What would happen if you didn’t drink water? - Mia Nacamulli

22,192,296 views ・ 2016-03-29

TED-Ed


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

Translator: Doruntin Shabani Reviewer: Helena Bedalli
00:06
Water is virtually everywhere,
0
6505
2302
Uji është pothuajse gjithkund,
00:08
from soil moisture and ice caps,
1
8807
2452
nga lagështia e tokës dhe akullnajave,
00:11
to the cells inside our own bodies.
2
11259
2827
deri te qelizat në trupat tanë.
00:14
Depending on factors like location,
3
14086
2095
Varësisht prej rrethanave si pozicioni,
00:16
fat index,
4
16181
1218
indeksi i dhjamit,
00:17
age,
5
17399
715
moshës,
00:18
and sex,
6
18114
1088
dhe gjinisë,
00:19
the average human is between 55-60% water.
7
19202
4606
trupi i një personi mesatar përmban 55-60% ujë.
00:23
At birth, human babies are even wetter.
8
23808
3216
Trupi i foshnjeve kur lindin përmban edhe më shumë ujë.
00:27
Being 75% water, they are swimmingly similar to fish.
9
27024
5283
75% të përbërë nga uji, ata janë të ngjashëm me peshqit.
00:32
But their water composition drops to 65% by their first birthday.
10
32307
5024
Kjo përqindje e ujit zvoglohet në 65% gjatë vitit të tyre të parë.
00:37
So what role does water play in our bodies,
11
37331
2865
Pra, çfarë roli luan uji ne trupat tanë,
00:40
and how much do we actually need to drink to stay healthy?
12
40196
4092
dhe sa ujë duhet te pijmë që të jemi të shëndetshëm?
00:44
The H20 in our bodies works to cushion and lubricate joints,
13
44288
4241
Uji në trupat tanë përdoret për zbutjen dhe lëmimin e nyjeve,
00:48
regulate temperature,
14
48529
1419
rregullimin e temperaturës,
00:49
and to nourish the brain and spinal cord.
15
49948
3984
dhe për ushqimin e trurit dhe palcës kurrizore.
00:53
Water isn't only in our blood.
16
53932
2130
Uji nuk gjendet vetëm në gjak.
00:56
An adult's brain and heart are almost three quarters water.
17
56062
4448
Truri dhe zemra e një të rrituri përmbajnë rreth 75% ujë.
01:00
That's roughly equivalent to the amount of moisture in a banana.
18
60510
3857
Që është pothuajse e barabartë me lageshtinë në një banane.
01:04
Lungs are more similar to an apple at 83%.
19
64367
4120
Mushkëritë janë të ngjashëm me mollën në 83%.
01:08
And even seemingly dry human bones are 31% water.
20
68487
5823
Edhe kockat në dukje të thata të njeriut përbën nga 31% ujë.
01:14
If we are essentially made of water,
21
74310
1741
Atëherë nëse përbëhemi nga uji,
01:16
and surrounded by water,
22
76051
1583
dhe të rrethuar nga uji,
01:17
why do we still need to drink so much?
23
77634
2858
pse duhet të pijmë aq shumë?
01:20
Well, each day we lose two to three liters through our sweat,
24
80492
3801
Çdo ditë ne humbim dy deri në tri litra ujë me djersë,
01:24
urine,
25
84293
934
urinë,
01:25
and bowel movements,
26
85227
1480
jashtqitje,
01:26
and even just from breathing.
27
86707
1664
e edhe me frymëmarrje.
01:28
While these functions are essential to our survival,
28
88371
2488
Ndërsa këto veprime janë thelbësore për mbijetesë,
01:30
we need to compensate for the fluid loss.
29
90859
2447
ne duhet ta kompensojmë humbjen e lëngjeve.
01:33
Maintaining a balanced water level is essential to avoid dehydration
30
93306
4542
Mbajtja e nivelit të ujit në balancë është thelbësore për shmangjen e dehidratimit,
01:37
or over-hydration,
31
97848
1862
apo tejhidratimit,
01:39
both of which can have devastating effects on overall health.
