Innovating to zero! | Bill Gates

Bill Gates với vấn đề năng lượng: Đổi mới từ con số 0!

Translator: THI THANH NGA PHAN Reviewer: Ha Tran

I'm going to talk today about energy and climate.

Tôi muốn nói về vấn đề năng lượng và khí hậu ngày nay.

And that might seem a bit surprising,

Và điều đó có lẽ hơi gây ngạc nhiên một chút bởi vì

because my full-time work at the foundation

công việc chính của tôi chủ yếu là về vắc-xin và hạt giống,

is mostly about vaccines and seeds,

about the things that we need to invent and deliver

về những gì chúng ta cần để sáng chế và hiện thực

to help the poorest two billion live better lives.

nhằm giúp 2 tỷ người nghèo có được cuộc sống tốt hơn.

But energy and climate are extremely important to these people;

Nhưng năng lượng và khí hậu là những vấn đề thực sự quan trọng đối với những người này,

in fact, more important than to anyone else on the planet.

thực tế, đối với họ, nó còn quan trọng hơn bất kì ai trên hành tinh này.

The climate getting worse means that many years, their crops won't grow:

Khí hậu ngày càng xấu đi, điều đó có nghĩa là sau nhiều năm, họ sẽ mất mùa thường xuyên hơn.

there will be too much rain, not enough rain;

Sẽ không có nhiều mưa, không đủ nước.

things will change in ways their fragile environment simply can't support.

Mọi thứ sẽ thay đổi theo những cách

làm cho môi trường sống của họ càng trở nên bấp bênh.

And that leads to starvation, it leads to uncertainty, it leads to unrest.

Và điều đó dẫn đến sự đói nghèo. Nó dẫn đến sự không chắc chắn, dẫn đến sự náo động.

So, the climate changes will be terrible for them.

Vậy, sự thay đổi khí hậu sẽ là một điều khủng khiếp đối với họ.

Also, the price of energy is very important to them.

Bên cạnh đó, giá năng lượng cũng rất quan trọng.

In fact, if you could pick just one thing

Trên thực tế, nếu như bạn có thể chọn một thứ với giá thấp,

to lower the price of to reduce poverty, by far you would pick energy.

để giảm sự nghèo nàn, bạn sẽ lấy năng lượng

Now, the price of energy has come down over time.

Hiện nay, giá năng lượng đang giảm dần theo thời gian.

Really advanced civilization is based on advances in energy.

Thực sự, một nền văn minh tiên tiến có được là do dựa trên những tiến bộ trong lĩnh vực năng lượng.

Cuộc cách mạng than đá đã cung cấp chất đốt cho cuộc cách mạng công nghiệp,

The coal revolution fueled the Industrial Revolution,

and, even in the 1900s, we've seen a very rapid decline

và thậm chí vào những năm 1900 chúng ta đã thấy một sự giảm giá điện năng chóng mặt

in the price of electricity,

and that's why we have refrigerators, air-conditioning;

và đó là lí do tại sao chúng ta có tủ lạnh, điều hòa,

we can make modern materials and do so many things.

chúng ta có thể tạo ra những thiết bị hiện đại và làm rất nhiều thứ khác.

And so, we're in a wonderful situation with electricity in the rich world.

Và, chúng ta đang sống trong một thế giới giàu có về điện năng.

But as we make it cheaper -- and let's say,

Nhưng, khi chúng ta giảm giá như vậy -- và hãy cùng giả định rằng nó đã rẻ đi một nửa --

let's go for making it twice as cheap --

we need to meet a new constraint,

chúng ta cần chấp nhận một sự chịu đựng mới,

và sự chịu đựng đó là phải làm việc với CO2.

and that constraint has to do with CO2.

CO2 đang làm hành tinh này ấm lên,

CO2 is warming the planet,

và phương trình CO2 thực ra là cực kì đơn giản và dễ hiểu.

and the equation on CO2 is actually a very straightforward one.

If you sum up the CO2 that gets emitted,

Nếu bạn cộng tổng lượng CO2 được sản xuất ra,

that leads to a temperature increase,

loại khí làm cho nhiệt độ tăng lên,

and that temperature increase leads to some very negative effects:

và nhiệt độ đó dẫn đến một vài hiệu ứng rất tiêu cực khác.

the effects on the weather; perhaps worse, the indirect effects,

Những hiệu ứng này tác động lên thời tiết, có lẽ là những hiệu ứng xấu, gián tiếp,

những thứ mà hệ thống sinh thái tự nhiên không thể điều chỉnh kịp,

in that the natural ecosystems can't adjust to these rapid changes,

and so you get ecosystem collapses.

và các bạn sẽ thấy những sự sụp đổ của hệ sinh thái.

Now, the exact amount of how you map from a certain increase of CO2

Bây giờ, làm sao các bạn có thể xác định một lượng chính xác

từ sự tăng lên của CO2 đến việc nhiệt độ sẽ là bao nhiêu

to what temperature will be, and where the positive feedbacks are --

và những phản hồi tích cực ở đâu,

there's some uncertainty there, but not very much.

có một vài sự không chắc chắn ở đó, nhưng không quá nhiều.

And there's certainly uncertainty about how bad those effects will be,

Và có một sự không chắc chắn về việc những hiệu ứng đó sẽ tác động xấu đến như thế nào,

but they will be extremely bad.

nhưng chúng sẽ cực kì tồi tệ.

I asked the top scientists on this several times:

Tôi đã đặt câu hỏi này với những nhà khoa học hàng đầu một vài lần,

Do we really have to get down to near zero?

liệu chúng ta thực sự có phải quay trở về điểm số 0?

Can't we just cut it in half or a quarter?

Chúng ta không thể cắt giảm nó đi một nửa hay một phần tư sao?

And the answer is, until we get near to zero,

Và câu trả lời là, thậm chí cho đến khi chúng ta trở về gần điểm 0,

the temperature will continue to rise.

nhiệt độ vẫn sẽ tiếp tục tăng.

And so that's a big challenge.

Và đó là một thách thức lớn.

