Julian Treasure: The 4 ways sound affects us

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Wafa Edres

لە ماوەی پێنج خولەکی داهاتوودا،

خوازیارم پەیوەندیەکانتان بە دەنگ بگۆڕم.

با بە سەرنجدان دەست پێ بکەم

کە زۆرێک لەو دەنگانەی دەوروبەرمان بە شێوەی ڕێکەوتن،

(زۆربەیان بێزارکەرن. (ژاوە ژاوی ترافیک

لە شۆستەکان دەوەستین و بەم شێوەیە هاوار دەکەین،

Over the next five minutes,

my intention is to transform your relationship with sound.

وای دەردەخەین ئەم ژاوە ژاوانە بوونیان نییە

خووی پێشێل کردنی دەنگ مانای ئەوەیە

Let me start with the observation

کە پەیوەندیمان لەگەڵ دەنگ بە ڕێژەیەکی زۆر بێئاگایانەیە.

that most of the sound around us is accidental;

much of it is unpleasant. (Traffic noise)

دەنگ بە چوار شێوەی سەرەکی کارت تێدەکات،

We stand on street corners, shouting over noise like this,

خوازیارم ئەمڕۆ ئاماژەی پێ بکەم.

pretending it doesn't exist.

یەکەمیان، فیسیۆلۆجیانە.

This habit of suppressing sound has meant

(کاتژمێری ئاگادارکردنەوەکە لێ دەدات)

that our relationship with sound has become largely unconscious.

ببوورن بۆ ئەمە.

There are four major ways sound is affecting you all the time,

تەنها ژەمە دەرمانێکی کۆرتیزۆڵم پێدان، هۆڕمۆنی شەرکردن.

and I'd like to raise them in your consciousness today.

هەمیشە دەنگەکان کاریگەری لە دەردراوە هۆڕمۆنیەکان دەکەن،

The first is physiological.

بەڵام تەنانەت هەناسەدانت، لێدانی دڵت... هەر وەک ئەوەی ئێستا کردم.

(Alarm clocks ring)

هەروەها شەپۆلەکانی مێشکتان.

تەنها ئەم دەنگە بێزارکەرانە ئەمە ناکەن.

Sorry about that.

I just gave you a shot of cortisol, your fight-flight hormone.

ئەوە زەریایە. (شەپۆلەکانی ئۆقیانوسەکان)

Sounds are affecting your hormone secretions all the time,

لەرینەوەی دەگاتە ۱۲ خوول لە خولەکێکدا.

زۆر کەس وای دادانێن کە زۆر ئارامکەرەوە بێت،

but also your breathing, heart rate -- which I just also did --

ئەوەی سەرنج ڕاکێشە، ١٢ خوول لە خولەکێکدا، نزیکە لە لەرینەوە

and your brainwaves.

It's not just unpleasant sounds like that that do it.

هەناسەدانی مرۆڤە لە کاتی خەودا،

کەواتە زرینگانەوەیەکی قووڵ لە کاتی پشوودا هەیە.

This is surf. (Ocean waves)

It has the frequency of roughly 12 cycles per minute.

هەروەها بە ئارامی و نەبوونی سترێس لە ڕۆژانی پشوو دەبەسترێتەوە.

Most people find that very soothing,

دووەم ڕێگە کە دەنگ کاریگەریت لێ دەکات، دەروونییە.

and, interestingly, 12 cycles per minute is roughly the frequency

وەک دەزانین مۆسیقا بەهێزترین جۆری دەنگە

of the breathing of a sleeping human,

کاریگەری لەسەر پەیوەندیە سۆزداریەکانمان (دەکات. (ئەداجیۆی ئاڵبینیۆ

so there is a deep resonance with being at rest.

We also associate it with being stress-free and on holiday.

ئەگەر لە ژەنین بەردەوام بێت ئەوا بە دڵنیایەوە دڵتەنگت دەکات.

The second way in which sound affects you is psychological.

مۆسیقا تاکە دەنگ نییە کاریگەری لە هەستەکانتان دەکات.

Music is the most powerful form of sound that we know

هەروەها دەنگی سرووشتیش هەمان کاریگەری هەیە.

بۆ نموونە، خوێندنی باڵندەکان دڵنیایی بە زۆرێک مرۆڤ دەبەخشێت.

that affects our emotional state. (Albinoni's Adagio)

This is guaranteed to make most of you feel pretty sad if I leave it on.

هۆکارێک هەیە: سەدان هەزار ساڵ پێش ئێستا

Music is not the only kind of sound, however, which affects your emotions.

