Robert Gupta: Music is medicine, music is sanity

Μετάφραση: Αντώνης Πλευράκης Επιμέλεια: Leonidas Argyros

One day, Los Angeles Times columnist

Μια μέρα, ο αρθρογράφος των Λος Άντζελες Τάιμς

Steve Lopez was walking along

Στιβ Λόπεζ περπατούσε στους

the streets of downtown Los Angeles

δρόμους του κέντρου του Λος Άντζελες

when he heard beautiful music.

όταν άκουσε όμορφη μουσική.

And the source was a man,

Η πηγή ήταν κάποιος,

an African-American man,

αφροαμερικάνος,

charming, rugged, homeless,

γοητευτικός, στιβαρός, άστεγος,

playing a violin that only had two strings.

που έπαιζε ένα βιολί με μόνο δύο χορδές.

And I'm telling a story that many of you know,

Και σας λέω τώρα μια ιστορία που οι περισσότεροι ξέρετε,

because Steve's columns became the basis

γιατί οι στήλες του Στιβ έγιναν η βάση

for a book, which was turned into a movie,

ενός βιβλίου, που έγινε ταινία,

with Robert Downey Jr. acting as Steve Lopez,

με το Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ως Στιβ Λόπεζ,

and Jamie Foxx as Nathaniel Anthony Ayers,

και τον Τζέιμι Φοχ ως Ναθάνιελ Άντονι Άγιερς,

the Juilliard-trained double bassist

τον εκπαιδευμένο στο Τζούλιαρντ κοντραμπασίστα

whose promising career was cut short

του οποίου η πολλά υποσχόμενη καριέρα κόπηκε

by a tragic affliction with paranoid schizophrenia.

από ένα τραγικό πλήγμα παρανοϊκής σχιζοφρένειας.

Nathaniel dropped out of Juilliard, he suffered a complete breakdown,

Ο Ναθάνιελ παράτησε το Τζούλιαρντ, υπέφερε την απόλυτη διάλυση,

and 30 years later he was living homeless

και 30 χρόνια αργότερα ζούσε άστεγος

on the streets of Skid Row in downtown Los Angeles.

στους δρόμους του Σκιντ Ρόου στο κέντρο του Λος Άντζελες.

I encourage all of you to read Steve's book or to watch the movie

Παροτρύνω όλους σας να διαβάσετε το βιβλίο του Στιβ ή να δείτε την ταινία

to understand not only the beautiful bond

για να καταλάβετε όχι μόνο τον όμορφο δεσμό

that formed between these two men,

που σχηματίστηκε ανάμεσα στους δυο τους,

but how music helped shape that bond,

αλλά και πώς η μουσική βοήθησε στο σχηματισμό του,

and ultimately was instrumental -- if you'll pardon the pun --

και τελικά ήταν το όργανο -συγνώμη για το λογοπαίγνιο-

in helping Nathaniel get off the streets.

που βοήθησε τον Ναθάνιελ να φύγει από το δρόμο.

I met Mr. Ayers in 2008,

Συνάντησα τον κ. Άγιερς το 2008,

two years ago, at Walt Disney Concert Hall.

πριν 2 χρόνια, στην αίθουσα συναυλιών Γουόλτ Ντίσνεϊ.

He had just heard a performance of Beethoven's First and Fourth symphonies,

Μόλις είχε ακούσει μια εκτέλεση της 1ης και της 4ης συμφωνίας του Μπετόβεν,

and came backstage and introduced himself.

και ήρθε στα παρασκήνια και συστήθηκε.

He was speaking in a very jovial and gregarious way

Μιλούσε με ένα πολύ διασκεδαστικό και κοινωνικό τρόπο

about Yo-Yo Ma and Hillary Clinton

για το Γιο Γιο Μα και τη Χίλαρι Κλίντον

and how the Dodgers were never going to make the World Series,

και πώς οι Ντότζερς δεν θα πάρουν ποτέ πρωτάθλημα.

all because of the treacherous first violin passage work

κι όλα αυτά εξ αιτίας του προδοτικού 1ου μέρους με βιολιά

in the last movement of Beethoven's Fourth Symphony.

της τελευταίας πράξης της 4ης συμφωνίας του Μπετόβεν.

And we got talking about music, and I got an email from Steve a few days later

Και μιλήσαμε περί μουσικής, κι έλαβα ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από τον Στιβ μερικές μέρες μετά

saying that Nathaniel was interested in a violin lesson with me.

που έλεγε ότι ο Ναθάνιελ ενδιαφερόταν για να του κάνω ένα μάθημα βιολιού.