It's very different than saying,

Nó rất khác với việc nói rằng chúng ta là một cái xe tải cao 12 feet đang cố gắng để chui qua một cây cầu cao 10 feet,

"We're a twelve-foot-high truck trying to get under a ten-foot bridge,

và chúng ta có thể cố nén ép lại phần nào để chui qua.

and we can just sort of squeeze under."

This is something that has to get to zero.

Đây là điều mà phải đi từ con số 0.

Now, we put out a lot of carbon dioxide every year --

Hiện nay, chúng ta thải khá nhiều carbonic mỗi năm,

over 26 billion tons.

trên 26 tỷ tấn.

For each American, it's about 20 tons.

Tính từng người Mỹ thì khoảng 20 tấn.

For people in poor countries, it's less than one ton.

Nhưng với những người dân ở các nước nghèo, con số này ít hơn một tấn.

It's an average of about five tons for everyone on the planet.

Trung bình khoảng năm tấn cho mỗi người trên trái đất.

And somehow, we have to make changes that will bring that down to zero.

Và, bằng cách này hay cách khác, chúng ta phải thay đổi,

phải đưa con số này gần về 0.

It's been constantly going up.

Nhưng nó lại đang tăng lên liên tục.

Chỉ những thay đổi kinh tế riêng lẻ may ra có thể làm dịu lại mọi thứ,

It's only various economic changes that have even flattened it at all,

so we have to go from rapidly rising to falling,

chúng ta phải đi từ điểm đang tăng lên rất nhanh

đến điểm phải rơi, rơi tất cả xuống đến tận cùng.

and falling all the way to zero.

This equation has four factors, a little bit of multiplication.

Quá trình này có 4 yếu tố.

Một chút phép nhân.

So you've got a thing on the left, CO2, that you want to get to zero,

Vậy, các bạn có một thứ bên tay trái, CO2, thứ mà bạn muốn giảm đến 0,

và điều đó sẽ còn phải dựa vào dân số,

and that's going to be based on the number of people,

the services each person is using on average,

mức dịch vụ trung bình mà mỗi người sử dụng,

the energy, on average, for each service,

lượng năng lượng trung bình cho mỗi dịch vụ đó,

and the CO2 being put out per unit of energy.

và lượng CO2 thải ra trên mỗi đơn vị năng lượng.

So let's look at each one of these,

Hãy cùng xem xét từng thứ trong những điều này

and see how we can get this down to zero.

và sẽ thấy làm sao chúng ta có thể giảm nó đến số 0.

Probably, one of these numbers is going to have to get pretty near to zero.

Có lẽ, một trong những con số này sẽ phải tiến đến gần 0.

(Laughter)

Bây giờ, hãy quay về với môn đại số phổ thông,

That's back from high school algebra.

But let's take a look.

nhưng hãy xem xét một chút.

First, we've got population.

Đầu tiên, chúng ta có dân số.

The world today has 6.8 billion people.

Hiện nay, dân số thế giới là 6.8 tỷ người.

That's headed up to about nine billion.

Nó sẽ tiến thẳng lên 9 tỷ người.

Now, if we do a really great job on new vaccines,

Hiện nay, nếu chúng ta thực hiện tốt các công việc trong lĩnh vực vắc-xin mới,

health care, reproductive health services,

các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và sức khỏe sinh sản,

chúng ta có thể giảm con số này xuống, có lẽ là 10 hay 15%,

we could lower that by, perhaps, 10 or 15 percent.

But there, we see an increase of about 1.3.

khi đó, chúng ta sẽ thấy dân số tăng lên khoảng 1.3.

The second factor is the services we use.

Nhân tố thứ hai là những dịch vụ mà chúng ta sử dụng.

This encompasses everything:

Nó bao hàm mọi thứ,

the food we eat, clothing, TV, heating.

thức ăn, quần áo, truyền hình, sự đun nóng.

Đây là những thứ rất tốt,

These are very good things.

Getting rid of poverty means providing these services

và việc xóa bỏ đói nghèo có nghĩa là cung cấp những dịch vụ này

to almost everyone on the planet.

cho hầu hết mọi người trên trái đất.

And it's a great thing for this number to go up.

Và quả là một điều tuyệt vời nếu con số này tăng lên.

In the rich world, perhaps the top one billion,

Trong một thế giới giàu có, có lẽ khoảng một tỷ người tầng lớp trên,

we probably could cut back and use less,

chúng ta có thể cắt giảm và sử dụng ít lại,

but every year, this number, on average, is going to go up,

nhưng hàng năm, con số này, trung bình vẫn cứ đang tăng lên,

và vì vậy, những dịch vụ mỗi người sử dụng

and so, overall, that will more than double

the services delivered per person.

còn tăng lên đến hơn 2 lần.

Here we have a very basic service:

Đây chúng ta có một dịch vụ rất căn bản.

Do you have lighting in your house to be able to read your homework?

Các bạn có đèn trong nhà mình để có thể xem bài tập về nhà,

And, in fact, these kids don't,

và, thực tế, những đứa trẻ này thì không, nên chúng phải ra ngoài

so they're going out and reading their schoolwork

và đọc bài tập của chúng dưới ánh đèn đường.

under the street lamps.

Now, efficiency, "E," the energy for each service --

Hiện nay, năng suất, E, năng lượng cho mỗi dịch vụ,

here, finally we have some good news.

tại đây, chúng ta cuối cùng cũng có một vài tin tức tốt lành.

We have something that's not going up.

Chúng ta có vài thứ không tăng lên.

Through various inventions and new ways of doing lighting,

Thông qua những phát minh khác nhau và những cách mới để tạo ra ánh sáng,

through different types of cars, different ways of building buildings --

thông qua những loại xe hơi khác nhau, thông qua cách khác nhau để xây dựng các tòa nhà.

there are a lot of services

Có rất nhiều dịch vụ ở đó bạn có thể giảm sử dụng

where you can bring the energy for that service down

năng lượng cho dịch vụ đó xuống đến mức căn bản,

quite substantially.

