How movies teach manhood | Colin Stokes

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Nara Erdenebat Reviewer: Tuya Bat

You know, my favorite part of being a dad

Аав байхын сайн тал нь

is the movies I get to watch.

үздэг кинонууд маань.

I love sharing my favorite movies with my kids,

Дуртай кинонуудаа хүүхдүүдтэйгээ хуваалцах сайхан.

and when my daughter was four,

Охин маань 4 настай байхад

we got to watch "The Wizard of Oz" together.

"Оозийн шидтэн" киног хамт үзэв.

It totally dominated her imagination for months.

Тэр кино охинд маань хэдэн сарын турш гүн сэтгэгдэл төрүүлсэн юм.

Her favorite character was Glinda, of course.

Түүний дуртай дүр нь мэдээж Глинда байсан.

It gave her a great excuse to wear a sparkly dress

Түүнд гялтганасан даашинз өмсч

and carry a wand.

шидэт саваа барих сайхан шалтаг болсон.

But you watch that movie enough times,

Гэхдээ тэр киног олон дахин үзэж байж

and you start to realize how unusual it is.

хэр онцгой сонин гэдгийг ойлгоно.

Now we live today, and are raising our children,

Өнөөдрийн бидний амьдарч, хүүхдүүдээ өсгөж буй орчинд

in a kind of children's-fantasy-spectacular-industrial complex.

хүүхдийн уран зөгнөлт зохиолын нэг туйлшрал бий.

But "The Wizard of Oz" stood alone.

Харин "Оозийн шидтэн" ганцаараа өөр.

It did not start that trend.

Тэр энэ давалгааг эхлүүлээгүй.

Forty years later was when the trend really caught on,

Сонирхолтой нь тэр давалгааг хүчээ авснаас

with, interestingly, another movie

40 жилийн дараа өөр нэг кинонд

that featured a metal guy

нэг төмөр залуу,

and a furry guy

үсэрхэг залуутай хамт

rescuing a girl by dressing up as the enemy's guards.

дайсны цэрэг болон хувцаслаж охиныг авардаг.

Do you know what I'm talking about? (Laughter)

Намайг юуны тухай ярьж байгааг ойлгож байна уу? (Инээд)

Yeah.

Тиймээ.

Now, there's a big difference between these two movies,

Харин дараах хоёр киноны хооронд маш том ялгаа бий.

a couple of really big differences between "The Wizard of Oz"

"Оозийн шидтэн" болон бидний одоо үздэг

and all the movies we watch today.

киноны хооронд хэдэн том ялгаа байгаа.

One is there's very little violence in "The Wizard of Oz."

Нэгдүгээрт, "Оозийн шидтэн" кинонд хүчирхийлэл бараг гардаггүй.

The monkeys are rather aggressive, as are the apple trees.

Тэр сармагчингууд нь алимны мод шигээ л түрэмгий.

But I think if "The Wizard of Oz" were made today,

Гэхдээ хэрвээ "Оoзийн шидтэн" кино одоо үед хийгдсэн бол

the wizard would say, "Dorothy, you are the savior of Oz

шидтэн нь хэлэхдээ: "Дороти, чи бол зөгнөлд хэлсэн

that the prophecy foretold.

Оозийн аврагч мөн.

Use your magic slippers to defeat

Шидэт шаахайгаараа Хорон Шуламын

the computer-generated armies of the Wicked Witch."

компьютерээр хийсэн армийг устга" гэх байсан байх.

But that's not how it happens.

Тийм юм болохгүй л дээ.

Another thing that's really unique about "The Wizard of Oz"

"Оoзийн шидтэн" киноны өөр нэг онцгой зүйл нь

to me is that all of the most heroic

хамгийн баатарлаг, хамгийн ухаантай,

and wise and even villainous characters

бүр хамгийн хорон санаатай дүрүүд нь хүртэл

are female.

эмэгтэй байдаг.

Now I started to notice this

Би нэг юм анзаарч эхэлсэн юм.

when I actually showed "Star Wars" to my daughter,

Хэдэн жилийн дараа намайг охиндоо

which was years later, and the situation was different.

"Оддын дайн" киног үзүүлэхэд олон зүйл өөрчлөгдсөн байлаа.

