Julian Treasure: The 4 ways sound affects us

Julian Treasure: Sesin üzerimizdeki 4 farklı etkisi

Çeviri: Abdülkadir İnel Gözden geçirme: Sinan Ünlüsoy

Önümüzdeki beş dakika içinde,

Over the next five minutes,

my intention is to transform your relationship with sound.

ses ile olan ilişkinizi değiştirmeye çalışacağım.

Let me start with the observation

İzin verirseniz etrafımızdaki seslerin çoğunun kazara olduğu gözlemiyle başlayayım.

that most of the sound around us is accidental;

Ve bunların çoğu hoş değildir. (Trafik gürültüsü)

much of it is unpleasant. (Traffic noise)

Sokak köşelerinde dururuz, bunun gibi gürültüler arasında bağırır,

We stand on street corners, shouting over noise like this,

ve onları duymazdan geliriz.

pretending it doesn't exist.

This habit of suppressing sound has meant

Tabii, bu sesi bastırma alışkanlığı gösterir ki

that our relationship with sound has become largely unconscious.

bizim sesle olan ilişkimiz çoğunlukla bilinçsiz olagelmiştir.

There are four major ways sound is affecting you all the time,

Sesin sizi her zaman etkilediği dört ana yönü vardır,

and I'd like to raise them in your consciousness today.

ve ben bugün bunları sizin bilincinizde çıkarmak istiyorum.

The first is physiological.

İlki fizyolojik yönü. (Gürültülü çalar saat)

(Alarm clocks ring)

Sorry about that.

Üzgünüm. Az önce size bir doz kortizol, savaş/kaç hormonu verdim.

I just gave you a shot of cortisol, your fight-flight hormone.

Hormon salgılarınız seslerden her zaman etkilenirler.

Sounds are affecting your hormone secretions all the time,

but also your breathing, heart rate -- which I just also did --

fakat nefes alış verişiniz, kalp atış hızınız, bende de olduğu gibi, etkilenir,

ve beyin dalgalarınız da.

and your brainwaves.

It's not just unpleasant sounds like that that do it.

Bunu sadece bu tarz hoş olmayan sesler yapmamaktadır.

Bunlar dalgalar. (Okyanus sesleri)

This is surf. (Ocean waves)

It has the frequency of roughly 12 cycles per minute.

Frekansı 12 döngü/dakika civarındadır.

Çoğu insan bunu sakinleştirici bulur,

Most people find that very soothing,

and, interestingly, 12 cycles per minute is roughly the frequency

ve, ilginçtir ki, 12 döngü/dakika

kabaca bir insanın nefes alış verişinin frekansına eşittir.

of the breathing of a sleeping human,

so there is a deep resonance with being at rest.

İstirahatte olma durumuyla derin bir ilgisi vardır.

Bunu, stresten uzak ve tatilde olma

We also associate it with being stress-free and on holiday.

durumu ile bağdaştırırız.

The second way in which sound affects you is psychological.

Sesin bizi diğer bir etkileme şekli psikolojiktir.

Music is the most powerful form of sound that we know

Müzik, bildiğimiz kadarıyla, insanın ruhsal durumunu

that affects our emotional state. (Albinoni's Adagio)

etkileyen en etkili sestir. (Albinoni - Adagio)

This is guaranteed to make most of you feel pretty sad if I leave it on.

Eğer bu çalmaya devam ederse, çoğunuzun

oldukça hüzünleneceğini garanti edebilirim.

Music is not the only kind of sound, however, which affects your emotions.

Fakat, duygularınızı etkileyen tek ses türü müzik değildir elbette.

Natural sound can do that, too.

Doğa sesleri de bu vazifeyi görür.

Birdsong, for example, is a sound which most people find reassuring.

Kuş sesleri, mesela, çoğu kimse için güven veren

bir ses türüdür. (Cıvıldayan kuşlar)

There's a reason: over hundreds of thousands of years

Bunun bir sebebi var. Yüzbinlerce yıl boyunca

we've learned that when the birds are singing, things are safe.

şunu öğrendik ki kuşlar ötüyorsa, her şey güvendedir.

It's when they stop you need to be worried.

Asıl sustukları zaman endişelenmen gerekir.

The third way in which sound affects you is cognitively.

Seslerin bizi üçüncü bir etkileme şekli bilişseldir.

You can't understand two people talking at once (Voice-over)

Aynı anda konuşan iki kişinin, ya da burada olduğu gibi tek kişinin, dediklerini

anlayamazsınız ("Eğer bu dediğimi dinliyorsanız yanlış iz üstündesiniz.")

or in this case, one person talking twice.

(Diğerini dinlemeye çalışınız.) Hangi "ben"i dinleyeceğinize karar vermeniz gerekiyor.

You have to choose which me you're going to listen to.

