Ben Goldacre: Battling Bad Science

Ben Goldance: Cuộc chiến chống khoa học gây hại

Translator: nhi luong Reviewer: Duc Nguyen

So I'm a doctor, but I kind of slipped sideways into research,

Tôi vốn là một bác sĩ, nhưng lại chuyển sang làm nghiên cứu

and now I'm an epidemiologist.

và bây giờ tôi là nhà dịch tễ học.

And nobody really knows what epidemiology is.

Thực sự, không ai biết dịch tễ học là gì.

Epidemiology is the science of how we know in the real world

Dịch tễ học là ngành khoa học giúp chúng ta nhận biết trong thế giới thực tế

if something is good for you or bad for you.

điều gì tốt cho bạn hay xấu cho bạn.

And it's best understood through example

Và dịch tễ học được hiểu rõ nhất thông qua thí dụ

as the science of those crazy, wacky newspaper headlines.

khoa học với những tiêu đề điên rồ, quái gở.

And these are just some of the examples.

Và đây là vài ví dụ.

These are from the Daily Mail.

Những ví dụ này lấy từ tờ Daily Mail. Mỗi quốc gia trên thế giới đều có một tờ báo như thế.

Every country in the world has a newspaper like this.

Nó đang tiến hành dự án kì quặc về triết học

It has this bizarre, ongoing philosophical project

nhằm phân chia những thứ vô tri vô giác trên thế giới

of dividing all the inanimate objects in the world

thành những thứ có thể gây ra hoặc ngăn ngừa ung thư.

into the ones that either cause or prevent cancer.

Here are some of the things they said cause cancer:

Vì vậy, đây là một số thứ gần đây người ta cho là gây ung thư:

ly hôn, Wi-Fi, đồ dùng làm vệ sinh và cà phê.

divorce, Wi-Fi, toiletries and coffee.

Còn đây là vài thứ họ cho là ngăn ngừa ung thư:

Some things they say prevent cancer:

vỏ cây, hạt tiêu, cam thảo và cà phê.

crusts, red pepper, licorice and coffee.

Vậy ngay lập tức bạn có thể thấy có nhiều mâu thuẫn.

So you can see there are contradictions.

Cà phê vừa gây ra và vừa ngăn ngừa ung thư

Coffee both causes and prevents cancer.

Và khi quý vị bắt đầu đọc tiếp, quý vị có thể thấy

As you start to read on, you can see

that maybe there's some political valence behind some of this.

có một số vấn đề xung đột đằng sau bài báo này.

For women, housework prevents breast cancer,

Và với phụ nữ, việc nhà ngăn ngừa ung thư vú,

but for men, shopping could make you impotent.

nhưng đối với nam giới, mua sắm có thể làm cho bạn liệt dương.

(Laughter)

Vậy, chúng ta biết cần phải bắt đầu

So we know that we need to start unpicking the science behind this.

làm rõ tính khoa học đằng sau những điều này.

And what I hope to show is that unpicking the evidence behind dodgy claims

Và những gì tôi muốn trình bày

là làm rõ những tuyên bố không đáng tin.

Việc làm rõ bằng chứng đằng sau những báo cáo không đáng tin này

isn't a kind of nasty, carping activity;

không phải là hành động trách cứ ác ý;

it's socially useful.

về mặt xã hội nó có ích,

But it's also an extremely valuable explanatory tool,

nó còn có giá trị

như một công cụ chú giải.

because real science is about critically appraising the evidence

Bởi vì khoa học thực sự là về

xem xét các bằng chứng cho luận điểm của ai đó.

for somebody else's position.

Đó là những gì diễn ra trong các tạp chí chuyên ngành,

That's what happens in academic journals,

trong các hội thảo hàn lâm.

it's what happens at academic conferences --

Phiên họp vấn đáp đưa ra những thông tin sau một cuộc giải phẫu

the Q&A session after a postdoc presents data is often a bloodbath.

thường là một cuộc tắm máu.

And nobody minds that; we actively welcome it.

Chả có ai quan tâm điều đó. Nhưng chúng ta chủ động tiếp nhận nó.

It's like a consenting intellectual S&M activity.

Giống như việc chấp nhận một hoạt động bạo dâm trí óc.

(Laughter)

Vậy, những gì tôi sắp trình bày

So what I'm going to show you is all of the main things,

là tất cả những điểm chính

trong nguyên tắc của tôi --

all of the main features of my discipline, evidence-based medicine.

y học dựa vào chứng cứ

And I will talk you through all of these and demonstrate how they work,

Tôi sẽ nói chuyện với quý vị

và chứng minh cách chúng hoạt động,

exclusively using examples of people getting stuff wrong.

thông qua ví dụ của những người đang mắc sai lầm.