وا تێگەیشتبووین کاتێک باڵندەکان دەخوێنن، هەموو شتێک سەلامەتە.

Natural sound can do that, too.

کاتێک دەوەستن پێویستە نیگەران بیت

Birdsong, for example, is a sound which most people find reassuring.

سێیەم ڕێگە کە دەنگ کاریگەریت لێ دەکات هەست پێ کردنە.

ناتوانێت لە دوو کەس تێ بگەیت کاتێک لە هەمان کاتدا قسە دەکەن.

There's a reason: over hundreds of thousands of years

یان لەم حاڵەتەدا، کەسێک دوو جار قسە دەکات.

we've learned that when the birds are singing, things are safe.

پێویستە بڕیار بدەیت کە گوێ لە کام دەنگەی من دەگریت.

It's when they stop you need to be worried.

بەشێکی بچووکمان لە چارەسەر کردنی وەرگرە دەنگییەکان هەیە،

The third way in which sound affects you is cognitively.

بۆیە دەنگی لەو شێوەیە،

You can't understand two people talking at once (Voice-over)

(ژاوە ژاوی نووسینگە)

وێرانکەرانە کار دەکاتە سەر بەرهەمداریت.

or in this case, one person talking twice.

ئەگەر لە نووسینگەیەکی کراوەی لەو شێوەیە کار بکەیت،

You have to choose which me you're going to listen to.

بەرهەمەکانت زۆر کەم دەکەن.

We have a very small amount of bandwidth for processing auditory input,

هەر ژمارەیەک کە بیری لێ دەکەیتەوە، هێندەی ئەوە خراپ نییە.

which is why noise like this ...

(Office noise)

(دەنگێک لە فلیمی ترسناک)

is extremely damaging for productivity.

If you have to work in an open-plan office like this,

لەو جۆرە نووسینگانەدا بەرهەمەکەت سێ یەکی ئەوەیە وەک لە ژوورێکی هێمندا بیت.

your productivity is greatly reduced.

ئامۆژگارییەکم بۆتان هەیە

And whatever number you're thinking of, it probably isn't as bad as this.

ئەگەر لە ژینگەیەکی لەو شێوەیە کار دەکەیت، بیستۆکێک لەگەڵ خۆت بەرە،

[Open-plan offices productivity down 66%]

بۆ گوێ گرتن لە دەنگێکی ئارامکەرەوەی وەک دەنگی باڵندەکان.

لە گوێیان بکە، بەرهەمەکانتان سێ هێندەی بەکارنەهێنانی زیاد دەکات.

You are one-third as productive in open-plan offices as in quiet rooms.

چوارەم ڕێگە کە دەنگ کارمان تێ دەکات، ڕەفتارییە.

I have a tip for you:

لەگەڵ هەموو ئەو شتانەی کە باسمان کرد.

if you work in spaces like that, carry headphones with you,

سەیر دەبێت ئەگەر ڕەفتارمان نەگۆڕێت.

with a soothing sound like birdsong.

(مۆسیقای تێکۆ)

Put them on, and your productivity goes back up to triple what it would be.

کەواتە لە خۆت بپرسە، ئایا ئەو کەسە هەرگیز بە

خێرای ۲٨میل لە کاتژمێرێکدا شۆفیری کردووە؟

The fourth way in which sound affects us is behaviorally.

پێم وانییە.

بە ئاسانی، لە دەنگە بێزارکەرەکان دوور دەکەویتەوە

With all that other stuff going on,

it would be amazing if our behavior didn't change.

بەرەوە دەنگە هێمنەکان دەڕۆیت.

ئەگەر ئەمەمان لێدابوایە

(Techno music)

(دەنگی دڕێل)

So ask yourself: Is this person ever going to drive

دوای چەند چرکەیەک هەست بە نائارامی دەکرد،

at a steady 28 miles per hour?

دوای چەند دەقەیەک، بە ڕەوە لە ژوورەکە دەچوونە دەرەوە.

I don't think so.

At the simplest, you move away from unpleasant sound

بۆ ئەو کەسانەی کە ناتوانن لەو دەنگانە ڕابکەن،

and towards pleasant sounds.

وێرانکەرانە کار دەکاتە سەر تەندرووستیان.

So if I were to play this ...

(Jackhammer)

ئەمە تاکە کاریگەری لاوەکی دەنگ نییە.

for more than a few seconds, you'd feel uncomfortable;

زۆرێک لە فرۆشگەکان دەنگی نەشیاو لێ دەدەن

for more than a few minutes, you'd be leaving the room in droves.

