The first 21 days of a bee’s life | Anand Varma

Translator: revin fakher Reviewer: Daban Q Jaff

(Music)

(مۆسیقا)

These bees are in my backyard in Berkeley, California.

ئەم ھەنگانە لە حەوشەی دواوەی ماڵەکەم بوون لە بێرکلی کالیفۆرنیا.

Until last year, I'd never kept bees before,

تاوەکو ساڵی پاریش، ھەرگیز ھەنگم بەخێونەکرد بوو،

but National Geographic asked me to photograph a story about them,

بەڵام ناشناڵ جوگرافی داوایان لێ کردم چیرۆکێکی وێنەگرتن دەربارەیان بکەم،

and I decided, to be able to take compelling images,

و بڕیارم دا، تاوەکو بتوانم وێنەی باوەڕپێکراو بگرم،

I should start keeping bees myself.

پێویستە خۆم دەست بکەم بە بەخێوکردنی ھەنگەکان.

And as you may know,

وھەروەکو ئێوەش لەوانەیە بزانن،

bees pollinate one third of our food crops,

پیتاندنى ھەنگەکان یەک لەسەر سێی خواردنەکانی ئێمە،

and lately they've been having a really hard time.

و دواتر ئەوان بە کاتێکی زۆر سەختدا تێ دەپەڕن.

So as a photographer, I wanted to explore what this problem really looks like.

بۆیە وەک وێنەگرێک، ویستم بە دوای ئەم کێشانەدا بگەڕێم کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە.

So I'm going to show you what I found over the last year.

کەواتە با پیشانتان بدەم کە لەماوەی ساڵی ڕابردوودا چیم دۆزیوەتەوە.

This furry little creature

ئەو بوونەوەرە بچووکە تووکناویە

is a fresh young bee halfway emerged from its brood cell,

ئەوە ھەنگێکی گەنج و تازەیە لە نیوەی ئامێزەخانەکەیدا دەرکەوتووە،

and bees right now are dealing with several different problems,

و ھەنگەکان لە ئێستادا ڕووبەڕووی کۆمەڵێک کێشەی جیاواز دەبنەوە،

including pesticides, diseases, and habitat loss,

لەوانەش مێش کوژ، دەرد و نەخۆشی، لە دەستدانی ژینگە،

but the single greatest threat is a parasitic mite from Asia,

بەڵام تاکە گەورەترین ھەڕەشە لە ئاسیا مشەخۆری مۆرانەیە،

Varroa destructor.

مێرووی لەناوبەر.

And this pinhead-sized mite crawls onto young bees

ئەو مشەخۆرە بەقەدەر سەرە قولابەیە دەچێتە سەر هەنگە گەنجەکان

and sucks their blood.

و خوێنەکانیان دەمژێت.

This eventually destroys a hive

ئەوە لە کۆتایدا شانە هە نگەکان لەناودەبات،

because it weakens the immune system of the bees,

لەبەرئەوەی سیستەمی بەرگری ھەنگەکان لاواز دەکات،

and it makes them more vulnerable to stress and disease.

و ئەوە وایان لێ دەکات زیاتر بکەونە بەر مەترسی فشار و نەخۆشی.

Now, bees are the most sensitive

ئێستا، ھەنگەکان زۆر ھەستیارن

when they're developing inside their brood cells,

ئەو کاتەی کە لەناو ئامێزەخانەکانیاندا گەشە دەکەن،

and I wanted to know what that process really looks like,

و ویستم بزانم لە ڕاستیدا ئەم کردارە چۆن دەردەکەوێت،

so I teamed up with a bee lab at U.C. Davis

بۆیە لەگەڵ تاقیگەیەکی ھەنگ لە زانکۆی کالیفۆرنیا بووم.

and figured out how to raise bees in front of a camera.

و چۆنیەتی گەشەی ھەنگم لەبەر دەمی کامێرا بۆ دەرکەوت.

I'm going to show you the first 21 days of a bee's life

من سەرەتای (٢١)یەمین ڕۆژ لە ژیانی ھەنگەکانتان پیشان دەدەم .

condensed into 60 seconds.

لە ماوەی (٦٠) چرکەدا.

This is a bee egg as it hatches into a larva,

ئەوە ھێلکەی ھەنگە ھەر کە ھەڵدێت و دەبێت بە کرمۆکە،

and those newly hatched larvae swim around their cells

و ئەو کرمۆکە تازە ھەڵھاتوانەش بە دەوروبەری خانەکانی خۆیاندا دەسوڕێنەوە

feeding on this white goo that nurse bees secrete for them.