We'll start with the absolute weakest form of evidence known to man,

Bây giờ, chúng ta bắt đầu với loại chứng cứ dễ bị đánh bại nhất quen thuộc với con người,

và đó là quyền lực.

and that is authority.

Trong khoa học, chúng tôi không quan tâm có bao nhiêu từ trong tên của bạn

In science, we don't care how many letters you have after your name --

Trong khoa học, chúng tôi muốn biết lý do khiến bạn tin vào một cái gì đó.

we want to know what your reasons are for believing something.

Làm thế nào bạn biết nó tốt cho chúng ta

How do you know that something is good for us or bad for us?

hay có hại cho chúng ta?

But we're also unimpressed by authority because it's so easy to contrive.

Nhưng chúng tôi cũng không bị lay động trước quyền lực,

vì nó quá dễ đoán.

This is somebody called Dr. Gillian McKeith, PhD,

Đây là người được mệnh danh là bác sĩ, tiến sĩ Gollian McKeith,

hay chính xác hơn, Gillian McKeith.

or, to give her full medical title, Gillian McKeith.

(Tiếng cười)

(Laughter)

Mỗi nước đều có những người thế này.

Again, every country has somebody like this.

Bà ấy là quân sư về ăn kiêng trên tivi.

She is our TV diet guru.

She has five series of prime-time television,

Bà ấy có 5 chương trình giờ cao điểm,

giving out very lavish and exotic health advice.

đưa ra rất nhiều lời khuyên kì lạ về sức khỏe.

She, it turns out, has a non-accredited correspondence course PhD

Hóa ra, bà ấy có một cái bằng tiến sĩ hàm thụ không chính thức

đâu đó ở Mỹ.

from somewhere in America.

She also boasts that she's a certified professional member

Bà ấy cũng khoe rằng mình là chuyên gia được chứng nhận

của Hội cố vấn dinh dưỡng Hoa Kỳ,

of the American Association of Nutritional Consultants,

nghe có vẻ thú vị và hấp dẫn.

which sounds very glamorous; you get a certificate.

Bạn có 1 cái bằng và tất cả mọi thứ.

This one belongs to my dead cat, Hettie. She was a horrible cat.

Cái này là của con mèo đã chết của tôi, Hetti. Nó là một con mèo kinh khủng.

Bạn chỉ cần vào một trang web, điền vào mẫu,

You go to the website, fill out the form,

trả 60 đô, và nó sẽ đến bưu điện.

give them $60, it arrives in the post.

Ngày nay, đó không phải là lý do duy nhất khiến chúng ta nghĩ người này là một kẻ khờ.

That's not the only reason we think this person is an idiot.

Bà ấy đi ra và nói những điều như

She also says things like eat lots of dark green leaves,

bạn nên ăn nhiều lá xanh,

they contain chlorophyll and really oxygenate your blood.

bởi vì nó chứa nhiều chất diệp lục và nó sẽ làm tăng lượng oxi trong máu của bạn

Và những ai đã từng học sinh học nên nhớ rằng

And anybody who's done school biology remembers

chất diệp lục và lạp lục

that chlorophyll and chloroplasts only make oxygen in sunlight,

chỉ tạo ra oxi trong ánh nắng mặt trời,

and it's quite dark in your bowels after you've eaten spinach.

và nó hoàn toàn tối đen trong ruột sau khi bạn ăn rau bi-na.

Tiếp theo, chúng ta cần có khoa học đúng, chứng cứ đúng.

Next, we need proper science, proper evidence.

So: "Red wine can help prevent breast cancer."

Vậy, "Rượu van đỏ có thể giúp ngăn ngừa ung thư vú".

Đây là tựa đề từ tờ Daily Telegraph ở Vương quốc Anh.

This is a headline from The Daily Telegraph in the UK.

"Một ly rượu van đỏ mỗi ngày có thể ngăn ngừa ung thư vú"

"A glass of red wine a day could help prevent breast cancer."

Như vậy là bạn đi và thấy bài báo này, và những gì bạn tìm được

So you find this paper, and find that it is a real piece of science.

thực sự là một mẩu tin khoa học .

It's a description of the changes in the behavior of one enzyme

Nó mô tả về những thay đổi của một enzim

when you drip a chemical extracted from some red grape skin

khi bạn nhỏ một giọt hóa chất chiết xuất từ vỏ nho màu đỏ

vào vài tế bào ung thư

onto some cancer cells

in a dish on a bench in a laboratory somewhere.

trên một cái đĩa đặt trên ghế băng trong một phòng thí nghiệm nào đó.

And that's a really useful thing to describe in a scientific paper.

