Edward Burtynsky photographs the landscape of oil

Translator: lavan ahmed Reviewer: Daban Q Jaff

I started my journey 30 years ago.

٣٠ ساڵ لەمەوبەر گەشتەکەم دەستی پێکرد.

And I worked in mines. And I realized that

لە ناو کانەکاندا ئیشم کردووە و ھەستم کرد

this was a world unseen.

ئەوە جیھانێکی نەبینراوە.

And I wanted, through color and large format cameras

و دەمویست بە ڕەنگ و کامێرا ئاست بەرزەکان

and very large prints,

ھەروەھا چاپخانە زۆر گەورەکان بۆ

to make a body of work that somehow

درووستکردنی کۆمەڵێک کار کە

became symbols of our

ببن بە سیمبول بۆ ئێمە

use of the landscape,

بەکارھێنانی دیمەنە سروشتییەکە،

how we use the land.

کە چۆن خاک بەکار بھێنین.

And to me this was

ھەروەھا بۆ من ئەوە بوو

a key component that somehow, through this medium of photography,

کلیلی سەرەکی ئەو ناوەندە وێنەگریەیە،

which allows us to contemplate these landscapes,

کە ڕێگەمان دەدا بۆ بیرکردنەوە لەو دیمەنە،

that I thought photography was perfectly suited

کە پێم وابوو وێنەگری بە تەواوی دەگونجێت

to doing this type of work.

بۆ کردنی ئەو جۆرە ئیشە.

And after 17 years of photographing large industrial landscapes,

دوای ١٧ ساڵی وێنەگرتنی دیمەنەکانی پیشەسازی،

it occurred to me that

تێگەیشتم کە

oil is underpinning the scale and speed.

نەوت پێوەری خێرایی و گەشەکردنی پیشەسازییە.

Because that is what has changed,

لەبەرئەوەی ئەوەی کە گۆڕاوە،

is the speed at which we're taking all our resources.

ئەو خێراییەیە کە سەرچاوەکانمانی تێدایە

And so then I went out to develop a whole series

و چوومە دەرەوە بۆ گەشەپێدانی زنجیرەیەک

on the landscape of oil.

لەسەر دیمەنی سروشتی نەوت.

And what I want to do is to kind of map an arc

دەمەوێت نەخشەیەک سەبارەت بە ساتی دەرهێنانی نەوت

that there is extraction, where we're taking it from the ground,

ئەو کاتەی کە نەوت لە زەوی دەردەهێنرێت،

refinement. And that's one chapter.

پوختە دەکرێت بکێشم. ئەمە تەنها دەستپێک بوو

The other chapter that I wanted to look at was

بەشەکانی تر کە دەمویست ئیشیان لەسەر بکەم:

how we use it -- our cities,

شارەکانمان، چۆن ئەوە بەکاردەهێنن-

our cars, our motorcultures,

مۆتۆرکلتورەکان، ئۆتۆمبێلەکان،

where people gather around the vehicle

کە خەڵک لە دەوری ئۆتۆمبێلەکە کۆ دەبوونەوە

as a celebration.

وەکو ئاھەنگێک.

And then the third one is this idea of the end of oil,

و پاشان سێیەم دانە، بیرۆکەی کۆتایی نەوتە،

this entropic end,

ئەو وزە نابەردەستە کۆتایی دێت،

where all of our parts of cars, our tires,

کە ھەموو بەشەکانی ئۆتۆمبێاکانمان، تایەکان،

oil filters,

پاڵێوەرەکانی نەوت،

helicopters, planes --

فڕۆکەکان، هەلیکۆپتەرەکان--

where are the landscapes where all of that stuff ends up?

لەم دیمەنە سروشتیەکان کە هەموو شتەکان کۆتاییان دێت؟

And to me, again, photography was

ھەروەھا بۆ من، دوبارە، وێنەگری بوو

a way in which I could explore and research the world,

کە ڕێگەیەکە کە دەمتوانی بەهۆیەوە جیھان بدۆزمەوە،

and find those places.

ھەروەھا شوێنەکان بدۆزمەوە.