لەسەرئەو ماددە سپیانە دەژین کە ھەنگە چاودێرەکان بۆخۆیان شاردبۆوە.

Then, their head and their legs slowly differentiate

دواتر، سەریان و قاچیان بە شێوەیەکی لەسەرەخۆ لەیەک جیا دەبنەوە

as they transform into pupae.

کاتێک دەگۆڕێن بۆ قۆزاخە.

Here's that same pupation process,

ئەوەش ھەمان قۆناغى قۆزاخە کردنە،

and you can actually see the mites running around in the cells.

و دەتوانی ببینی کە مێرووەکان لە دەورووبەری خانەکانیان دێنە دەرەوە.

Then the tissue in their body reorganizes

دواتر خانەکان لەناو لەشی خۆیاندا ڕێک دەخەنەوە

and the pigment slowly develops in their eyes.

و ڕەنگ لەناو چاوەکانیاندا بە لەسەرەخۆى گەشە دەکات.

The last step of the process is their skin shrivels up

و کۆتا ھەنگاو لەو قۆناغەدا پێستی ڕووخساریان گەشە دەسەنێت

and they sprout hair.

و مووەکانیان گەڵاڵە دەکات.

(Music)

(مۆسیقا)

So -- (Applause)

کەواتە--(چەپڵەیان لێدا)

As you can see halfway through that video,

ھەروەکو لە نیوەی ئەم فیدیۆیەدا دەبینن،

the mites were running around on the baby bees,

کە مۆرانەکان ڕادەکەنە دەوروبەری ھەنگە منداڵەکان،

and the way that beekeepers typically manage these mites

و ئەو ڕێگەیە کە ھەنگ بەخێوکەرەکان دەتوانن چارەسەری مۆرانەکانی پێبکەن

is they treat their hives with chemicals.

ئەوەیە کە ئەوان شانەکانیان بە مادەی کیمیاوی دەپارێزن.

In the long run, that's bad news,

بۆ ماوەیەکی درێژ ئەوە ھەواڵە ناخۆشەکان بووە،

so researchers are working on finding alternatives

بۆیە تووێژەرەوەکان کار دەکەن بۆ دۆزینەوەی شوێنگرەوەیەک

to control these mites.

بۆ دەستبەسەر داگرتنی ئەو مۆرانانە.

This is one of those alternatives.

ئەوە یەکێکە لەو شوێنگرەوەکان .

It's an experimental breeding program at the USDA Bee Lab in Baton Rouge,

ئەوە پڕۆگرامێکی ئەزموونی زاوزێکردنە لە تاقیگەی ھەنگ لە لە باتون روژUSDA,

and this queen and her attendant bees are part of that program.

و ئەو شاژنە و ھەنگە چاودێری کەرەکانی بەشێکن لەو بەرنامەیە.

Now, the researchers figured out

ئێستا، تووێژەرەکان بۆیان دەرکەووتوە

that some of the bees have a natural ability to fight mites,

ھەندێ لە ھەنگەکان توانایەکی سروشتیان ھەیە بۆ شەڕ کردن لەگەڵ مشەخۆرەکان,

so they set out to breed a line of mite-resistant bees.

بۆیە ئەوان بەخێو دەکرێن و دەنێردرێن تا ھێڵێکی بەرگری بۆ ھەنگەکان بکێشن.

This is what it takes to breed bees in a lab.

ئەوەیە کە پێویستە بۆ زۆر کردنی ھەنگەکان لە تاقیگەدا.

The virgin queen is sedated

شاژنە پاکیزەکە بێھۆش دەکرێت

and then artificially inseminated using this precision instrument.

و دواتر بەشێوەیەکی دەستکرد بە بەکارھێنانی ئەم ئامێرە وردە پەڕینی پێ دەکرێت.

Now, this procedure allows the researchers

ئێستا، ئەم پڕۆسەیە وا دەکات توێژەران

to control exactly which bees are being crossed,

کۆنتڕۆڵی ئەوە بکەن دەقاو دەق کام لە ھەنگەکان لادەبرێن،

but there's a tradeoff in having this much control.

بەڵام سازشێک ھەیە لەسەر ھەبوونی ئەم کۆنتڕۆڵکردنە زۆرە.

