Eric Berlow: Simplifying complexity

Cách mà sự phức tạp trở thành đơn giản

Translator: Tuyet Tran Reviewer: Van Vu

Do you ever feel completely overwhelmed

Có bao giờ bạn cảm thấy hoàn toàn bị quá tải

when you're faced with a complex problem?

khi phải đối mặt với một vấn đề phức tạp?

Well, I hope to change that in less than three minutes.

Vậy thì tôi hy vọng có thể thay đổi được điều này trong ít hơn ba phút

So, I hope to convince you that complex

Tôi hy vọng sẽ thuyết phục được bạn rằng

doesn't always equal complicated.

sự phức tạp không phải bao giờ cũng đồng nghĩa với rắc rối

So for me, a well-crafted baguette, fresh out of the oven,

Và với tôi, một ổ bánh mì thủ công ngon lành vừa mới ra lò

is complex,

là phức tạp,

but a curry onion green olive poppy cheese bread

nhưng một ổ bánh hành với oliu xanh và phó mát

is complicated.

chính là rắc rối

I'm an ecologist, and I study complexity. I love complexity.

Tôi là một nhà sinh thái học, và tôi nghiên cứu sự phức tạp. Tôi yêu sự phức tạp

And I study that in the natural world, the interconnectedness of species.

Và tôi nghiên cứu mối liên kết giữa các loài trong thế giới tự nhiên.

So here's a food web,

Và đây là chuỗi thức ăn,

or a map of feeding links between species

hay một bản đồ mối liên kết thức ăn giữa các loài

that live in Alpine Lakes in the mountains of California.

sống trong hồ trên một quả núi ở California thuộc dãy An Pơ

And this is what happens to that food web

Và đây là điều xảy đến với chuỗi thức ăn này

when it's stocked with non-native fish that never lived there before.

khi một loài cá xa lạ xuất hiện và ăn các loài sinh vật ở hồ

All the grayed-out species disappear.

Tất cả những loài được tô xám biến mất

Some are actually on the brink of extinction.

Vài loài khác thực sự ở bên bờ vực của sự tuyệt chủng

And lakes with fish have more mosquitos, even though they eat them.

và ngay cái hồ ngày càng có nhiều muỗi, ngay cả khi cá ăn những con lăng quăng

These effects were all unanticipated,

Những hệ quả này đều không được dự đoán

and yet we're discovering they're predictable.

dẫu vậy chúng tôi vẫn khám phá ra chúng có thể được báo trước

So I want to share with you a couple key insights

Vì vậy tôi muốn chia sẻ với bạn một vài chìa khóa để nhìn thấu suốt

about complexity we're learning from studying nature

sự phức tạp mà chúng ta có thể học được từ thiên nhiên

that maybe are applicable to other problems.

mà có thể cũng áp dụng được cho các vấn đề khác.

First is the simple power of good visualization tools

Đầu tiên là sức mạnh đơn thuần của các công cụ minh họa

to help untangle complexity

giúp chúng ta tháo gỡ các vấn đề phức tạp

and just encourage you to ask questions you didn't think of before.

và khuyến khích bạn đặt ra các câu hỏi mà bạn chưa từng nghĩ đến trước đó

For example, you could plot the flow of carbon

Ví dụ, bạn có thể vẽ sơ đồ dòng chảy của carbon

through corporate supply chains in a corporate ecosystem,

trong một chuỗi cung ứng trong một hệ sinh thái

or the interconnections of habitat patches

hay là mối liên kết nội tại của những môi trường sống

for endangered species in Yosemite National Park.

của các sinh vật đang nguy cấp trong công viên quốc gia Yosemite

The next thing is that if you want to predict

Thứ kế tiếp là, nếu bạn muốn dự đoán

the effect of one species on another,

tác động của một loài lên một loài khác,

if you focus only on that link,

nếu bạn chỉ chú ý vào mối liên kết giữa hai loài đó

and then you black box the rest,

và bạn không quan tâm đến các mối liên kết khác

it's actually less predictable

thì sự việc sẽ thực sự khó đoán hơn là

than if you step back, consider the entire system -- all the species, all the links --

nếu bạn quay lại, xem xét toàn bộ hệ thống -- mọi loài, mọi mối liên kết --

and from that place,

và từ chỗ đó,

hone in on the sphere of influence that matters most.

chỉ tập trung vào vùng ảnh hưởng đến vấn đề nhiều nhất

And we're discovering, with our research,

Và chúng tôi cũng khám phá ra trong nghiên cứu của mình,

that's often very local to the node you care about

việc này giúp bạn xác định được mối nối mà bạn thực sự quan tâm

within one or two degrees.

trong vòng một hay hai cấp

So the more you step back, embrace complexity,

Vì vậy, bạn càng lùi trở lại, nắm rõ sự phức tạp,

the better chance you have of finding simple answers,

bạn càng có nhiều cơ hội tìm được các câu trả lời đơn giản,

and it's often different than the simple answer that you started with.

và nó thường khác hẳn câu hỏi đơn giản lúc ban đầu,

So let's switch gears and look at a really complex problem

Bây giờ thì hãy quan sát một vấn đề phức tạp thật sự

courtesy of the U.S. government.

biểu đồ cúa chính phủ Mỹ.

