Annie Murphy Paul: What we learn before we're born

Tłumaczenie: Iwona Cienciala Korekta: Agata Leśnicka

My subject today is learning.

Moim dzisiejszym tematem jest nauka.

And in that spirit, I want to spring on you all a pop quiz.

I w tym duchu chciałabym zadać wam zagadkę.

Ready?

Gotowi?

When does learning begin?

Kiedy zaczyna się uczenie?

Now as you ponder that question,

Gdy zastanawiacie się nad tym pytaniem,

maybe you're thinking about the first day of preschool

może myślicie o pierwszym dniu

or kindergarten,

w przedszkolu

the first time that kids are in a classroom with a teacher.

albo o pierwszym dniu spedzonym w klasie z nauczycielem.

Or maybe you've called to mind the toddler phase

A może przyszła wam na myśl wczesna faza

when children are learning how to walk and talk

kiedy dzieci uczą się chodzić i mówić

and use a fork.

oraz posługiwać widelcem.

Maybe you've encountered the Zero-to-Three movement,

Może słyszeliście o organizacji Zero-to-Three,

which asserts that the most important years for learning

która twierdzi, że najważniejszymi latami dla nauki

are the earliest ones.

są te najwcześniejsze.

And so your answer to my question would be:

Więc wasza odpowiedź na moje pytanie będzie:

Learning begins at birth.

Nauka rozpoczyna się od urodzenia.

Well today I want to present to you

Otóż dziś pragnę przedstawić wam

an idea that may be surprising

myśl, która może być zaskakująca

and may even seem implausible,

a nawet może wydawać się nieprawdopodobna,

but which is supported by the latest evidence

ale która jest wspierana przez najnowsze dane

from psychology and biology.

z psychologii i biologii.

And that is that some of the most important learning we ever do

Mówi ona o tym, że najistotniejsza dla nas nauka

happens before we're born,

ma miejsce przed naszym urodzeniem,

while we're still in the womb.

gdy jesteśmy jeszcze w łonie matki.

Now I'm a science reporter.

Jestem dziennikarzem naukowym.

I write books and magazine articles.

Piszę książki i artykuły do czasopism.

And I'm also a mother.

Ale jestem także matką.

And those two roles came together for me

I te dwie role spotkały się

in a book that I wrote called "Origins."

w mojej książce zatytłuowanej "Pochodzenie".

"Origins" is a report from the front lines

"Pochodzenie" jest raportem z pierwszej ręki

of an exciting new field

o ekscytującej nowej dziedzinie

called fetal origins.

nazwanej programowaniem płodowym.

Fetal origins is a scientific discipline

Programowanie płodowe jest naukową dyscypliną

that emerged just about two decades ago,

która powstała dopiero około 20 lat temu,

and it's based on the theory

i jest oparta na teorii

that our health and well-being throughout our lives

że nasze zdrowie i dobre samopoczucie

is crucially affected

jest w decydujący sposób determinowane

by the nine months we spend in the womb.

przez dziewięć miesięcy, które spędzamy w łonie matki.

Now this theory was of more than just intellectual interest to me.

Ta teoria była dla mnie czymś więcej niż tylko ciekawostką intelektualną.

I was myself pregnant

Byłam w ciąży

while I was doing the research for the book.

kiedy zbierałam materiały do książki.

And one of the most fascinating insights

I jednym z najbardziej fascynujących spostrzeżeń

I took from this work

jakie wyniosłam z tej pracy

is that we're all learning about the world

jest to, że uczymy sie o świecie

even before we enter it.

jeszcze zanim w niego wkroczymy.

When we hold our babies for the first time,

Kiedy trzymamy nasze dzieci po raz pierwszy

we might imagine that they're clean slates,

wydaje nam się, że są jak czysta kartka papieru,

unmarked by life,

nienaruszone przez życie,

when in fact, they've already been shaped by us

jednak w rzeczywistości zostały już one ukształtowane przez nas

and by the particular world we live in.

i przez ten świat, w którym żyjemy.

Today I want to share with you some of the amazing things

Dziś chcę podzielić się z wami niezwykłymi rzeczami,

that scientists are discovering

które odkrywają naukowcy

about what fetuses learn

o tym czego uczy się płód

while they're still in their mothers' bellies.

podczas gdy ciągle jest w brzuchu matki.