At that point I also had a son.

Тэр үед хүүтэй болсон байсан.

He was only three at the time.

Тэр дөнгөж гуравтай байсан.

He was not invited to the screening. He was too young for that.

Хэтэрхий бага байсан учир түүнийг хамт кино үзье гэж дуудаагүй юм.

But he was the second child,

Гэвч хүү маань хоёр дахь хүүхэд байсан болохоор

and the level of supervision had plummeted. (Laughter)

хараа хяналт огцом муудсан байсан. (Инээд)

So he wandered in,

Тэгээд тэр ороод ирэв.

and it imprinted on him

Яг л нугас дэгдээхэйнүүдээ дагуулдаг шиг

like a mommy duck does to its duckling,

кино түүнийг эзэмдчихсэн.

and I don't think he understands what's going on,

Хүү маань кинонд юу болоод байгааг сайн ойлгоогүй ч

but he is sure soaking in it.

бүр орчихсон байж билээ.

And I wonder what he's soaking in.

Би хүүгээ яг юунд нь болоод байгааг гайхсан.

Is he picking up on the themes of courage

Хүү маань киноны эр зориг,

and perseverance and loyalty?

тууштай эсвэл шудрага занг ойлгоод байна уу?

Is he picking up on the fact that Luke

Эсвэл тэр Люкийн засгийн газраа унагах гэж

joins an army to overthrow the government?

армид нэгдсэнийг нь ойлгоод байна уу?

Is he picking up on the fact that

Эсвэл бүр миний хүүд хорвоо ертөнц дээр

there are only boys in the universe

хоёрхон эмэгтэйгээс бусад нь зөвхөн хөвгүүд амьдардаг гэж санагдаад байна уу?

except for Aunt Beru, and of course this princess,

Тэр хоёр эмэгтэй нь авга эгч Бэру, үзэсгэлэнт гүнж хоёр.

who's really cool, but who kind of waits around through most of the movie

Гэвч тэр гүнж киноны турш юу ч хийлгүй хүлээсээр байгаад

so that she can award the hero with a medal and a wink

дуусахад нь баатрыг тэмдэгээр шагнаж нүдээ нэг ирмээд,

to thank him for saving the universe, which he does

төрөлхийн заяасан ид шидээрээ

by the magic that he was born with?

дэлхий ертөнцийг аварсанд нь талархаад болдог.

Compare this to 1939 with "The Wizard of Oz."

Энэ киног 1939 оны "Оoзийн шидтэн" кинотой харьцуулъя.

How does Dorothy win her movie?

Дороти кинон дээр яаж ялдаг билээ?

By making friends with everybody

Бүгдтэй нь найзууд болж

and being a leader.

сайн удирдагч байснаар ялдаг.

That's kind of the world I'd rather raise my kids in --

Тийм ертөнцөд л би хүүхдүүдээ өсгөмөөр байна.

Oz, right? -- and not the world of dudes fighting,

Тийм биз дээ? Залуучууд байлддагт нь биш.

which is where we kind of have to be.

Гэвч бид энд нь амьдраад байх шиг.

Why is there so much Force -- capital F, Force --

Яагаад бидний хүүхдүүддээ үзүүлдэг кинонд

том "Х" үсэгтэй Хүчирхийлэл маш их,

in the movies we have for our kids,

and so little yellow brick road?

шар тоосгон зам маш бага байна вэ?

There is a lot of great writing about the impact

Хөвгүүдийн түрэмгий занг харуулсан кино

that the boy-violent movie has on girls,

охидод хэрхэн нөлөөлдөг тухай олон судалгаа байдаг.

and you should do that reading. It's very good.

Та нар уншиж үзэх хэрэгтэй. Үнэхээр сайн бичсэн байдаг.

I haven't read as much on how boys are picking up on this vibe.

Хөвгүүд энэ тал дээр ямар хандлагатай байдгийг хараахан уншаагүй байгаа.