Some individual services even bring it down by 90 percent.

một vài dịch vụ cá nhân, thậm chí có thể cắt giảm đến 90%.

There are other services, like how we make fertilizer,

Có nhiều dịch vụ khác như làm sao chúng ta tạo ra phân bón,

hay làm thế nào để đi máy bay,

or how we do air transport,

where the rooms for improvement are far, far less.

những nơi các căn phòng cho sự phát triển khá xa, làm chúng gần hơn.

And so overall, if we're optimistic, we may get a reduction

Và thế nên, nói chung ở đây, nếu lạc quan mà nói,

chúng ta có thể cắt giảm một trong ba nhân tố, hay thậm chí, có lẽ là một trong sáu.

of a factor of three to even, perhaps, a factor of six.

But for these first three factors now,

Nhưng với ba nhân tố đầu này hiện giờ,

we've gone from 26 billion to, at best, maybe 13 billion tons,

chúng ta đã hết sức cố gắng để đi từ 26 tỷ xuống còn 13 tỷ tấn,

and that just won't cut it.

và sẽ không thể cắt thêm.

So let's look at this fourth factor -- this is going to be a key one --

Hãy cùng xem xét nhân tố thứ tư này --

đây có lẽ là nhân tố chủ chốt --

and this is the amount of CO2 put out per each unit of energy.

và đây là lượng CO2 thải ra trên mỗi đơn vị năng lượng.

So the question is: Can you actually get that to zero?

Và câu hỏi đặt ra là, bạn có thể biến nó thành số 0?

If you burn coal, no.

Nếu bạn đốt than, không.

If you burn natural gas, no.

Nếu bạn đốt khí tự nhiên, không.

Almost every way we make electricity today,

Hầu hết các cách chúng ta tạo ra điện ngày nay,

except for the emerging renewables and nuclear, puts out CO2.

ngoại trừ những cách tạo điện khẩn cấp hay hạt nhân, đều thải ra CO2.

And so, what we're going to have to do at a global scale,

Và thế nên, những gì chúng ta sắp làm là phải có một thang đo toàn cầu,

is create a new system.

để tạo ra một hệ thống mới.

So we need energy miracles.

Và, chúng ta cần những nguồn năng lượng phi thường.

Now, when I use the term "miracle," I don't mean something that's impossible.

Hiện tại, khi tôi dùng cụm từ phi thường, tôi không có ý nói đến điều gì đó không thể.

Mạch vi xử lý là một điều phi thường. Máy tính cá nhân là một điều phi thường.

The microprocessor is a miracle.

The personal computer is a miracle.

The Internet and its services are a miracle.

Internet và những dịch vụ của nó cũng là điều phi thường.

So the people here have participated in the creation of many miracles.

Vậy nên, những người ở đây đã tham gia sáng chế ra rất nhiều những điều phi thường.

Usually, we don't have a deadline

Thông thường, chúng ta không có một thời hạn cuối cùng nào cả,

where you have to get the miracle by a certain date.

bạn không phải tạo ra những điều phi thường trước một ngày cố định.

Usually, you just kind of stand by, and some come along, some don't.

Thông thường, các bạn có thể là đang sẵn sàng, một vài người đang thực hiện, một số khác thì không.

This is a case where we actually have to drive at full speed

Nhưng đây là một trường hợp mà chúng ta thực sự phải đẩy nhanh tốc độ lên đến mức tối đa

and get a miracle in a pretty tight timeline.

và tạo ra điều phi thường trong một khoảng thời gian vô cùng hạn hẹp.

Now, I thought, "How could I really capture this?

Tôi đã từng nghĩ, làm thế nào tôi có thể thực sự chụp được cái này?

Is there some kind of natural illustration,

Có một vài loại ảo giác tự nhiên,

some demonstration that would grab people's imagination here?"

một vài bằng chứng chứng tỏ rằng có thể chụp được sức tưởng tượng của con người ở đây?

I thought back to a year ago when I brought mosquitoes,

Tôi đã từng nghĩ về thời gian cách đây khoảng 1 năm, khi tôi mang những con muỗi,

and somehow people enjoyed that.

và không biết làm sao mọi người đều thích thú nó.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It really got them involved in the idea of, you know,

Tôi thực sự đã xem xét đến ý tưởng về việc,

các bạn biết đấy, có khá nhiều người dân phải sống cùng với muỗi.

there are people who live with mosquitoes.

With energy, all I could come up with is this.

Với vấn đề năng lượng, tất cả những gì tôi có thể đạt được là đây.

I decided that releasing fireflies

Tôi đã quyết định rằng thả những con đom đóm

would be my contribution to the environment here this year.

sẽ là đóng góp của tôi cho môi trường ở đây năm nay.

So here we have some natural fireflies.

Ở đây, chúng ta có vài loại đom đóm tự nhiên.

I'm told they don't bite; in fact, they might not even leave that jar.

Tôi được biết rằng chúng không cắn, thực tế, chúng thậm chí sẽ không ra khỏi cái bình.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Giờ thì có tất cả những giải pháp cường điệu như vậy,

Now, there's all sorts of gimmicky solutions like that one,

but they don't really add up to much.

nhưng chúng cũng không thực sự được ứng dụng quá nhiều.

We need solutions, either one or several,

Chúng ta cần những giải pháp, không phải chỉ một mà là hơn thế,

that have unbelievable scale and unbelievable reliability.

những giải pháp có những thang đo không thể tin cậy được

và không thực tiễn,

And although there's many directions that people are seeking,

và, mặc dù có rất nhiều hướng giải quyết mà người ta đang tìm kiếm,

I really only see five that can achieve the big numbers.

tôi thực sự chỉ thấy 5 cái có thể đạt được cái gì đó lớn hơn.

I've left out tide, geothermal, fusion, biofuels.

Tôi loại bỏ thủy triều, địa nhiệt, sự nóng chảy, nhiên liệu sinh học.