We have a very small amount of bandwidth for processing auditory input,

İşitsel veriyi işleyebilecek bant genişliğimiz oldukça kısıtlıdır,

bundandır ki, bu tarz sesler -- (Ofis sesleri) --

which is why noise like this ...

(Office noise)

üretkenliğe fazlasıyla zarar verirler.

is extremely damaging for productivity.

If you have to work in an open-plan office like this,

Eğer bu tarz açık ofiste çalışmak zorundaysanız,

your productivity is greatly reduced.

verimliliğiniz büyük miktarda azalmaktadır.

And whatever number you're thinking of, it probably isn't as bad as this.

Ve ne kadar olduğunu düşünüyorsanız, muhtemelen bu kadar kötü değildir.

[Open-plan offices productivity down 66%]

(Kaygı verici müzik)

You are one-third as productive in open-plan offices as in quiet rooms.

Sessiz bir odadaki verimliliğinizin üçte biri kadardır.

I have a tip for you:

Size bir sır vereyim. Eğer bu tarz yerlerde çalışmak durumunda iseniz,

if you work in spaces like that, carry headphones with you,

kuş ötüşü gibi sakinleştirici seslerle birlikte kulaklık taşıyın.

with a soothing sound like birdsong.

Put them on, and your productivity goes back up to triple what it would be.

Kullanın bunları ve veriminiz üç katına çıksın.

Seslerin bizi dördüncü etkileme şekli ise davranışsaldır.

The fourth way in which sound affects us is behaviorally.

With all that other stuff going on,

Etramızda olan o kadar şeye rağmen davranışımızın

it would be amazing if our behavior didn't change.

değişmemesi şaşırtıcı olurdu zaten.

(Techno music)

(Arabada çalan tekno müzik) O zaman, sorun kendinize: Bu adam hızını sürekli

So ask yourself: Is this person ever going to drive

45 km/s de tutabilecek mi? Sanmıyorum.

at a steady 28 miles per hour?

I don't think so.

At the simplest, you move away from unpleasant sound

Kısacası, kötü seslerden uzaklaşır ve

and towards pleasant sounds.

hoş seslere yönelirsiniz.

So if I were to play this ...

Eğer bunu bir kaç saniyeden fazla

(Jackhammer)

for more than a few seconds, you'd feel uncomfortable;

çalsaydım -- (Kaya matkabı) -- rahatsız olurdunuz;

for more than a few minutes, you'd be leaving the room in droves.

biraz daha fazla çalsam, odayı toplu halde terkederdiniz.

For people who can't get away from noise like that,

Bu tarz sesler, uzaklaşma imkanı olmayan insanların

sağlıklarına oldukça zarar vermektedir.

it's extremely damaging for their health.

Ve bu, kötü sesin zarar verdiği tek şey de değildir.

And that's not the only thing that bad sound damages.

Most retail sound is inappropriate and accidental, even hostile,

Birçok perakende satış müziği uygunsuz ve rastgele, hatta saldırgandır,

and it has a dramatic effect on sales.

ve satışlar üzerinde çarpıcı bir etkisi var.

For you retailers, you may want to look away before I show this slide.

Eğer aranızda perakendeci varsa, bu slaytı göstermeden önce

kafasını çevirse iyi olur.

[Inappropriate retail soundscapes sales down 28%]

They're losing up to 30 percent of their business

Bunlar, insanlar mağazaları daha çabuk terkettikleri için,

işlerinin yüzde 30'una yakınını kaybediyorlar.

with people leaving shops faster, or just turning around at the door.

Hepimiz yapmışızdır bunu, sırf müzik

We've all done it, left the area,

çok berbat diye alanı terketmişizdir.

because the sound in there is so dreadful.

I want to spend just a moment talking about the model we've developed,

Bizim geliştirdiğimiz ve sesi tepeden

başlayarak analiz edip, az önce bahsettiğim 4 etkiyi

which allows us to start at the top and look at the drivers of sound,

tahmin etme imkanı sunan bir modele

analyze the soundscape

and then predict the four outcomes I just talked about.

kısaca bir değinmek istiyorum,

Ya da ilk olarak elde etmek istediğimiz sonucu söyleyip,

Or start at the bottom and say what outcomes we want,

istenilen etkiyi yaratacak bir ses

and then design a soundscape to have a desired effect.

düzeni de tasarlayabiliyorsunuz.

Nihayet somut bir bilim elde ediyoruz.

At last we've got some science we can apply.

Ve ses düzeni tasarımı işine adımımızı atmış bulunuyoruz.

And we're in the business of designing soundscapes.

Just a word on music.

Müzik üzerine bir kelime. Var olan en güçlü ses müziktir,

Music is the most powerful sound there is, often inappropriately deployed.

ve bazen oransızca yayılmış haldedirler.

It's powerful for two reasons:

İki sebepten ötürü güçlüdür. Hemen tanırsınız.

you recognize it fast, and you associate it very powerfully.

