How movies teach manhood | Colin Stokes

Colin Stokes: Những bộ phịm giáo dục về nam quyền như thế nào

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Thao Hoang Reviewer: Nhu PHAM

You know, my favorite part of being a dad

Bạn biết không, điều mà tôi thích khi làm bố

is the movies I get to watch.

là những bộ phim tôi được xem.

I love sharing my favorite movies with my kids,

Tôi thích chia sẻ với bọn trẻ những bộ phim yêu thích của mình

and when my daughter was four,

và khi con gái tôi 4 tuổi,

we got to watch "The Wizard of Oz" together.

chúng tôi xem "Phù thủy xứ Oz" cùng nhau.

It totally dominated her imagination for months.

Nó đã hoàn toàn chiếm hết trí tưởng tượng của con bé hàng tháng trời.

Her favorite character was Glinda, of course.

Nhân vật yêu thích của con bé dĩ nhiên là Glinda.

It gave her a great excuse to wear a sparkly dress

Nó cho con bé một lý do tuyệt với để mặcđầm lấp lánh

and carry a wand.

và cầm đũa thần.

But you watch that movie enough times,

Nhưng khi bạn xem phim đó đủ nhiều,

and you start to realize how unusual it is.

và bạn bắt đầu nhận ra nó bất thường như thế nào.

Now we live today, and are raising our children,

Ngày nay chúng ta sống, và đang nuôi dạy con cái mình,

in a kind of children's-fantasy-spectacular-industrial complex.

trong một tổ hợp phức tạp của tưởng tượng-ngoạn mục-và-công nghiệp

But "The Wizard of Oz" stood alone.

Nhưng"Phù thủy xứ Oz" thì khác hẳn

It did not start that trend.

Câu chuyện không đi theo hướng đó

Forty years later was when the trend really caught on,

40 năm sau xu hướng đó mới thực sự trở nên phổ biến,

with, interestingly, another movie

thú vị thay, là cùng với một bộ phim khác

that featured a metal guy

kể về 1 gã người sắt

and a furry guy

và một gã lông lá

rescuing a girl by dressing up as the enemy's guards.

giải cứu một cô gái bằng cách cải trang thành lính gác của kẻ thù.

Do you know what I'm talking about? (Laughter)

Các bạn có biết tôi đang nói đến cái gì không? (Cười)

Yeah.

Vâng.

Now, there's a big difference between these two movies,

Bây giờ, có một sự khác nhau lớn giữa hai bộ phim này,

a couple of really big differences between "The Wizard of Oz"

một vài khác biệt thực sự lớn giữa "Phù thủy sứ Oz"

and all the movies we watch today.

và những bộ phim chúng ta xem ngày nay.

One is there's very little violence in "The Wizard of Oz."

Một là có rất ít bạo lực trong "Phù thủy xứ Oz".

The monkeys are rather aggressive, as are the apple trees.

Những con khỉ khá là hung hăng, những cây táo cũng vậy.

But I think if "The Wizard of Oz" were made today,

Nhưng tôi nghĩ nếu "Phù thủy xứ Oz" được thực hiện vào ngày hôm nay,

the wizard would say, "Dorothy, you are the savior of Oz

thì bà phù thủy sẽ nói, "Dorothy, cháu là vị cứu tinh của Oz

that the prophecy foretold.

mà lời tiên tri đã dự đoán.

Use your magic slippers to defeat

Hãy dùng chiếc dép thần kì của cháu để đánh bại

the computer-generated armies of the Wicked Witch."

đội quân được tạo ra bằng máy tính của mụ Phù Thủy Độc Ác."

But that's not how it happens.

Nhưng câu chuyện đã không diễn ra như thế

Another thing that's really unique about "The Wizard of Oz"

Một điều nữa mà thực sự đặc biệt về "Phù Thủy xứ Oz"

to me is that all of the most heroic

đối với tôi là tất cả các nhân vật anh hùng nhất

and wise and even villainous characters

và thông thái và cả những nhân vật xấu xa nhất

are female.

đều là nữ.