Those may make some contribution,

Những cái đó có thể tạo ra vài sự đóng góp,

and if they can do better than I expect, so much the better.

và chúng có thể làm tốt hơn tôi mong đợi, tốt hơn rất nhiều,

nhưng điểm chính của tôi ở đây

But my key point here is that we're going to have to work on

là chúng ta sẽ phải làm việc trên từng cái một trong số 5 cái này,

each of these five,

and we can't give up any of them because they look daunting,

và chúng ta không thể từ bỏ bất kì cái nào trong số chúng chỉ bởi vì chúng làm ta nản chí,

because they all have significant challenges.

hay bởi vì chúng đặt ra những thách thức đáng kể.

Let's look first at burning fossil fuels,

Trước tiên hãy cùng xem xét lại việc sử dụng các nhiên liệu cũ,

either burning coal or burning natural gas.

một là than đá, hai là khí tự nhiên.

What you need to do there seems like it might be simple, but it's not.

Những gì các bạn cần làm ở đó, dường như khá đơn giản, nhưng không hề,

và đó là việc hút hết CO2, sau đó bạn đốt nó, đi qua ống hơi,

And that's to take all the CO2,

after you've burned it, going out the flue,

pressurize it, create a liquid, put it somewhere,

nén nó lại, tạo thành một chất lỏng, đặt nó ở đâu đó,

and hope it stays there.

và hi vọng nó sẽ ở đó.

Now, we have some pilot things

Hiện giờ chúng ta có vài cuộc thí nghiệm nhằm làm điều này ở mức công suất 60-80%

that do this at the 60 to 80 percent level.

But getting up to that full percentage -- that will be very tricky.

nhưng để đạt được 100%, điều đó sẽ cực kì khó khăn,

And agreeing on where these CO2 quantities should be put will be hard,

và việc thống nhất rằng nên đặt lượng CO2 này ở đâu sẽ trở nên khó khăn,

but the toughest one here is this long-term issue:

nhưng điều khó khăn nhất ở đây lại là vấn đề trong dài hạn.

Who's going to be sure?

Ai sẽ đảm bảo điều đó?

Who's going to guarantee

Ai sẽ đảm bảo rằng một vài thứ thực sự lớn hơn hàng tỷ lần

something that is literally billions of times larger

than any type of waste you think of in terms of nuclear or other things?

so với bất kì kiểu lãng phí mà bạn nghĩ vào vấn đề hạt nhân và những thứ khác?

This is a lot of volume.

Đây là rất nhiều

So that's a tough one.

Và kia là một cái khó nhằn.

Next would be nuclear.

Tiếp theo sẽ là hạt nhân.

It also has three big problems:

Nó cũng có ba vấn đề lớn.

cost, particularly in highly regulated countries, is high;

Chi phí cao, cụ thể hơn là tại các quốc gia có mức độ ổn định cao.

the issue of safety, really feeling good about nothing could go wrong,

Vấn đề an toàn, đảm bảo thực sự không có gì có thể sai lệch,

that, even though you have these human operators,

rằng mặc dù bạn có những nhà điều hành này,

the fuel doesn't get used for weapons.

rằng nhiên liệu sẽ không dùng để chế tạo vũ khí.

And then what do you do with the waste?

Rồi thì các bạn làm gì với sự lãng phí?

Although it's not very large, there are a lot of concerns about that.

Và, mặc dù nó không rất lớn, có rất nhiều mối quan tâm về vấn đề này.

Con người cần được cảm thấy ổn định, an toàn về nó.

People need to feel good about it.

So three very tough problems that might be solvable,

Vậy nên ba vấn đề cực kì khó nhằn này có lẽ có thể giải quyết,

and so, should be worked on.

và, nên được tiếp tục làm việc.

The last three of the five, I've grouped together.

Ba điều cuối cùng trong năm điều, tôi sẽ gộp chúng với nhau.

These are what people often refer to as the renewable sources.

Đây là những gì người ta thường biết đến như là những nguồn năng lượng tái phục hồi.

And they actually -- although it's great they don't require fuel --

Và chúng thực ra -- mặc dù thực sự tuyệt vời khi không cần thêm nhiên liệu nữa --

they have some disadvantages.

vẫn có nhiều điểm bất lợi.

One is that the density of energy gathered in these technologies

Một là mật độ năng lượng được tập trung trong những công nghệ này

is dramatically less than a power plant.

giảm đáng kể so với một nhà máy năng lượng.

This is energy farming,

Đây là nông trường năng lượng, bạn đang nói đến rất nhiều dặm vuông,

so you're talking about many square miles, thousands of times more area

rộng hơn hàng nghìn lần bạn có thể nghĩ về một nhà máy năng lượng thông thường.

than you think of as a normal energy plant.

Also, these are intermittent sources.

Đây cũng là những nguồn bị đứt đoạn.

The sun doesn't shine all day, it doesn't shine every day,

Mặt trời không chiếu sáng cả ngày, cũng không phải mọi ngày,

and likewise, the wind doesn't blow all the time.

và giống như vậy, gió không phải lúc nào cũng thổi.

And so, if you depend on these sources,

Vậy nên, nếu bạn phụ thuộc vào những nguồn này,

you have to have some way of getting the energy

bạn phải có một vài cách để tích lũy năng lượng

during those time periods that it's not available.

trong suốt thời gian mà nó không có sẵn ở đó.

So we've got big cost challenges here.

Chúng ta có thách thức lớn về chi phí ở đây.

We have transmission challenges;

Chúng ta có những thách thức về sự chuyển tải.

for example, say this energy source is outside your country,

Ví dụ, nói đến nguồn năng lượng này ở bên ngoài quốc gia của các bạn,

bạn không chỉ cần năng lượng,

you not only need the technology,

mà bạn còn cần phải giải quyết những rủi ro về việc năng lượng đến từ những nơi khác.

but you have to deal with the risk of the energy coming from elsewhere.

And, finally, this storage problem.

Và cuối cùng, vấn đề dự trữ này.