First of all,

Po pierwsze,

they learn the sound of their mothers' voices.

uczy się brzmienia głosu swojej matki.

Because sounds from the outside world

Ponieważ dźwięki ze świata zewnętrznego

have to travel through the mother's abdominal tissue

muszą przejść przez tkankę brzuszną matki

and through the amniotic fluid that surrounds the fetus,

oraz przez płyn owodniowy otaczający płód.

the voices fetuses hear,

Dźwięki które słyszy płód

starting around the fourth month of gestation,

począwszy od około czwartego miesiąca ciąży,

are muted and muffled.

są wyciszone i stłumione.

One researcher says

Jeden z naukowców stwierdził,

that they probably sound a lot like the the voice of Charlie Brown's teacher

że prawdopodobnie brzmią one jak zniekształcony głos nauczycielki Charliego Browna

in the old "Peanuts" cartoon.

ze starej kreskówki "Fistaszki".

But the pregnant woman's own voice

Ale głos ciężarnej kobiety

reverberates through her body,

rozbrzmiewa w jej ciele,

reaching the fetus much more readily.

docierając do płodu z dużo wiekszą łatwością.

And because the fetus is with her all the time,

I ponieważ płód jest z matką cały czas,

it hears her voice a lot.

słyszy często jej głos.

Once the baby's born, it recognizes her voice

Po urodzeniu dziecko rozpoznaje głos matki

and it prefers listening to her voice

i woli jej słuchać

over anyone else's.

niż kogokolwiek innego.

How can we know this?

Skąd to wiemy?

Newborn babies can't do much,

Noworodki niewiele potrafią,

but one thing they're really good at is sucking.

ale rzeczą w której są dobre jest ssanie.

Researchers take advantage of this fact

Naukowcy wykorzystali ten fakt

by rigging up two rubber nipples,

przy użyciu dwóch gumowych sutków,

so that if a baby sucks on one,

kiedy dziecko ssie jeden,

it hears a recording of its mother's voice

słyszy nagrany głos matki

on a pair of headphones,

ze słuchawek,

and if it sucks on the other nipple,

a kiedy ssie drugi sutek,

it hears a recording of a female stranger's voice.

słyszy nagranie głusu obcej kobiety.

Babies quickly show their preference

Dzieci szygko pokazują swoje preferencje

by choosing the first one.

wybierając pierwszy sutek.

Scientists also take advantage of the fact

Naukowcy także wykorzystują fakt,

that babies will slow down their sucking

że dzieci zwalniają ssanie

when something interests them

kiedy coś je zainteresuje

and resume their fast sucking

i wracają do szybkiego ssania

when they get bored.

kiedy to coś je znudzi.

This is how researchers discovered

W ten sposób naukowcy odkryli,

that, after women repeatedly read aloud

że po tym jak kobiety często czytały na głos

a section of Dr. Seuss' "The Cat in the Hat" while they were pregnant,

część książki Dr. Seussa "Kot Prot" będąc w ciąży,

their newborn babies recognized that passage

ich nowonarodzone dzieci rozpoznawały tę część

when they hear it outside the womb.

kiedy słyszały ją później.

My favorite experiment of this kind

Mój ulubiony eksperyment tego typu

is the one that showed that the babies

dowodzi, że dzieci

of women who watched a certain soap opera

kobiet, które oglądały pewien serial

every day during pregnancy

codziennie w trakcie ciąży

recognized the theme song of that show

rozpoznawały piosenkę przewodnią serialu

once they were born.

kiedy się urodziły.

So fetuses are even learning

Więc płód uczy się nawet

about the particular language that's spoken

określonego języka, którym mówi się

in the world that they'll be born into.

w kraju, w kórym się urodzi.

A study published last year

Badanie opublikowane w zeszłym roku

found that from birth, from the moment of birth,

wykazało, że od momentu urodzenia

babies cry in the accent

ton płaczu niemowląt zbliżony jest

of their mother's native language.

do języka ojczystego ich matki.