I know from my own experience that

Би өөрийн туршлагаас үзэхэд

Princess Leia did not provide the adequate context

Лиа гүнж насан хүрэгчдэд боловсрол олгох

that I could have used in navigating the adult world

зохих агуулга оруулаагүй.

that is co-ed. (Laughter)

Энэ нь эрэгтэй эмэгтэй хүйс хоёулаа. (Инээд)

I think there was a first-kiss moment

Кинон дээр анхны үнсэлт гарахад

when I really expected the credits to start rolling

одоо л бүх зүйл эхлэх нь дээ гэж бодсон.

because that's the end of the movie, right?

Гэтэл кино дуусчихдаг шүү дээ.

I finished my quest, I got the girl.

Би адал явдлаа дуусгачихлаа, гүнж минийх болсон.

Why are you still standing there?

Та нар юугаа хүлээгээд байгаа юм бэ?

I don't know what I'm supposed to do.

Би яах ёстой юм бэ?

The movies are very, very focused on defeating the villain

Кинонууд хорон санаатныг дарж

and getting your reward, and there's not a lot of room

шагналаа авахад маш их анхаарал хандуулдаг.

for other relationships and other journeys.

Бусад харилцаа, найз нөхөрлөлд тийм ч их хугацаа зардаггүй.

It's almost as though if you're a boy,

Яг л "Хэрвээ чи эрэгтэй бол

you are a dopey animal,

нэг тэнэг амьтан,

and if you are a girl, you should bring your warrior costume.

эмэгтэй бол дайчныхаа хуягтай яв" гэж байгаа мэт.

There are plenty of exceptions,

Зарим нэг ялгардаг нь бас бий.

and I will defend the Disney princesses in front of any you.

"Дисней"-н үлгэрийн гүнж нарыг би хэний ч өмнө өмөөрнө.

But they do send a message to boys,

Гэхдээ тэд зөвхөн хөвгүүд гол баатар нь

that they are not, the boys are not really the target audience.

байдаггүй гэдгийг харуулдаг.

They are doing a phenomenal job of teaching girls

Тэд охидод эцгийн эрхт ёсноос

how to defend against the patriarchy,

өөрийгөө хэрхэн хамгаалахыг гайхалтай сайн заадаг.

but they are not necessarily showing boys

Гэхдээ тэд хөвгүүдэд хамгаалах арга

how they're supposed to defend against the patriarchy.

адилхан зааж байна гэсэн үг биш.

There's no models for them.

Тэдэнд үлгэрлэх дүр байхгүй.

And we also have some terrific women

Мөн хүүхдүүдэд зориулж зохиолоо бичдэг

who are writing new stories for our kids,

биширмээр эмэгтэйчүүд бий.

and as three-dimensional and delightful as Hermione and Katniss are,

Хэдийгээр Хэрмион, Катнисс зэрэг сэтгэл татам, гүн утга бүхий дүрүүдтэй ч

these are still war movies.

эдгээр нь бас л дайны сэдэвтэй.

And, of course, the most successful studio of all time

Мэдээж хамгийн алдартай кино студийн

continues to crank out classic after classic,

ар араас нь цувруулан гаргаж буй шилдэг кинонууд нь

every single one of them about

нэг л ижилхэн сэдэвтэй ба

the journey of a boy, or a man,

нэг хөвгүүн, эсвэл залуугийн,

or two men who are friends, or a man and his son,

эсвэл хоёр найз, үгүй бол аав хүү хоёр,

or two men who are raising a little girl.

эсвэл хоёр залуу хамт охиноо өсгөж байгааг харуулдаг.

Until, as many of you are thinking, this year,

Энэ жил, та бүхний бодож байгаа шиг,

"Хатан зоригт" хүүхэлдэйг гарах хүртэл.

when they finally came out with "Brave."

I recommend it to all of you. It's on demand now.

Би хүн болгоныг энэ киног үзэхийг уриалж байна. Их эрэлттэй байгаа.

Do you remember what the critics said when "Brave" came out?

Анх "Хатан Зоригт" киног гарахад шүүмжлэгчид юу гэснийг санаж байна уу?

"Aw, I can't believe Pixar made a princess movie."

"Өө, Пиксар студи гүнжтэй хүүхэлдэй хийсэнд нь итгэж чадахгүй нь" гэсэн.

It's very good. Don't let that stop you.