Và đó thực sự là thứ hữu ích để mô tả

trong một bài báo khoa học,

But on the question of your own personal risk of getting breast cancer

nhưng với câu hỏi về nguy cơ

mắc bệnh ung thư vú nếu bạn uống rượu vang đỏ

if you drink red wine,

nó sẽ không nói với bạn điều gì cả.

it tells you absolutely bugger all.

Thực sự, nguy cơ ung thư vú của bạn

Actually, it turns out that your risk of breast cancer

tăng dần dần

increases slightly with every amount of alcohol you drink.

với mỗi lượng cồn mà bạn uống.

So what we want are studies in real human people.

Vì thế chúng ta cần những nghiên cứu trên người thật.

And here's another example.

Và đây là một ví dụ khác.

This is from Britain's "leading" diet nutritionist in the Daily Mirror,

Đây là từ nhà ăn kiêng và dinh dưỡng hàng đầu nước Anh trong tờ Daily Mirror,

tờ báo bán chạy đứng thứ hai của chúng ta.

our second-biggest selling newspaper.

"Vào năm 2001, một cuộc nghiên cứu

"An Australian study in 2001 found that olive oil,

đã chỉ ra rằng dầu ô-liu khi kết hợp với rau quả và các hạt đậu

in combination with fruits, vegetables and pulses,

sẽ tạo ra khả năng bảo vệ vừa phải chống nhăn da".

offers measurable protection against skin wrinklings,"

Sau đó họ cho bạn lời khuyên:

and give the advice:

"Nếu bạn dùng dầu ô-liu với rau sống, bạn sẽ có ít nếp nhăn hơn".

"If you eat olive oil and vegetables, you'll have fewer wrinkles."

Và họ rất sẵn lòng nói cho bạn cách tìm bài báo đó.

They helpfully tell you how to find the paper,

Vì thế bạn đi tìm bài báo, và những gì bạn tìm được là một bài nghiên cứu quan sát

and what you find is an observational study.

Rõ ràng là không ai có thể

Obviously, nobody has been able to go back to 1930,

trở lại thời điểm năm 1930,

tập trung những người được sinh ra trong nhóm sản phụ lại

get all the people born in one maternity unit,

and half of them eat lots of fruit and veg and olive oil,

và một nửa trong số họ ăn nhiều rau quả với dầu ô liu

và một nửa ăn đồ ăn nhanh McDonald's,

half of them eat McDonald's,

and then we see how many wrinkles you've got later.

sau đó, đếm xem bạn có bao nhiêu nếp nhăn.

Bạn phải ghi nhanh bây giờ họ như thế nào.

You have to take a snapshot of how people are now.

Và tất nhiên những gì bạn tìm được là

And what you find is, of course:

người ăn rau quả với dầu ôliu có ít nếp nhăn hơn.

people who eat veg and olive oil have fewer wrinkles.

But that's because people who eat fruit and veg and olive oil are freaks --

Nhưng đó là vì những người mà ăn rau quả và dầu ô-liu,

họ kì dị, họ bất thường, họ giống bạn;

they're not normal, they're like you; they come to events like this.

họ đến với những sự kiện này.

(Laughter)

Họ là người bề trên, họ giàu có, có thể họ ít làm việc ở bên ngoài hơn,

They're posh, they're wealthy, less likely to have outdoor jobs,

có thể họ ít phải lao động tay chân hơn,

less likely to do manual labor,

they have better social support, are less likely to smoke;

họ có trợ cấp xã hội tốt hơn, có thể họ ít hút thuốc hơn

như vậy, vì một loạt những lý do đan xen

for a host of fascinating, interlocking

về văn hóa, chính trị, xã hội,

social, political and cultural reasons,

họ có thể có ít nếp nhăn hơn.

they're less likely to have wrinkles.

Điều đó không có nghĩa là do rau và dầu ô liu.

That doesn't mean it's the vegetables or olive oil.

(Tiếng cười)

(Laughter)

Vì vậy, lý tưởng nhất, những gì bạn muốn làm là thử nghiệm.

So ideally, what you want to do is a trial.

People think they're familiar with the idea of a trial.

Và mọi người rằng nghĩ họ rất quen thuộc với khái niệm thử nghiệm.

Những thử nghiệm đã quá cũ. Cuộc thử nghiệm đầu tiên là trong Kinh thánh -- Daniel 1:12.

Trials are old; the first one was in the Bible, Daniel 1:12.

Rất dễ hiểu, bạn lấy một nhóm người, chia họ ra hai nửa,

It's straightforward: take a bunch of people, split them in half,

bạn đối xử nhóm này theo cách này, nhóm khác theo cách khác,

treat one group one way, the other group, the other way.

và sau một thời gian ngắn, bạn theo dõi họ

A while later, you see what happened to each of them.

và quan sát những gì xảy ra đối với mỗi người.