French babies cry on a rising note

Płacz niemowląt francuskich ma rosnącą linię melodyczną

while German babies end on a falling note,

a płacz dzieci niemieckich ma melodię opadającą,

imitating the melodic contours

imitując kontur melodyczny

of those languages.

tych języków.

Now why would this kind of fetal learning

Dlaczego ten rodzaj nauki płodu

be useful?

miałby być użyteczny?

It may have evolved to aid the baby's survival.

Być może ewoluował by pomóc przetrwać dziecku.

From the moment of birth,

Od momentu urodzenia,

the baby responds most to the voice

niemowlę reaguje najbardziej na głos

of the person who is most likely to care for it --

osoby, która prawdopodobnie najwięcej o nie zadba -

its mother.

swojej matki.

It even makes its cries

Nawet płacze tak

sound like the mother's language,

aby brzmieć podobnie do języka matki,

which may further endear the baby to the mother,

co może spowodować jeszcze większe przywiązanie matki do dziecka

and which may give the baby a head start

a także dać dziecku dobry początek

in the critical task

w krytycznym zadaniu

of learning how to understand and speak

nauki rozumienia i mowy

its native language.

języka ojczystego.

But it's not just sounds

Ale płód uczy się w macicy

that fetuses are learning about in utero.

nie tylko dźwięków.

It's also tastes and smells.

Także smaków i zapachów.

By seven months of gestation,

W siódmym miesiącu ciąży,

the fetus' taste buds are fully developed,

kubki smakowe płodu są w pełni wykształcone,

and its olfactory receptors, which allow it to smell,

a jego receptory węchowe

are functioning.

w pełni funkcjonują.

The flavors of the food a pregnant woman eats

Smak jedzenia, które spożywa ciężarna kobieta

find their way into the amniotic fluid,

dostaje się do wód płodowych,

which is continuously swallowed

które są nieustannie połykane

by the fetus.

przez płód.

Babies seem to remember and prefer these tastes

Niemowlęta wydają się pamiętać i preferować te smaki

once they're out in the world.

po narodzeniu.

In one experiment, a group of pregnant women

W trakcie eksperymentu, grupa ciężarnych kobiet

was asked to drink a lot of carrot juice

poproszona została o picie dużej ilości soku marchwiowego

during their third trimester of pregnancy,

podczas trzeciego trymestru ciąży,

while another group of pregnant women

podczas gdy inna grupa ciężarnych kobiet

drank only water.

piła tylko wodę.

Six months later, the women's infants

Sześć miesięcy później, podano niemowlętom

were offered cereal mixed with carrot juice,

kaszkę pomieszaną z sokiem marchwiowym,

and their facial expressions were observed while they ate it.

i obserwowano ich wyraz twarzy w trakcie jedzenia.

The offspring of the carrot juice drinking women

Dzieci kobiet pijących sok marchwiowy

ate more carrot-flavored cereal,

zjadły więcej kaszki o smaku marchwiowym,

and from the looks of it,

i wyglądało na to,

they seemed to enjoy it more.

że bardziej im ona smakowała.

A sort of French version of this experiment

Francuski odpowiednik tego eksperymentu

was carried out in Dijon, France

został przeprowadzony w Dijon we Francji,

where researchers found

gdzie naukowcy odkryli

that mothers who consumed food and drink

że mamy, które spożywały jedzenie i picie

flavored with licorice-flavored anise during pregnancy

o smaku anyżu w czasie ciąży

showed a preference for anise

wykazywały preferencje do anyżu

on their first day of life,

w pierwszym dniu życia,

and again, when they were tested later,

a także póżniej, podczas testu

on their fourth day of life.

w czwartym dniu ich życia.

Babies whose mothers did not eat anise during pregnancy

Niemowlęta, których mamy nie jadły anyżu w czasie ciąży

showed a reaction that translated roughly as "yuck."

pokazywały reakcję, którą można opisać słowem "fuj".

What this means

Oznacza to, że

is that fetuses are effectively being taught by their mothers

płód jest skutecznie uczony przez matkę

about what is safe and good to eat.

o tym co jest bezpieczne i dobre do jedzenia.