Now, I should mention that Nathaniel refuses treatment

Τώρα, πρέπει να πω οτι ο Ναθάνιελ αρνείται τη θεραπεία

because when he was treated it was with shock therapy

γιατί όταν την έκανε ήταν μια θεραπεία-σοκ

and Thorazine and handcuffs,

με Θοραζίν και χειροπέδες,

and that scar has stayed with him for his entire life.

και του άφησε σημάδι για όλη του τη ζωή.

But as a result now, he is prone to

Όμως, τώρα, ως αποτέλεσμα, είναι επιρρεπής

these schizophrenic episodes,

σε σχιζοφρενικά επεισόδια,

the worst of which can manifest themselves as

που η χειρότερή τους μορφή είναι

him exploding

να εκρήγνυται

and then disappearing for days,

και να εξαφανίζεται για μέρες,

wandering the streets of Skid Row,

περιπλανώμενος στο Σκιντ Ρόου,

exposed to its horrors, with the torment of his own mind

εκτεθειμένος στον τρόμο του, με το μαρτύρι του

unleashed upon him.

ίδιου του του μυαλού πάνω του.

And Nathaniel was in such a state of agitation

Και ο Ναθάνιελ ήταν σε τέτοια έξαψη

when we started our first lesson at Walt Disney Concert Hall --

όταν αρχίσαμε το πρώτο μάθημα στην αίθουσα συναυλιών Γουόλτ Ντίσνεϊ-

he had a kind of manic glint in his eyes,

είχε μια μανιακή λάμψη στα μάτια,

he was lost.

που χάθηκε.

And he was talking about

Κι έλεγε για

invisible demons and smoke,

αόρατους δαίμονες και καπνούς,

and how someone was poisoning him in his sleep.

και πώς κάποιος τον δηλητηρίαζε στον ύπνο του.

And I was afraid,

Και φοβήθηκα,

not for myself, but I was afraid

όχι για μένα, αλλά φοβήθηκα

that I was going to lose him,

ότι θα τον έχανα,

that he was going to sink into one of his states,

ότι θα βυθιζόταν σε μια από τις καταστάσεις του,

and that I would ruin his relationship with the violin

και ότι θα καταστρεφόταν η σχέση του με το βιολί

if I started talking about scales

αν άρχιζα να λέω για κλίμακες

and arpeggios and other exciting forms of

και αρπίσματα κι άλλες ενδιαφέρουσες μορφές

didactic violin pedagogy.

διδακτικής παιδαγωγικής του βιολιού.

(Laughter)

(Γέλια)

So, I just started playing.

Έτσι, απλώς άρχισα να παίζω.

And I played the first movement of the Beethoven Violin Concerto.

Κι έπαιξα το 1ο μέρος του Κοντσέρτου για βιολί του Μπετόβεν.

And as I played,

Κι όπως έπαιζα,

I understood that there was a profound change

κατάλαβα ότι υπήρχε μια προφανής αλλαγή

occurring in Nathaniel's eyes.

στα μάτια του Ναθάνιελ.

It was as if he was in the grip of some invisible pharmaceutical,

Ήταν σα να τον άρπαξε ένα αόρατο φάρμακο,

a chemical reaction, for which my playing the music

μια χημική αντίδραση, για το οποίο η μουσική που έπαιζα

was its catalyst.

ήταν καταλύτης.

And Nathaniel's manic rage

Και η μανιακή οργή του Ναθάνιελ

was transformed into understanding,

μεταμορφώθηκε σε κατανόηση.

a quiet curiosity and grace.

ήσυχη περιέργεια και χάρη.

And in a miracle, he lifted his own violin

Και σαν από θαύμα, σήκωσε το βιολί του

and he started playing, by ear,

κι άρχισε να παίζει, με το αυτί,

certain snippets of violin concertos

ορισμένα αποσπάσματα από κοντσέρτα για βιολί

which he then asked me to complete -- Mendelssohn,

που μετά μου ζήτησε να ολοκληρώσω - Μέντελσον,

Tchaikovsky, Sibelius.

Τσαϊκόφσκι, Σιμπέλιους.

And we started talking about music, from Bach

Κι αρχίσαμε να λέμε για τη μουσική, από το Μπαχ

to Beethoven and Brahms,

μέχρι το Μπετόβεν και το Μπραμς,

Bruckner, all the B's,

το Μπρούκνερ κι όλους από Μπ,

from Bartók, all the way up to Esa-Pekka Salonen.