Now I started to notice this

Bây giờ tôi bắt đầu nhận ra rằng

when I actually showed "Star Wars" to my daughter,

khi tôi cho con gái mình xem "Star Wars",

which was years later, and the situation was different.

nhiều năm sau đó, và sự việc trở nên khác đi.

At that point I also had a son.

Tại thời điểm đó tôi cũng có một cậu con trai.

He was only three at the time.

Nó chỉ mới 3 tuổi lúc bấy giờ.

He was not invited to the screening. He was too young for that.

Thằng bé không được rủ xem phim. Nó còn quá bé

But he was the second child,

Nhưng vì nó là đứa thứ hai,

and the level of supervision had plummeted. (Laughter)

nên mức độ giám sát đã bị tụt dốc. (Tiếng cười)

So he wandered in,

Nên nó đã mò vào,

and it imprinted on him

và bộ phim để lại dấu ấn trong nó

like a mommy duck does to its duckling,

như một con vịt mẹ làm mẫu cho vịt con

and I don't think he understands what's going on,

và tôi không nghĩ thằng bé hiểu điều gì đang xảy ra,

but he is sure soaking in it.

nhưng nó hẳn đã thấm nhuần nó.

And I wonder what he's soaking in.

Và tôi tự hỏi thằng bé đã tiếp nhận cái gì.

Is he picking up on the themes of courage

Có phải nó đã học hỏi

and perseverance and loyalty?

về sự dũng cảm, kiên trì và trung thành?

Is he picking up on the fact that Luke

Có phải nó đã tiếp thu được việc là Luke

joins an army to overthrow the government?

gia nhập quân đội để lật đổ chính quyền?

Is he picking up on the fact that

Có phải nó ngộ ra rằng

there are only boys in the universe

trong vũ trụ này chỉ có con trai

except for Aunt Beru, and of course this princess,

trừ cô Beru, và đương nhiên cả công chúa này nữa,

who's really cool, but who kind of waits around through most of the movie

một người tuyệt vời nhưng lại kiểu như chỉ biết ngồi chờ xuyên suốt phần lớn bộ phim

so that she can award the hero with a medal and a wink

để rồi cô ấy có thể tặng thưởng cho anh hùng một tấm huân chương và một cái nháy mắt

to thank him for saving the universe, which he does

để cảm ơn anh ta vì đã cứu vũ trụ, việc mà anh ta đã làm

by the magic that he was born with?

bằng phép thuật bẩm sinh của mình?

Compare this to 1939 with "The Wizard of Oz."

So với "Phù Thủy xứ Oz" năm 1939

How does Dorothy win her movie?

Bằng cách nào Dorothy đã chiến thắng trong bộ phim ?

By making friends with everybody

Bằng cách làm bạn với tất cả mọi người

and being a leader.

và trở thành một người lãnh đạo

That's kind of the world I'd rather raise my kids in --

Đó là thế giới mà trong đó tôi muốn các con mình lớn lên--

Oz, right? -- and not the world of dudes fighting,

Oz, đúng không? -- và không phải là thế giới của những gã trai hay choảng nhau

which is where we kind of have to be.

nơi mà chúng ta đang bị buộc phải sống

Why is there so much Force -- capital F, Force --

Tại sao lại có nhiều bạo lực như vậy, bạo lực viết hoa nhé,

in the movies we have for our kids,

trong những bộ phim chúng ta cho con mình xem,

and so little yellow brick road?

và thật ít những con đường gạch trải nắng vàng

There is a lot of great writing about the impact

Có rất nhiều bài viết hay về ảnh hưởng

that the boy-violent movie has on girls,

của phim bạo lực dành cho con trai trên các bé gái

and you should do that reading. It's very good.

và các bạn nên đọc nó. Chúng rất hay.

I haven't read as much on how boys are picking up on this vibe.

Nhưng không có nhiều bài viết việc con trai tiếp nhận những câu chuyện này như thế nào.

