A boat carrying 500 refugees sunk at sea. The story of two survivors | Melissa Fleming

Translator: Julia Kalaputi Reviewer: ALEKSANDAR MITEVSKI

Every day, I listen to harrowing stories of people fleeing for their lives,

Секојдневно слушам ужасни приказни за луѓе кои бегаат за да се спасат,

across dangerous borders and unfriendly seas.

преку опасни граници и безмилосни мориња.

But there's one story that keeps me awake at night,

Но, има една приказна која не ме остава да заспијам ноќе.

and it's about Doaa.

Тоа е приказната за Доа.

A Syrian refugee, 19 years old,

19 годишна бегалка од Сирија

she was living a grinding existence in Egypt working day wages.

живеела во беда работејќи за мизерна плата во Египет.

Her dad was constantly thinking of his thriving business back in Syria

Татко ѝ со мислите постојано бил во Сирија мислејќи на својот надежен бизнис

that had been blown to pieces by a bomb.

кој бил уништен во бомбашки напад.

And the war that drove them there was still raging in its fourth year.

Војната која ги довела во Египет, беснее веќе четири години.

And the community that once welcomed them there

Заедницата која некогаш ги прифатила

had become weary of them.

се уморила од нив.

And one day, men on motorcycles tried to kidnap her.

Еден ден, некои луѓе со мотори се обиделе да ја киднапираат.

Once an aspiring student thinking only of her future,

Некогашната амбициозна студентка која размислувала за својата иднина,

now she was scared all the time.

сега, постојано била преплашена.

But she was also full of hope,

Но, истотака и се надевала,

because she was in love with a fellow Syrian refugee named Bassem.

бидејќи била вљубена во Басем-бегалец од Сирија

Bassem was also struggling in Egypt, and he said to Doaa,

Басем истотака се измачувал во Египет и ѝ рекол на Доа:

"Let's go to Europe; seek asylum, safety.

„Ајде да одиме во Европа, да побараме азил и безбедност.

I will work, you can study -- the promise of a new life."

јас ќе работам, ти ќе студираш- ти ветувам нов живот.“

And he asked her father for her hand in marriage.

Ја побарал нејзината рака од татко ѝ.

But they knew to get to Europe they had to risk their lives,

Но, тие знаеле дека одењето во Европа значи ризикување на нивните животи.

traveling across the Mediterranean Sea,

Патување преку Медитеранот,

putting their hands in smugglers', notorious for their cruelty.

ставање на животот во рацете на криумчари познати по нивната свирепост.

And Doaa was terrified of the water.

Доа се плашела од вода.

She always had been. She never learned to swim.

Отсекогаш се плашела и никогаш не научила да плива.

It was August that year, and already 2,000 people had died

Беше август таа година, и веќе 2.000 луѓе беа загинале

trying to cross the Mediterranean,

во обидот да го преминат Медитеранот.

but Doaa knew of a friend who had made it all the way to Northern Europe,

Доа имала некој пријател кој успеал да пребегне во Северна Европа,

and she thought, "Maybe we can, too."

мислела: „И ние би можеле да успееме“.

So she asked her parents if they could go,

Побарала дозвола од своите родители да заминат

and after a painful discussion, they consented,

и после жолчна расправа, тие се согласиле.

and Bassem paid his entire life savings -- 2,500 dollars each --

Басем платил со својата заштеда- по 2.500 долари

to the smugglers.

на секој од криумчарите.

It was a Saturday morning when the call came,

Во сабота наутро стигнал повикот,

and they were taken by bus to a beach, hundreds of people on the beach.

стотици луѓе биле однесени со автобус до плажата

They were taken then by small boats onto an old fishing boat,

Потоа биле префрлени со мали чамци на еден стар рибарски брод.

500 of them crammed onto that boat,

500 луѓе биле натоварени на бродот

300 below, [200] above.

300 долу и 500 горе.

There were Syrians, Palestinians, Africans, Muslims and Christians,

Имало сиријци, палестинци, африканци, муслимани и христијани.

100 children, including Sandra -- little Sandra, six years old --

100 деца заедно со Сандра, малечката Сандра, 6 годишна-

and Masa, 18 months.

и Маса, 18 месеци.