Và để đo lường điều này, tôi đã kiểm tra và xem xét tỉ mỉ

To dimensionalize this,

I went through and looked at all the types of batteries made --

tất cả các loại pin đã được sản xuất,

for cars, for computers, for phones, for flashlights, for everything --

cho xe hơi, máy tính, điện thoại, đèn chiếu, mọi thứ,

and compared that to the amount of electrical energy the world uses.

và so sánh chúng với lượng điện năng mà thế giới dùng,

What I found is that all the batteries we make now

và những gì tôi thấy là tất cả những loại pin chúng ta sản xuất hiện giờ

could store less than 10 minutes of all the energy.

chỉ có thể lưu trữ ít hơn 10 phút cho tất cả các loại năng lượng.

And so, in fact, we need a big breakthrough here,

Và vì vậy, thực tế, chúng ta cần một sự đột phá lớn ở đây,

something that's going to be a factor of 100 better

một thứ gì đó sẽ là một nhân tố của một thứ tốt hơn hàng trăm lần

than the approaches we have now.

những thành tựu chúng ta hiện nay.

It's not impossible, but it's not a very easy thing.

Điều đó không phải là không phải là không thể, nhưng cũng không phải là một điều dễ dàng.

Now, this shows up when you try to get the intermittent source

Hiện nay, cái này xuất hiện khi bạn cố nắm lấy những nguồn năng lượng không liên tục

to be above, say, 20 to 30 percent of what you're using.

phía trên, nói rằng, 20-30% những gì bạn đang sử dụng.

If you're counting on it for 100 percent,

Nếu bạn hy vọng nó đạt đến 100%,

bạn cần đến một loại pin kì diệu đến không tin nổi.

you need an incredible miracle battery.

Now, how are we going to go forward on this -- what's the right approach?

Bây giờ, chúng ta sẽ làm thế nào để tiến gần đến vấn đề này: cách tiếp cận nào là đúng?

Is it a Manhattan Project? What's the thing that can get us there?

Đây có phải là một dự án Manhattan? Thứ gì có thể đem chúng ta đến đó?

Well, we need lots of companies working on this -- hundreds.

Chúng ta cần nhiều công ty làm việc cho điều đó, hàng trăm.

In each of these five paths, we need at least a hundred people.

Trong mỗi năm đường dẫn này, chúng ta cần ít nhất một trăm người.

A lot of them, you'll look at and say, "They're crazy."

Và khá nhiều trong số họ, bạn sẽ thấy và nói rằng họ điên khùng. Tốt thôi.

That's good.

And, I think, here in the TED group,

Và tôi nghĩ, ở đây tại TED,

we have many people who are already pursuing this.

chúng ta có khá nhiều nhiều đang theo đuổi điều này.

Bill Gross has several companies, including one called eSolar

Bill Gross có vài công ty, bao gồm một cái mà ông ta gọi là eSolar

that has some great solar thermal technologies.

sở hữu một số công nghệ nhiệt mặt trời tuyệt vời.

Vinod Khosla đầu tư vào hàng tá công ty

Vinod Khosla is investing in dozens of companies

that are doing great things and have interesting possibilities,

đang làm những thứ khá tuyệt và rất có khả năng,

and I'm trying to help back that.

và tôi đang cố gắng hỗ trợ họ.

Nathan Myhrvold and I actually are backing a company

Nathan Myhrvold và tôi thực sự đang hỗ trợ cho một công ty

that, perhaps surprisingly, is actually taking the nuclear approach.

đó là một đơn vị đang tiếp cận hạt nhân, điều này có lẽ sẽ gây ngạc nhiên.

There are some innovations in nuclear: modular, liquid.

Có nhiều sự đổi mới trong lĩnh vực hạt nhân: đơn vị, tính lỏng.

Innovation really stopped in this industry quite some ago,

Và sự đổi mới đã thực sự dừng lại trong ngành công nghiệp này cách đây ít lâu,

so the idea that there's some good ideas laying around

và ý tưởng về việc có vài ý tưởng hay khác đang nằm rải rác đâu đó không phải là điều quá ngạc nhiên.

is not all that surprising.

The idea of TerraPower is that, instead of burning a part of uranium --

Ý tưởng về Terrapower là, thay vì đốt một lượng uranium,

the one percent, which is the U235 --

với 1% là U235,

we decided, "Let's burn the 99 percent, the U238."

chúng tôi đã quyết định đốt 99% với U238.

It is kind of a crazy idea.

Đó là một ý tưởng điên rồ.

In fact, people had talked about it for a long time,

Trên thực tế, người ta đã nói nhiều về vấn đề này một thời gian,

but they could never simulate properly whether it would work or not,

nhưng họ không thể tính toán được chính xác liệu nó có hoạt động hay không,

and so it's through the advent of modern supercomputers

và thông qua sự tham gia của những chiếc siêu máy tính hiện đại

that now you can simulate and see that, yes,

giờ thì các bạn có thể tính toán và thấy rằng, vâng,

with the right materials approach, this looks like it would work.

với những hướng tiếp cận vật liệu đúng, nó sẽ hoạt động.

And because you're burning that 99 percent,

Và bởi vì bạn đang đốt 99% đó,

you have greatly improved cost profile.

bạn đã cải thiện đánh kể bảng chi phí.

You actually burn up the waste, and you can actually use as fuel

Thực ra thì các bạn đốt sạch những gì lãng phí, và bạn có thể dùng nó thực sự như là nhiên liệu

all the leftover waste from today's reactors.

tất cả những thứ đồ thừa từ hoạt động hàng ngày.

So instead of worrying about them, you just take that, it's a great thing.

Thế nên, thay vì lo lắng về chúng, bạn hãy nắm lấy điều này. Đây là một điều tuyệt vời.

It breeds this uranium as it goes along, so it's kind of like a candle.

Nó giống như một cây nến.

You see it's a log there, often referred to as a traveling wave reactor.

Bạn có thể thấy đây là một cây gỗ, thường nói về những hoạt động khuyến khích du lịch.

In terms of fuel, this really solves the problem.

Theo thuật ngữ nhiên liệu, đây chính là giải pháp cho vấn đề.

I've got a picture here of a place in Kentucky.

Tôi có một bức ảnh tại đây, một nơi ở Kentucky.