ئەمە کاریگەریەکی گەورەی لەسەر فرۆشتن دەبێت.

For people who can't get away from noise like that,

پێش ئەوەی ئەو سڵایدە پەخش بکەم، فرۆشیاران دەتوانن دوورتر بڕوانن.

it's extremely damaging for their health.

(دەنگێکی نەخوازراوی فڕۆشگە)

And that's not the only thing that bad sound damages.

Most retail sound is inappropriate and accidental, even hostile,

لە سەدا ۳۰ کارەکەیان له دەست دەدەن

چونکە کڕیاران بەپەلە بەرەو دەرگاکە دەڕۆن و شوێنەکە بە جێدەهێڵن.

and it has a dramatic effect on sales.

هەموومان ئەوەمان کردووە، شوێنەکەمان جێهێشووە،

For you retailers, you may want to look away before I show this slide.

بەهۆی دەنگە تۆقێنەرەکەی

[Inappropriate retail soundscapes sales down 28%]

دەمەوێت کەمێک کات بە نموونە گەشە پێدراوەکەمان بدەم.

They're losing up to 30 percent of their business

کە ڕێگەمان پێ دەدات لە سەرەوە دەست پێ بکەین و سەیری دەنگ تۆمارکەرەکان بکەین،

with people leaving shops faster, or just turning around at the door.

جۆری دەنگەکان شی بکەینەوە

We've all done it, left the area,

و پێشبینی ئەو چوار دەرەنجامەی ئێستا باسم کرد بکەین.

because the sound in there is so dreadful.

یان لە خوارەوە دەست پێ بکەین و ئەو ئەنجامەی دەمانەوێت دیاری بکەین.

I want to spend just a moment talking about the model we've developed,

پاشان بۆ گەیشتن بە کاریگەریە خوازراوەکان شێوازی دەنگێک دروست دەکەین.

which allows us to start at the top and look at the drivers of sound,

لە کۆتاییدا، زانیاری تەواوی جێبەجێ کردنیمان هەیە.

analyze the soundscape

and then predict the four outcomes I just talked about.

و لە سەردەمی درووست کردنی دەنگداین.

تەنها بە وشەیەک لە مۆسیقا.

Or start at the bottom and say what outcomes we want,

مۆسیقا بەهێزترین دەنگە، هەندێک جار بە شێوەیەکی نەخوازراو بەکار دەهێندرێت.

and then design a soundscape to have a desired effect.

لەبەر دوو هۆکار بەهێزە:

بە خێرای دەیناسیەوە، و بە شێوازێکی بەهێز بە ڕووداوەکانی دەبەستییەوە.

At last we've got some science we can apply.

And we're in the business of designing soundscapes.

دوو نموونەتان بۆ دەخەمە ڕوو.

Just a word on music.

یەکەم کۆپلەی گۆرانی ئە هارد دەیز تایمس.

Music is the most powerful sound there is, often inappropriately deployed.

زۆرینەتان ڕاستەوخۆ دەیناسنەوە.

لەوانەیە گەنجەکان نەیناسنەوە.

It's powerful for two reasons:

(پێکەنین)

نۆتەکانی سەرەتای فیلمی جاوز

you recognize it fast, and you associate it very powerfully.

زۆرینەتان بە شتێکی دەبەستنەوە!

ئەوانە نموونەی مۆسیقای یەک چرکەی بوون.

I'll give you two examples.

(First chord of "A Hard Day's Night")

مۆسیقا زۆر بە هێزە،

Most of you recognize that immediately.

بەداخەوە ڕووکەشی بەشێک لە کاری فرۆشیاری دەکات و زۆربەی کات نەخوازراوە.

The younger, maybe not.

(Laughter)

هیوادارم ئەمە لە چەند ساڵی داهاتوودا بگۆڕێت.

(First notes of "Jaws" theme)

Most of you associate that with something!

ڕێگەم بدەن باسی بڕاندەکان بکەم چونکە زۆرینەتان کاری بڕاند دەکەن.

Now, those are one-second samples of music.

Music is very powerful,

ئێستا هەموو بڕاندێک دەنگێک دروست دەکات.

and unfortunately, it's veneering commercial spaces, often inappropriately.

هەشت دەربڕینی دەنگی بڕاندەکان هەیە و هەموویان گرینگن.

I hope that's going to change over the next few years.

