Annie Murphy Paul: What we learn before we're born

Annie Murphy Paul: Chúng ta đã học được những gì trước khi chào đời

Translator: Trinh thi-thu-tam Reviewer: Maya Pham

My subject today is learning.

Hôm nay tôi xin trình bày về chủ đề nhận thức.

And in that spirit, I want to spring on you all a pop quiz.

Với chủ đề này, tôi có một câu đố.

Ready?

Các bạn đã sẵn sàng chưa?

When does learning begin?

Quá trình nhận thức bắt đầu từ khi nào?

Now as you ponder that question,

Để trả lời câu hỏi này,

maybe you're thinking about the first day of preschool

có thể các bạn đang nghĩ về ngày đầu tiên ở trường tiểu học,

or kindergarten,

hoặc nhà trẻ,

the first time that kids are in a classroom with a teacher.

lần đầu tiên mà trẻ con ở trong phòng học cùng giáo viên.

Or maybe you've called to mind the toddler phase

Hoặc cũng có thể chúng ta liên tưởng đến lúc còn nhỏ

when children are learning how to walk and talk

khi trẻ con học đi, học nói

and use a fork.

và học cách dùng nĩa.

Maybe you've encountered the Zero-to-Three movement,

Hoặc có thể chúng ta sẽ nghĩ ngay đến giai đoạn từ 1 đến 3 tuổi,

which asserts that the most important years for learning

thời kỳ quan trọng nhất của quá trình nhận thức

are the earliest ones.

là những năm tháng đầu đời.

And so your answer to my question would be:

Vì thế câu trả lời cho câu hỏi của tôi sẽ là:

Learning begins at birth.

Việc học bắt đầu từ khi trẻ sinh ra.

Well today I want to present to you

Hôm nay tôi xin được trình bày cùng các bạn

an idea that may be surprising

một chủ đề mà có thể sẽ làm cho các bạn ngạc nhiên

and may even seem implausible,

và có vẻ sẽ làm các bạn hoài nghi.

but which is supported by the latest evidence

Nhưng vấn đề này đã được chứng minh qua các bằng chứng mới nhất

from psychology and biology.

từ ngành tâm lý học và cả ngành sinh học.

And that is that some of the most important learning we ever do

Đó chính là: Một vài quá trình nhận thức quan trọng nhất của mỗi người

happens before we're born,

đã diễn ra trước khi chúng ta được sinh ra,

while we're still in the womb.

tức là, chúng diễn ra khi chúng ta còn trong bụng mẹ.

Now I'm a science reporter.

Hiện nay tôi là một phóng viên mảng khoa học.

I write books and magazine articles.

Tôi viết báo và các chuyên đề tạp chí.

And I'm also a mother.

Và tôi cũng là một người mẹ,

And those two roles came together for me

Và hai vai trò này cùng được thể hiện

in a book that I wrote called "Origins."

trong cuốn sách tôi đã viết có tên gọi "Nguồn Gốc".

"Origins" is a report from the front lines

"Nguồn gốc" là phần khởi đầu quan trọng

of an exciting new field

của một lĩnh vực mới và thú vị

called fetal origins.

được gọi là nguồn gốc bào thai.

Fetal origins is a scientific discipline

Nguồn gốc bào thai là một nguyên lý khoa học

that emerged just about two decades ago,

chỉ vừa mới xuất hiện trong hai thập kỷ vừa qua,

and it's based on the theory

và nó được dựa trên một lý thuyết

that our health and well-being throughout our lives

cho rằng sức khỏe và thể trạng trong suốt cuộc đời của chúng ta

is crucially affected

bị ảnh hưởng chủ yếu

by the nine months we spend in the womb.

bởi khoảng thời gian chín tháng chúng ta nằm trong bụng mẹ.

Now this theory was of more than just intellectual interest to me.

Lý thuyết này không chỉ hấp dẫn tôi về mặt khoa học thuần túy,

I was myself pregnant

mà tôi còn bị thu hút với tư cách của một người sắp làm mẹ

while I was doing the research for the book.

trong lúc đang nghiên cứu về đề tài này.

And one of the most fascinating insights

Và một trong những điều thú vị nhất

I took from this work

mà tôi gặt hái được từ công việc này,

is that we're all learning about the world

đó là tất cả chúng ta đều đang tìm hiểu và khám phá về thế giới

even before we enter it.

trước cả khi chúng ta chào đời.