There were families on that boat, crammed together shoulder to shoulder,

Имало семејства на бродот, збиени рамо до рамо,

feet to feet.

стапало до стапало.

Doaa was sitting with her legs crammed up to her chest,

Доа седела со колената потпрени на градите,

Bassem holding her hand.

Басем ја држел за рака.

Day two on the water, they were sick with worry

Вториот ден во морето тие биле избезумени од грижи

and sick to their stomachs from the rough sea.

со стомачни болки од немирните води.

Day three, Doaa had a premonition.

На третиот ден Доа имала лошо претчувство.

And she said to Bassem, "I fear we're not going to make it.

Му рекла на Басем:„Се плашам дека нема да успееме.

I fear the boat is going to sink."

Се плашам дека бродот ќе потоне.

And Bassem said to her, "Please be patient.

Басем ѝ рекол: „Стрпи се, те молам.

We will make it to Sweden, we will get married

Ќе стигнеме до Шведска, ќе се венчаме

and we will have a future."

и ќе имаме иднина.“

Day four, the passengers were getting agitated.

Четвртиот ден патниците станале вознемирени.

They asked the captain, "When will we get there?"

Го прашале капетанот: „Кога ќе стигнеме?“

He told them to shut up, and he insulted them.

Тој им рекол да замолчат и ги навредувал.

He said, "In 16 hours we will reach the shores of Italy."

Им рекол дека за 16 часа ќе стигнат до брегот на Италија.

They were weak and weary.

Луѓето биле слаби и изнемоштени.

Soon they saw a boat approach -- a smaller boat, 10 men on board,

По некое време забележале како им се приближува мал брод со 10-ина луѓе,

who started shouting at them, hurling insults,

кои почнале да им викаат и дофрлуваат навреди,

throwing sticks, asking them to all disembark

фрлајќи со стапови и наредувајќи им да се симнат

and get on this smaller, more unseaworthy boat.

и да се качат на помалиот и понесигурен брод.

The parents were terrified for their children,

Родителите биле уплашени за своите деца,

and they collectively refused to disembark.

и едногласно одбиле да се префрлат.

So the boat sped away in anger,

Бродот бесно заминал,

and a half an hour later, came back

но, по половина час се вратиле

and started deliberately ramming a hole in the side of Doaa's boat,

и започнале намерно да го дупчат бродот од страната

just below where she and Bassem were sitting.

на која седеле Доа и Басем.

And she heard how they yelled,

Таа ги слушала како викаат,

"Let the fish eat your flesh!"

„Нека ве изедат рибите.“

And they started laughing as the boat capsized and sank.

И се смееле кога бродот се превртел и потонал.

The 300 people below deck were doomed.

Оние 300 луѓе кои биле долу биле осудени на смрт.

Doaa was holding on to the side of the boat as it sank,

Доа се држела на страната на бродот додека тонел

and watched in horror as a small child was cut to pieces by the propeller.

и со ужас гледала како пропелерот го сече на парчиња едно мало дете.

Bassem said to her, "Please let go,

Басем ѝ рекол:„Те молам, пушти се

or you'll be swept in and the propeller will kill you, too."

инаку ќе те повлече и пропелерот ќе те убие и тебе.“

And remember -- she can't swim.

Сетете се, таа не знае да плива.

But she let go and she started moving her arms and her legs,

Но, се пуштила и почнала да мафта со рацете и нозете,

thinking, "This is swimming."

и си рекла: „Ова е пливање“.

And miraculously, Bassem found a life ring.

За чудо, Басем нашол гума за спасување,

It was one of those child's rings

тоа била детска гума

that they use to play in swimming pools and on calm seas.

како оние со кои си играат по базените и мирните води.

And Doaa climbed onto the ring,

Доа ја навлекла гумата,

her arms and her legs dangling by the side.

рацете и нозете ѝ виселе од страните.

Bassem was a good swimmer,

Басем бил добар пливач,

so he held her hand and tread water.

ја држел за рака и се пробивал низ водата.

Around them there were corpses.

Околу нив имало лешеви.

Around 100 people survived initially,

На почетокот се спасиле околу 100 луѓе,

and they started coming together in groups, praying for rescue.

и се собирале во групи молејќи се за спас.