Үнэхээр гоё кино шүү. Битгий үүнд нь итгээрэй.

Now, almost none of these movies pass the Bechdel Test.

Өнөө үед бараг бүх кино Бэхделийн шалгуурыг давж чадахгүй.

Энэ тухай сонсож байсан уу?

I don't know if you've heard of this.

It has not yet caught on and caught fire,

Хараахан их нэрд гарч газар аваагүй байгаа юм.

but maybe today we will start a movement.

Гэхдээ өнөөдөр бид хөдөлгөөн эхэлж мэдэх юм.

Alison Bechdel is a comic book artist,

Алисон Бэхдел бол зурагт номын зохиолч.

and back in the mid-'80s, she recorded this conversation

80-аад оны дундуур тэр найзтайгаа хийсэн яриагаа бичиж авсан юм.

she'd had with a friend about assessing the movies that they saw.

Тэд хамт үзсэн кинонуудаа шалгаж үзэхээр шийдсэн.

And it's very simple. There's just three questions you should ask:

Маш энгийн: гуравхан асуулт асуух хэрэгтэй.

Is there more than one character in the movie

Кинонд нэгээс илүү тооны дүр нь

that is female who has lines?

эмэгтэй бөгөөд тэд үг хэлдэг үү?

So try to meet that bar.

Эхлээд тэр шалгуурт нь хүрэх гээд үз.

And do these women talk to each other at any point in the movie?

Дараа нь дээрх эмэгтэйчүүд киноны аль нэг хэсэгт хоорондоо ярьдаг уу?

And is their conversation about something other than

Тэгээд тэдний ярианы сэдэв нь

the guy that they both like? (Laughter)

тэр хоёрт хоёуланд нь залуугаас өөр зүйл үү? (Инээд)

Right? Thank you. (Applause)

Зөв үү? (Алга ташилт)

Thank you very much.

Маш их баярлалаа.

Two women who exist and talk to each other about stuff.

Зарим кинон дээр хоёр эмэгтэй хоорондоо юм ярьдаг л даа.

It does happen. I've seen it,

Тийм кино байдаг, би үзэж байсан.

and yet I very rarely see it in the movies

Гэхдээ бидний хамгийн дуртай кинонуудад

that we know and love.

тийм хэсэг маш ховорхон гардаг.

In fact, this week I went to see

Энэ долоо хоногт би

a very high-quality movie, "Argo."

өндөр чанартай бүтээгдсэн "Арго" гэдэг кино үзсэн юм.

Right? Oscar buzz, doing great at the box office,

Тийм биз дээ? Оскарын шагнал, кинотеатруудад амжилттай байгаа,

a consensus idea of what a quality Hollywood film is.

Холливудын жишгээр чанартай гэгддэг кино.

It pretty much flunks the Bechdel test.

Гэвч Бэхделийн шалгуурт унана.

And I don't think it should, because a lot of the movie,

Би заавал унаасай гэж бодохгүй байна, учир нь маш олон кинонд,

I don't know if you've seen it, but a lot of the movie

та бүгдийг үзсэн эсэхийг мэдэхгүй ч, маш олон кинонд

takes place in this embassy where men and women

тэр элчин сайдын яаманд эрэгтэй эмэгтэй хүмүүс

are hiding out during the hostage crisis.

барьцаалагчдаас нуугдаж гардаг.

We've got quite a few scenes of the men

Тэдэн дотор хэд хэдэн удаа эрэгтэй дүрүүд нь

having deep, angst-ridden conversations in this hideout,

утга учир бүхий, маш бухимдалтай ярилцдаг хэсэг гардаг.

and the great moment for one of the actresses is

Тэгтэл эмэгтэй дүрийн үг хэлэх тохиромжтой мөч ирж хаалгаар шагайн:

to peek through the door and say, "Are you coming to bed, honey?"

"Хонгор минь, орондоо орох болж байна уу?" гэдэг.

That's Hollywood for you.

Бидний мэдэх Холливууд бол энэ.

So let's look at the numbers.

Тоо баримтаар харъя л даа.

2011, of the 100 most popular movies,

2011 оны шилдэг 100 киноны

how many of them do you think actually have female protagonists?