When we hold our babies for the first time,

Khi lần đầu bồng ẵm những đứa bé trên tay,

we might imagine that they're clean slates,

chúng ta nghĩ rằng chúng là những tinh thể trong suốt,

unmarked by life,

vô tri vô giác về mặt chức năng,

when in fact, they've already been shaped by us

nhưng thực tế, chính chúng ta đã góp phần định hình nên các bé

and by the particular world we live in.

từ chính thế giới mình đang sống.

Today I want to share with you some of the amazing things

Hôm nay tôi muốn chia sẻ cùng các bạn những điều kỳ diệu

that scientists are discovering

mà các nhà khoa học đang khám phá

about what fetuses learn

về quá trình nhận thức của bào thai

while they're still in their mothers' bellies.

khi chúng vẫn còn trong bụng mẹ.

First of all,

Trước tiên hết

they learn the sound of their mothers' voices.

chúng nhận biết được giọng nói của người mẹ.

Because sounds from the outside world

Vì các âm thanh từ thế giới bên ngoài

have to travel through the mother's abdominal tissue

phải đi qua lớp màn bụng dưới

and through the amniotic fluid that surrounds the fetus,

và qua bọc nước ối,

the voices fetuses hear,

những âm thanh bào thai nhận biết được,

starting around the fourth month of gestation,

bắt đầu từ tháng thứ tư,

are muted and muffled.

là không âm hoặc âm bị rò.

One researcher says

Một nhà nghiên cứu cho rằng

that they probably sound a lot like the the voice of Charlie Brown's teacher

những âm thanh đó nghe giống như tiếng của thầy của Charlie Brown

in the old "Peanuts" cartoon.

trong bộ phim hoạt hình xưa "Những hạt đậu phụng"(Peanuts).

But the pregnant woman's own voice

Nhưng tiếng nói của người mẹ

reverberates through her body,

vang lại trong cơ thể của mình,

reaching the fetus much more readily.

và truyền đến bào thai dễ dàng hơn.

And because the fetus is with her all the time,

Và bởi vì bào thai luôn nằm bên trong người mẹ,

it hears her voice a lot.

nên nó có thể cảm nhận được âm thanh của người mẹ nhiều hơn.

Once the baby's born, it recognizes her voice

Một khi em bé chào đời, nó sẽ nhận ra được giọng nói của mẹ

and it prefers listening to her voice

và trẻ nhỏ luôn muốn nghe giọng của mẹ mình

over anyone else's.

hơn giọng của những người khác.

How can we know this?

Từ đâu chúng ta biết được điều này?

Newborn babies can't do much,

Trẻ sơ sinh hầu như chưa thể làm được điều gì,

but one thing they're really good at is sucking.

ngoại trừ một việc chúng rất giỏi: đó là bú.

Researchers take advantage of this fact

Các nhà nghiên cứu đã dựa vào thực tế này

by rigging up two rubber nipples,

để lắp đặt hai núm vú cao su.

so that if a baby sucks on one,

Khi em bé bú một núm vú cao su,

it hears a recording of its mother's voice

thì nó sẽ nghe được giọng của mẹ mình

on a pair of headphones,

trong tai nghe.

and if it sucks on the other nipple,

Và nếu nó bú vào núm vú còn lại

it hears a recording of a female stranger's voice.

thì nó sẽ nghe giọng của một người phụ nữ khác.

Babies quickly show their preference

Đứa bé sẽ thể hiện ngay rằng nó thích giọng của mẹ mình

by choosing the first one.

bằng cách chọn cái núm vú đầu tiên.

Scientists also take advantage of the fact

Các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng

that babies will slow down their sucking

trẻ sẽ giảm tốc độ bú

when something interests them

khi bị hấp dẫn bởi một điều gì đó,

and resume their fast sucking

và bú bình thường trở lại

when they get bored.

khi chúng bắt đầu chán.

This is how researchers discovered

Đây là những gì mà các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra:

that, after women repeatedly read aloud

Khi những người mẹ cứ đọc đi đọc lại

a section of Dr. Seuss' "The Cat in the Hat" while they were pregnant,

một đoạn của tác phẩm "Con Mèo trong cái nón" của Giáo sư Seuss trong lúc họ đang mang thai,

their newborn babies recognized that passage

thì những đứa bé khi chào đời

when they hear it outside the womb.

cũng sẽ nhận biết được đoạn văn đó.