Vậy, tôi sẽ nói cho bạn về một thí nghiệm,

I'm going to tell you about one trial,

mà có thể đó là thí nghiệm được ghi chép tốt nhất

which is probably the most well-reported trial

trong các phương tiện truyền thông Anh suốt hơn thập kỷ qua.

in the UK news media over the past decade.

Đây là thí nghiệm về những viên dầu cá.

This is the trial of fish oil pills.

Và kết luận là dầu cá làm cải thiện hành vi và thành tích học tập

The claim: fish oil pills improve school performance and behavior

của những trẻ bình thường

in mainstream children.

Họ còn nói: "Chúng tôi vừa làm một thí nghiệm

They said, "We did a trial.

All the previous ones were positive, this one will be too."

Tất cả các thí nghiệm trước đây đều tích cực, và chúng tôi biết thí nghiệm này cũng sẽ như vậy."

Vấn đề đó nên được cảnh báo thường xuyên

That should ring alarm bells:

Vì bạn đã biết kết quả của cuộc thí nghiệm thì bạn không nên làm thí nghiệm đó.

if you know the answer to your trial, you shouldn't be doing one.

Hoặc là bạn phác họa nó,

Either you've rigged it by design,

or you've got enough data so there's no need to randomize people anymore.

hoặc bạn thu thập dữ liệu, do đó không cần phải chọn người ngẫu nhiên nữa

Vậy đây là những gì người ta định làm trong thí nghiệm.

So this is what they were going to do in their trial:

They were taking 3,000 children,

Họ có 3000 đứa trẻ,

they were going to give them these huge fish oil pills, six of them a day,

họ cho chúng những viên dầu cá lớn,

6 viên mỗi ngày

and then, a year later, measure their school exam performance

và một năm sau, họ đánh giá kết quả học tập ở trường của chúng

and compare their performance

và so sánh kết quả học tập đó

against what they predicted their exam performance would have been

với những gì mà họ dự đoán kết quả học tập sẽ đạt được

khi chúng không có những viên dầu cá đó.

if they hadn't had the pills.

Now, can anybody spot a flaw in this design?

Bây giờ có ai tìm lỗ hổng trong thử nghiệm này?

(Laughter)

Không có vị giáo sư nào chuyên về phương pháp thí nghiệm lâm sàn nào

And no professors of clinical trial methodology

are allowed to answer this question.

được quyền trả lời câu hỏi này

So there's no control group.

Do đó, dù không có sự kiểm soát hay nhóm kiểm soát nào

But that sounds really techie, right? That's a technical term.

nhưng nghe có vẻ chuyên nghiệp.

Đó là một thuật ngữ chuyên môn.

The kids got the pills, and their performance improved.

Những đứa trẻ có thuốc, thì kết quả của chúng được cải thiện.

What else could it possibly be if it wasn't the pills?

Nó có thể là gì khác nếu như đó không phải là do những viên thuốc?

Chúng lớn hơn. Chúng ta đều trưởng thành qua thời gian.

They got older; we all develop over time.

And of course, there's the placebo effect,

Và tất nhiên, cũng có sự ảnh hưởng của giả dược.

one of the most fascinating things in the whole of medicine.

Ảnh hưởng của giả dược là một trong những điều tuyệt vời nhất trong nền y học.

Không hẳn chỉ việc dùng thuốc, thì thành tích và cơn đau của bạn sẽ trở nên tốt hơn.

It's not just taking a pill and performance or pain improving;

Đó là do những niềm tin và mong đợi của bạn.

it's about our beliefs and expectations, the cultural meaning of a treatment.

Đó là ý nghĩa văn hóa của trị liệu.

Và nó được chúng minh trong phần lớn các cuộc nghiên cứu lý thú

And this has been demonstrated in a whole raft of fascinating studies

so sánh giả dược này với giả dược khác.

comparing one kind of placebo against another.

So we know, for example,

Vì thế, ví dụ, ta biết rằng 2 viên thuốc bằng đường mỗi ngày

that two sugar pills a day are a more effective treatment

là cách trị liệu có hiệu quả hơn để loại bỏ bệnh loét dạ dày

for gastric ulcers

hơn so với một viên thuốc đường.

than one sugar pill.

Hai viên thuốc đường sẽ đánh bại một viên thuốc đường mỗi ngày.

Two sugar pills a day beats one a day.

Và đó là một phát hiện thái quá và vô lý, nhưng đó là sự thật.

That's an outrageous and ridiculous finding, but it's true.