хэд нь эмэгтэй гол дүрийн баатартай гэж та бодож байна?

Eleven. It's not bad.

11, энэ муугүй шүү.

It's not as many percent as the number of women

Конгресст сонгогдсон эмэгтэй гишүүдээс

we've just elected to Congress, so that's good.

арай цөөн, тэгэхээр энэ сайн хэрэг.

But there is a number that is greater than this

Гэхдээ энд тэрнээс их нэг тоо байна.

that's going to bring this room down.

Энэ өрөөнд байгаа хүмүүсийг цочрооно.

Last year, The New York Times published a study

Өнгөрсөн жил, Нью Йорк Таймс сэтгүүлд

засгийн газраас гаргасан нэг судалгаа хэвлэгджээ.

that the government had done.

Here's what it said.

Юу гэсэн бэ гэхээр

One out of five women in America

Америкийн таван эмэгтэй тутмын нэг нь

say that they have been sexually assaulted some time in their life.

амьдралдаа нь бэлгийн хүчирхийлэлд өртөж байсан гэжээ.

Now, I don't think that's the fault of popular entertainment.

Би олон нийтийн үзвэрүүдийн буруу гэж бодохгүй байна.

I don't think kids' movies have anything to do with that.

Бас хүүхдийн кинонууд буруутай ч гэж бодохгүй байна.

I don't even think that

Тэр бүү хэл дуу хөгжим, насан хүрэгсдийн кино ч

music videos or pornography are really directly related to that,

шууд хамааралтай гэж бодохгүй байна.

but something is going wrong,

Гэхдээ л нэг юм буруу байна.

and when I hear that statistic,

Тэр тоо баримтыг сонсохоороо

one of the things I think of is

миний боддог зүйлсийн нэг бол

that's a lot of sexual assailants.

ямар олон бэлгийн хүчирхийлэгчид байна вэ гэсэн бодол.

Who are these guys? What are they learning?

Тэд хэн бэ? Юу сураад байна вэ?

What are they failing to learn?

Юуг нь сурx чадахгүй алдаад байна вэ?

Are they absorbing the story that

Тэд эрэгтэй баатаруудын гол үүрэг нь

a male hero's job is to defeat the villain with violence

хорон санаатныг хүч хэрэглэж ялалт байгуулан шагналаа авдаг.

and then collect the reward, which is a woman

Тэр шагнал нь найз нөхөдгүй,

who has no friends and doesn't speak?

юм ч ярьдаггүй эмэгтэй гэж ойлгоод байна уу?

Are we soaking up that story?

Бид тийм юм сураад байна уу?

You know,

Юу гээч,

as a parent with the privilege

та бүгдийн нэгэн адил

of raising a daughter

эмэгтэй хүүхэд өсгөж байгаа

like all of you who are doing the same thing,

эцэг эхийн хувьд,

we find this world and this statistic very alarming

дэлхий болон энэ тоо баримт үнэхээр аймаар санагдаж байна.

and we want to prepare them.

Бид охидоо бэлдэх хэрэгтэй.

We have tools at our disposal like "girl power,"

"Охидын хүч" гэх мэт аргууд байдаг л даа.

and we hope that that will help,

Тэдгээрийг тус болох байх гэж найдаж байна.

but I gotta wonder, is girl power going to protect them

Тэгсэн ч заримдаа би тэр нь хамгаалж чадах болов уу гэж эргэлздэг.

if, at the same time, actively or passively,

Учир нь шууд болон шууд бус аргаар

we are training our sons to maintain their boy power?

бид хүүгээ "хөвгүүдийн хүч"-инд сургаж байна.

I mean, I think the Netflix queue

Миний бодлоор, Нэтфликс сүлжээгээр дамжуулан

is one way that we can do something very important,

маш чухал зүйл хийж болно.

and I'm talking mainly to the dads here.

Би энд байгаа аавуудад зориулан хэлж байна.

I think we have got to show our sons

Өөрсдийн хөвгүүддээ

a new definition of manhood.

жинхэнэ эр хүний шинжийг харуулцгаая.

The definition of manhood is already turning upside down.

Жинхэнэ эр хүний шинж нь аль хэдийн орвонгоороо эргээд эхэлчихсэн байна.