And another idea that I had as well,

و بیرۆكەیەكی تریشم هەبوو

that was brought forward by an ecologist --

کە لە ژینگەناسێک وەرمگرتبوو--

he basically did a calculation where

بەشێوەیەکی بنچینەی لێکدانەوەیەکی کردبوو کە

he took one liter of gas and said,

لیترێک لە گازی وەرگرت و بیری کردەوە کە،

well, how much carbon it would take, and how much organic material?

باشە، چەند کاربۆن و ماددەی ئەندامی لە خۆ دەگرێت؟

It was 23 metric tons for one liter.

٢٣تەنی مەتری کاربۆن لە یەک لیترهەیە

So whenever I fill up my gas,

بۆیە، کاتێک ئۆتۆمبیلەکەم پر گاز دەکەم

I think of that liter, and how much carbon.

بیردەکەمەوە ئەو لیترە چەند کاربۆنی تێدایە.

And I know that oil comes from the ocean and phytoplankton,

و دەزانم نەوت لە زەریا و فیتۆپلانکەوە دێت،

but he did the calculations for our Earth

بەڵام ئەو ژماردنی کردوە بۆ زەوی

and what it had to do to produce that amount of energy.

و چیمان کردبا بۆ بەرهەمهێنانی ئەو بڕە وزەیە.

From the photosynthetic growth,

لە گەشەی فۆتۆسینسیتک،

it would take 500 years of that growth

کە ٥٠٠ ساڵی دەوێت

to produce what we use, the 30 billion barrels we use per year.

بۆ بەرھەمھێنانی ئەوەی بەکاری دەھێنین، پێویستمان بە ٣ بلیۆن بەرمیلە لە ساڵێکدا

And that also brought me to the fact that

و ئەوە منی گەیاندە ئەو ڕاستییەی

this poses such a risk to our society.

ئەو وەستانە جۆرێک مەترسییە بۆ کۆمەڵگەکەمان.

Looking at 30 billion per year,

سەیركردنی ٣٠ ملیار ساڵانە،

we look at our two largest suppliers,

سەیری دوو گەورەترین یەدەگی نەوت دەکەین،

Saudi Arabia and now Canada, with its dirty oil.

سعودییە و کەنەدا لە ئێستا، ئەو نەوتە پیسەیان.

And together they only form about 15 years of supply.

و پێکەوە ئەوان پاشەکەوتی ١٥ ساڵیان ھەیە

The whole world, at 1.2 trillion estimated reserves,

ھەموو یەدەگی جیھان بە ١,٢ ترلیۆن دەخەملێنرێت،

only gives us about 45 years.

تەنھا بەشی ٤٥ ساڵمان دەکات

So, it's not a question of if, but a question of when

کەواتە ئەوە پرسیاری ئەگەر نییە، بەڵکو کاتە

peak oil will come upon us.

قڕانی نەوتمان توش دەبێت.

So, to me, using photography --

کەواتە بۆ من بە بەکارھێنانی وێنەگرتن

and I feel that all of us need to now begin to really

ھەموومان پێویستە بگەڕێینەوە بۆ ئەو ڕاستییە

take the task of using our talents,

ئیش بە تواناکانمان بکەین،

our ways of thinking,

ڕێگەکانی بیرکردنەوەمان،

to begin to deal with what I think is probably

بۆ ئەوەی ھەموومان دەست بکەین بە مامەڵەکردن

one of the most challenging issues of our time,

یەکێ لە گەورەترین سەرکێشییەکانی کاتی ئێستامان،

how to deal with our energy crisis.

چۆن مامەڵە لەگەڵ قەیرانی وزەماندا بکەین.

And I would like to say that, on the other side of it,

حەزم دەکرد کە بڵێم، لایەنێکی تری ئەوە،

30, 40 years from now, the children that I have,

تا ٣٠،٤٠ ساڵێ تر منداڵەکانم،

I can look at them and say, "We did everything

سەیریان بکەم و بڵێم "ھەموو شتێکمان کرد"

we possibly, humanly could do,

ئێمە بە تەواوی و مرۆڤانە،

to begin to mitigate this,

هەوڵی کەمکردنەوەی بەکارهێنانی نەوتمان کرد،

what I feel is one of the most important and critical

ئەوەی ھەستی پێدەکەم یەکێکە لە گرنگترین و

moments in our time. Thank you.

پڕ ڕەخنەترین کاتەکانی ژیانمان. سوپاس.

(Applause)

(چەپڵە)