They succeeded in breeding mite-resistant bees,

ئەوان سەرکەووتوو بوون لە زۆر کردنی ھەنگی دژە وردە کرم،

but in that process, those bees started to lose traits

بەڵام لەم پڕۆسەیەدا، ھەنگەکان دەستیان کرد بە ونکردنى سیفەتەکانیان

like their gentleness and their ability to store honey,

وەک نەرمێتی و توانایان بۆ داکردنی ھەنگوین،

so to overcome that problem,

بۆیە بۆ زاڵبوون بەسەر ئەم کێشەیەدا،

these researchers are now collaborating with commercial beekeepers.

ئەم تووێژەرانە لە ئێستادا ھەماھەنگی دەکەن لەگەڵ ھەنگەوانە بازرگانەکان.

This is Bret Adee opening one of his 72,000 beehives.

ئەوە برێت ئادییە کە یەکێک لە(٧٢,٠٠٠) شانە ھەنگەکانی دەکاتەوە.

He and his brother run the largest beekeeping operation in the world,

ئەو و براکەی گەورەترین چالاکی ھەنگەوانی لە جیھاندا بەڕێوە دەبەن،

and the USDA is integrating their mite-resistant bees into his operation

ھەنگە دژە وردە کرمەکان لەگەڵ چالاکیەکانی ئەو یەک دەخەن USDA و

with the hope that over time,

بەھیوای ئەوەی بە تێپەڕ بوونی کات،

they'll be able to select the bees that are not only mite-resistant

بتوانن ئەو ھەنگانە ھەڵبژێرن کە نەک تەنھا دژە وردە کرم بن

but also retain all of these qualities that make them useful to us.

بەڵکو ھەموو ئەو تایبەتمەندیانە ھەڵبگرن کە وایان لێ دەکات بەسوود بن بۆمان.

And to say it like that

و وتنی ئا بەمشێوەیە

makes it sound like we're manipulating and exploiting bees,

وادەکات کە وادەربکەێت ئێمە ھەنگەکان بەکار دەھێنین و دەیانچەوسێنینەوە،

and the truth is, we've been doing that for thousands of years.

و ڕاستیەکەش ئەوەیە، ئێمە بۆ ھەزارەھان ساڵە ئەوەمان کردووە.

We took this wild creature and put it inside of a box,

ئێمە ئەو بوونەوەرە کێویانە دەگرین و دەخەینە ناو سندووقێکەوە،

practically domesticating it,

بەکرداری ڕایاندەھێنین,

and originally that was so that we could harvest their honey,

و لە بنەڕەتدا ئەوەمان دەکرد بۆ بەدەستھێنانی ھەنگوینەکەیان،

but over time we started losing our native pollinators,

بەڵام بە پێی کات پیتێنەرە خۆماڵییەکانمان لە دەستدا،

our wild pollinators,

پیتێنەرە کێوییەکانمان,

and there are many places now where those wild pollinators

و ئێستا زۆر شوێن هەیە کە ئەو پیتێنەرە کێویانە

can no longer meet the pollination demands of our agriculture,

چیتر ناتوانن بگەن بە داخوازى پیتاندنى کشتوکاڵى ئێمە,

so these managed bees have become an integral part of our food system.

لەبەر ئەوە ڕێکخستنى هەنگەکان بۆتە بەشێکى تەواوکەر لە سیستەمى خواردنماندا.

So when people talk about saving bees,

بۆیە کاتێک خەڵک باسی پاراستنی ھەنگ دەکەن،

my interpretation of that

ڕاڤەکردنی من بۆ ئەوە

is we need to save our relationship to bees,

ئەوەیە پێویستە ئێمە پەیوەندی خۆمان لەگەڵ ھەنگەکان بپارێزین،

and in order to design new solutions,

و بۆ ئەوەی نەخشەسازیەک بۆ چارەسەرە نوێیەکان، بدۆزینەوە

we have to understand the basic biology of bees

پێویستە ئێمە لە بنچینەی ژیاننامەی ھەنگەکان

and understand the effects of stressors that we sometimes cannot see.

و کاریگەریەکانی فشار کردن تێ بگەین کە ھەندێ کات ئێمە ناتوانین بیانبینین.

In other words, we have to understand bees up close.

بە واتایەکی تر، پێویستە ئێمە لە نزیکەوە ھەنگەکان بناسین.

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەیان لێدا)