This is the leftover, the 99 percent,

Đây là những đồ thừa thãi, 99%,

where they've taken out the part they burn now,

chúng được tách ra khỏi những phần họ đốt,

và được gọi là uranium rỗng.

so it's called depleted uranium.

That would power the US for hundreds of years.

Đó sẽ là năng lượng cho nước Mỹ trong hàng trăm năm.

And simply by filtering seawater in an inexpensive process,

Và đơn giản hơn bằng cách lọc nước biển trong một quá trình không tốn kém,

các bạn sẽ có đủ nhiên liệu cho toàn bộ đời sống của mọi người trên hành tinh.

you'd have enough fuel for the entire lifetime of the rest of the planet.

So, you know, it's got lots of challenges ahead,

Các bạn biết đấy, phía trước còn rất nhiều thách thức,

but it is an example of the many hundreds and hundreds of ideas

nhưng đây chỉ là một ví dụ trong số hàng trăm của hàng trăm ý tưởng

that we need to move forward.

mà chúng ta cần hướng tới.

So let's think: How should we measure ourselves?

Hãy suy nghĩ, chúng ta nên đo lường chính mình như thế nào?

What should our report card look like?

Bảng báo cáo chính mình sẽ nên ra làm sao?

Well, let's go out to where we really need to get,

Hãy đến những nơi chúng ta thực sự cần đến,

and then look at the intermediate.

và xem xét điểm trung gian.

For 2050, you've heard many people talk about this 80 percent reduction.

Đến năm 2050, các bạn sẽ nghe rằng nhiều người nói về 80% cắt giảm này.

Điều mà chúng ta nhắm đến, thực sự rất quan trọng.

That really is very important, that we get there.

And that 20 percent will be used up by things going on in poor countries --

Và 20% đó sẽ được sử dụng để nâng đỡ những gì đang diễn ra ở các nước nghèo,

still some agriculture; hopefully, we will have cleaned up forestry, cement.

vẫn chỉ có nông nghiệp.

Hy vọng rằng, chúng ta sẽ thu xếp được cho rừng và xi măng.

So, to get to that 80 percent,

Để có được 80% đó,

the developed countries, including countries like China,

những nước phát triển, bao gồm cả những nước như Trung Quốc,

will have had to switch their electricity generation altogether.

sẽ phải khởi động thế hệ điện năng của họ cùng nhau.

The other grade is: Are we deploying this zero-emission technology,

Một cấp độ khác là, chúng ta đang triển khai công nghệ không thải này,

have we deployed it in all the developed countries

chúng ta triển khai nó trên tất cả các nước phát triển

and are in the process of getting it elsewhere?

và đang trong quá trình phổ biến ra những nơi khác.

That's super important.

Điều này cực kì quan trọng.

That's a key element of making that report card.

Đó là yếu tố chủ chốt trong việc tạo nên bản báo cáo.

Backing up from there, what should the 2020 report card look like?

Thế nên, hỗ trợ từ đó, bản báo cáo 2020 sẽ như thế nào nhỉ?

Well, again, it should have the two elements.

Một lần nữa, nó nên có 2 yếu tố.

We should go through these efficiency measures to start getting reductions:

Chúng ta nên thông qua những cách đo lường hiệu quả này để bắt đầu những biện pháp cắt giảm.

The less we emit, the less that sum will be of CO2,

Chúng ta càng thải ra ít, lượng CO2 càng ít,

and therefore, the less the temperature.

và, vì vậy, nhiệt độ càng ít tăng lên.

But in some ways, the grade we get there,

Nhưng theo một vài cách, cấp độ chúng ta đạt được,

doing things that don't get us all the way to the big reductions,

việc thực hiện những việc không khiến chúng ta đạt được những sự cắt giảm lớn,

chỉ có thể bằng, hay thậm chí ít quan trọng hơn một chút so với những cái khác,

is only equally, or maybe even slightly less, important than the other,

which is the piece of innovation on these breakthroughs.

những mảnh nhỏ của sự đổi mới trong các đột phá này.

These breakthroughs, we need to move those at full speed,

Những đột phá này, chúng ta cần chúng với tốc độ tối đa,

và chúng ta có thể đo lường thông qua các công ty,

and we can measure that in terms of companies,

pilot projects, regulatory things that have been changed.

các dự án thí điểm, những thứ điều tiết sẽ thay đổi.

There's a lot of great books that have been written about this.

Có nhiều quyển sách hay được viết về vấn đề này.

The Al Gore book, "Our Choice,"

Quyển sách của Al Gore, "Lựa chọn của chúng ta"

and the David MacKay book, "Sustainable Energy Without the Hot Air."

và một quyển của David McKay, "Năng lượng có thể chịu đựng được mà không có bầu khí quyển nóng".

They really go through it and create a framework

Chúng thực sự xem xét tỉ mỉ nó và tạo ra một cái sườn

để có thể thảo luận rộng rãi,

that this can be discussed broadly,

because we need broad backing for this.

bởi vì chúng ta cần sự hỗ trợ rộng rãi, thống nhất cho vấn đề này.

There's a lot that has to come together.

Có nhiều thứ phải đi cùng với nhau.

So this is a wish.

Thế nên đây là một điều ước.

It's a very concrete wish that we invent this technology.

Sáng tạo ra công nghệ này là một điều ước cực kì tha thiết và chắc chắn.

If you gave me only one wish for the next 50 years --

Nếu bạn cho tôi một điều ước trong 50 năm tới,

I could pick who's president,

tôi có thể chọn ai làm tổng thống,

I could pick a vaccine, which is something I love,

tôi có thể chọn một loại vắc xin, thứ gì mà tôi thích,

or I could pick that this thing

hay tôi có thể chọn điều này

that's half the cost with no CO2 gets invented --

chỉ cần một nửa chi phí để phát minh ra những gì không CO2,

this is the wish I would pick.

đây là điều ước mà tôi sẽ chọn.

This is the one with the greatest impact.

Đây là điều ước với tác động to lớn nhất.