My favorite experiment of this kind

Một kiểu thí nghiệm mà tôi rất thích

is the one that showed that the babies

đó là khi những phụ nữ đang mang thai

of women who watched a certain soap opera

xem một bộ phim truyền hình dài tập nào đó

every day during pregnancy

trong suốt quá trình mang thai

recognized the theme song of that show

thì đứa bé của họ khi sinh ra

once they were born.

có thể nhận biết được nhạc nền của bộ phim đó.

So fetuses are even learning

Các bào thai còn nhận biết được

about the particular language that's spoken

cả ngôn ngữ được dùng

in the world that they'll be born into.

trong môi trường chúng được sinh ra.

A study published last year

Một nghiên cứu năm ngoái

found that from birth, from the moment of birth,

cho thấy rằng từ khi sinh ra, từ thời điểm được sinh ra,

babies cry in the accent

trẻ khóc theo ngữ giọng đặc trưng

of their mother's native language.

tiếng mẹ đẻ của chúng.

French babies cry on a rising note

Trẻ em Pháp khóc theo nốt cao

while German babies end on a falling note,

trong khi trẻ em Đức kết thúc bằng nốt trầm,

imitating the melodic contours

bắt chước theo tông điệu

of those languages.

của những ngôn ngữ này.

Now why would this kind of fetal learning

Vậy tại sao quá trình nhận thức trong giai đoạn bào thai này

be useful?

lại hữu dụng?

It may have evolved to aid the baby's survival.

Đó có thể là cách giúp giúp bé tồn tại.

From the moment of birth,

Ngay từ thời điểm được sinh ra,

the baby responds most to the voice

trẻ em đáp lại giọng nói

of the person who is most likely to care for it --

của người chăm sóc chúng nhiều nhất -

its mother.

đó là người mẹ.

It even makes its cries

Thậm chí cả khi khóc,

sound like the mother's language,

tiếng khóc cũng giống như tiếng nói của mẹ,

which may further endear the baby to the mother,

và chính điều này càng thắt chặt tình mẫu tử hơn,

and which may give the baby a head start

Cũng có thể chính điều này

in the critical task

là một lực đẩy

of learning how to understand and speak

giúp bé học, hiểu và nói

its native language.

tiếng mẹ đẻ.

But it's not just sounds

Nhưng âm thanh không phải là điều duy nhất

that fetuses are learning about in utero.

mà bào thai nhận biết được khi còn trong bụng mẹ.

It's also tastes and smells.

Còn cả khứu giác và vị giác.

By seven months of gestation,

Trong bảy tháng đầu tiên,

the fetus' taste buds are fully developed,

các chồi vị giác của bào thai được phát triển hoàn toàn,

and its olfactory receptors, which allow it to smell,

đồng thời, các thụ quan khứu giác giúp trẻ tiếp nhận và phân biệt mùi vị

are functioning.

bắt đầu hoạt động.

The flavors of the food a pregnant woman eats

Mùi vị thức ăn mà người mẹ hấp thụ

find their way into the amniotic fluid,

truyền qua lớp nước ối,

which is continuously swallowed

được hấp thụ một lần nữa

by the fetus.

bởi bào thai.

Babies seem to remember and prefer these tastes

Trẻ nhỏ thường nhớ và có xu hướng thích những mùi vị này

once they're out in the world.

một khi được sinh ra đời.

In one experiment, a group of pregnant women

Trong một cuộc thăm dò, một nhóm phụ nữ có thai

was asked to drink a lot of carrot juice

được yêu cầu uống nhiều nước ép cà rốt

during their third trimester of pregnancy,

trong 3 tháng cuối của quá trình mang thai,

while another group of pregnant women

trong khi một nhóm khác

drank only water.

chỉ uống nước lọc.

Six months later, the women's infants

Sáu tháng sau, người ta để cho các bé uống

were offered cereal mixed with carrot juice,

hỗn hợp nước ép cà rốt và ngũ cốc,

and their facial expressions were observed while they ate it.

