How movies teach manhood | Colin Stokes

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Ewa Krawczyk

You know, my favorite part of being a dad

Jako tata najbardziej lubię

is the movies I get to watch.

oglądać ulubione filmy

I love sharing my favorite movies with my kids,

razem z dziećmi.

and when my daughter was four,

Kiedy córka miała 4 latka,

we got to watch "The Wizard of Oz" together.

obejrzeliśmy "Czarnoksiężnika z Oz".

It totally dominated her imagination for months.

Film całkowicie i na długo zawładnął jej wyobraźnią.

Her favorite character was Glinda, of course.

Jej ulubioną postacią była Glinda,

It gave her a great excuse to wear a sparkly dress

dając wymówkę do noszenia

and carry a wand.

błyszczącej sukni i różdżki.

But you watch that movie enough times,

Po wielokrotnym obejrzeniu dostrzegamy,

and you start to realize how unusual it is.

że to niezwykły film.

Now we live today, and are raising our children,

Obecnie wychowujemy dzieci

in a kind of children's-fantasy-spectacular-industrial complex.

w atmosferze bajkowo-spektakularno-przemysłowej.

But "The Wizard of Oz" stood alone.

"Czarnoksiężnik z Oz" się wyróżnia.

It did not start that trend.

Nie zapoczątkował tego trendu.

Forty years later was when the trend really caught on,

Trend zaczął się dopiero 40 lat później

with, interestingly, another movie

od zupełnie innego filmu,

that featured a metal guy

w którym blaszany gość

and a furry guy

i włochaty gość

rescuing a girl by dressing up as the enemy's guards.

ocalili dziewczynę, przebrani za strażników wroga.

Do you know what I'm talking about? (Laughter)

Wiecie, o czym mówię? (Śmiech)

Yeah.

Tak.

Now, there's a big difference between these two movies,

Te dwa filmy są bardzo różne.

a couple of really big differences between "The Wizard of Oz"

"Czarnoksiężnik z Oz" różni się

and all the movies we watch today.

od współczesnych filmów.

One is there's very little violence in "The Wizard of Oz."

Jest w nim niewiele przemocy.

The monkeys are rather aggressive, as are the apple trees.

Małpy i jabłonie są nieco agresywne.

But I think if "The Wizard of Oz" were made today,

Gdyby nakręcono go dzisiaj,

the wizard would say, "Dorothy, you are the savior of Oz

czarnoksiężnik rzekłby: "Dorotko, jesteś wybawicielką Oz

that the prophecy foretold.

zapowiedzianą w proroctwie.

Use your magic slippers to defeat

Użyj magicznych pantofelków, by pokonać

the computer-generated armies of the Wicked Witch."

komputerowo wygenerowane armie Złej Czarownicy".

But that's not how it happens.

Ale to nie tak było...

Another thing that's really unique about "The Wizard of Oz"

W "Czarnoksiężniku z Oz"

to me is that all of the most heroic

wszystkie najbardziej heroiczne,

and wise and even villainous characters

mądre, i nawet niegodziwe postacie

are female.

są płci żeńskiej.

Now I started to notice this

Zacząłem to zauważać,

when I actually showed "Star Wars" to my daughter,

kiedy kilka lat później pokazałem córce

which was years later, and the situation was different.

"Gwiezdne Wojny".

At that point I also had a son.

Miałem już wtedy także syna,

He was only three at the time.

miał dopiero trzy latka,

He was not invited to the screening. He was too young for that.

za mało na "Gwiezdne Wojny".

But he was the second child,

Jednak był drugim dzieckiem,

and the level of supervision had plummeted. (Laughter)

i rodzicielski nadzór zszedł na psy. (Śmiech)

So he wandered in,

Zawędrował przed ekran

and it imprinted on him

i "Gwiezdne Wojny"

like a mommy duck does to its duckling,

po prostu go oszołomiły.

and I don't think he understands what's going on,

Zapewne nie rozumiał, o co chodzi,

but he is sure soaking in it.

ale z pewnością tym przesiąkł.

And I wonder what he's soaking in.

Co takiego sobie przyswajał?

Is he picking up on the themes of courage

Czy przyswajał motywy odwagi,

and perseverance and loyalty?

wytrwałości i lojalności?

Is he picking up on the fact that Luke

Czy przyswajał fakt, że Luke

joins an army to overthrow the government?

wstępuje do armii, aby obalić rząd?

Is he picking up on the fact that

Czy przyswajał sobie fakt,

there are only boys in the universe

że we wszechświecie istnieją tylko chłopcy,

except for Aunt Beru, and of course this princess,

z wyjątkiem cioci Beru i tej księżniczki,

who's really cool, but who kind of waits around through most of the movie

całkiem fajnej, ale która wyczekuje tylko,

so that she can award the hero with a medal and a wink

by nagrodzić bohatera medalem

to thank him for saving the universe, which he does

za uratowanie wszechświata

by the magic that he was born with?

za pomocą magii, z którą się urodził?

