သွားမှာတော့မှာပဲဆိုတဲ့ မွေးရာပါ စိုးရွံ့မှု တစ်ခုပေပဲပေါ့။

And so, many of my early memories involved

ဒီလိုနဲ့ ကျွန်မရဲ့ အစောပိုင်း အမှတ်ရမှုတွေဟာ ရှုပ်ထွေးပွေလီတဲ့

intricate daydreams where I would walk across borders,

စိတ်ကူးအိပ်မက်တွေနဲ့ ပတ်သက်နေခဲ့တာပေါ့။

forage for berries,

အဲဒီထဲမှာက နယ်နိမိတ်တွေကို ဖြတ်သန်းပြီး လမ်းလျှောက်နေမှာတွေ၊ ဘယ်ရီသီးတွေ ရှာနေမှာတွေ၊

and meet all kinds of strange people

လမ်းပေါ်မှာ သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့ ဘဝတွေနဲ့ နေထိုင်နေကြတဲ့ ထူးထူးဆန်းဆန်း

living unconventional lives on the road.

လူမျိုးစုံနဲ့ တွေဆုံမိနေမှာဆိုတာမျိုးတွေပေါ့။

Years have passed, but many of the adventures

နှစ်တွေကြာညောင်းသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်မကလေးဘဝတုန်းက

I fantasized about as a child --

စိတ်ကူးအိပ်မက်ခဲ့တဲ့ စွန့်စားခန်းတွေ အများကြီးတွေထဲက

traveling and weaving my way

ကိုယ့်နေရာကလွဲလို့ အခြားကမ္ဘာတွေအကြား ခရီးထွက်ပြီး

between worlds other than my own —

ကျွန်မရဲ့လမ်းကို ရောယှက်ဖောက်လုပ်ခြင်းဆိုတဲ့

have become realities through my work

စိတ်ကူးကတော့ ကျွန်မရဲ့ အလုပ်ဖြစ်တဲ့

as a documentary photographer.

မှတ်တမ်းတင် ဓာတ်ပုံသမားဘ၀ ကနေတစ်ဆင့် အမှန်တကယ် ဖြစ်လာခဲ့ပါပြီ။

But no other experience has felt as true

ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တစ်လွှားမှာရှိတဲ့

to my childhood dreams

အပေါင်းအဖော် လေလွင့်သူတွေကြားမှာ နေထိုင်ပြီး မှတ်တမ်းတင်ရတာလောက်

as living amongst and documenting the lives

အခြား ဘယ်အတွေ့အကြုံကမှ ကျွန်မရဲ့ ကလေးဘဝ အိပ်မက်ကို

of fellow wanderers across the United States.

ပြည့်ပြည့်ဝဝ ခံစားမှုကို တကယ်မပေးနိုင်ခဲ့ပါဘူး။

This is the nomadic dream,

ဒါဟာဆိုရင် လေလွင့်အိပ်မက်ပါ။

a different kind of American dream

ငယ်ရွယ်တဲ့ ခြေသလုံးအိမ်တိုင်တွေ၊

lived by young hobos, travelers,

ခရီးသွားတွေ၊ အခြေအနေမဲ့တွေ၊ လူလေလူလွင့်တွေ နေထိုင်ကြတဲ့

hitchhikers, vagrants and tramps.

မတူညီတဲ့ အမေရိကန် စိတ်ကူး တစ်မျိုးပဲပေါ့။

In most of our minds,

ကျွန်မတို့ အတွေးစိတ်ထဲမှာ အများစုကတော့

the vagabond is a creature from the past.