đồng thời ghi nhận lại những nét mặt và biểu cảm của các bé khi chúng uống.

The offspring of the carrot juice drinking women

Những đứa bé có mẹ đã uống nước ép cà rốt trước đó

ate more carrot-flavored cereal,

thì uống thứ hỗn hợp này nhiều hơn.

and from the looks of it,

Và vẻ mặt của các bé cho thấy

they seemed to enjoy it more.

dường như chúng muốn uống thêm nhiều hơn nữa.

A sort of French version of this experiment

Một thí nghiệm khác của Pháp

was carried out in Dijon, France

diễn ra ở Dijon

where researchers found

đã chỉ ra rằng

that mothers who consumed food and drink

những người mẹ hấp thụ thức ăn

flavored with licorice-flavored anise during pregnancy

có vị cam thảo và hoa hồi trong quá trình mang thai

showed a preference for anise

thì đứa bé sẽ thể hiện sự ưa thích của mình đối với vị hoa hồi

on their first day of life,

trong ngày đầu tiên của đời mình,

and again, when they were tested later,

và được chứng thực lại một lần nữa

on their fourth day of life.

trong ngày thứ tư sau khi chào đời.

Babies whose mothers did not eat anise during pregnancy

Những đứa bé mà mẹ chúng không ăn hoa hồi trong quá trong quá trình mang thai

showed a reaction that translated roughly as "yuck."

thì cho rằng hoa hồi "ghê quá".

What this means

Điều này nghĩa là

is that fetuses are effectively being taught by their mothers

người mẹ đã dạy cho bào thai nhận biết

about what is safe and good to eat.

những món ăn nào ngon và an toàn cho chúng.

Fetuses are also being taught

Bào thai cũng được dạy

about the particular culture that they'll be joining

về nền văn hóa đặc trưng mà trẻ sắp trở thành một thành viên trong đó

through one of culture's most powerful expressions,

thông qua một trong những yếu tố quan trọng của văn hóa,

which is food.

đó là thức ăn.

They're being introduced to the characteristic flavors and spices

Trẻ được giới thiệu những đặc trưng về mùi vị

of their culture's cuisine

của nền văn hóa ẩm thực địa phương

even before birth.

trước cả khi chúng được sinh ra.

Now it turns out that fetuses are learning even bigger lessons.

Mà thật ra những bào thai này còn được dạy những bài học lớn hơn.

But before I get to that,

Nhưng trước khi bàn về vấn đề đó,

I want to address something that you may be wondering about.

Tôi muốn nhắc đến một chuyện mà chắc các bạn đang thắc mắc.

The notion of fetal learning

Ý niệm về quá trình nhận thức của bào thai

may conjure up for you attempts to enrich the fetus --

có thể khuyến khích các bạn càng nỗ lực hơn trong việc nuôi dưỡng bào thai -

like playing Mozart through headphones

bằng cách mở nhạc Mozart cho các bé nghe

placed on a pregnant belly.

thông qua những headphones được đặt trên bụng.

But actually, the nine-month-long process

Nhưng thực ra, quá trình mang thai chín tháng,

of molding and shaping that goes on in the womb

quá trình hình thành và phát triển diễn ra trong bụng

is a lot more visceral and consequential than that.

lại có sức ảnh hưởng lớn hơn thế.

Much of what a pregnant woman encounters in her daily life --

Hầu hết những điều mà phụ nữ mang thai gặp phải hàng ngày --

the air she breathes,

bầu không khí,

the food and drink she consumes,

đồ ăn thức uống,

the chemicals she's exposed to,

các loại dược phẩm,

even the emotions she feels --

thậm chí cả cảm xúc của người mẹ --

are shared in some fashion with her fetus.

đều ảnh hưởng đến bào thai.

They make up a mix of influences

Chúng là một chuỗi ảnh hưởng

as individual and idiosyncratic

mang đặc tính cá nhân

as the woman herself.

như bản thân của người phụ nữ.

The fetus incorporates these offerings

Bào thai tiếp nhận những đặc tính này

into its own body,

vào trong cơ thể,

makes them part of its flesh and blood.

và biến chúng thành một phần của chính cơ thể mình.

And often it does something more.