Compare this to 1939 with "The Wizard of Oz."

W "Czarodzieju z Oz" z 1939 r.

How does Dorothy win her movie?

jak wygrywa Dorotka?

By making friends with everybody

Otóż zaprzyjaźnia się ze wszystkimi

and being a leader.

i zostaje przywódczynią.

That's kind of the world I'd rather raise my kids in --

W takim świecie wolałbym wychowywać dzieci.

Oz, right? -- and not the world of dudes fighting,

a nie w świecie zabijaków,

which is where we kind of have to be.

w którym i tak musimy żyć na co dzień.

Why is there so much Force -- capital F, Force --

Dlaczego jest tak wiele Władzy, przez duże W,

in the movies we have for our kids,

w filmach dla dzieci,

and so little yellow brick road?

a tak mało żółto brukowanych dróg?

There is a lot of great writing about the impact

Sporo napisano o wpływie

that the boy-violent movie has on girls,

filmów z przemocą na dziewczynki,

and you should do that reading. It's very good.

o czym naprawdę warto poczytać.

I haven't read as much on how boys are picking up on this vibe.

Nie czytałem zbyt wiele o wpływie przemocy na chłopców.

I know from my own experience that

Wiem z własnego doświadczenia,

Princess Leia did not provide the adequate context

że księżniczka Leia nie pomogła mi wcale

that I could have used in navigating the adult world

w zmierzaniu się z dorosłym życiem,

that is co-ed. (Laughter)

w "koedukacyjnym" świecie. (Śmiech)

I think there was a first-kiss moment

Pamiętam swój pierwszy pocałunek,

when I really expected the credits to start rolling

oczekiwałem napisów końcowych,

because that's the end of the movie, right?

jak w filmie...

I finished my quest, I got the girl.

Wykonałem zadanie, zdobyłem serce dziewczyny,

Why are you still standing there?

Na co jeszcze wszyscy czekają?

I don't know what I'm supposed to do.

Nie wiem, co mam robić.

The movies are very, very focused on defeating the villain

Filmy koncentrują się na pokonaniu czarnego charakteru

and getting your reward, and there's not a lot of room

i otrzymaniu nagrody. Nie ma zbyt wiele miejsca

for other relationships and other journeys.

na inne związki i inne podróże.

It's almost as though if you're a boy,

To jak przyrównywać chłopców

you are a dopey animal,

do przygłupich zwierzaków,

and if you are a girl, you should bring your warrior costume.

a dziewczyny wtłaczać w strój wojowniczki.

There are plenty of exceptions,

Istnieje wiele wyjątków

and I will defend the Disney princesses in front of any you.

i będę bronił księżniczek Disneya.

But they do send a message to boys,

Ale informują chłopców,

that they are not, the boys are not really the target audience.

że to nie oni są docelową widownią.

They are doing a phenomenal job of teaching girls

Te filmy uczą dziewczynki,

how to defend against the patriarchy,

jak się bronić przed patriarchatem,

but they are not necessarily showing boys

ale nie pokazują chłopcom,

how they're supposed to defend against the patriarchy.

jak bronić się przed patriarchatem.

There's no models for them.

Brak dla nich wzorca do naśladowania.

And we also have some terrific women

Mamy także wspaniałe kobiety

who are writing new stories for our kids,

piszące nowe historie dla dzieci,

and as three-dimensional and delightful as Hermione and Katniss are,

jak Hermiona i Katniss, trójwymiarowe, wspaniałe postacie,

these are still war movies.

ale nadal w kontekście wojny.

And, of course, the most successful studio of all time

Najwspanialsza wytwórnia filmowa

continues to crank out classic after classic,

wypuszcza klasyk po klasyku,

every single one of them about

a z nich każdy opowiada

the journey of a boy, or a man,

o podróży chłopca lub mężczyzny,

or two men who are friends, or a man and his son,

lub dwóch przyjaciół, lub ojca z synem,

or two men who are raising a little girl.

lub dwóch mężczyzn, wychowujących małą dziewczynkę.

Until, as many of you are thinking, this year,

W tym roku

when they finally came out with "Brave."

wypuścili "Meridę Waleczną".

I recommend it to all of you. It's on demand now.

Naprawdę polecam obejrzeć.

Do you remember what the critics said when "Brave" came out?

Pamiętacie, co powiedzieli krytycy?

"Aw, I can't believe Pixar made a princess movie."

"Nie do wiary. Pixar zrobił film o księżniczce".

It's very good. Don't let that stop you.

Film jest bardzo dobry. Nie dajcie się zniechęcić.