We know from three different studies on three different types of pain

Chúng ta biết từ ba nghiên cứu khác nhau với ba loại cơn đau khác nhau

rằng truyền dịch là một phương pháp giảm đau hiệu quả hơn

that a saltwater injection is a more effective treatment

so với dùng thuốc đường, uống một viên thuốc giả không có thuốc trong đó --

than a sugar pill, a dummy pill with no medicine in it,

not because the injection or pills do anything physically to the body,

không phải vì việc tiêm thuốc hay những viên thuốc làm gì đối với cở thể,

but because an injection feels like a much more dramatic intervention.

mà bởi vì tiêm thuốc tạo một cảm giác giống như tạo ra sự can thiệp lớn hơn.

Vì vậy, chúng ta biết rằng niềm tin và sự kỳ vọng

So we know that our beliefs and expectations can be manipulated,

có thể bị ngụy tạo,

which is why we do trials where we control against a placebo,

là lý do khiến chúng ta làm thử nghiệm

ở nơi mà chúng ta kiểm tra giả dược --

where one half of the people get the real treatment,

nơi mà một nửa số người được điều trị thực sự

and the other half get placebo.

và một nửa khác dùng giả dược.

But that's not enough.

Nhưng điều đó vẫn chưa đủ.

What I've just shown you are examples

Những gì tôi đã trình bày là những ví dụ bằng những cách rất đơn giản và dễ hiểu

of the very simple and straightforward ways

mà các nhà báo và người bán rong thuốc bổ sung dinh dưỡng

that journalists and food supplement pill peddlers and naturopaths

và những nhà trị liệu dựa vào thiên nhiên

can distort evidence for their own purposes.

có thể bóp méo bằng chứng vì mục đích riêng.

What I find really fascinating

Những gì tôi cảm thấy thực sự thú vị

is that the pharmaceutical industry uses exactly the same kinds

là ngành công nghiệp dược phẩm

sử dụng chính xác các loại thủ thuật và các thiết bị,

of tricks and devices,

nhưng phức tạp hơn một chút,

but slightly more sophisticated versions of them,

in order to distort the evidence they give to doctors and patients,

để xuyên tạc bằng chứng mà họ cung cấp cho các bác sĩ và bệnh nhân,

mà chúng ta dùng để đưa ra những quyết định quan trọng.

and which we use to make vitally important decisions.

So firstly, trials against placebo:

Vì vậy, trước hết là những thử nghiệm chống lại giả dược:

mọi người nghĩ rằng họ biết là một thử nghiệm

everybody thinks a trial should be a comparison

nên được so sánh các loại thuốc mới ra chống lại giả dược.

of your new drug against placebo.

Nhưng trên thực tế điều đó sai trong nhiều tình huống.

But in a lot of situations that's wrong;

Bởi vì hiện nay chúng ta đã có sẵn phương pháp điều trị rất tốt,

often, we already have a good treatment currently available.

vì vậy chúng ta không muốn biết rằng cách điều trị mới

So we don't want to know that your alternative new treatment

tốt hơn so với không có gì.

is better than nothing,

Chúng ta muốn biết rằng đó là cách điều trị tốt nhất hiện nay mà chúng ta có.

but that it's better than the best available treatment we have.

Tuy nhiên, hết lần này đến lần khác, bạn vẫn thấy người ta làm thử nghiệm

And yet, repeatedly, you consistently see people doing trials

vẫn chống lại giả dược.

still against placebo.

And you can get licensed to bring your drug to market

Và bạn có thể nhận được giấy phép để mang thuốc ra thị trường

with only data showing that it's better than nothing,

với những thông tin cho thấy thà có còn hơn không,

mà vô dụng đối với một bác sĩ như tôi khi phải đưa ra quyết định.

which is useless for a doctor like me trying to make a decision.

Nhưng đó không phải là cách duy nhất mà bạn có thể bóp méo dữ liệu

But that's not the only way you can rig your data.

Bạn còn có thể bóp méo dữ liệu

You can also rig your data

bằng cách tạo ra thứ để bạn phân biệt thuốc mới với

by making the thing you compare your new drug against

rác rưởi thực sự.

really rubbish.

You can give the competing drug in too low a dose,

Bạn có thể đưa ra loại thuốc có tính cạnh tranh với liều lượng rất nhỏ,

để mọi người không được điều trị đúng cách.

so people aren't properly treated.

Bạn có thể cung cấp cho các loại thuốc có tính cạnh tranh với một liều lượng cao,

You can give the competing drug in too high a dose,

để mọi người chịu những tác dụng phụ.

so people get side effects.

And this is exactly what happened

Và đây đúng là những gì đã xảy ra

with antipsychotic medication for schizophrenia.

đối với thuốc làm giảm rối loạn thần kinh để trị chứng tâm thần phân liệt.