Không chỉ thế,

It treats these maternal contributions

bào thai còn tiếp nhận những đặc trưng của người mẹ

as information,

như một nguồn thông tin

as what I like to call biological postcards

mà tôi gọi là những tấm danh thiếp di truyền

from the world outside.

từ thế giới bên ngoài.

So what a fetus is learning about in utero

Vậy nên những gì bào thai nhận biết được khi còn trong bụng mẹ

is not Mozart's "Magic Flute"

không phải là bản nhạc "Magic Flute" của Mozart

but answers to questions much more critical to its survival.

mà là những câu trả lời đóng vai trò thiết yếu cho sự tồn tại của chính đứa bé.

Will it be born into a world of abundance

Liệu đứa bé sẽ được sinh ra trong một gia cảnh sung túc

or scarcity?

hay thiếu thốn?

Will it be safe and protected,

Được chở che, chăm sóc

or will it face constant dangers and threats?

hay phải đối mặt với những hiểm nguy và đe dọa?

Will it live a long, fruitful life

Liệu trẻ có được sống một cuộc sống dài lâu và tươi đẹp

or a short, harried one?

hay ngắn ngủi và vội vã?

The pregnant woman's diet and stress level in particular

Đặc biệt, mức độ ăn kiêng và căng thẳng của người phụ nữ mang thai

provide important clues to prevailing conditions

cũng đưa ra những gợi ý quan trọng về điều kiện tồn tại của bé,

like a finger lifted to the wind.

như một ngón tay lớn lên trong gió.

The resulting tuning and tweaking

Sự điều chỉnh có định hướng

of a fetus' brain and other organs

của bộ não thai nhi và các bộ phận khác trong cơ thể

are part of what give us humans

là một trong những đặc tính riêng biệt chỉ con người mới sở hữu.

our enormous flexibility,

Khả năng thích ứng linh hoạt,

our ability to thrive

khả năng ứng phó

in a huge variety of environments,

trước sự đa dạng của môi trường sống,

from the country to the city,

từ nông thôn đến thành phố,

from the tundra to the desert.

từ lãnh nguyên lạnh giá đến sa mạc cằn cỗi.

To conclude, I want to tell you two stories

Để kết thúc phần này, tôi muốn kể cho các bạn nghe hai câu chuyện

about how mothers teach their children about the world

về cách thức mà những người mẹ đã dạy cho đứa bé biết về thế giới xung quanh

even before they're born.

trước khi chúng chào đời.

In the autumn of 1944,

Vào mùa thu năm 1944

the darkest days of World War II,

những ngày đen tối nhất của Chiến Tranh Thế Giới thứ II,

German troops blockaded Western Holland,

Quân đội Đức phong tỏa phía Tây của Hà Lan,

turning away all shipments of food.

và cùng lúc, vứt bỏ hết các chuyến hàng chở lương thực, thực phẩm.

The opening of the Nazi's siege

Cuộc vây hãm của Đảng Quốc Xã này

was followed by one of the harshest winters in decades --

đã diễn ra ngay trong mùa đông buốt giá - một trong những mùa đông khắc nghiệt nhất trong vài thập kỷ qua.

so cold the water in the canals froze solid.

Trời lạnh đến nỗi các con kênh đều bị đóng băng.

Soon food became scarce,

Thực phẩm nhanh chóng trở nên khan hiếm,

with many Dutch surviving on just 500 calories a day --

nhiều người Hà Lan chỉ được tiêu thụ 500 calo cho một ngày -

a quarter of what they consumed before the war.

chỉ bằng một phần tư so với khẩu phần ăn trước chiến tranh.

As weeks of deprivation stretched into months,

Khi việc thiếu lương thực kéo dài hàng tháng liền,

some resorted to eating tulip bulbs.

một vài người đã phải ăn củ của hoa tulip.

By the beginning of May,

Đầu tháng năm,

the nation's carefully rationed food reserve

nguồn lương thực dự trữ vốn dĩ đã hạn chế của quốc gia

was completely exhausted.

bị cạn kiệt hoàn toàn.

The specter of mass starvation loomed.

Bóng ma chết chóc của nạn đói bao trùm khắp nơi.

And then on May 5th, 1945,

Và đến ngày 5 tháng 5 năm 1945,

the siege came to a sudden end

cuộc vây hãm kết thúc đột ngột

when Holland was liberated

khi Hà Lan được giải phóng

by the Allies.

với sự trợ giúp của Các Nước Liên Bang.