Now, almost none of these movies pass the Bechdel Test.

Właściwie żaden z tych filmów nie przeszedł testu Bechdel.

I don't know if you've heard of this.

Nie wiem, czy słyszeliście o takim teście.

It has not yet caught on and caught fire,

Jeszcze się nie upowszechnił,

but maybe today we will start a movement.

ale może dzisiaj zaczniemy go propagować.

Alison Bechdel is a comic book artist,

Alison Bechdel jest autorką komiksów,

and back in the mid-'80s, she recorded this conversation

w połowie lat 80. rozmawiała z kimś

she'd had with a friend about assessing the movies that they saw.

na temat obejrzanego filmu.

And it's very simple. There's just three questions you should ask:

Chodzi tylko o trzy pytania:

Is there more than one character in the movie

Czy w filmie są przynajmniej

that is female who has lines?

dwie kobiece role mówione?

So try to meet that bar.

To jeden warunek.

And do these women talk to each other at any point in the movie?

Czy kobiety rozmawiają ze sobą?

And is their conversation about something other than

Czy ich rozmowa dotyczy czegoś innego,

the guy that they both like? (Laughter)

niż sympatia do faceta? (Śmiech)

Right? Thank you. (Applause)

Tak? Dziękuję. (Oklaski)

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

Two women who exist and talk to each other about stuff.

Dwie kobiety, które istnieją, i rozmawiają ze sobą.

It does happen. I've seen it,

To się zdarza. Widziałem na własne oczy,

and yet I very rarely see it in the movies

choć bardzo rzadko w filmach,

that we know and love.

które znamy i kochamy.

In fact, this week I went to see

W tym tygodniu obejrzałem

a very high-quality movie, "Argo."

film wysokiej jakości " Operacja Argo".

Right? Oscar buzz, doing great at the box office,

Materiał na Oskara, bardzo kasowy,

a consensus idea of what a quality Hollywood film is.

kwintesencja wysokiej jakości filmu Hollywoodzkiego.

It pretty much flunks the Bechdel test.

Zupełnie oblał test Bechdel.

And I don't think it should, because a lot of the movie,

A myślę, że nie powinien,

I don't know if you've seen it, but a lot of the movie

ponieważ większa część akcji

takes place in this embassy where men and women

toczy się w ambasadzie, w której ukrywają się

are hiding out during the hostage crisis.

mężczyźni i kobiety.

We've got quite a few scenes of the men

Mamy sporo scen mężczyzn

having deep, angst-ridden conversations in this hideout,

prowadzących głębokie, pełne niepokoju rozmowy.

and the great moment for one of the actresses is

I wielka chwila dla jednej z aktorek,

to peek through the door and say, "Are you coming to bed, honey?"

która wychyla się zza drzwi i mówi: "Idziesz do łóżka, kochanie?"

That's Hollywood for you.

Proszę, oto Hollywood.

So let's look at the numbers.

Warto więc spojrzeć na liczby.

2011, of the 100 most popular movies,

Spośród 100 najbardziej popularnych filmów roku 2011,

how many of them do you think actually have female protagonists?

w ilu kobieta ma główną rolę?

Eleven. It's not bad.

W 11. To nieźle.

It's not as many percent as the number of women

To mniej procent niż liczba kobiet

we've just elected to Congress, so that's good.

właśnie wybranych do Kongresu. Nieźle.

But there is a number that is greater than this

Ale istnieje jeszcze liczba

that's going to bring this room down.

która wami wstrząśnie.

Last year, The New York Times published a study

The New York Times opublikował badanie

that the government had done.

przeprowadzone przez rząd.

Here's what it said.

Oto co podaje raport.

One out of five women in America

Jedna na pięć kobiet w Ameryce twierdzi,

say that they have been sexually assaulted some time in their life.

że przynajmniej raz w życiu była napastowana seksualnie.

Now, I don't think that's the fault of popular entertainment.

Nie sądzę, że to wina popularnej rozrywki.

I don't think kids' movies have anything to do with that.

Nie sądzę, że filmy dla dzieci mają coś z tym wspólnego.

I don't even think that

Nie uważam też,

music videos or pornography are really directly related to that,

że wiążą się z tym teledyski lub pornografia,

but something is going wrong,

ale coś jest nie tak.

and when I hear that statistic,

Słysząc tę liczbę,

one of the things I think of is

wyobrażam sobie całą masę

that's a lot of sexual assailants.

napastników seksualnych.

Who are these guys? What are they learning?

Kim oni są? Czego się nauczyli?

What are they failing to learn?

Czego nie zdołali się nauczyć?