If we don't get this wish,

Nếu chúng ta không chọn điều ước này,

the division between the people who think short term and long term

ranh giới giữa những người nghĩ về ngắn hạn và dài hạn sẽ vô cùng khủng khiếp,

will be terrible,

between the US and China, between poor countries and rich,

giữa Mỹ và Trung Quốc, giữa những nước giàu và nghèo,

and most of all,

và hầu hết tất cả cuộc sống của hai tỷ người đó sẽ càng trở nên xấu hơn.

the lives of those two billion will be far worse.

So what do we have to do?

Chúng ta phải làm gì?

What am I appealing to you to step forward and drive?

Tôi đang kêu gọi các bạn bước tiếp đến đâu?

We need to go for more research funding.

Chúng ta cần tài trợ cho nghiên cứu nhiều hơn nữa.

When countries get together in places like Copenhagen,

Khi mà các quốc gia kết hợp lại với nhau tại một số địa điểm như Copenhagen,

họ không nên chỉ nói về CO2.

they shouldn't just discuss the CO2.

They should discuss this innovation agenda.

Họ nên thảo luận về chương trình cải cách này,

You'd be stunned at the ridiculously low levels of spending

và bạn sẽ ngạc nhiên khi biết về mức chi trả thấp đến khác thường

on these innovative approaches.

cho những tiếp cận mang tính sáng tạo như thế này.

We do need the market incentives -- CO2 tax, cap and trade --

Chúng ta cần sự khuyến khích thị trường, thuế CO2, hạn mức và thương mại,

something that gets that price signal out there.

thứ gì đó có thể đẩy cái giá này ra khỏi đó.

We need to get the message out.

Chúng ta cần lấy cái thông điệp ra ngoài.

We need to have this dialogue be a more rational,

Chúng ta cần có cuộc đối thoại này trở nên có ý chí hơn, cuộc đối thoại hiểu biết hơn,

more understandable dialogue,

including the steps that the government takes.

bao gồm cả những bước mà các chính phủ đã hoạch định.

This is an important wish, but it is one I think we can achieve.

Đây là một điều ước quan trọng, nhưng đó chính là điều tôi nghĩ chúng ta có thể đạt được.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)

(Applause ends)

Thank you.

Cảm ơn.

Chris Anderson: Thank you. Thank you.

Chris Anderson: Cảm ơn. Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

CA: Thank you.

Cảm ơn. Tôi hiểu thêm về Terrapower, đúng vậy --

So to understand more about TerraPower.

I mean, first of all, can you give a sense of what scale of investment this is?

Ý tôi là, trước tiên, ông có thể cho biết về ý nghĩa của loại thang đo đầu tư nào không?

Bill Gates: To actually do the software, buy the supercomputer,

Bill Gates: Thực ra, làm việc với phần mềm, mua những siêu máy tính,

hire all the great scientists, which we've done,

thuê tất cả những nhà khoa học giỏi, những gì chúng tôi đã làm,

that's only tens of millions.

đó chỉ là hàng 10 của hàng triệu,

And even once we test our materials out in a Russian reactor

và chúng tôi thậm chí đã từng kiểm tra vật liệu của mình tại một lò phản ứng ở Nga

để đảm bảo rằng thiết bị của mình hoạt động chính xác,

to make sure our materials work properly,

then you'll only be up in the hundreds of millions.

bạn cũng sẽ chỉ nâng lên được con số hàng trăm của hàng triệu.

The tough thing is building the pilot reactor --

Điều khó khăn ở đây là xây dựng lò phản ứng thí điểm,

finding the several billion, finding the regulator, the location

tìm ra được vài tỷ, tìm ra được bộ máy điều chỉnh, địa điểm

that will actually build the first one of these.

sẽ thực sự xây dựng nhà máy đầu tiên.

Once you get the first one built, if it works as advertised,

Bạn hãy thử xây dựng cái đầu tiên một lần, nếu nó hoạt động như được quảng cáo,

then it's just clear as day,

thì rõ ràng là đã đến lúc, bởi vì nền kinh tế, mật độ năng lượng,

because the economics, the energy density, are so different

rất khác với hạt nhân như chúng ta biết.

than nuclear as we know it.

CA: So to understand it right,

CA: Và, để hiểu đúng nó, điều này bao gồm việc xây dựng từ sâu bên trong nền tảng

this involves building deep into the ground,

almost like a vertical column of nuclear fuel, of this spent uranium,

gần như giống với kiểu thẳng đứng của cột nhiên liệu hạt nhân,

loại tiêu tốn uranium này,

and then the process starts at the top and kind of works down?

và sau đó quá trình bắt đầu tại điểm trên cùng và một vài công việc sẽ giảm xuống?

BG: That's right.

BG: Đúng vậy. Ngày nay, các bạn luôn luôn tiếp nhiên liệu cho các hoạt động,

Today, you're always refueling the reactor,

so you have lots of people and lots of controls that can go wrong,

các bạn có rất nhiều người và rất nhiều mối quan tâm có thể bị sai lệch,

where you're opening it up and moving things in and out --

điều đó ở mọi nơi thậm chí là khi bạn mở nó ra và di chuyển mọi thứ tới lui.

that's not good.

Điều đó không tốt lắm.

So if you have very --

Nếu bạn có nguồn nhiên liệu cực rẻ đến nỗi có thể sử dụng đến 60 năm sau --

(Laughter)

very cheap fuel that you can put 60 years in --

just think of it as a log --

thì hãy nghĩ về nó như một khúc cây gỗ --

put it down and not have those same complexities.

đặt nó xuống và đừng rước thêm bất kỳ điều phức tạp nào tương tự.

And it just sits there and burns for the 60 years, and then it's done.

Và đặt chúng ở đó, đốt chúng trong 60 năm nữa, và thế là xong.

CA: It's a nuclear power plant that is its own waste disposal solution.

CA: Vậy là một nhà máy hạt nhân là một giải pháp cho vấn đề lãng phí của chính nó.