Fetuses are also being taught

Płód dowiaduje się także

about the particular culture that they'll be joining

o określonej kulturze, w której będzie żył

through one of culture's most powerful expressions,

poprzez jeden z jej najistotniejszych przejawów

which is food.

jakim jest jedzenie.

They're being introduced to the characteristic flavors and spices

Płód zapoznaje się z aromatami i przyprawami charakterystycznymi

of their culture's cuisine

dka kuchni jego kultury

even before birth.

nawet przed urodzeniem.

Now it turns out that fetuses are learning even bigger lessons.

Okazuje się, że płód uczy sie jeszcze istotniejszej lekcji.

But before I get to that,

Ale zanim dojdę do tego,

I want to address something that you may be wondering about.

chce powiedzieć o czymś, co może was zastanawiać.

The notion of fetal learning

Pojęcie nauki płodu

may conjure up for you attempts to enrich the fetus --

może wywoływać próby pozytywnego wpływania na rozwój płodu -

like playing Mozart through headphones

poprzez np. puszczanie Mozarta przez słuchawki

placed on a pregnant belly.

położone na brzuchu kobiety ciężarnej.

But actually, the nine-month-long process

Ale w rzeczywistości dziewięciomiesięczny proces

of molding and shaping that goes on in the womb

modelowania i kształtowania, który ma miejsce w łonie

is a lot more visceral and consequential than that.

jest dużo bardziej wewnętrzny i logicznie uzasadniony.

Much of what a pregnant woman encounters in her daily life --

Wiele rzeczy, z którymi kobieta spotyka w swoim codziennym życiu -

the air she breathes,

powietrze którym oddycha,

the food and drink she consumes,

jedzenie i picie, które spożywa,

the chemicals she's exposed to,

substancje chemiczne na które jest narażona,

even the emotions she feels --

nawet emocje które przeżywa -

are shared in some fashion with her fetus.

są dzielone w pewien sposób z płodem.

They make up a mix of influences

Wszystko to stanowi mieszaninę wpływów

as individual and idiosyncratic

tak indywidualnych i specyficznych

as the woman herself.

jak sama kobieta.

The fetus incorporates these offerings

Płód wchłania te dary

into its own body,

we własne ciało,

makes them part of its flesh and blood.

i czyni je częścią swojego ciała i krwi.

And often it does something more.

A często robi jeszcze coś więcej.

It treats these maternal contributions

Traktuje ten wkład matczyny

as information,

jako informację,

as what I like to call biological postcards

którą ja lubię nazywać pocztówkami biologicznymi

from the world outside.

ze świata zewnętrznego.

So what a fetus is learning about in utero

Więc to czego uczy się płód w łonie matki

is not Mozart's "Magic Flute"

to nie "Czarodziejski flet" Mozarta

but answers to questions much more critical to its survival.

ale odpowiedzi na pytania bardziej znaczące dla jego przetrwania.

Will it be born into a world of abundance

Czy urodzi się w świecie obfitości

or scarcity?

czy niedostatku?

Will it be safe and protected,

Czy będzie bezpieczne i chronione,

or will it face constant dangers and threats?

czy też będzie podatne na niebezpieczeństwa i groźby?

Will it live a long, fruitful life

Czy będzie żyło długo i owocnie

or a short, harried one?

czy będzie miało krótkie i zatroskane życie?

The pregnant woman's diet and stress level in particular

Dieta kobiety ciężarnej, a w szczególności jej poziom stresu

provide important clues to prevailing conditions

dostarczają ważnych wskazówek dla określenia panujących warunków,

like a finger lifted to the wind.

podobnie jak palec wyciągnięty do wiatru.

The resulting tuning and tweaking

Wynikająca z tego stymulacja

of a fetus' brain and other organs

mózgu i innych organów płodu

are part of what give us humans

jest częścią tego, co daje nam ludziom

our enormous flexibility,

ogromną elastyczność,

our ability to thrive

zdolność do prosperowania

in a huge variety of environments,

w bardzo różnorodnym środowisku,

from the country to the city,

od wsi do miasta,

from the tundra to the desert.

od tundry do pustyni.

To conclude, I want to tell you two stories

Podsumowując to, chciałabym opowiedzieć państwu dwie historie

about how mothers teach their children about the world

o tym jak mamy uczą swoje dzieci o świecie

even before they're born.

przed ich narodzinami.