Are they absorbing the story that

Czy przyswoili sobie schematem,

a male hero's job is to defeat the villain with violence

gdzie zadaniem bohatera jest pokonanie przemocą zła,

and then collect the reward, which is a woman

zdobycie w nagrodę kobiety,

who has no friends and doesn't speak?

która nie ma przyjaciół i nie zabiera głosu?

Are we soaking up that story?

Czy światem rządzi taki właśnie schemat?

You know,

Jako rodzic uprzywilejowany szansą

as a parent with the privilege

Jako rodzic uprzywilejowany szansą

of raising a daughter

wychowywania córki,

like all of you who are doing the same thing,

podobnie jak inni rodzice,

we find this world and this statistic very alarming

niepokoję się światem i tą statystyką.

and we want to prepare them.

Chcemy dobrze przygotować dzieci.

We have tools at our disposal like "girl power,"

Dysponujemy takimi narzędziami jak "dziewczęca moc"

and we hope that that will help,

i mamy nadzieję, że to pomoże.

but I gotta wonder, is girl power going to protect them

Ale czy ta "moc" wystarczy im do obrony

if, at the same time, actively or passively,

jeśli jednocześnie, czynnie lub biernie,

we are training our sons to maintain their boy power?

uczymy synów korzystać z "mocy chłopców".

I mean, I think the Netflix queue

Myślę, że dobieranie filmów

is one way that we can do something very important,

to dobry sposób, by zrobić coś ważnego.

and I'm talking mainly to the dads here.

Zwracam się tutaj głównie do ojców.

I think we have got to show our sons

Musimy pokazać naszym synom

a new definition of manhood.

nową definicję męskości.

The definition of manhood is already turning upside down.

Definicja męskości została obrócona do góry nogami.

You've read about how the new economy

Czytamy, jak w dzisiejszej gospodarce

is changing the roles of caregiver and wage earner.

zmieniają się role opiekuna i żywiciela rodziny.

They're throwing it up in the air.

Tracą rację bytu.

So our sons are going to have to find some way

Nasi synowie będą jakoś musieli

of adapting to this, some new relationship with each other,

nagiąć się i stworzyć nowe zależności.

and I think we really have to show them, and model for them,

Trzeba pokazać im nowy wzór do naśladowania,

how a real man

wzór prawdziwego mężczyzny

is someone who trusts his sisters

który ufa swoim siostrom,

and respects them, and wants to be on their team,

szanuje je i chce być w ich zespole,

and stands up against the real bad guys,

stawia czoła prawdziwie złym facetom,

who are the men who want to abuse the women.

czyli mężczyznom, którzy źle traktują kobiety.

And I think our job in the Netflix queue

Naszym zadaniem przy wyborze filmów

is to look out for those movies that pass the Bechdel Test,

jest stosowanie testu Bechdel.

if we can find them, and to seek out the heroines

Jeśli się da, szukajmy bohaterek,

who are there,

które są obecne,

who show real courage, who bring people together,

wykazują się prawdziwą odwagą, jednoczą ludzi,

and to nudge our sons to identify with those heroines

Nakłońmy synów do identyfikacji z nimi,

and to say, "I want to be on their team,"

by chcieli być w ich zespole,

because they're going to be on their team.

bo do takiego zespołu trafią.

When I asked my daughter who her favorite character was in "Star Wars,"

Zapytałem córkę o ulubionego bohatera z "Gwiezdnych Wojen",

do you know what she said?

wiecie, co powiedziała?

Obi-Wan.

Obi-Wan.

Obi-Wan Kenobi and Glinda.

Obi-Wan Kenobi i Glinda.

What do these two have in common?

Co mają wspólnego te dwie postacie?

Maybe it's not just the sparkly dress.

Może to nie tylko błyszczący strój.

I think these people are experts.

Uważam, że to eksperci.

I think these are the two people in the movie

Te dwie postacie z filmu

who know more than anybody else,

wiedzą więcej niż inni

and they love sharing their knowledge with other people

i chętnie dzielą się wiedzą z innymi,

to help them reach their potential.

pomagając im się realizować.

Now, they are leaders.

To są liderzy.

I like that kind of quest for my daughter,

Podoba mi się takie wyzwanie

and I like that kind of quest for my son.

zarówno dla córki jak dla syna.

I want more quests like that.

Chcę więcej wyzwań tego typu.

I want fewer quests where my son is told,

Chcę mniej wyzwań, które każą chłopcom

"Go out and fight it alone,"

ruszać samotnie do boju,

and more quests where he sees that it's his job to join a team,

a więcej takich, gdzie trzeba przyłączyć się do zespołu,

maybe a team led by women,

może kierowanego przez kobiety,

to help other people become better

aby pomóc innym

and be better people,

być coraz lepszymi ludźmi,

like the Wizard of Oz.

jak Czarnoksiężnik z Krainy Oz.

Thank you.

Dziękuję.