I know from my own experience that

Từ kinh nghiệm của chính mình, tôi thấy rằng

Princess Leia did not provide the adequate context

Công chúa Leia đã không cung cấp đủ được một ngữ cảnh thích hợp

that I could have used in navigating the adult world

mà tôi đã có thể sử dụng để hướng tới một thế giới người lớn

that is co-ed. (Laughter)

mà có cả nam và nữ. (Tiếng cười)

I think there was a first-kiss moment

Tôi nghĩ hẳn phải có khoảnh khắc nụ hôn đầu

when I really expected the credits to start rolling

khi mà tôi đang trông đợi phần thông tin diễn viên cuối phim

because that's the end of the movie, right?

bởi vì đó là kết thúc của bộ phim, đúng không?

I finished my quest, I got the girl.

Tôi hoàn thành sứ mệnh, Tôi có được người con gái tôi thích.

Why are you still standing there?

Vậy tại sao bạn vẫn còn đứng đó?

I don't know what I'm supposed to do.

Tôi không biết mình phải làm gì.

The movies are very, very focused on defeating the villain

Những bộ phim rất, rất chú trọng tới việc đánh bại kẻ xấu

and getting your reward, and there's not a lot of room

và nhận lấy phần thưởng của mình, và ở đó không có chỗ

for other relationships and other journeys.

cho những mối quan hệ khác và những cuộc phiêu lưu khác.

It's almost as though if you're a boy,

Nó gần như kiểu nếu bạn là con trai,

you are a dopey animal,

bạn là một sinh vật ngốc nghếch,

and if you are a girl, you should bring your warrior costume.

và nếu bạn là con gái, bạn nên mang theo bộ đồ chiến binh.

There are plenty of exceptions,

Có rất nhiều ngoại lệ,

and I will defend the Disney princesses in front of any you.

và tôi sẽ bảo vệ những nàng công chúa Disney trước mặt bất kỳ người nào.

But they do send a message to boys,

Nhưng họ có gửi đến những cậu bé một thông điệp,

that they are not, the boys are not really the target audience.

rằng các cậu bé không phải thực sự là khán giả mục tiêu.

They are doing a phenomenal job of teaching girls

Họ đang làm một công việc ấn tượng trong việc dạy dỗ các bé gái

how to defend against the patriarchy,

cách chống lại chế độ nam quyền,

but they are not necessarily showing boys

nhưng họ lại không chỉ cho các cậu bé

how they're supposed to defend against the patriarchy.

cách bảo vệ mình khỏi tư tưởng nam quyền.

There's no models for them.

không có hình mẫu nào cho chúng cả.

And we also have some terrific women

Và chúng ta cũng có những người phụ nữ tuyệt với

who are writing new stories for our kids,

những người mà đang viết nên những câu chuyện mới cho con em chúng ta,

and as three-dimensional and delightful as Hermione and Katniss are,

và bên cạnh những nhân vật như thật và đáng xem như Hermione và Katniss,

these are still war movies.

vẫn còn những bộ phim về chiến tranh.

And, of course, the most successful studio of all time

Và, tất nhiên, studio thành công nhất mọi thời đại

continues to crank out classic after classic,

tiếp tục xuất ra hết những tác phẩm kinh điển này tới những tác phẩm kinh điển khác

every single one of them about

tất cả chúng đều kể về

the journey of a boy, or a man,

hành trình của một cậu bé hoặc một người đàn ông,

or two men who are friends, or a man and his son,

hoặc hai người đàn ông mà là bạn của nhau, hoặc một người đàn ông và con trai anh ta,

or two men who are raising a little girl.

hoặc hai người đàn ông đang nuôi dạy một bé gái

Until, as many of you are thinking, this year,

Cho đến khi, như rất nhiều bạn đang nghĩ, năm nay,

when they finally came out with "Brave."

khi cuối cùng họ cũng nghĩ ra "Brave".

I recommend it to all of you. It's on demand now.

Tôi giới thiệu nó với tất cả các bạn. Nó đang được chiếu.

Do you remember what the critics said when "Brave" came out?

Các bạn có nhớ những nhà phê bình đã nói gì khi "Brave" được công chiếu không?

"Aw, I can't believe Pixar made a princess movie."

"Aw, tôi không ngờ là Pixar lại làm một bộ phim về công chúa."

It's very good. Don't let that stop you.

Bộ phim rất hay đấy. Đừng để lời nói đó ngăn cản bạn.

Now, almost none of these movies pass the Bechdel Test.