In the autumn of 1944,

Jesienią 1944 roku,

the darkest days of World War II,

w czasie najczarniejszych dni II wojny światowej,

German troops blockaded Western Holland,

wojska niemieckie otoczyły zachodnią Holandię,

turning away all shipments of food.

odcinając dostawy jedzenia.

The opening of the Nazi's siege

Po oblężeniu nazistowskim

was followed by one of the harshest winters in decades --

nastąpiła jedna z najcięższych zim dekady -

so cold the water in the canals froze solid.

tak zimna, że woda w kanałach zupełnie zamarzła.

Soon food became scarce,

Wkrótce zaczęło brakować jedzenia,

with many Dutch surviving on just 500 calories a day --

wielu Holendrów spożywało jedynie 500 kalorii dziennie -

a quarter of what they consumed before the war.

jedną czwartą tego, co spożywali przed wojną.

As weeks of deprivation stretched into months,

Gdy tygodnie nędzy przerodziły się w miesiące,

some resorted to eating tulip bulbs.

niektórzy ratowali się jedzeniem cebulek tulipanów.

By the beginning of May,

Z początkiem maja,

the nation's carefully rationed food reserve

starannie wydzielana narodowa rezerwa jedzenia

was completely exhausted.

zupełnie się wyczerpała.

The specter of mass starvation loomed.

Pojawiło się widmo masowego głodu.

And then on May 5th, 1945,

I wtedy, 5 maja 1945 roku,

the siege came to a sudden end

oblężenie się zakończyło

when Holland was liberated

wyzwoleniem Holandii

by the Allies.

przez aliantów.

The "Hunger Winter," as it came to be known,

"Głodowa zima", jak potem została nazwana,

killed some 10,000 people

zabiła około 10,000 ludzi

and weakened thousands more.

i osłabiła wiele tysięcy więcej.

But there was another population that was affected --

Ale także inna populacja została poszkodowana -

the 40,000 fetuses

40,000 płodów

in utero during the siege.

będących w łonach kobiet w czasie oblężenia.

Some of the effects of malnutrition during pregnancy

Niektóre ze skutków niedożywienia w trakcie ciąży

were immediately apparent

były szybko widoczne

in higher rates of stillbirths,

w zwiększonej liczbie poronień,

birth defects, low birth weights

wad wrodzonych, niedowagi u noworodków

and infant mortality.

oraz umieralności niemowląt.

But others wouldn't be discovered for many years.

Ale innych skutków nie odkryto przez wiele lat.

Decades after the "Hunger Winter,"

Kilkadziesiąt lat po "Głodowej zimie,"

researchers documented

naukowcy udokumentowali,

that people whose mothers were pregnant during the siege

że ludzie, których matki były w ciąży w trakcie oblężenia

have more obesity, more diabetes

częściej mają cukrzycę, problemy z otyłością

and more heart disease in later life

i więcej chorób serca w podeszłym wieku,

than individuals who were gestated under normal conditions.

niż osoby rozwijające się w normalnych warunkach.

These individuals' prenatal experience of starvation

Doświadczenie głodu w okresie prenatalnym

seems to have changed their bodies

miało wpływ na organizmy tych osób

in myriad ways.

w wieloraki sposób.

They have higher blood pressure,

Mieli oni wyższe ciśnienie,

poorer cholesterol profiles

gorsze wyniki cholesterolu

and reduced glucose tolerance --

oraz nieprawidłową tolerancję glukozy -

a precursor of diabetes.

co może być wstępem do cukrzycy.

Why would undernutrition in the womb

Dlaczego niedożywienie w łonie matki

result in disease later?

maiałoby skutkować późniejszymi chorobami?

One explanation

Jedynym wyjaśnieniem

is that fetuses are making the best of a bad situation.

jest to, że płód szuka rozwiązania w kryzysowej sytuacji.

When food is scarce,

W czesie niedoboru pożywienia,

they divert nutrients towards the really critical organ, the brain,

przekierowuje składniki odżywcze do podstawowego organu jakim jest mózg,

and away from other organs

a z dala od innych organów

like the heart and liver.

takich jak serce i wątroba.