32
99710
3569
të dyja mund të kenë ndikim shkatërrues në shëndetin e përgjithshëm.
01:43
At first detection of low water levels,
33
103279
2125
Në hasjen e parë të nivelit të ulët të ujit,
01:45
sensory receptors in the brain's hypothalamus
34
105404
2963
receptorët ndijor në hipotalamusin e trurit
01:48
signal the release of antidiuretic hormone.
35
108367
3032
japin sinjal për lirimin e hormonit antidiuretik.
01:51
When it reached the kidneys, it creates aquaporins,
36
111399
3090
Kur ky hormon arrin në veshka, formon akuaporine,
01:54
special channels that enable blood to absorb and retain more water,
37
114489
5956
kanale të veçanta që i mundësojnë gjakut thithjen dhe ruajtjen e ujit,
02:00
leading to concentrated, dark urine.
38
120445
2605
kjo çon drejt urinës së koncentruar dhe të errët.
02:03
Increased dehydration can cause notable drops in energy,
39
123050
3505
Dehidratimi i lartë mund të shkaktojë rënie të dukshme në energji,
02:06
mood,
40
126555
1031
humor,
02:07
skin moisture,
41
127586
1188
lagështi të lëkurës,
02:08
and blood pressure,
42
128774
1424
dhe shtypje të gjakut,
02:10
as well as signs of cognitive impairment.
43
130198
3054
poashtu edhe shenja të dëmtimit të të menduarit.
02:13
A dehydrated brain works harder to accomplish the same amount
44
133252
3958
Një tru i dehidratuar punon më shumë që të arrijë të njëjtin synim me
02:17
as a normal brain,
45
137210
1486
një tru normal,
02:18
and it even temporarily shrinks because of its lack of water.
46
138696
3922
e poashtu zvogëlohet pëkohësisht për shkak të mungesës së ujit.
02:22
Over-hydration, or hyponatremia,
47
142618
2996
Tejhidratimi, apo hyponatremia,
02:25
is usually caused by overconsumption of water in a short amount of time.
48
145614
5055
shkaktohet nga konsumimi i tepërt i ujit për një periudhë të shkurtër kohore.
02:30
Athletes are often the victims of over-hydration
49
150669
2573
Atletët zakonishtë janë viktima të tejhidratimit
02:33
because of complications in regulating water levels
50
153242
3343
për shkak të komplikimeve në rregullimin e nivelit të ujit
02:36
in extreme physical conditions.
51
156585
2678
në kushte ekstreme fizike.
02:39
Whereas the dehydrated brain amps up the production of antidiuretic hormone,
52
159263
4506
Ndërsa truri i dehidratuar e shpejton prodhimin e horminit antidiruetik,
02:43
the over-hydrated brain slows, or even stops, releasing it into the blood.
53
163769
5405
truri i tejhidratuar e ngadalson, apo edhe ndalon, lirimin e tij në gjak.
02:49
Sodium electrolytes in the body become diluted,
54
169174
2806
Përqëndrimi i joneve të natriumit zvogëlohet
02:51
causing cells to swell.
55
171980
2153
duke shkaktuar eksplodimin e qelizës.
02:54
In severe cases,
56
174133
1451
Në raste më të rënda,
02:55
the kidneys can't keep up with the resulting volumes of dilute urine.
57
175584
4184
veshkët nuk mund ta përballojnë vëllimin e shkaktuar të urinës së holluar.
02:59
Water intoxication then occurs,
58
179768
2155
Atëherë ndodh dehja e ujit,
03:01
possibly causing headache,
59
181923
1636
që shkakton dhimbje koke,
03:03
vomiting,
60
183559
1129
të vjella,
03:04
and, in rare instances, seizures or death.
61
184688
3474
dhe, në raste të rralla, kriza apo vdekje.