Bây giờ gần như không có bộ phim nào trong số này vượt qua bài kiểm tra Bechdel

I don't know if you've heard of this.

Tôi không biết nếu bạn đã từng nghe tới nó hay chưa

It has not yet caught on and caught fire,

thực ra nó chưa phổ biến cho lắm

but maybe today we will start a movement.

nhưng có lẽ hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu nó một chút

Alison Bechdel is a comic book artist,

Alison Bechdel là một hoạ sĩ truyện tranh

and back in the mid-'80s, she recorded this conversation

quay trở lại thời điểm giữa những thập niên 80, cô đã cho ghi âm cuộc nói chuyện này,

she'd had with a friend about assessing the movies that they saw.

giữa cô và một người bạn về việc đánh giá những bộ phim họ từng xem

And it's very simple. There's just three questions you should ask:

Rất đơn giản. Bạn chỉ cần tự hỏi 3 câu hỏi sau:

Is there more than one character in the movie

Liệu có nhiều hơn một nhân vật trong bộ phim

that is female who has lines?

là nữ có lời thoại trong bộ phim

So try to meet that bar.

Hãy cố gắng đáp ứng được tiêu chuẩn đó.

And do these women talk to each other at any point in the movie?

Và những phụ nữ này có đối thoại với nhau lần nào không?

And is their conversation about something other than

Cuộc trò chuyện của họ đề cập đến vấn đề nào

the guy that they both like? (Laughter)

ngoài những chàng trai mà họ thích không? (Cười)

Right? Thank you. (Applause)

Bạn thấy đúng khộng? Cám ơn (Vỗ tay)

Thank you very much.

Cám ơn rất nhiều.

Two women who exist and talk to each other about stuff.

Hai người phụ nữ tồn tại và nói chuyện với nhau về nhiều thứ.

It does happen. I've seen it,

Điều này là có thật. Tôi đã thấy,

and yet I very rarely see it in the movies

nhưng tôi hiếm khi thấy điều này trong những bộ phim

that we know and love.

mà chúng ta biết và yêu thích

In fact, this week I went to see

Trong thực tế, tuần này tôi đã đi xem

a very high-quality movie, "Argo."

một bộ phim chất lượng cao, "Argo."

Right? Oscar buzz, doing great at the box office,

đúng không? Râm ran từ giải Oscar, doanh thu phòng vé tốt,

a consensus idea of what a quality Hollywood film is.

sự đồng thuận ý tưởng về những gì một phim Hollywood .chất lượng cần

It pretty much flunks the Bechdel test.

Nó mắc khá nhiều lỗi với bài test Bechdel.

And I don't think it should, because a lot of the movie,

Và tôi không nghĩ rằng nó nên bị như thế, bởi vì rất nhiều bộ phim,

I don't know if you've seen it, but a lot of the movie

tôi không biết liệu bạn đã xem nó chưa, nhưng rất nhiều bộ phim

takes place in this embassy where men and women

diễn ra tại trong Đại Sứ Quán nơi mà những người đàn ông và phụ nữ

are hiding out during the hostage crisis.

đang lẩn trốn trong cuộc khủng hoảng con tin.

We've got quite a few scenes of the men

Chúng ta đã có kha khá một vài cảnh của những người đàn ông

having deep, angst-ridden conversations in this hideout,

có những cuộc hội thoại lo lắng, hoảng sợ trong tình cảnh ẩn nấp này

and the great moment for one of the actresses is

và khoảnh khắc tuyệt vời cho một trong những nữ diễn viên

to peek through the door and say, "Are you coming to bed, honey?"

là hé nhìn qua cánh cửa và nói, "Anh có muốn lên giường không, anh yêu?"

That's Hollywood for you.

Đó là điều Hollywood dành cho bạn.

So let's look at the numbers.

Vì vậy, hãy nhìn vào những con số.

2011, of the 100 most popular movies,

năm 2011,100 bộ phim phổ biến nhất ,

how many of them do you think actually have female protagonists?

Bao nhiêu trong số đó các bạn nghĩ rằng thực sự có nhân vật nữ chính?

Eleven. It's not bad.

Mười một. Không tệ.