လူလေလူလွင့်ဆိုတာကို အတိတ်က သတ္တဝါတစ်ကောင်လိုပဲ

ထင်မှတ်ထားကြတယ်လေ။

The word "hobo" conjures up an old

"လေလွင့်သူ"ဆိုတဲ့ စကားလုံးက

black and white image

ကုန်တွဲတစ်ခုကနေ ခြေတွဲလျောင်းချထားပြီး

of a weathered old man covered in coal,

ကျောက်မီးသွေးတွေ ပေကျံနေတဲ့ ရာသီဥတုရဲ့ နှိပ်စက်ခြင်းဒာဏ်ခံထားရတဲ့

legs dangling out of a boxcar,

အဖိုးအိုရဲ့ အဖြူအမည်း ဓာတ်ပုံဟောင်း တစ်ခုကို ထင်မြင်မိစေတာပေါ့။

but these photographs are in color,

ဒါပေမဲ့ ဒီဓာတ်ပုံတွေကတော့ ရောင်စုံပုံတွေဖြစ်ပြီး

and they portray a community

တိုင်းပြည်အနှံ့ လှည့်လည်သွားလာနေကြတဲ့

swirling across the country,

လူအုပ်စုတစ်စုကို သရုပ်ဖော်ပါတယ်။

fiercely alive and creatively free,

ကြမ်းတမ်းစွာ အသက်ရှင်ပြီး စိတ်ကူးဉာဏ်ရှိစွာနဲ့ လွတ်လပ်မှု၊

seeing sides of America that no one else

အခြားဘယ်သူတွေမှ မြင်လာနိူင်ဖို့ မရှိတဲ့

gets to see.

အမေရိကရဲ့ အရပ်အသီးသီးကို မြင်တွေ့နေကြတာပေါ့။

Like their predecessors, today's nomads

သူတို့ရဲ့ရှေ့တော်ပြေးတွေလိုပါပဲ ယနေ့ခေတ်ရဲ့ လှည့်လည်သွားလာနေထိုင်သူတွေဟာ

travel the steel and asphalt arteries

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာရှိတဲ့ သံမဏိနဲ့ နိူင်လွန်ကတ္တရာလမ်းမကြီးတွေကို

of the United States.

ဖြတ်ကျော် ခရီးနှင်ကြပါတယ်။

By day, they hop freight trains, stick out their thumbs,

နေ့မှာဆိုရင် ကုန်တင်တွဲတွေပေါ်ကိုခုန်တက်၊ သူတို့လက်မတွေထောင်ပြကြပြီး

and ride the highways with anyone

ကုန်ကားမောင်းတဲ့သူကနေ ကလေးကစားပွဲတွေကို အဖော်လိုက်ပေးတဲ့ မိခင်တွေအထိ

from truckers to soccer moms.

ဘယ်သူနဲ့ဖြစ်ဖြစ်၊ အဝေးပြေးလမ်းတွေပေါ်မှာ စီးနင်းလိုက်ပါကြပါတယ်။

By night, they sleep beneath the stars,

ညမှာဆိုရင်တော့ ကြယ်တာရာတွေအောက်မှာ အိပ်စက်ကြတာပေါ့။

huddled together with their packs of dogs,

ခွေးအုပ်တွေ၊ ကြောင်တွေ၊ အချစ်တော်ကြွက်တွေကြားမှာ

cats and pet rats between their bodies.

သူတို့ ကိုယ်ခန္ဓာတွေကြားမှာ တိုးဝှေ့ ပူးကပ်ထားလျှက်ပေါ့လေ။

Some travelers take to the road by choice,

တစ်ချို့ ခရီးသွားတွေကတော့ လမ်းကို ရွေးချယ်ပြီးထွက်ကြပါတယ်၊

renouncing materialism, traditional jobs

စွန့်စားခြင်းရဲ့ မှုန်ဝါးဝါး အလင်းတန်းကလေးတစ်ခုနဲ့လဲလှယ်ဖို့ အတွက်

and university degrees in exchange for a glimmer of adventure.

ရုပ်ဝတ္ထုဝါဒတွေ၊ အစဉ်အလာ အလုပ်အကိုင်တွေ၊ တက္ကသိုလ် ဘွဲ့၊ ဒီဂရီတွေကို စွန့်လွတ်ရင်းနဲ့ပေါ့။

Others come from the underbelly of society,

တစ်ချို့တွေကတော့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဒုစရိုက်လောက လာကြတာပါ၊

never given a chance to mobilize upwards:

အပေါ်ဘက်အလွှာတွေဆီကို ရောက်ဖို့ ဘယ်တုန်းကမှ မစည်းရုံးခံခဲ့ရသူတွေလေ၊၊

foster care dropouts, teenage runaways escaping

စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာကနေ စွန့်ခွာလာသူတွေ၊ မတရားနှိပ်စက်ပြီး

abuse and unforgiving homes.

