A day in the life of an ancient Egyptian doctor - Elizabeth Cox

Translator: Besiana Zekaj Reviewer: Helena Bedalli

It’s another sweltering morning in Memphis, Egypt.

Ёshtë një mëngjes tjetër i nxehtë në Memphis, Egjipt.

As the sunlight brightens the Nile, Peseshet checks her supplies.

Ndersa rrezet e diellit ndriçojnë Nilin, Peseshet kontrollon furnizimet:

Honey,

garlic,

mjaltë,

hudhër,

cumin,

farat e kuminit,

acacia leaves,

gjethet e acacies,

cedar oil.

vaj cedari.

She’s well stocked with the essentials she needs to treat her patients.

Ajo është e mirëpajisur me ato cfarë i duhen për të trajtuar pacientët e saj.

Peseshet is a swnw, or a doctor.

Peseshet është një swnw ose mjeke.

In order to become one,

Që të arrinte deri këtu

she had to train as a scribe

ajo duhej të trajnohej si asistente

and study the medical papyri stored at the Per Ankh, the House of Life.

e të studionte zbulimet mjeksore që ruheshin tek Per Ankh, Shtëpia e Jetës.

Now, she teaches her own students there.

Tani, ajo trajnon studentët e saj aty.

Before teaching, Peseshet has a patient to see.

Para se të jape mësim, Peseshet do vizitoje një pacient.

One of the workers at the temple construction site has injured his arm.

Një nga punetorët që ndërton tempullin ka lënduar krahun.

When Peseshet arrives,

Kur arrin Peseshet,

the laborer’s arm is clearly broken,

sheh qe krahu i punëtorit ishte i thyer

and worse, the fracture is a sed, with multiple bone fragments.

dhe akoma më keq sepse thyerja ishte me shumë fragmente kockash.

Peseshet binds and immobilizes the injury.

Peseshet lidh dhe pengon lëndimin.

Her next stop is the House of Life.

Niset drejt Shtepisë së Jetës.

On her way, a woman intercepts Peseshet in the street.

Rruges, një grua e ndalon Peseshet-in.

The woman’s son has been stung by a scorpion.

Djalin e saj e kishte kafshuar një akrep.

Peseshet has seen many similar stings and knows exactly what to do.

Peseshet ka parë shumë raste të tilla dhe di saktësisht se cfarë të bëje.

She must say an incantation to cast the poison out.

Ajo duhet të thotë një magji, që të dale helmi i akrepit jashtë.

She begins to recite the spell,

Ajo fillon të thotë fjalët magjike,

invoking Serqet, patron of physicians and goddess of venomous creatures.

duke i bërë thirrje Serqet, zotit të mjekëve dhe të krijesave helmuese.

Peseshet recites the spell as if she is Serqet.

Peseshet thotë fjalët magjike sikur ajo të ishte Serqet.

This commanding approach has the greatest chance at success.

Kjo mënyrë ka mundësi shumë të larta për sukses.

After she utters the last line,

Kur ajo thotë fjalinë e fundit magjike,

she tries to cut the poison out with a knife for good measure.

ajo largon helmin duke bërë një prerje me thikë në vendin e kafshimit nga akrepi.

Peseshet packs up to leave, but the woman has another question.

Peseshet bëhet gati që të largohet, por gruaja ka edhe një pyetje për të.

She wants to find out if she is pregnant.

Ajo donte të dinte nëse ishte shtatzëne.

Peseshet explains her fail-safe pregnancy test:

Peseshet sqaron sesi ajo të bëje nje test shtatzanije;

plant two seeds: one barley, one emmer.

mbjell 2 fara: një elb, një grure.

Then, urinate on the seeds every day.

Pastaj, i urinon farërat cdo ditë.

If the plants grow, she’s pregnant.

Nëse bimët rriten, atëherë jeni shtatzënë.

A barley seedling predicts a baby boy,

Nëse rritet fara e elbit, jeni shtatzënë me një djalë,

while emmer foretells a girl.

nëse rritet fara e grurit, keni një vajzë.

Peseshet also recommends a prayer to Hathor, goddess of fertility.

Peseshet rekomandon që ti bëhet dhe një lutje Hathor, zotit të pjellshmërisë.

When Peseshet finally arrives at the House of Life,

Kur Peseshet arrin tek Shtëpia e Jetës,

she runs into the doctor-priest Isesi.

ajo takon doktoreshe-priftëreshe Isesi.