Ve kuvvetli bir şekilde bir şeylerle ilişkilendirirsiniz.

I'll give you two examples.

İki örnek vereceğim. (The Beatles "A Hard Day's Night")

(First chord of "A Hard Day's Night")

Most of you recognize that immediately.

Çoğunuz bunu hemen tanıdınız.

The younger, maybe not.

Gençler problem yaşayabilir. (Gülüşmeler)

(Laughter)

(First notes of "Jaws" theme)

("Jaws"ın ilk iki notası) Ve birçoğunuz bunu bir şeyle bağdaştırmışsınızdır.

Most of you associate that with something!

Now, those are one-second samples of music.

Bunlar müzik adına bir iki örnekti.

Music is very powerful,

Müzik çok güçlüdür. Ve maalesef

and unfortunately, it's veneering commercial spaces, often inappropriately.

reklam amaçlı kullanılmaktadır, çoğu zaman da uygunsuzca.

I hope that's going to change over the next few years.

Umarım bu, önümüzdeki beş sene içerisinde değişecek.

Let me talk about brands for a moment, since some of you run brands.

Biraz markalardan bahsetmek istiyorum,

çünkü aranızda marka sahibi olanlar var. Her marka kendi

Every brand is out there making sound right now.

sesini yapmakta şu anda.

There are eight expressions of a brand in sound; they're all important.

Markanın sese kattığı sekiz tane anlam vardır.

Bunların hepsi önemlidir. Ve her marka merkezde prensiplerine yer vermesi gerekir.

And every brand needs to have guidelines at the center.

Bunun şu an başlamış olduğunu söylemekten mutluluk duyuyorum.

I'm glad to say that is starting to happen now.

(Intel reklam müziği)

(Intel ad jingle)

You all recognize that one.

Hepiniz tanımışsınızdır bunu. (Nokia zil sesi) Bu,

(Nokia ringtone)

This is the most-played tune in the world today --

dünyada en çok çalan melodi bugün.

Günde 1.8 milyar kez çalmakta.

1.8 billion times a day, that tune is played.

(Laughter)

And it cost Nokia absolutely nothing.

Ve Nokia'ya herhangi bir maliyeti yok.

I'll leave you with four golden rules, for those of you who run businesses,

Sizi, işletmeci olanlarınızı, reklam müziğinin

dört altın kuralı ile bırakmak istiyorum.

for commercial sound.

First, make it congruent,

İlk olarak, sesi uyumlu yapın,

pointing in the same direction as your visual communication.

görsel iletişiminizle aynı yönde olsun.

Bu, etkiyi yüzde 1100'ün üzerinde artıracaktır.

That increases impact by over 1,100 percent.

Eğer müziğiniz zıt yönü işaret ediyorsa, uyumsuzsa,

If your sound is pointing the opposite direction, incongruent,

you reduce impact by 86 percent.

etkiyi yüzde 86 azaltır.

That's an order of magnitude, up or down.

Bu bir büyüklük sırasıdır, aşağı ya da yukarı.

This is important.

Bu önemli.

Secondly, make it appropriate to the situation.

İkinci olarak, duruma uygun hale getirin.

Thirdly, make it valuable.

Üçüncü olarak, onu değerli kılın. İnsanlara müzik eşliğinde bir şeyler verin.

Give people something with the sound, don't just bombard them with stuff.

Onları sadece gereksiz şeylere boğmayın.

Ve, son olarak, tekrar tekrar test edin.

Finally, test and test it again.

Sound is complex; there are many countervailing influences.

Ses karmaşıktır. Birçok karşı etkisi vardır.

Onu bir spagetti kasesine benzetebiliriz:

It can be a bit like a bowl of spaghetti:

bazen ne olduğunu öğrenmek için yemek zorundasınızdır.

sometimes you just have to eat it and see what happens.

So I hope this talk has raised sound in your consciousness.

Umarım konuşmam bilincinizdeki sesi uyandırmıştır.

If you're listening consciously,

Eğer bilinçli olarak dinlerseniz,

you can take control of the sound around you.

etrafınızdaki sesleri kontrolünüz altına alabilirsiniz.

It's good for your health and for your productivity.

Bu hem sağlığınız için hem de verimliliğiniz için önemlidir.

Eğer hepimiz bunu yaparsak, "seslerin

If we all do that, we move to a state

varolduğu" bir dünyada yaşıyor olacağız.

that I like to think will be sound living in the world.

I'll leave you with more birdsong. (Birds chirping)

Sizi biraz daha fazla kuş cıvıltılarıyla baş başa bırakıyorum. (Cıvıldayan kuşlar)

En az beş dakika dinlemenizi tavsiye ediyorum, ama üst sınır yok.

I recommend at least five minutes a day, but there's no maximum dose.

Bugün kulaklarınızı bana emanet ettiğiniz için teşekkür ederim.

Thank you for lending me your ears today.

(Alkış)

(Applause)