အကြင်နာတရားခေါင်းပါးတဲ့ အိမ်တွေက ဆယ်ကျော်သက် အိမ်ပြေးတွေပေါ့။

Where others see stories of privation

တစ်ခြားသူတွေက စားဝတ်နေရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ စီးပွားရေးဆုံရှုံးမှုတွေ အဖြစ်

and economic failure,

မြင်နေကြတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေကို ခရီးသွားတွေကတော့

travelers view their own existence

သူတို့ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်တည်မှုကို လွတ်မြောက်မှုနဲ့

through the prism of liberation and freedom.

လွတ်လပ်ခွင့်ဆိုတဲ့ ရောင်စဉ်ဖြာ အလင်းပေါက်ကနေ ရှုမြင်ကြတာပေါ့။

They'd rather live off of the excess

အစဉ်အလာ အမေရိကန် စိတ်ကူးအိပ်မက်မှာရှိတဲ့

of what they view as a wasteful consumer society

လက်တွေ့မကျတဲ့ အခွင့်အလမ်းတစ်ခုပေါ်မှာ ပင်ပင်ပမ်းပမ်း

than slave away at an unrealistic chance

မနားမနေလုပ်နေရတာထက် ဖြုန်းတီးတဲ့ စားသုံးသူ လူ့အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုလို့

at the traditional American dream.

သူတို့ရှုမြင်ထားတဲ့ လွန်ကဲခြင်းကနေ ခွဲထွက်ပြီး သူတို့နေချင်ကြတယ်။

They take advantage of the fact

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာရှိတဲ့ အစားအစာ အားလုံးရဲ့ (၄၀) ရာခိုင်နှုန်းဟာ

that in the United States,

up to 40 percent of all food ends up in the garbage

အမှိုက်ပုံးထဲမှာပဲ အဆုံးသတ်သွားကြတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး

by scavenging for perfectly good produce

အမှိုက်ပုံတွေ၊ အမှိုက်ပုံးတွေထဲကနေ ပကတိကောင်းမွန်တဲ့

in dumpsters and trash cans.

ပစ္စည်းတွေကို မွှေနှောက်ရှာဖွေကြတာပေါ့။

They sacrifice material comforts in exchange

သူတို့တွေဟာ ဖန်တီးနိူင်စွမ်းရှိတဲ့ အဇ္ဈတ္တကို စူးစမ်းရှာဖွေဖို့၊

for the space and the time to explore

စိတ်ကူးမြင်ယောင်ဖို့၊ စာဖတ်ဖို့၊ တေးဂီတ၊ အနုပညာ၊

a creative interior,

စာရေးသားခြင်းစတာတွေ လိုက်စားဖို့ နေရာနဲ့ အချိန် အတွက် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ

to dream, to read, to work on music, art and writing.

သက်တောင့်သက်သာဖြစ်မှုတွေကို စတေးလိုက်ကြတယ်။

But there are many aspects to this life

ဒါပေမဲ့ စိတ်ချမ်းမြေ့စရာကောင်းတာနဲ့ တခြားစီဖြစ်နေတဲ့

that are far from idyllic.

ဒီအသက်ရှင်နေထိုင်မှုမှာ ရှိနေတဲ့ သွင်ပြင်လက္ခဏာတွေက အများကြီးပါ။

No one loses their inner demons

လမ်းမပေါ်ကို ထွက်လိုက်လို့ ဘယ်သူမှ သူတို့ စိတ်အတွင်းမှာရှိတဲ့

by taking to the road.

မကောင်းဆိုးဝါးကို ဖျောက်ဖျက်ပစ်လိုက်တာ မဟုတ်ပါဘူး။

Addiction is real, the elements are real,

စွဲလမ်းမှုဆိုတာက တကယ်ရှိတာပါ။ ဒီလူစုတွေက တကယ်ရှိတာပါ။

freight trains maim and kill,

ကုန်တင်ရထားတွဲတွေက ရုပ်ပျက်ဆင်းပျက်ဖြစ်စေပြီးတော့ သေစေတာရယ်၊

and anyone who has lived on the streets can attest

ပြီးတော့ အိမ်ခြေယာမဲ့ ဘဝကို ရာဇဝတ်သားပမာ ပြုမူဆက်ဆံတဲ့

to the exhaustive list of laws

စုံတကာစေ့နေတဲ့ ဥပဒေကြောင်းဆိုင်ရာ စာရင်းတွေရှိတယ်ဆိုတာကို

that criminalize homeless existence.