لە سەرەتادا هەموو بڕاندێک پێویستی بە ڕێبەرێک هەیە.

Let me talk about brands for a moment, since some of you run brands.

بە خۆشحاڵیەوە دەتوانم بڵێم کە وا خەریکە ئەمە ڕوودەدات.

(دەنگی ئینتێڵ)

Every brand is out there making sound right now.

هەمووتان ئەوەیان دەناسنەوە.

There are eight expressions of a brand in sound; they're all important.

(ئاوازی نۆکیا)

ئەم ئاوازە زۆرترین جار لە جیهاندا ژەنراوە،

And every brand needs to have guidelines at the center.

۱،٨ بلیۆن جار لە ڕۆژێکدا لێدراوە.

(پێکەنین)

I'm glad to say that is starting to happen now.

بە دڵنیایەوە هیچ تێچویەکی بۆ نۆکیا نییە

(Intel ad jingle)

بە چوار یاسا زێڕین جێتان دەهێڵم، بۆ ئەو کەسانەی کە بازرگانی دەکەن،

You all recognize that one.

(Nokia ringtone)

This is the most-played tune in the world today --

بۆ بازاڕکردنە دەنگیەکان.

سەرەتا، لەگەڵ یەکتر بیگونجێنە،

1.8 billion times a day, that tune is played.

هەمان ئاراستەی پەیوەندیە بینراوی هەبێت.

(Laughter)

And it cost Nokia absolutely nothing.

ئەمە کاریگەریەکەی بە ڕێژەی لە سەدا ۱۱۰۰ بەرز دەکاتەوە.

I'll leave you with four golden rules, for those of you who run businesses,

ئەگەر گونجاو نەبن و بە ئاراستەی هەڵەدا بڕوات،

for commercial sound.

ئەوا کاریگەریەکەی بە ڕێژەی سەدا ٨٦ کەم دەکاتەوە.

First, make it congruent,

وەک موگناتیس، کێش دەکات یان دوور دەکەوتەوە.

pointing in the same direction as your visual communication.

ئەمە گرینگە.

That increases impact by over 1,100 percent.

دووەم، لەگەڵ بارودۆخەکە بیگونجێنە.

If your sound is pointing the opposite direction, incongruent,

سێییەم، بەهاداری بکە.

لەگەڵ دەنگەکە شتێک بدە بە کڕیارەکان، بە کەلوپەلەکان هەڵیان مەخەڵەتێنە.

you reduce impact by 86 percent.

That's an order of magnitude, up or down.

کۆتا دانە، دووبارە و دووبارە تاقی بکەوە.

This is important.

دەنگ ئاڵۆزە، هێزی بەرپەچدانەوەی هەیە.

Secondly, make it appropriate to the situation.

دەکرێت بە قاپێک لە سپاگێتی بچوێنین.

هەندێک جار پێویستە تەنها بیخۆیت و بزانی چی ڕوو دەدات.

Thirdly, make it valuable.

Give people something with the sound, don't just bombard them with stuff.

هیوادارم لەم ئاخاوتنەدا هۆشیارم دەربارەی دەنگ باس کرد بێت.

Finally, test and test it again.

ئەگەر هۆشیارانە گوێ بگریت،

Sound is complex; there are many countervailing influences.

دەتوانیت کۆنتڕۆڵی دەنگی دەورووبەرت بکەیت.

ئەمە بۆ تەندروستی و بەرهەمهێنانت بە سوودە.

It can be a bit like a bowl of spaghetti:

sometimes you just have to eat it and see what happens.

ئەگەر هەموومان ئەوە بکەین ئەوا دەگەین بە حاڵەتێک

ئارەزوو دەکەم بە ژیانی دەنگی لە جیهاندا ناوی بنێم.

So I hope this talk has raised sound in your consciousness.

بە دەنگی جریوەی باڵندە بە جێتان دەهێڵم. (دەنگی باڵندەکان)

If you're listening consciously,

you can take control of the sound around you.

پێشنیار دەکەم ڕۆژانە ٥ دەقە گوێی لێ بگرن، هەر وەک دەتوانن زیاتریش گوێی لێ بگرن.

It's good for your health and for your productivity.

سوپاس بۆ گوێگرتنتان.

If we all do that, we move to a state

(چەپڵە ڕێزان)

that I like to think will be sound living in the world.

I'll leave you with more birdsong. (Birds chirping)

I recommend at least five minutes a day, but there's no maximum dose.

Thank you for lending me your ears today.

(Applause)