The "Hunger Winter," as it came to be known,

Người ta cho rằng "Mùa Đông Đói kém" này

killed some 10,000 people

đã giết chết khoảng 10,000 người

and weakened thousands more.

và làm cho hàng ngàn người khác lâm vào bệnh tật.

But there was another population that was affected --

Và một phần dân số khác cũng bị ảnh hưởng --

the 40,000 fetuses

40,000 bào thai

in utero during the siege.

trong bụng mẹ vào thời điểm cuộc vây hãm đang diễn ra.

Some of the effects of malnutrition during pregnancy

Sự suy dinh dưỡng trong quá trình mang thai

were immediately apparent

đã để lại một vài hậu quả rõ ràng ngay sau đó.

in higher rates of stillbirths,

Tỷ lệ trẻ bị chết non,

birth defects, low birth weights

dị dạng, suy dinh dưỡng

and infant mortality.

và chết yểu cao hơn.

But others wouldn't be discovered for many years.

Nhưng những hậu quả khác thì chưa hiển hiện ra ngoài trong nhiều năm sau đó.

Decades after the "Hunger Winter,"

Hàng thập niên sau "Mùa Đông Đói",

researchers documented

các nhà nghiên cứu đã ghi nhận lại những trường hợp

that people whose mothers were pregnant during the siege

một số người ra đời trong thời kỳ đó

have more obesity, more diabetes

có khuynh hướng mắc phải bệnh béo phì, tiểu đường

and more heart disease in later life

và các bệnh liên quan đến tim mạch khi về già

than individuals who were gestated under normal conditions.

hơn những người có điều kiện phát triển bình thường trong bụng mẹ.

These individuals' prenatal experience of starvation

Những cá thể đã trải qua tình trạng thiếu dinh dưỡng trong thời kỳ còn là bào thai

seems to have changed their bodies

có vẻ như đã thay đổi cơ thể họ

in myriad ways.

theo vô số hướng khác nhau.

They have higher blood pressure,

Họ phải chịu chứng cao huyết áp,

poorer cholesterol profiles

thiếu cholesterol,

and reduced glucose tolerance --

hạ đường huyết,

a precursor of diabetes.

và chứng tiền tiểu đường.

Why would undernutrition in the womb

Tại sao việc thiếu dinh dưỡng trong bụng mẹ

result in disease later?

lại gây ra những chứng bệnh như vậy?

One explanation

Người ta lý giải rằng

is that fetuses are making the best of a bad situation.

đó là vì các bào thai đã cố tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt nhất.

When food is scarce,

Khi thực phẩm trở nên khan hiếm,

they divert nutrients towards the really critical organ, the brain,

các bào thai đã chuyển nguồn dinh dưỡng đến bộ phận thiết yếu nhất trong cơ thể, đó là não,

and away from other organs

và dành ít dưỡng chất hơn cho những bộ phận khác,

like the heart and liver.

như tim và gan.

This keeps the fetus alive in the short-term,

Điều này sẽ giúp bào thai duy trì sự sống trong thời gian ngắn,

but the bill comes due later on in life

nhưng hệ quả tất yếu sẽ đến sau này -

when those other organs, deprived early on,

những bộ phận bị thiếu dinh dưỡng trước đó

become more susceptible to disease.

dễ tổn thương và dễ mắc bệnh.

But that may not be all that's going on.

Nhưng có thể đó chưa phải là tất cả những gì đang diễn ra.

It seems that fetuses are taking cues

Dường như những bào thai được chỉ dẫn

from the intrauterine environment

từ trong bụng mẹ

and tailoring their physiology accordingly.

để điều chỉnh chức năng sinh lý một cách phù hợp.

They're preparing themselves

Chúng tự trang bị cho mình

for the kind of world they will encounter

để thích nghi với thế giới mà chúng sắp phải đối mặt

on the other side of the womb.

ngay bên ngoài bụng mẹ.

The fetus adjusts its metabolism

Bào thai điều chỉnh quá trình trao đổi chất

and other physiological processes

và các quá trình sinh lý học

in anticipation of the environment that awaits it.

để phù hợp với môi trường đang chờ đợi nó.

And the basis of the fetus' prediction

Và cơ sở thông tin cho các bào thai

is what its mother eats.