Twenty years ago, a new generation of antipsychotic drugs were brought in;

Cách đây 20 năm, một thế hệ thuốc chống loạn thần mới đã được đưa ra

và hứa hẹn rằng chúng sẽ có ít tác dụng phụ hơn.

the promise was they would have fewer side effects.

Vì vậy, người ta bắt đầu làm thử nghiệm các loại thuốc mới này

So people set about doing trials of the new drugs against the old drugs.

để chống lại các loại thuốc cũ,

But they gave the old drugs in ridiculously high doses:

nhưng họ đã sử dụng thuốc cũ với liều lượng cao một cách lố bịch --

20 mg dược phẩm tổng hợp một ngày.

20 milligrams a day of haloperidol.

Và đó là một kết luận đã được dự tính trước,

And it's a foregone conclusion if you give a drug at that high a dose,

nếu bạn đưa ra thuốc với liều cao

it will have more side effects, and your new drug will look better.

nó sẽ có tác dụng phụ nhiều hơn và loại thuốc mới của bạn trông có vẻ tốt hơn.

Cách đây 10 năm, lịch sử lại lặp lại một cách thú vị,

Ten years ago, history repeated itself,

khi thuốc risperidone, loại thuốc đầu tiên của thế hệ thuốc chống loạn thần mới,

when risperidone, the first of the new-generation antipsychotic drugs,

bị lộ bản quyền, vậy là bất cứ ai cũng có thể sao chép lại.

came off copyright, so anybody could make copies.

Everybody wanted to show their drug was better than risperidone,

Mọi người đều muốn khoe thuốc của họ tốt hơn so với risperidone,

vì thế bạn thấy một loạt các thử nghiệm so sánh thuốc chống loạn thần mới

so you see trials comparing new antipsychotic drugs

chống lại thuốc risperidone với tám mg một ngày.

against risperidone at eight milligrams a day.

Một lần nữa, nó không phải một đơn thuốc vô lý, bất hợp pháp

Again, not an insane dose, not an illegal dose,

nhưng quá cao so với mức bình thường.

but very much at the high end of normal.

Vì vậy, bạn khiến cho thuốc của bạn trông tốt hơn.

So you're bound to make your new drug look better.

Và không phải ngạc nhiên khi nhìn chung,

And so it's no surprise that overall,

industry-funded trials are four times more likely

những thử nghiệm được hỗ trợ công nghệ

có thể cho kết quả tích cực cao gấp 4 lần

to give a positive result

than independently sponsored trials.

so với những thử nghiệm tự bỏ tiền ra.

But -- and it's a big but --

Nhưng - đó là một chữ nhưng lớn

(Laughter)

(Tiếng cười)

hóa ra,

it turns out,

when you look at the methods used by industry-funded trials,

khi bạn nhìn các phương pháp của các thử nghiệm do công nghiệp y dược tài trợ,

chúng thật sự tốt hơn nhiều

that they're actually better than independently sponsored trials.

so với những thử nghiệm tự tài trợ.

And yet, they always manage to get the result that they want.

Tuy nhiên, họ luôn đạt kết quả mà họ muốn.

So how does this work?

Vậy việc này là thế nào ?

(Laughter)

Làm thế nào chúng ta có thể giải thích hiện tượng lạ này?

How can we explain this strange phenomenon?

Well, it turns out that what happens

Hóa ra những gì đã xảy ra

is the negative data goes missing in action;

là những thông tin tiêu cực đều đã mất tích

it's withheld from doctors and patients.

nó được giấu kín khỏi các bác sĩ và các bệnh nhân.

And this is the most important aspect of the whole story.

Và đây là phần quan trọng nhất của toàn câu chuyện.

Nó là đỉnh cao của bằng chứng.

It's at the top of the pyramid of evidence.

Chúng ta cần phải có tất cả dữ liệu từ cuộc điều trị đặc biệt

We need to have all of the data on a particular treatment

để biết nó có thật sự đạt hiệu quả hay không.

to know whether or not it really is effective.

Và đây là 2 cách mà bạn có thể phát hiện

There are two different ways you can spot whether some data has gone missing.

một số dữ liệu đã bị mất tích hay không.

Bạn có thể sử dụng các số liệu thống kê hay những mẩu chuyện.

You can use statistics or you can use stories.

I prefer statistics, so that's what I'll do first.

Riêng tôi, tôi thích số liệu thống kê hơn, vị vậy, đó là những gì tôi sẽ nói trước.

This is a funnel plot.

Đây là biểu đồ phân tích tổng hợp.

A funnel plot is a very clever way of spotting

Và biểu đồ phân tích tổng hợp là cách phát hiện thông minh

if small negative trials have disappeared, have gone missing in action.

nếu những tư liệu tiêu cực biến mất, bị mất tích.