It's not as many percent as the number of women

Nó không nhiều bằng số phần trăm phụ nữ

we've just elected to Congress, so that's good.

mà chúng ta mới vừa bầu vào Quốc hội, tốt thôi.

But there is a number that is greater than this

Nhưng có một con số lớn hơn thế

that's going to bring this room down.

sẽ làm cho những người trong căn phòng này thất vọng

Last year, The New York Times published a study

Năm ngoái, The New York Times công bố một nghiên cứu

that the government had done.

được thực hiện bởi chính phủ

Here's what it said.

Dưới đây là những gì được đề cập đến.

One out of five women in America

Một trong năm phụ nữ ở Mỹ

say that they have been sexually assaulted some time in their life.

nói rằng họ đã bị tấn công tình dục một vài lần trong đời.

Now, I don't think that's the fault of popular entertainment.

Bây giờ, tôi không nghĩ rằng đó là lỗi của nền giải trí phổ thông.

I don't think kids' movies have anything to do with that.

Tôi không nghĩ rằng phim trẻ em có bất cứ liên quan gì đến điều đó.

I don't even think that

Tôi thậm chí không nghĩ rằng

music videos or pornography are really directly related to that,

video âm nhạc hoặc nội dung khiêu dâm lại thực sự trực tiếp dính líu đến điều này,

but something is going wrong,

nhưng một cái gì đó không ổn đang diễn ra,

and when I hear that statistic,

và khi tôi nghe thấy số liệu thống kê đó,

one of the things I think of is

một trong những điều tôi nghĩ là

that's a lot of sexual assailants.

đó là rất nhiều những kẻ tấn công tình dục.

Who are these guys? What are they learning?

Những kẻ đó là ai? Họ đang học cái gì thế này?

What are they failing to learn?

Họ đang thất bại trong việc học hỏi điều gì thế?

Are they absorbing the story that

Phải chăng họ đang tiếp thu những câu chuyện mà

a male hero's job is to defeat the villain with violence

ở đó công việc của một anh hùng là đánh bại các vai phản diện bằng bạo lực

and then collect the reward, which is a woman

và sau đó nhận lấy phần thưởng của anh ta, một người phụ nữ

who has no friends and doesn't speak?

không có bạn bè và không nói một lời nào?

Are we soaking up that story?

Liệu chúng ta có đang đắm chìm trong những câu chuyện như vậy?

You know,

Các bạn biết đấy,

as a parent with the privilege

là một phụ huynh với đặc quyền

of raising a daughter

nuôi dưỡng một cô con gái

like all of you who are doing the same thing,

giống như tất cả các bạn, những người cũng đang làm điều tương tự,

we find this world and this statistic very alarming

chúng ta nhận thấy rằng thế giới này và số liệu thống kê này là rất đáng báo động

and we want to prepare them.

và chúng ta muốn có một sự chuẩn bị cho các con của mình.

We have tools at our disposal like "girl power,"

Chúng ta có những công cụ hiện hữu như "nữ quyền"

and we hope that that will help,

và chúng ta hy vọng rằng nó sẽ giúp ích,

but I gotta wonder, is girl power going to protect them

nhưng tôi phải tự hỏi, liệu nữ quyền lực sẽ bảo vệ được chúng

if, at the same time, actively or passively,

nếu, cùng lúc đó, một cách tích cực hoặc thụ động,

we are training our sons to maintain their boy power?

chúng ta đang đào tạo các con trai của mình duy trì nam quyền của chúng?

I mean, I think the Netflix queue

Ý tôi là, tôi nghĩ rằng việc xếp hàng đợi trên Netflix (dịch vụ cho thuê phim online)

is one way that we can do something very important,

là cách thức mà qua đó chúng ta có thể thực hiện một cái gì đó rất quan trọng,

and I'm talking mainly to the dads here.

và tôi đang nói chủ yếu là với các ông bố ở đây

I think we have got to show our sons

tôi nghĩ rằng chúng ta phải chỉ cho các con trai của mình

a new definition of manhood.

một định nghĩa mới về đàn ông

The definition of manhood is already turning upside down.

Định nghĩa về đàn ông đã đảo lộn.