από το Μπάρτοκ, μέχρι και τον Έσα-Πέκα Σαλόνεν.

And I understood that he not only

Και κατάλαβα ότι όχι μόνο

had an encyclopedic knowledge of music,

είχε μια εγκυκλοπαιδική γνώση της μουσικής,

but he related to this music at a personal level.

αλλά και μια σχέση μαζί της σε προσωπικό επίπεδο.

He spoke about it with the kind of passion

Μιλούσε γι' αυτήν με ένα είδος πάθους

and understanding that I share with my colleagues

και κατανόησης που μοιράζομαι με τους συναδέλφους μου

in the Los Angeles Philharmonic.

στη Φιλαρμονική του Λος Άντζελες.

And through playing music and talking about music,

Και παίζοντας μουσική και μιλώντας για μουσική,

this man had transformed

αυτός ο άνθρωπος μεταμορφώθηκε

from the paranoid, disturbed man

από έναν παρανοϊκό, άρρωστο άνθρωπο

that had just come from walking the streets

που μόλις ήρθε από τους δρόμους

of downtown Los Angeles

του κέντρου του Λος Άντζελες

to the charming, erudite,

σ'ένα γοητευτικό, μορφωμένο,

brilliant, Juilliard-trained musician.

λαμπρό, μουσικό του Τζούλιαρντ.

Music is medicine. Music changes us.

Η μουσική είναι φάρμακο. Η μουσική μας αλλάζει.

And for Nathaniel, music is sanity.

Και για τον Ναθάνιελ η μουσική τον σώζει από την τρέλα.

Because music allows him to take his thoughts

Επειδή η μουσική του επιτρέπει να πάρει τις σκέψεις του

and delusions and shape them

και τις παραισθήσεις και να τους δώσει μορφή

through his imagination and his creativity,

μέσα από τη φαντασία του και τη δημιουργικότητα,

into reality.

να τις κάνει πραγματικότητα.

And that is an escape

Κι έτσι δραπετεύει

from his tormented state.

από τη μαρτυρική του κατάσταση.

And I understood that this was the very essence of art.

Και κατάλαβα ότι αυτό είναι ακριβώς η ουσία της τέχνης.

This was the very reason why we made music,

Αυτός είναι ο λόγος που κάνουμε μουσική,

that we take something that exists within all of us

και παίρνουμε κάτι που υπάρχει μέσα μας

at our very fundamental core,

στον πρωταρχικό μας πυρήνα,

our emotions,

τα συναισθήματά μας,

and through our artistic lens,

και μέσα από τον καλλιτεχνικό μας φακό,

through our creativity, we're able to shape those emotions into reality.

μέσα από τη δημιουργικότητά μας, μπορούμε να μετατρέψουμε τα συναισθήματά μας σε πραγματικότητα.

And the reality of that expression

Και η πραγματικότητα αυτής της έκφρασης

reaches all of us

φτάνει σε όλους μας

and moves us, inspires and unites us.

και μας συγκινεί, μας εμπνέει και μας ενώνει.

And for Nathaniel,

Και για το Ναθάνιελ,

music brought him back into a fold of friends.

η μουσική τον έφερε πίσω στην αγκαλιά των φίλων.

The redemptive power of music brought him back

Η θεραπευτική δύναμη της μουσικής τον έφερε πίσω

into a family of musicians

σε μια οικογένεια μουσικών

that understood him,

που τον καταλάβαιναν,

that recognized his talents

αναγνώριζαν τα ταλέντα του

and respected him.

και τον σέβονταν.

And I will always make music with Nathaniel,

Και πάντα θα παίζω μουσική με τον Ναθάνιελ,

whether we're at Walt Disney Concert Hall

είτε είμαστε στην αίθουσα συναυλιών Γουόλτ Ντίσνεϊ

or on Skid Row, because he reminds me

είτε στο Σκιντ Ρόου, διότι μου θυμίζει

why I became a musician.

γιατί έγινα μουσικός.

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Bruno Giussani: Thank you. Thanks.

Μπρούνο Τζιουσάνι: Ευχαριστούμε, Ευχαριστώ.

Robert Gupta.

Ρόμπερτ Γκούπτα.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Robert Gupta: I'm going to play something that I shamelessly stole from cellists.

Ρόμπερτ Γκούπτα: Θα παίξω κάτι που έκλεψα από τους τσελίστες ξεδιάντροπα.

So, please forgive me.

Γι αυτό, συγχωρείστε με.

(Laughter)

(Γέλια)

(Music)

(Μουσική)

(Applause)

(Χειροκρότημα)