This is a diagram of the U.S. counterinsurgency strategy in Afghanistan.

Đây là biểu đồ chiến lược chống quân phiến loạn của Mỹ tại Afghanistan

It was front page of the New York Times a couple months ago.

Đây là trang đầu của tờ New York Times một hai tháng trước --

Instantly ridiculed by the media

ngay lập tức bị giới truyền thông làm cho ngớ ngẩn

for being so crazy complicated.

vì quá điên rồ rắc rối.

And the stated goal was to increase popular support

và mục tiêu là tăng sự hỗ trợ thường xuyên hơn

for the Afghan government.

cho chính phủ Afghanistan.

Clearly a complex problem,

Rõ ràng đây là một vấn đề phức tạp,

but is it complicated?

nhưng liệu nó có rắc rối không?

Well, when I saw this in the front page of the Times,

Khi lần đầu tôi nhìn thấy nó trên trang đầu của tờ Times,

I thought, "Great. Finally something I can relate to.

Tôi đã nghĩ, "Thật tuyệt, cuối cùng tôi cũng thấy thứ mình có thể lấy làm minh họa.

I can sink my teeth into this."

Tôi có thể chúi mũi vào nó."

So let's do it. So here we go for the first time ever,

Và đó là vì sao chúng ta ở đây lần đầu tiên,

a world premiere view of this spaghetti diagram as an ordered network.

quan sát cái biểu đồ rối như mì spaghetti này ra một hệ thống có trật tự,

The circled node is the one we're trying to influence --

Mối nối được khoanh tròn này là cái mà chúng ta cố gắng tác động --

popular support for the government.

hỗ trợ cho chính phủ Afghanistan.

And so now we can look one degrees, two degrees,

Và bây giờ chúng ta nhìn dời ra một cấp, hai cấp,

three degrees away from that node

ba cấp khỏi mối nối đó

and eliminate three-quarters of the diagram outside that sphere of influence.

loại bỏ 3 phần tư biểu đồ ra khỏi vùng ảnh hưởng.

Within that sphere,

Trong khối cầu này,

most of those nodes are not actionable, like the harshness of the terrain,

phần lớn các mối nối là không làm gì được, như sự khắc nghiệt của lãnh thổ,

and a very small minority are actual military actions.

và hoạt động quân đội chỉ chiếm một phần nhỏ,

Most are non-violent and they fall into two broad categories:

Phần lớn là hoạt động phi bạo lực và chúng rơi vào hai nhóm lớn:

active engagement with ethnic rivalries and religious beliefs

đạo đức và sự cạnh tranh về tôn giáo

and fair, transparent economic development

và sự công bằng, minh bạch, sự phát triển kinh tế

and provisioning of services.

và sự hỗ trợ của các dịch vụ.

I don't know about this, but this is what I can decipher from this diagram

Tôi không biết về nhiều về vấn đề này, nhưng đây là cái tôi có thể đọc được từ biểu đồ

in 24 seconds.

trong 24 giây

When you see a diagram like this, I don't want you to be afraid.

Khi bạn thấy một biểu đồ như thế này, tôi muốn bạn đừng sợ hãi

I want you to be excited. I want you to be relieved.

Tôi muốn bạn thấy phấn khích, thấy nhẹ nhõm.

Because simple answers may emerge.

Vì câu trả lời đơn giản có thể xuất hiện.

We're discovering in nature that simplicity often lies

Chúng ta khám phá ra từ thiên nhiên rằng sự đơn giản thường nằm

on the other side of complexity.

bên mặt kia của sự phức tạp.

So for any problem, the more you can zoom out and embrace complexity,

Vì vậy, với bất kỳ vấn đề nào, bạn càng phóng to nó ra và nắm rõ sự phức tạp,

the better chance you have of zooming in

bạn càng có nhiều cơ hội nhìn rõ hơn

on the simple details that matter most.

các chi tiết đơn giản gây vấn đề nhất

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)