This is a graph of all of the trials done on a particular treatment.

Đây là biểu đồ của tất cả các cuộc thử nghiệm

đã được thực hiện dựa trên một cuộc điều trị đặt biệt.

As you go up towards the top of the graph,

Và khi các bạn hướng lên trên đỉnh của biểu đồ,

what you see is each dot is a trial.

những gì bạn thấy là mỗi chấm nhỏ là một thử nghiệm.

As you go up, those are bigger trials, so they've got less error;

Khi bạn nhìn lên, những cái chấm đó là những thử nghiệm lớn hơn, vì thế nó ít mắc lỗi hơn.

they're less likely to be randomly false positives or negatives.

Cho nên chúng có ít những kết quả dương tính, âm tính sai một cách tùy tiện.

So they all cluster together.

Do đó chugs bó lại với nhau.

The big trials are closer to the true answer.

Những thử nghiệm lớn này gần với đáp án đúng.

Then as you go further down at the bottom,

Sau đó đi xa hơn xuống phía dưới,

what you can see is, on this side, spurious false negatives,

những gì bạn thấy ở phía trên bên này là những kết quả âm tính sai,

and over on this side, spurious false positives.

và phía trên bên này là những kết quả dương tính sai.

Nếu có sự thiếu khách quan nguồn dữ liệu,

If there is publication bias,

nếu những thử nghiệm âm tính nhỏ biến mất,

if small negative trials have gone missing in action,

you can see it on one of these graphs.

bạn có thể thấy nó trên một trong số các biểu đồ này.

So you see here that the small negative trials

Vậy bạn có thể thấy ở đây, những thử nghiệm âm tính nhỏ này

that should be on the bottom left have disappeared.

nên ở phía dưới bên trái đã không xuất hiện.

Đây là biểu đồ chứng minh sự thiếu khách quan nguồn dữ liệu

This is a graph demonstrating the presence of publication bias

trong các nghiên cứu về sự thiếu khách quan nguồn dữ liệu.

in studies of publication bias.

Và tôi cho rằng đó là lời nói đùa hài hước nhất về dịch tễ học

And I think that's the funniest epidemiology joke you will ever hear.

từng được nghe

(Laughter)

Rằng làm thế nào để chứng minh điều đó theo số liệu thống kê,

That's how you can prove it statistically.

nhưng còn theo các câu chuyện thì sao?

But what about stories?

Well, they're heinous, they really are.

À, chúng cực kì tàn ác, thực sự là vậy.

This is a drug called reboxetine.

Đây là một loại thuốc gọi là reboxetine.

This is a drug which I, myself, have prescribed to patients.

Đây là thuốc mà tự tay tôi đã kê đơn cho các bệnh nhân.

Và tôi là một bác sĩ đam mê các hoạt động trí não.

And I'm a very nerdy doctor.

I hope I go out of my way

Tôi hy vọng tôi cố gắng đi ra khỏi chuyên môn của mình để cố đọc và hiểu các tài liệu.

to try and read and understand all the literature.

Tôi đọc các thử nghiệm về điều này.Tất cả đều tích cực. Tất cả đều được thực hiện tốt..

I read the trials on this.

They were all positive, all well-conducted.

Tôi không tìm thấy lỗi.

I found no flaw.

Thật không may, hóa ra

Unfortunately, it turned out, that many of these trials were withheld.

rất nhiều trong số những thử nghiệm này bị che giấu.

In fact, 76 percent of all of the trials that were done on this drug

Thực sự, có 76%

trong tất cả các thử nghiệm được thực hiện với loại thuốc này

bị giấu kín khỏi các bác sĩ và bệnh nhân.

were withheld from doctors and patients.

Giờ đây nếu bạn nghĩ về nó,

Now if you think about it,

if I tossed a coin a hundred times,

nếu tôi tung đồng xu 100 lần,

and I'm allowed to withhold from you the answers half the times,

và tôi có quyền giữu kín với bạn

các đáp án trong một nửa số lần

then I can convince you that I have a coin with two heads.

sau đó tôi có thể thuyết phục bạn

rằng tôi có một đồng xu hai mặt.

If we remove half of the data,

Nếu chúng ta bỏ một nửa dữ liệu,

we can never know what the true effect size of these medicines is.

chúng ta không bao giờ biết được hiệu quả thực sự của những viên thuốc này là gì.

Và đây không phải là một vấn đề riêng biệt.

And this is not an isolated story.

Khoảng một nửa trong tất cả các dữ liệu thử nghiệm về thuốc chống suy nhược đã bị giữ kín.

Around half of all of the trial data on antidepressants has been withheld,

nhưng nó đi xa hơn.

but it goes way beyond that.