But when a day went by and no one came,

Но, кога денот изминал и никој не дошол

some people gave up hope,

некои изгубиле надеж.

and Doaa and Bassem watched

Басем и Доа гледале

as men in the distance took their life vests off and sank into the water.

како луѓето ги соблекуваат елеците за спасување и тонат во водата.

One man approached them with a small baby perched on his shoulder,

Еден човек им се приближил со бебе на рамото,

nine months old -- Malek.

девет месечната Малек.

He was holding onto a gas canister to stay afloat, and he said to them,

Се потпирал на плинска боца за да се одржи на површина и им рекол:

"I fear I am not going to survive.

„Се плашам дека нема да преживеам.

I'm too weak. I don't have the courage anymore."

Премногу сум слаб, немам храброст веќе. “

And he handed little Malek over to Bassem and to Doaa,

Потоа им ја предал Малек на Басем и Доа,

and they perched her onto the life ring.

а тие ја сместиле на гумата.

So now they were three, Doaa, Bassem and little Malek.

Сега биле тројца, Доа, Басем и малата Малек.

And let me take a pause in this story right here

Дозволете ми да застанам овде

and ask the question:

и да прашам:

why do refugees like Doaa take these kinds of risks?

Зошто бегалци како Доа преземаат ваков ризик?

Millions of refugees are living in exile, in limbo.

Милиони бегалци живеат прогонети, заборавени.

They're living in countries [fleeing] from a war that has been raging

Живеат во земји бегајќи од војната која беснее

for four years.

веќе четири години.

Even if they wanted to return, they can't.

Дури и да сакаат да се вратат, не можат.

Their homes, their businesses,

Нивните домови, нивната работа,

their towns and their cities have been completely destroyed.

нивните градови и села се целосно уништени.

This is a UNESCO World Heritage City,

Ова е град под заштита на УНЕСКО.

Homs, in Syria.

Хомс, во Сирија.

So people continue to flee into neighboring countries,

Луѓето продолжуваат да бегаат во соседните земји

and we build refugee camps for them in the desert.

и се градат бегалски кампови за нив во пустините.

Hundreds of thousands of people live in camps like these,

Стотици, илјадници луѓе живеат во кампови како овие,

and thousands and thousands more, millions, live in towns and cities.

и стотици илјадници живеат по градовите, селата.

And the communities,

А заедниците,

the neighboring countries that once welcomed them

соседните земји кои некогаш ги прифатија

with open arms and hearts

со отворени раце и срца,

are overwhelmed.

се пренатрупани.

There are simply not enough schools, water systems, sanitation.

Едноставно нема доволно училишта, водоводни мрежи и санитација.

Even rich European countries could never handle such an influx

Дури и богатите европски држави не можат да се справат со толкав прилив

without massive investment.

доколку не вложат огромни средства.

The Syria war has driven almost four million people over the borders,

Војната во Сирија протера речиси 4 милиони луѓе преку граници

but over seven million people are on the run inside the country.

но, околу 7 милиони се во бегство во самата држава.

That means that over half the Syrian population

Тоа значи дека повеќе од половина жители на Сирија

has been forced to flee.

биле приморани да ја напуштат земјата.

Back to those neighboring countries hosting so many.

Да се вратиме на соседните држави кои прифатиле голем број на бегалци.

They feel that the richer world has done too little to support them.

Тие сметаат дека богатиот свет не направил доволно за да им помогне.

And days have turned into months, months into years.

Деновите се претворија во месеци, а месеците во години.

A refugee's stay is supposed to be temporary.

Но, престојот на бегалците треба да биде само привремен.

Back to Doaa and Bassem in the water.

Да се вратиме на Басем и Доа во морето.

It was their second day, and Bassem was getting very weak.

Вториот ден Басем се чувствуваше исцрпен.

And now it was Doaa's turn to say to Bassem,

Сега Доа му се обратила на Басем:

"My love, please hold on to hope, to our future. We will make it."

„Љубов моја, те молам издржи во надежта за нашата иднина. Ќе успееме.“

And he said to her,

А тој ѝ одговорил:

"I'm sorry, my love, that I put you in this situation.

“ Прости ми, љубов моја, што те доведов до оваа состојба.

I have never loved anyone as much as I love you."