đó là dựa vào những gì mẹ chúng ăn.

The meals a pregnant woman consumes

Bữa ăn mà một phụ nữ mang thai hấp thụ

constitute a kind of story,

được xem như một câu chuyện,

a fairy tale of abundance

một chuyện cổ tích về sự sung túc đủ đầy

or a grim chronicle of deprivation.

hoặc một chuỗi của những thiếu thốn, nghèo khổ.

This story imparts information

Câu chuyện này truyền đạt thông tin

that the fetus uses

đến bào thai

to organize its body and its systems --

và giúp bào thai cấu trúc cơ thế và hệ cơ quan của nó --

an adaptation to prevailing circumstances

để phù hợp với những điều kiện sống

that facilitates its future survival.

sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại của nó trong tương lai.

Faced with severely limited resources,

Đối mặt với nguồn lực cực kỳ khan hiếm,

a smaller-sized child with reduced energy requirements

một đứa trẻ có thể trạng nhỏ bé với nhu cầu năng lượng khiêm tốn

will, in fact, have a better chance

thực ra sẽ có nhiều cơ hội hơn

of living to adulthood.

để sống đến tuổi trưởng thành.

The real trouble comes

Vấn đề chỉ thật sự xuất hiện

when pregnant women are, in a sense, unreliable narrators,

khi những người phụ nữ mang thai, theo một cách nào đó, lại là những người kể chuyện không chính xác,

when fetuses are led

khi các bào thai nhận được thông tin

to expect a world of scarcity

về một thế giới khan hiếm bên ngoài bụng mẹ

and are born instead into a world of plenty.

nhưng cuối cùng, chúng lại được sinh ra trong một gia cảnh đầy đủ, sung túc.

This is what happened to the children of the Dutch "Hunger Winter."

Đây là những gì xảy ra với những đứa trẻ của Hà Lan vào "Mùa Đông Đói".

And their higher rates of obesity,

Và tỷ lệ cao hơn của bệnh béo phì,

diabetes and heart disease

tiểu đường và bệnh tim mạch

are the result.

là kết quả của việc đó.

Bodies that were built to hang onto every calorie

Những cơ thể mà trước đây phải chắt chiu từng calorie

found themselves swimming in the superfluous calories

thì nay lại được cung cấp một nguồn calories dồi dào

of the post-war Western diet.

từ chế độ dinh dưỡng thời hậu chiến tranh phía Tây.

The world they had learned about while in utero

Thế giới mà chúng nhận thức trong bụng mẹ

was not the same

hóa ra lại không giống

as the world into which they were born.

với thế giới mà chúng được sinh ra.

Here's another story.

Và đây là một câu chuyện khác.

At 8:46 a.m. on September 11th, 2001,

Vào lúc 8:46 sáng ngày 11 tháng 09 năm 2001,

there were tens of thousands of people

có khoảng hàng ngàn người

in the vicinity of the World Trade Center

trong khu Trung Tâm Thương Mại Thế Giới

in New York --

tại New York --

commuters spilling off trains,

đã đổ xô ra khỏi tàu lửa,

waitresses setting tables for the morning rush,

các cô phục vụ chuẩn bị bàn ghế cho một buổi sáng đông đúc,

brokers already working the phones on Wall Street.

các nhà môi giới đang làm việc trên điện thoại tại phố Wall.

1,700 of these people were pregnant women.

1.700 người trong số những người này là các phụ nữ đang mang thai.

When the planes struck and the towers collapsed,

Khi chứng kiến cảnh máy bay đâm thẳng vào hai tòa tháp và chúng đổ sập xuống,

many of these women experienced the same horrors

rất nhiều phụ nữ mang thai đã bị ám ảnh bởi nỗi kinh hoàng đó -

inflicted on other survivors of the disaster --

nó cũng ảnh hưởng đến những người sống sót khác trong thảm họa này -

the overwhelming chaos and confusion,

sự hỗn loạn tràn ngập khắp nơi,

the rolling clouds

những đám mây cuộn tròn

of potentially toxic dust and debris,

bụi và xà bần,

the heart-pounding fear for their lives.

nỗi sợ hãi về cái chết làm tim đập liên hồi.