This keeps the fetus alive in the short-term,

Utrzymuje to płód przy życiu na krótki okres,

but the bill comes due later on in life

ale ma to złe skutki w późniejszym życiu

when those other organs, deprived early on,

kiedy te inne organy, ogołocone wcześniej,

become more susceptible to disease.

stają się bardziej podatne na choroby.

But that may not be all that's going on.

Ale to może nie być wszystko.

It seems that fetuses are taking cues

Wydaje się, że płód odbiera sygnały

from the intrauterine environment

ze środowiska wewnątrzmacicznego

and tailoring their physiology accordingly.

i odpowiednio dostosowuje swoją fizjologię.

They're preparing themselves

Przygotowuje się

for the kind of world they will encounter

do świata, który czeka na niego

on the other side of the womb.

na zewnątrz łona matki.

The fetus adjusts its metabolism

Płód dostosowuje metabolizm

and other physiological processes

i inne procesy fizjologiczne

in anticipation of the environment that awaits it.

oczekując na świat, w który wkroczy.

And the basis of the fetus' prediction

Podstawą dla przewidywań płodu

is what its mother eats.

jest to co je jego matka.

The meals a pregnant woman consumes

Posiłki, które spożywa ciężarna kobieta

constitute a kind of story,

formułują pewnego rodzaju historię,

a fairy tale of abundance

baśń o obfitości

or a grim chronicle of deprivation.

lub ponurą historię o nędzy.

This story imparts information

Historia ta przekazuje informacje,

that the fetus uses

które płód wykorzystuje

to organize its body and its systems --

aby dostosować swoje ciało i jego układy

an adaptation to prevailing circumstances

do istniejących okoliczności

that facilitates its future survival.

umożliwiających mu w przyszłości przetrwanie.

Faced with severely limited resources,

W obliczu bardzo ograniczonych zasobów

a smaller-sized child with reduced energy requirements

mniejsze dziecko mające mniejsze zapotrzebowanie na energię

will, in fact, have a better chance

będzie miało w rzeczywistości lepsze szanse

of living to adulthood.

dożycia dorosłości.

The real trouble comes

Prawdziwy problem pojawia się

when pregnant women are, in a sense, unreliable narrators,

kiedy kobieta w ciąży jest, w pewnym sensie, nierzetelnym narratorem,

when fetuses are led

i kiedy płód

to expect a world of scarcity

spodziewa się świata w niedostatku

and are born instead into a world of plenty.

a zamiast tego rodzi się w świecie obfitości.

This is what happened to the children of the Dutch "Hunger Winter."

Tak właśnie było z dziećmi holenderskiej "Zimy Głodowej".

And their higher rates of obesity,

Ich wyższy wskaźnik otyłości,

diabetes and heart disease

cukrzycy i chorób serca

are the result.

jest tego rezultatem.

Bodies that were built to hang onto every calorie

Dzieci, które rozwijały się w łonie trzymając się kurczowo każdej kalorii

found themselves swimming in the superfluous calories

nagle znalazłazły się w sytuacji, w której jest tych kalorii w nadmiarze

of the post-war Western diet.

w pożywieniu powojennej cywilizacji zachodniej.

The world they had learned about while in utero

Świat, o którym się uczyły przebywając w łonie matki

was not the same

okazał się zupełnie inny

as the world into which they were born.

niż świat, w którym się urodziły.

Here's another story.

Oto inna historia.

At 8:46 a.m. on September 11th, 2001,

11 września 2001 r. o godzinie 8:46,

there were tens of thousands of people

dziesiątki tysięcy ludzi

in the vicinity of the World Trade Center

znajdowało się w pobliżu World Trade Center

in New York --

w Nowym Jorku -

commuters spilling off trains,

pasażerowie wysiadający z pociągów,

waitresses setting tables for the morning rush,

kelnerki szykujące stoły przed porannym ruchem,

brokers already working the phones on Wall Street.

maklerzy przy telefonach na Wall Street.

1,700 of these people were pregnant women.

1,700 z tych ludzi to były kobiety w ciąży.