Никогаш не сум сакал некого колку тебе што те сакам.“

And he released himself into the water,

И се препуштил во длабочините на водата.

and Doaa watched as the love of her life drowned before her eyes.

Доа гледала како љубовта на нејзиниот живот се дави пред нејзините очи.

Later that day,

Истиот ден, подоцна,

a mother came up to Doaa with her small 18-month-old daughter, Masa.

една мајка ѝ пришла на Доа со нејзината 18-месечна ќерка, Маса.

This was the little girl I showed you in the picture earlier,

Тоа е девојчето што претходно го видовте на сликата

with the life vests.

со елекот за спасување.

Her older sister Sandra had just drowned,

Сестра ѝ Сандра штотуку се удавила.

and her mother knew she had to do everything in her power

Мајката знаела дека мора да стори сé што може

to save her daughter.

за да ја спаси ќеркичката,

And she said to Doaa, "Please take this child.

и се обратила на Доа: „Те молам, земи го ова дете.

Let her be part of you. I will not survive."

Нека биде дел од тебе, јас нема да преживеам.“

And then she went away and drowned.

Потоа заминала и се удавила.

So Doaa, the 19-year-old refugee who was terrified of the water,

Така, Доа, 19 годишна бегалка, престрашена од водата,

who couldn't swim,

која не умеела да плива,

found herself in charge of two little baby kids.

се затекнала да се грижи за две мали деца

And they were thirsty and they were hungry and they were agitated,

гладни, жедни и вознемирени.

and she tried her best to amuse them,

Таа се трудела да ги развесели,

to sing to them, to say words to them from the Quran.

им пеела и им кажувала зборови од Куранот.

Around them, the bodies were bloating and turning black.

Околу нив телата станувале подуени и темни.

The sun was blazing during the day.

Сонцето печело преку ден,

At night, there was a cold moon and fog.

а ноќе светела студената месечина и имало магла.

It was very frightening.

Било многу страшно.

On the fourth day in the water, this is how Doaa probably looked

Четвртиот ден во морето, веројатно вака изгледала Доа

on the ring with her two children.

во гумата со двете деца.

A woman came on the fourth day and approached her

Четвртот ден една жена ѝ се приближила

and asked her to take another child --

и ја замолила да земе уште едно дете-

a little boy, just four years old.

мало момче од четири години.

When Doaa took the little boy and the mother drowned,

Кога Доа го зела момчето и мајката се удавила,

she said to the sobbing child,

таа му рекла на расплаканото дете:

"She just went away to find you water and food."

„Таа отиде да најде вода и храна за тебе.“

But his heart soon stopped,

Но, неговото срце не издржа

and Doaa had to release the little boy into the water.

и Доа морала да го пушти детето во водата.

Later that day,

Истиот ден, подоцна,

she looked up into the sky with hope,

погледнала кон небото со надеж,

because she saw two planes crossing in the sky.

бидејќи забележала два авиони како се движат.

And she waved her arms, hoping they would see her,

Мафтала со рацете надевајќи се дека ќе ја забележат,

but the planes were soon gone.

но, авионите заминале.

But that afternoon, as the sun was going down,

Но, попладнето, на зајдисонце

she saw a boat, a merchant vessel.

таа здогледала еден трговски брод.

And she said, "Please, God, let them rescue me."

Си рекла:„Те молам, Господе, нека ме спасат.“

She waved her arms and she felt like she shouted for about two hours.

Почнала да мафта со рацете и ѝ се чинело дека вика цели два часа.

And it had become dark, but finally the searchlights found her

Се смрачило кога конечно ја најдоа со помош на рефлектори

and they extended a rope,

и ѝ подадоа јаже,

astonished to see a woman clutching onto two babies.

и зачудени видоа жена која стиска две бебиња.

They pulled them onto the boat, they got oxygen and blankets,

Ги извлекоа на бродот и им дадоа кислород и ќебиња.

and a Greek helicopter came to pick them up

Еден грчки хеликоптер ги зеде

and take them to the island of Crete.

и ги одведе на островот Крит.

But Doaa looked down and asked, "What of Malek?"

Доа погледнала надолу и запрашала: „Што е со Малек?“

And they told her the little baby did not survive --

Ѝ рекле дека бебето не преживеа-

she drew her last breath in the boat's clinic.