03:08
But that's a pretty extreme situation.
62
188162
2133
Por kjo është një situatë tepër ekstreme.
03:10
On a normal, day-to-day basis,
63
190295
1767
Në nje ditë të rregullt,
03:12
maintaining a well-hydrated system is easy to manage
64
192062
3570
mbajtja e rregullt e nivelit të ujit është e lehtë
03:15
for those of us fortunate enough to have access to clean drinking water.
65
195632
3896
për ata prej nesh që kemi ujë të pastër e të pijshëm.
03:19
For a long time, conventional wisdom said that we should drink eight glasses a day.
66
199528
4280
Një kohë të gjatë, thuhej se duhet të pijmë 8 gota ujë në ditë.
03:23
That estimate has since been fine-tuned.
67
203808
2645
Pas një kohe të gjatë ky vlerësim ka pësuar përshtatje.
03:26
Now, the consensus is that the amount of water we need to imbibe
68
206453
3792
Tani, marrëveshja e përgjithshme është që sasia e ujit që duhet të pijmë
03:30
depends largely on our weight and environment.
69
210245
2871
varet nga pesha dhe mjedisi.
03:33
The recommended daily intake varies from between 2.5-3.7 liters of water for men,
70
213116
6500
Mesatarja e ujit që këshillohet të pihet në ditë është 2.5-3.7 litra për meshkuj
03:39
and about 2-2.7 liters for women,
71
219616
3186
dhe rreth 2-2.7 litra për femra,
03:42
a range that is pushed up or down if we are healthy,
72
222802
3346
e cila mund të ndryshojë nësë jeni të shëndetshëm,
03:46
active,
73
226148
839
03:46
old,
74
226987
963
aktiv,
i vjetër,
03:47
or overheating.
75
227950
1713
ose në temperatura të larta.
03:49
While water is the healthiest hydrator,
76
229663
1859
Edhe pse uji është hidratuesi më i mirë
03:51
other beverages,
77
231522
1095
pijet e tjera,
03:52
even those with caffeine like coffee or tea,
78
232617
2613
edhe ato me kafeinë si kafja apo çaji,
03:55
replenish fluids as well.
79
235230
2093
i përmbushin lëngjet e nevojshme.
03:57
And water within food makes up about a fifth of our daily H20 intake.
80
237323
4983
Uji në ushqim përbën 20% të ujit që ne e konsumojmë për një ditë.
04:02
Fruits and vegetables like strawberries,
81
242306
2027
Frutat dhe perimet si luleshtrydhet,
04:04
cucumbers,
82
244333
969
trangujt,
04:05
and even broccoli are over 90% water,
83
245302
3572
dhe madje edhe brokoli janë 90% ujë
04:08
and can supplement liquid intake while providing valuable nutrients and fiber.
84
248874
5245
dhe mund të plotësojnë marrjen e lëngut duke siguruar vlera ushqyese dhe fibra.
04:14
Drinking well might also have various long-term benefits.
85
254119
3157
Pirja e rregullt mund të ketë përfitime të ndryshme afatgjatë.
04:17
Studies have shown that optimal hydration can lower the chance of stroke,
86
257276
4342
Studimet tregojnë se hidratimi optimal zvogëlon mundësinë për ishemi,
04:21
help manage diabetes,
87
261618
1489
ndihmon menaxhimin e diabetit,
04:23
and potentially reduce the risk of certain types of cancer.
88
263107
4764
dhe zvogëlon konsiderueshëm rrezikun e disa llojeve të kancerit.
04:27
No matter what, getting the right amount of liquid makes a world of difference
89
267871
4180
Pavarësisht, konsumimi i sasisë së duhur të lëngjeve bën një dallim të madh
04:32
in how you'll feel,
90
272051
1287
në atë se si do të ndiheni,
04:33
think,
91
273338
867
mendoni,
04:34
and function day to day.
92
274205
1868
dhe funksiononi ditë pas dite.
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7