When the planes struck and the towers collapsed,

Kiedy samoloty uderzyły i wieże runęły,

many of these women experienced the same horrors

wiele z tych kobiet doświadczyło tej samej zgrozy

inflicted on other survivors of the disaster --

co inni ocaleni po katastrofie -

the overwhelming chaos and confusion,

przytłaczający chaos i zdezorientowanie,

the rolling clouds

kłębiące się chmury

of potentially toxic dust and debris,

potencjalnie toksycznego pyłu i gruzu,

the heart-pounding fear for their lives.

wstrząsający strach o swoje życie.

About a year after 9/11,

Około rok po wydarzeniach z 9 września,

researchers examined a group of women

naukowcy przebadali grupę kobiet,

who were pregnant

które były w ciąży

when they were exposed to the World Trade Center attack.

doświadczając ataku na World Trade Center.

In the babies of those women

U dzieci tych kobiet

who developed post-traumatic stress syndrome, or PTSD,

u których zdiagnozowano zespół stresu pourazowego, inaczej PTSD,

following their ordeal,

będący skutkiem ciężkich przeżyć,

researchers discovered a biological marker

badacze odkryli marker biologiczny

of susceptibility to PTSD --

podatności na PTSD.

an effect that was most pronounced

Było to najbardziej widoczne

in infants whose mothers experienced the catastrophe

u niemowląt, których matki doświadczyły katastrofy

in their third trimester.

w trzecim trymestrze ciąży.

In other words,

Innymi słowy

the mothers with post-traumatic stress syndrome

matki z zespołem stresu pourazowego

had passed on a vulnerability to the condition

przekazały podatność na ten stan

to their children while they were still in utero.

swoim dzieciom, kiedy jeszcze były w łonie.

Now consider this:

A teraz rozważmy to:

post-traumatic stress syndrome

zespół stresu pourazowego

appears to be a reaction to stress gone very wrong,

wydaje się być reakcją na stres o dużej sile

causing its victims tremendous unnecessary suffering.

powodujący u poszkodowanych ogromne, niepotrzebne cierpienie.

But there's another way of thinking about PTSD.

Ale istnieje inny sposób myślenia o PTSD.

What looks like pathology to us

Co dla nas wygląda na patologię

may actually be a useful adaptation

może w rzeczywistości być użyteczną adaptacją

in some circumstances.

w pewnych okolicznościach.

In a particularly dangerous environment,

W szczególnie niebezpiecznym środowisku,

the characteristic manifestations of PTSD --

charakterystyczne objawy PTSD -

a hyper-awareness of one's surroundings,

nadmierna świadomość własnego otoczenia,

a quick-trigger response to danger --

szybka reakcja na niebezpieczeństwo -

could save someone's life.

mogą uratować komuś życie.

The notion that the prenatal transmission of PTSD risk is adaptive

Pogląd, że prenatalna transmisja ryzyka PTSD jest adaptacyjna

is still speculative,

jest ciągle dyskusyjny,

but I find it rather poignant.

ale ja uważam że to jest raczej wzruszjące.

It would mean that, even before birth,

Znaczyłoby to, że nawet przed urodzeniem

mothers are warning their children

matki ostrzegają swoje dzieci

that it's a wild world out there,

że wkroczą w trudny świat,

telling them, "Be careful."

mówiąc im, "uważajcie."

Let me be clear.

Mówiąc jaśniej,

Fetal origins research is not about blaming women

programowanie płodowe nie wini kobiet

for what happens during pregnancy.

za to co dzieje się w trakcie ciąży.

It's about discovering how best to promote

Chodzi o odkrywanie, jak najlepiej promować

the health and well-being of the next generation.

zdrowie i dobre samopoczucie następnego pokolenia.

That important effort must include a focus

Ten ważny wysiłek powinien skupiać się

on what fetuses learn

na tym czego uczy się płód

during the nine months they spend in the womb.

w trakcie dziewięciu miesięcy spędzonych w łonie.

Learning is one of life's most essential activities,

Nauka jest jedną z najistotniejszych czynności w życiu,

and it begins much earlier

i rozpoczyna się dużo wcześniej

than we ever imagined.

niż sobie kiedykolwiek wyobrażaliśmy.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)