издивна во бродската амбуланта.

But Doaa was sure that as they had been pulled up onto the rescue boat,

Но, Доа била убедена дека, кога ги извлекуваа од водата,

that little baby girl had been smiling.

малото девојче се смееше.

Only 11 people survived that wreck, of the 500.

Само 11 луѓе од 500 ја преживеаја несреќата.

There was never an international investigation into what happened.

Никогаш немаше меѓународна истрага за тоа што се случи.

There were some media reports about mass murder at sea,

Имаше само некои медиумски вести за масовно убиство во морето.

a terrible tragedy,

Ужасна трагедија,

but that was only for one day.

но, тоа траеше само еден ден,

And then the news cycle moved on.

и потоа, нови вести дојдоа.

Meanwhile, in a pediatric hospital on Crete,

Во меѓувреме, на детското одделение на Крит,

little Masa was on the edge of death.

малечката Маса беше на работ на смртта.

She was really dehydrated. Her kidneys were failing.

Беше дехидрирана, бубрезите ѝ откажуваа

Her glucose levels were dangerously low.

и глукозата опасно намалена.

The doctors did everything in their medical power to save them,

Лекарите сторија сè што беше во нивна моќ да ги спасат

and the Greek nurses never left her side,

и грчките медицински сестри никогаш не ја напуштија нејзината постела.

holding her, hugging her, singing her words.

Ја гушкаа и ѝ пееја.

My colleagues also visited and said pretty words to her in Arabic.

И еден мој колега ја посети и ѝ прозборе на арапски.

Amazingly, little Masa survived.

За чудо, малата Маса преживеа.

And soon the Greek press started reporting about the miracle baby,

Наскоро грчките медиуми почнаа да известуваат за детето-чудо

who had survived four days in the water without food or anything to drink,

кое преживеа 4 дена во водата без храна и вода.

and offers to adopt her came from all over the country.

Почнаа да пристигнуваат понуди за посвојување од цела држава.

And meanwhile, Doaa was in another hospital on Crete,

За тоа време Доа беше во друга болница на Крит,

thin, dehydrated.

слаба, дехидрирана.

An Egyptian family took her into their home as soon as she was released.

Кога ја испуштија, едно египетско семејство се погрижи за неа.

And soon word went around about Doaa's survival,

Наскоро насекаде се дозна за случајот на Доа,

and a phone number was published on Facebook.

Се објави и еден телефонски број на Фејсбук.

Messages started coming in.

Почнаа пораки да пристигнуваат.

"Doaa, do you know what happened to my brother?

„Доа, дали знаеш што се случи со брат ми?

My sister? My parents? My friends? Do you know if they survived?"

Сестра ми? Родителите? Пријателите? Знаеш дали се живи?“

One of those messages said,

Во една порака пишуваше:

"I believe you saved my little niece, Masa."

„ Верувам дека ти ја спаси мојата внука Маса.“

And it had this photo.

Оваа слика беше со пораката.

This was from Masa's uncle,

Ова беше од вујкото на Маса,

a Syrian refugee who had made it to Sweden with his family

сириски бегалец кој успеа да пребегне со семејството во Шведска

and also Masa's older sister.

и постарата сестра на Маса.

Soon, we hope, Masa will be reunited with him in Sweden,

Наскоро, се надеваме дека Маса ќе се сретне со нив во Шведска.

and until then, she's being cared for in a beautiful orphanage in Athens.

Дотогаш, таа е згрижена во едно убаво сиропиталиште во Атина.

And Doaa? Well, word went around about her survival, too.

А Доа? Се дозна и за нејзиното преживување.

And the media wrote about this slight woman,

Медиумите зборуваа за оваа кревка жена,

and couldn't imagine how she could survive all this time

и не можеа да веруваат како успеала да преживее

under such conditions in that sea,

во такви околности во водата

and still save another life.

и да спаси друг живот.

The Academy of Athens, one of Greece's most prestigious institutions,

Грчката Академија во Атина, една од најпрестижните установи,

gave her an award of bravery,

ѝ додели награда за храброст,

and she deserves all that praise,

а таа ги заслужи сите пофалби,

and she deserves a second chance.

и заслужува втора шанса.