You've read about how the new economy

Та нар эдийн засгийн шинэ хандлага нь айл гэрийн тэжээгч болон

is changing the roles of caregiver and wage earner.

халамжлагчийн үүргийг хэрхэн өөрчилж байгааг уншсан байх.

They're throwing it up in the air.

Энд тэндгүй л ярьж байна.

So our sons are going to have to find some way

Тиймээс хөвгүүд маань энэ байдалтай ямар нэг байдлаар дасан зохицож

of adapting to this, some new relationship with each other,

харилцан ойлголцох арга олох хэрэгтэй болж байна.

and I think we really have to show them, and model for them,

Тийм болохоор бид тэдэнд өөрсдөө

how a real man

эр хүн хэрхэн эгч дүүстээ

is someone who trusts his sisters

итгэж, хүндэлж,

and respects them, and wants to be on their team,

тэдэнтэйгээ нэг баг болж

and stands up against the real bad guys,

эмэгтэй хүнийг дорд үздэг муу залуусын эсрэг

who are the men who want to abuse the women.

зогсохыг үлгэрлэн үзүүлэх хэрэгтэй.

And I think our job in the Netflix queue

Тиймээс бидний Нэтфликс-т хийх ажил бол

is to look out for those movies that pass the Bechdel Test,

Бэхделийн Шалгуурыг давах кинонуудыг хайх,

if we can find them, and to seek out the heroines

хэрвээ олдвол тэнд гардаг

who are there,

эмэгтэй баатруудыг

who show real courage, who bring people together,

үнэхээр зоригтой, хүмүүсийг нэгтгэж чаддаг гэдгийг,

and to nudge our sons to identify with those heroines

бас тэр баатарлаг эмэгтэйг хөвгүүддээ таниулж

and to say, "I want to be on their team,"

"Би тэрний багт ормоор байна" гэж хэлүүлж сургах хэрэгтэй.

because they're going to be on their team.

Учир нь тэд нэг баг байх болно.

When I asked my daughter who her favorite character was in "Star Wars,"

Намайг охиноосоо "Оддын дайн"-ы дуртай баатар нь хэн болохыг асуухад

do you know what she said?

хэн гэж хэлсэнийг нь мэдэх үү?

Obi-Wan.

Оби-Ван.

Obi-Wan Kenobi and Glinda.

Оби-Ван Киноби, Глинда хоёр.

What do these two have in common?

Энэ хоёрын ижил төстэй тал нь юу вэ?

Maybe it's not just the sparkly dress.

Зөвхөн гялтганасан хувцас нь биш байх.

I think these people are experts.

Би тэднийг мэргэжилтнүүд гэж боддог.

I think these are the two people in the movie

Би энэ хоёр хүнийг дүр нь

who know more than anybody else,

хэнээс ч илүү ихийг мэддэг бөгөөд

and they love sharing their knowledge with other people

түүнийгээ бусадтай дуртайяа хуваалцдаг,

to help them reach their potential.

тэгснээрээ бусдыг авъяас чадвараа нээхэд тусалдаг гэж бодож байна.

Now, they are leaders.

Ингэж л тэд удирдагчид болж байна.

I like that kind of quest for my daughter,

Би охиндоо тийм л адал явдлыг хүсдэг.

and I like that kind of quest for my son.

Хүүдээ ч мөн адил

тийм адал явдал олон байгаасай гэж хүсч байна.

I want more quests like that.

I want fewer quests where my son is told,

Би хүүд минь аль болох цөөн

"Go out and fight it alone,"

"ганцаараа яваад тулалд" гэсэн даалгавар оногдож,

and more quests where he sees that it's his job to join a team,

харин багт орох хэрэгтэйг ухааруулсан адал явдал олон байгаасай гэж хүсч байна.

maybe a team led by women,

Магадгүй эмэгтэй хүнээр удирдуулан

to help other people become better

бусдыг сайн хүн болоход нь, бас сайн хүн байхад нь туслах

and be better people,

тийм баг байгаасай.

like the Wizard of Oz.

Яг л "Оозийн шидтэн" шиг.

Thank you.

Баярлалаа. (Алга ташилт)