လမ်းတွေပေါ်မှာ နေထိုင်ကျက်စားတဲ့ လူတိုင်းက သက်သေခံနိူင်ပါတယ်။

Who here knows that in many cities

အခုအခါမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနှံ့မှာရှိတဲ့

across the United States it is now illegal

မြို့တော်တော်များများမှာ

to sit on the sidewalk,

လူသွားစင်္ကြံပေါ်မှာ ထိုင်တာ၊ ကိုယ့်ကိုကိုယ် စောင်ခြုံတာ၊

to wrap oneself in a blanket,

ကိုယ်ပိုင်ကားထဲမှာ အိပ်တာ၊

to sleep in your own car,

သူစိမ်း တစ်ယောက်ကို အစားအစာပေးတာတွေဟာ ဥပဒေကိုချိုးဖောက်တယ်လို့

to offer food to a stranger?

ဆိုတာကို ဘယ်သူသိမှာလဲ။

I know about these laws because I've watched

ကျွန်မကတော့ ဒီဥကဒေတွေကို သိကျွမ်းတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့

as friends and other travelers

ကျွန်မ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ တစ်ခြားခရီးသွားတွေဟာ ထောင်ထဲကို ဒရွတ်တိုက်ဆွဲခေါ်ခံရတာတွေ၊

were hauled off to jail or received citations

ဒီ ရာဇဝတ်မှုလို့ဆိုတာတွေကို ကျူးလွန်ပါတယ်ဆိုပြီး ရုံးကိုဆင့်ခေါ်စာတွေ

for committing these so-called crimes.

အပေးခံရတာတွေကို ကျွန်မမြင်တွေ့ဖူးထားလို့ပါ။

Many of you might be wondering why anyone

ဒီမှာရှိတဲ့ လူတွေထဲက အများအပြားကတော့ ဘာဖြစ်လို့များ ဘယ်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်က

would choose a life like this,

ဒီ လို ဘဝမျိုးကို ရွေးချယ်ကြပါလိမ့်ဆိုတာကို သိချင်ကောင်းသိချင်နေကြလိမ့်မယ်။

under the thumb of discriminatory laws,

ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ ဥပဒေတွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ၊

eating out of trash cans,

အမှိုက်ပုံးတွေထဲက ယူစားနေရတာတွေ၊

sleeping under bridges,

တံတားတွေအောက်မှာ အိပ်စက်နေရတာတွေ၊

picking up seasonal jobs here and there.

အခါရာသီအလျောက် ဟိုမှသည် ကြုံရာအလုပ်ကို လုပ်ကိုင်နေရတာတွေပေါ့လေ။

The answer to such a question is as varied

ဒီလိုမျိုး မေးခွန်းအတွက် အဖြေကတော့ လမ်းပေါ်ထွက်ကြတဲ့လူတွေလိုပဲ

as the people that take to the road,

ထွေပြားဆန်းကျယ်လှပါတယ်။

but travelers often respond with a single word:

ဒါပေမဲ့ ခရီးသွားတွေ မကြာခဏ တုံ့ပြန်တတ်ကြတဲ့ တစ်ခုတည်းသော စကားလုံးကတော့

freedom.

"လွတ်လပ်မှု" ဆိုတာပါပဲ။

Until we live in a society where every human

လူသားတိုင်းဟာ သူတို့တွေ အသက်ဆက်ရုံ အလုပ်လုပ်ဖို့အတွက်မကပဲ၊

is assured dignity in their labor

ကျကျနန နေထိုင်ဖို့အတွက်၊ အလုပ်လုပ်နိူင်အောင်

so that they can work to live well,

သူတို့ရဲ့ အလုပ်ဂုဏ်ကို သေချာစေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ

not only work to survive,

မနေထိုင်ခင် အချိန်အထိတော့ ဟင်းလင်းပွင့်နေတဲ့လမ်းကို

there will always be an element of those

လွတ်မြောက်ခြင်းတော်လှန်ခြင်းပုန်ကန်ခြင်း ရဲ့

who seek the open road as a means of escape,

နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် ရှာဖွေကြတဲ့

of liberation and, of course, of rebellion.

ဒီလိုလူတွေရဲ့ ကဏ္ဍတစ်ရပ်ကတော့ အမြဲတမ်း ရှိနေပါလိမ့်ဦမယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)