The Nordic Cochrane Group were trying to get ahold of the data on that

Tập đoàn Cochrane ở Bắc Âu đã cố gắng giữ lại các dữ liệu đó

để gộp chúng lại với nhau.

to bring it all together.

Các tập đoàn Cochrane là tổ chức hợp tác quốc tế phi lợi nhuận

The Cochrane Groups are an international nonprofit collaboration

đã đưa ra bài phê bình hệ thống về tất cả các dữ liệu đã được trình diện.

that produce systematic reviews

of all of the data that has ever been shown.

Và họ cần phải tiếp cận với tất cả các dữ liệu từ thử nghiệm.

And they need to have access to all of the trial data.

Tuy nhiên, các công ty giữ tư liệu đó,

But the companies withheld that data from them.

So did the European Medicines Agency --

và Cơ quan y tế châu Âu cũng làm vậy

trong ba năm liền.

for three years.

This is a problem that is currently lacking a solution.

Đây là vấn đề đang thiếu một giải pháp.

And to show how big it goes, this is a drug called Tamiflu,

Và để chỉ rõ nó lớn thế nào,

which governments around the world

thì đây là một loại thuốc gọi là Tamiflu,

have spent billions and billions of dollars on.

mà các chính phủ trên thế giới đã chi hàng tỷ hàng tỷ đô la.

Họ bỏ tiền ra với cam đoan

And they spend that money on the promise that this is a drug

đây là một loại thuốc sẽ làm giảm tỷ lệ

which will reduce the rate of complications with flu.

biến chứng bệnh cúm.

Chúng ta đã có dữ liệu

We already have the data

showing it reduces the duration of your flu by a few hours.

cho thấy nó sẽ làm giảm thời gian bệnh cúm của bạn trong vài giờ.

Nhưng tôi thực sự không quan tâm điều đó. Chính phủ không quan tâm điều đó.

But I don't care about that, governments don't care.

Tôi rất tiếc nếu bạn bị cúm, tôi biết là nó kinh khủng,

I'm sorry if you have the flu, I know it's horrible,

nhưng chúng tôi sẽ không chi hàng tỷ đô la

but we're not going to spend billions of dollars

chỉ để giảm thời gian các triệu chứng cúm của bạn

trying to reduce the duration of your flu symptoms by half a day.

trong nửa ngày.

We prescribe these drugs.

Chúng tôi kê đơn những loại thuốc này, chúng tôi dự trữ nó cho những trường hợp khẩn cấp

We stockpile them for emergencies

với suy nghĩ rằng chúng sẽ làm giảm số lượng biến chứng,

on the understanding they'll reduce the number of complications,

đó là viêm phổi và đó là cái chết.

which means pneumonia and death.

Các tập đoàn Cochrane về bệnh truyền nhiễm có trụ sở tại Ý

The infectious diseases Cochrane Group, which are based in Italy,

đã cố gắng để thu thập

has been trying to get the full data in a usable form

đầy đủ dữ liệu hữu dụng ra khỏi các công ty dược phẩm

out of the drug companies,

để họ có thể đưa ra kết luận đầy đủ

so they can make a full decision

about whether this drug is effective or not,

về việc thuốc này có hiệu quả hay không,

and they've not been able to get that information.

và họ không thể nhận được thông tin đó.

This is undoubtedly the single biggest ethical problem

Không còn nghi ngờ gì nữa,

đây đơn giản là vấn đề đạo đức lớn nhất

facing medicine today.

đang đối mặt với y học hiện nay.

Chúng ta không thể đưa ra quyết định

We cannot make decisions in the absence of all of the information.

khi thiếu tất cả các thông tin.

So it's a little bit difficult from there

Cho nên, từ đó có chút khó khăn

to spin in some kind of positive conclusion.

để đưa ra vài câu kết luận tích cực.

Nhưng tôi phải nói điều này:

But I would say this:

I think that sunlight

Tôi nghĩ rằng ánh nắng

is the best disinfectant.

là chất diệt vi khuẩn tốt nhất.

Mọi vấn đề đang diễn ra với cái nhìn đơn điệu,

All of these things are happening in plain sight,

and they're all protected by a force field of tediousness.

và chúng được che mắt

bởi một phạm vi ảnh hưởng nhàm chán.

And I think, with all of the problems in science,

Tôi nghĩ rằng, với tất cả những vấn đề trong khoa học,

một trong những điều tốt nhất mà chúng ta có thể làm

one of the best things that we can do

is to lift up the lid, finger around at the mechanics

là phơi bày sự thật,

chỉ tay vào quy trình và quan sát kĩ.

and peer in.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

Thank you very much.

(Applause)

(Vỗ tay)