But she wants to still go to Sweden.

Tаа сè уште сака да замине во Шведска,

She wants to reunite with her family there.

Сака да биде таму заедно со нејзините блиски.

She wants to bring her mother and her father and her younger siblings

Сака да ги одведе родителите и помладите браќа и сестри

away from Egypt there as well,

далеку од Египет,

and I believe she will succeed.

а јас верувам дека ќе успее.

She wants to become a lawyer or a politician

Таа сака да стане адвокат или политичар

or something that can help fight injustice.

или нешто што ќе ѝ овозможи да ја победи неправдата.

She is an extraordinary survivor.

Таа е исклучителен борец.

But I have to ask:

Но, јас морам да прашам:

what if she didn't have to take that risk?

Што ако не мораше да го преземе тој ризик?

Why did she have to go through all that?

Зошто мораше да помине низ сето тоа?

Why wasn't there a legal way for her to study in Europe?

Зошто не постои легален начин таа да студира во Европа?

Why couldn't Masa have taken an airplane to Sweden?

Зошто не можеше Маса да замине со авион за Шведска?

Why couldn't Bassem have found work?

Зошто да не можеше Басем да најде работа?

Why is there no massive resettlement program for Syrian refugees,

Зошто не постои поширока програма за населување на сириските бегалци,

the victims of the worst war of our times?

кои се жртви на најужасната војна во поново време?

The world did this for the Vietnamese in the 1970s. Why not now?

Светот го направи тоа за виетнамците во 70-те. Зошто не и сега?

Why is there so little investment in the neighboring countries

Зошто има толку мали инвестиции во соседните земји

hosting so many refugees?

кои прифатија толку многу бегалци?

And why, the root question,

И суштинското прашање-Зошто

is so little being done to stop the wars, the persecution

толку малку е направено да се запрат војните, прогонувањата

and the poverty that is driving so many people

и сиромаштијата што фрла толку многу луѓе

to the shores of Europe?

на бреговите на Европа?

Until these issues are resolved,

Додека не се решат овие проблеми

people will continue to take to the seas

луѓето ќе продолжат да одат кон морињата

and to seek safety and asylum.

и да бараат сигурност и азил.

And what happens next?

И што ќе се случи следно?

Well, that is largely Europe's choice.

Во најголема мера тоа ќе биде одлука на Европа.

And I understand the public fears.

Го разбирам стравот на јавноста.

People are worried about their security, their economies, the changes of culture.

Луѓето се загрижени за својата безбедност, економија и култура.

But is that more important than saving human lives?

Но, дали тоа е поважно од спасување човечки животи?

Because there is something fundamental here

Бидејќи има нешто суштествено овде

that I think overrides the rest,

што сметам дека надминува сé друго,

and it is about our common humanity.

а тоа е дека сите сме дел од човештвото.

No person fleeing war or persecution

Ниту еден човек, кој бега од војна и прогонување

should have to die crossing a sea to reach safety.

не треба да умре преминувајќи преку море за да најде сигурност.

(Applause)

(аплауз)

One thing is for sure,

Едно нешто е сигурно,

that no refugee would be on those dangerous boats

ниту еден бегалец не би бил на тие опасни бродови

if they could thrive where they are.

ако може да успее таму каде што живее.

And no migrant would take that dangerous journey

И ниту еден имигрант не би одел на такво опасно патување

if they had enough food for themselves and their children.

ако има доволно храна за себе и за своите деца.

And no one would put their life savings

И никој не би ја дал својата заштеда

in the hands of those notorious smugglers

на озлогласени криумчари

if there was a legal way to migrate.

ако постои легален начин за емигрирање.

So on behalf of little Masa

Во името на малечката Маса

and on behalf of Doaa

и во името на Доа

and of Bassem

и на Басем

and of those 500 people who drowned with them,

и на сите 500 души кои се удавија со нив,

can we make sure that they did not die in vain?

ќе може ли да се потрудиме да не биде залудна нивната смрт ?

Could we be inspired by what happened,

Може ли барем да извлечеме поука од тоа што се случи

and take a stand for a world in which every life matters?

и да се бориме за свет во кој сечиј живот ќе вреди?

Thank you.

Ви благодарам!

(Applause)

(аплауз)