She greets Isesi politely, but she thinks priests are very full of themselves.

Ajo përshëndet Isesin, por mendon se priftërinjtë kanë pak veten në qejf.

She doesn’t envy Isesi’s role as neru pehut,

Ajo nuk lakmon rolin e Isesit si neru pehut,

which directly translates to herdsman of the anus to the royal family,

sepse ajo e informon familjen mbretërore rreth cdo gjëje,

or, guardian of the royal anus.

ose shërben si roje e familjes mbretërore.

Inside, the House of Life is bustling as usual with scribes,

Brenda, Shtëpia e Jetës eshte e mbushur me shumë shkrues,

priests,

priftërinj,

doctors,

mjeke,

and students.

dhe studente.

Papyri containing all kinds of records, not just medical information,

Në Papyri ata shkruajnë rreth cdo gjëje,

are stored here.

jo vetëm për informata mjekësore.

Peseshet’s son Akhethetep is hard at work copying documents

Djali i Peseshet - Akhethetep punon me kujdes në kopjimin e dokumentave

as part of his training to become a scribe.

si pjesë e trajnimit të tij për tu bërë asistent.

He’s a particularly promising student,

Ai është një student që do të arrije shumë në jetë,

but he was admitted to study because Peseshet is a scribe,

por e kanë pranuar sepse Peseshet është asistente,

as was her father before her.

ashtu si edhe babai i Peseshet që ishte asistent.

Without family in the profession,

Pa familjare në kete profesion,

it’s very difficult for boys, and impossible for girls,

është shumë e vështirë për djemtët dhe e pamundur për vajzat,

to pursue this education.

të ndjekin studimet ne kete profesion.

Peseshet oversees all the female swnws and swnws-in-training in Memphis.

Peseshet ndjek të gjitha vajzat studente në Memphis.

The men have their own overseer,

Djemtë kanë edukatorin e tyre,

as the male doctors won’t answer to a woman.

sepse mjekët meshkuj nuk i përgjigjen femrave.

Today, Peseshet teaches anatomy.

Sot, Peseshet po u mëson anatominë.

She quizzes her students on the metu,

Ajo po i teston studentët e saj në metu,

the body’s vessels that transport blood,

enët e gjakut që bartin gjakun në trup,

air,

urine,

ajrin,

urinën,

and even bad spirits.

dhe shpirtërat e këqinj.

Peseshet is preparing to leave

Peseshet po bëhet gati që të largohet

when a pale, thin woman accosts her at the door and begs to be examined.

kur një grua e dobët e zbehur qëndronte tek dera, e pyet nëse mund të ekzaminohet.

The woman has a huge, sore lump under her arm.

Kjo grua ka një gungë të madhe nën krah.

Peseshet probes the growth and finds it cool to the touch

Peseshet e kontrollon dhe konstaton se është e ftohtë në prekje

and hard like an unripe hemat fruit.

dhe e fortë si frut i papjekur hemat.

She has read about ailments like this, but never seen one.

Ajo ka lexuar për sëmundje të tilla, por kurrë nuk ka parë një të tillë.

For this tumor there is no treatment, medicine or spell.

Për këtë lloj tumori nuk ka trajtim, ilac apo fjalë magjike.

All the texts give the same advice: do nothing.

Të gjitha tekstet japin te njejten këshillë: mos bëj asgjë.

After delivering the bad news, Peseshet goes outside.

Pasi e dha lajmin e keq, Peseshet del jashtë.

She lingers on the steps of the House of Life,

Po qendronte në shkallët e Shtepisë së Jetës,

admiring the city at dusk.

dhe po shijonte qytetin në muzg.

In spite of all her hard work,

Edhe pse ajo punon vërtet shumë,

there will always be patients she can’t help,

ishte e pamundur që të ndihmonte të gjithë pacientët,

like the woman with the tumor.

sic ishte rasti me atë gruan me tumor.

They linger with her, but Peseshet has no time to dwell.

I vertiten ne koke po ajo ska kohe te vonohet.

In a few short weeks,

Në pak javë,

the Nile’s annual flooding will begin,

Nili do të vërshojë si cdo vit,

bringing life to the soil for the next year’s harvest

duke sjelle jetë për të korrurat e vitit të ardhshëm

and a whole new crop of patients.

dhe shumë pacienta të rinj.