About a year after 9/11,

Một năm sau sau thảm họa 9/11,

researchers examined a group of women

các nhà nghiên cứu đã kiểm tra một nhóm phụ nữ

who were pregnant

mang thai

when they were exposed to the World Trade Center attack.

đã từng chứng kiến cuộc tấn công vào Tòa Nhà thương mại thế giới.

In the babies of those women

Những đứa con của những người phụ nữ này

who developed post-traumatic stress syndrome, or PTSD,

bắt đầu có những dấu hiệu của chứng rối loạn hậu chấn thương tâm lý, gọi tắt là PTSD,

following their ordeal,

vì những gì họ đã trải qua.

researchers discovered a biological marker

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một đặc điểm về mặt sinh học

of susceptibility to PTSD --

có khả năng dẫn đến chứng PTSD -

an effect that was most pronounced

một tác động được nhắc đến nhiều nhất

in infants whose mothers experienced the catastrophe

đối với những đứa trẻ có mẹ đã trải qua những biến cố

in their third trimester.

trong ba tháng cuối của thai kỳ.

In other words,

Hay nói cách khác,

the mothers with post-traumatic stress syndrome

những người mẹ với chứng rối loạn hậu chấn thương tâm lý

had passed on a vulnerability to the condition

sẽ chuyển tiếp tình trạng dễ tổn thương của mình

to their children while they were still in utero.

vào đứa con trong lúc chúng vẫn còn trong bụng.

Now consider this:

Và bây giờ hãy nghĩ về điều này:

post-traumatic stress syndrome

Chứng rối loạn hậu chấn thương tâm lý

appears to be a reaction to stress gone very wrong,

là một phản ứng sai lệch của cơ thể nhằm chống lại căng thẳng,

causing its victims tremendous unnecessary suffering.

khiến cho nạn nhân phải chịu đựng vô vàn đau đớn một cách không cần thiết.

But there's another way of thinking about PTSD.

Nhưng có một cách nghĩ khác về PTSD.

What looks like pathology to us

Cái hiện tượng mà chúng ta xem như một bệnh lý

may actually be a useful adaptation

đôi khi lại là một sự thích nghi hữu dụng

in some circumstances.

trong một vài trường hợp.

In a particularly dangerous environment,

Nhất là trong một môi trường nguy hiểm,

the characteristic manifestations of PTSD --

những biểu hiện đặc trưng của PTSD --

a hyper-awareness of one's surroundings,

sự chú ý thái quá đến môi trường xung quanh,

a quick-trigger response to danger --

khả năng phản ứng nhanh đối với nguy hiểm --

could save someone's life.

có thể cứu được bản thân người đó.

The notion that the prenatal transmission of PTSD risk is adaptive

Có người cho rằng sự di truyền triệu chứng PTSD từ trong bụng mẹ mang tính thích ứng

is still speculative,

chỉ là suy đoán mà thôi,

but I find it rather poignant.

nhưng tôi cảm thấy ý kiến này tương đối hợp lý.

It would mean that, even before birth,

Nó có nghĩa là, thậm chí trong thời kỳ thai nghén,

mothers are warning their children

những người mẹ đã báo hiệu cho đứa bé

that it's a wild world out there,

rằng ngoài kia là một thế giới dữ dội,

telling them, "Be careful."

họ nói với chúng rằng, "Cẩn thận con nhé."

Let me be clear.

Cho tôi được giải thích thêm.

Fetal origins research is not about blaming women

Nghiên cứu về bào thai không nhằm đổ lỗi cho người mẹ

for what happens during pregnancy.

về những gì xảy ra trong quá trình mang thai,

It's about discovering how best to promote

mà là tìm ra cách tốt nhất để cải thiện

the health and well-being of the next generation.

sức khỏe và thể trạng của thế hệ tiếp theo.

That important effort must include a focus

Nỗ lực quan trọng phải bao gồm việc tập trung

on what fetuses learn

vào quá trình nhận thức của bào thai

during the nine months they spend in the womb.

trong chín tháng ở trong bụng mẹ.

Learning is one of life's most essential activities,

Nhận thức là một trong những hoạt động trọng yếu nhất của con người

and it begins much earlier

và nó bắt đầu ở một giai đoạn sớm hơn nhiều

than we ever imagined.

so với những gì chúng ta từng nghĩ.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

Vỗ tay