You've read about how the new economy

Các bạn hẳn đã đọc về làm thế nào nền kinh tế mới

is changing the roles of caregiver and wage earner.

đang thay đổi vai trò của người chăm sóc và người kiếm tiền

They're throwing it up in the air.

Họ đang ném nó lên trên không

So our sons are going to have to find some way

Vì vậy, các con trai của chúng ta sẽ phải tìm một số cách

of adapting to this, some new relationship with each other,

thích nghi với điều này, một số mối quan hệ mới giữa chúng với nhau,

and I think we really have to show them, and model for them,

và tôi nghĩ rằng chúng ta thực sự phải chỉ cho chúng thấy một hình mẫu

how a real man

làm thế nào một người đàn ông thực sự

is someone who trusts his sisters

là một người tin tưởng các chị em của anh ta

and respects them, and wants to be on their team,

tôn trọng họ và muốn để vào đội của họ,

and stands up against the real bad guys,

và đứng lên chống lại những kẻ thực sự xấu,

who are the men who want to abuse the women.

những người đàn ông người muốn lạm dụng phụ nữ

And I think our job in the Netflix queue

Và tôi nghĩ rằng công việc của chúng ta trong khi chờ đợi dịch vụ từ Netflix

is to look out for those movies that pass the Bechdel Test,

là để tìm những phim vượt qua bài kiểm tra Bechdel,

if we can find them, and to seek out the heroines

nếu chúng ta có thể tìm thấy chúng, và để tìm ra các nhân vật nữ chính

who are there,

những người đang ở đó,

who show real courage, who bring people together,

những người bộc lộ sự can đảm thực sự, những người mang mọi người đến với nhau,

and to nudge our sons to identify with those heroines

và để thúc đẩy các cậu bé của mình gặp gỡ với những nữ anh hùng này

and to say, "I want to be on their team,"

và nói rằng, "Con muốn vào đội của họ"

because they're going to be on their team.

bởi vì chính họ sẽ tạo ra và bênh vực đội của mình.

When I asked my daughter who her favorite character was in "Star Wars,"

Khi tôi hỏi con gái mình về nhân vật yêu thích của nó trong "Star Wars"

do you know what she said?

các bạn có biết nó đã nói những gì không?

Obi-Wan.

Obi-Wan.

Obi-Wan Kenobi and Glinda.

Obi-Wan Kenobi và Glinda.

What do these two have in common?

Hai nhân vật này có điểm chung gì?

Maybe it's not just the sparkly dress.

Có lẽ không phải là chỉ là chiếc đầm lấp lánh.

I think these people are experts.

Tôi nghĩ rằng những người này là các chuyên gia.

I think these are the two people in the movie

Tôi nghĩ rằng đây là hai nhân vật trong phim

who know more than anybody else,

hiểu biết nhiều hơn bất kỳ ai khác,

and they love sharing their knowledge with other people

và họ yêu thích việc chia sẻ kiến thức của mình với những người khác

to help them reach their potential.

để giúp những người khác phát huy tiềm năng của mình.

Now, they are leaders.

Giờ đây, họ là những nhà lãnh đạo.

I like that kind of quest for my daughter,

Tôi thích kiểu nhiệm vụ như thế cho con gái mình,

and I like that kind of quest for my son.

và tôi cũng thích kiểu nhiệm vụ như vậy con trai tôi.

I want more quests like that.

Tôi muốn thêm nhiều nhiệm vụ như thế.

I want fewer quests where my son is told,

Tôi muốn có ít đi những nhiệm vụ nơi con trai tôi được dạy bảo rằng,

"Go out and fight it alone,"

"Đi ra ngoài và chống lại nó một mình"

and more quests where he sees that it's his job to join a team,

và thêm nhiều kiểu nhiệm vụ nơi nó thấy rằng công việc của nó là gia nhập vào một nhóm,

maybe a team led by women,

có thể là một đội ngũ được lãnh đạo bởi một người phụ nữ,

to help other people become better

để giúp đỡ những người khác trở nên tốt hơn

and be better people,

và là người tốt hơn,

like the Wizard of Oz.

giống như Wizard of Oz.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.