BG: Yeah; what happens with the waste,

BG: Yeah. Những gì đang xảy ra với sự lãng phí,

you can let it sit there -- there's a lot less waste under this approach --

các bạn có thể đặt nó ở kia -- theo phương pháp này, sẽ có ít sự lãng phí hơn --

then you can actually take that

rồi thì các bạn có thể thực sự đem chúng đi,

and put it into another one and burn that.

và trộn lẫn vào với những cái khác và đốt hết.

And we start out, actually, by taking the waste that exists today

Và chúng ta thực sự bắt đầu bằng cách hạn chế những sự lãng phí đang tồn tại hôm nay,

that's sitting in these cooling pools or dry-casking by reactors --

những thứ đang nằm trong những hồ bơi mát mẻ hay những cái thùng này bằng những hoạt động của mình.

that's our fuel to begin with.

Đó chính là khởi đầu của nhiên liệu mà chúng ta cần.

So the thing that's been a problem from those reactors

Thế nên, những gì được coi là vấn đề từ các hoạt động, phản ứng đó

is actually what gets fed into ours,

thực sự lại là những gì phục vụ và nuôi dưỡng chúng ta,

and you're reducing the volume of the waste quite dramatically

và chúng ta chắc chắn sẽ giảm đi được sự lãng phí một cách đáng kể

as you're going through this process.

bởi vì các bạn đã xem xét kĩ lưỡng qui trình này.

CA: You're talking to different people around the world

CA: Nhưng về những gì ông đang nói với những người khác trên toàn thế giới

về khả năng ở đây,

about the possibilities.

Where is there most interest in actually doing something with this?

đâu là nơi thích hợp nhất để làm hoạt động với điều này?

BG: Well, we haven't picked a particular place,

BG: Thực ra, chúng ta không cần thiết phải chọn một địa điểm cụ thể nào cả,

và có rất nhiều luật lệ bất thành văn thú vị về bất cứ thứ gì được gọi là hạt nhân,

and there's all these interesting disclosure rules

about anything that's called "nuclear."

So we've got a lot of interest.

do đó chúng ta có rất nhiều mối quan tâm,

People from the company have been in Russia, India, China.

những người đến từ các công ty ở Nga, Ấn Độ, Trung Quốc.

I've been back seeing the secretary of energy here,

Tôi đã quay lại xem xét ủy ban thư kí năng lượng ở đây,

talking about how this fits into the energy agenda.

nói chuyện về việc làm sao điều này có thể ăn khớp với lịch trình năng lượng.

So I'm optimistic.

Tôi khá là lạc quan. Bạn biết đấy, người Pháp và người Nhật đã làm một vài việc.

The French and Japanese have done some work.

This is a variant on something that has been done.

Đây chỉ là một biến thể của những gì đã được thực hiện.

It's an important advance, but it's like a fast reactor,

Nó là một tiến bộ quan trọng, nhưng nó là một hoạt động nhanh chóng,

and a lot of countries have built them,

và khá nhiều quốc gia phải cùng xây dựng,

so anybody who's done a fast reactor is a candidate

bất kỳ người nào thực hiện một phản ứng nhanh, là một thí sinh ở nơi biến thể đầu tiên được xây dựng.

to be where the first one gets built.

CA: So, in your mind,

CA: Như vậy theo ông, kế hoạch làm việc và việc có khả năng xảy ra

timescale and likelihood of actually taking something like this live?

của việc lấy một thứ gì đó giống như cuộc sống này?

BG: Well, we need -- for one of these high-scale, electro-generation things

BG: Chúng ta cần, đối với một trong những cái thang đo cao thế này, những thứ thuộc thế hệ điện-điện tử

chúng cần phải rất rẻ,

that's very cheap,

we have 20 years to invent and then 20 years to deploy.

chúng ta có 20 năm để phát minh và sau đó 20 năm để triển khai thực hiện.

That's sort of the deadline

Đó là một dạng hạn cuối mà những mô hình thuộc về môi trường

that the environmental models have shown us that we have to meet.

đã chứng minh cho chúng ta thấy rằng cần phải đáp ứng đúng.

And TerraPower -- if things go well, which is wishing for a lot --

Và, các bạn biết đấy, Terrapower, nếu những thứ này được thực hiện tốt, những thứ đang được đặt niềm mong ước rất lớn,

có thể đáp ứng được điều trên một cách dễ dàng.

could easily meet that.

And there are, fortunately now, dozens of companies --

Và may mắn thay, có hàng tá công ty,

we need it to be hundreds --

chúng ta cần phải có hàng trăm,

who, likewise, if their science goes well,

tương tự như vậy, nếu những nhà khoa học của họ làm việc hiệu quả,

if the funding for their pilot plants goes well,

nếu những quĩ đầu tư cho những nhà máy thí điểm hoạt động tốt,

that they can compete for this.

họ có thể cạnh tranh cho điều này.

And it's best if multiple succeed,

Và tốt nhất nếu những thành công này được nhân lên,

because then you could use a mix of these things.

bởi vì rồi thì bạn có thể sử dụng sự kết hợp của những thứ đó.

We certainly need one to succeed.

Chúng ta chắc chắn cần một cái gì đó để thành công.

CA: In terms of big-scale possible game changers,

CA: Theo những thay đổi trò chơi,

is this the biggest that you're aware of out there?

đây có phải là điều lớn nhất mà ông có thể nhận thấy ngoài kia?

BG: An energy breakthrough is the most important thing.

BG: Một cú đột phá về năng lượng là điều quan trọng nhất hiện giờ.

It would have been, even without the environmental constraint,

Nó sẽ là, thậm chí không cần đến các hạn chế về môi trường,

nhưng hạn chế về môi trường sẽ làm cho nó còn phát triển hơn nhiều.

but the environmental constraint just makes it so much greater.

In the nuclear space, there are other innovators.

Trong môi trường hạt nhân này, có rất nhiều nhà sáng tạo khác.

You know, we don't know their work as well as we know this one,

Các bạn biết đấy, chúng ta không biết việc của họ và chúng ta biết cái này,

but the modular people, that's a different approach.

đây là một hướng tiếp cận khác.

Có một loại phản ứng dạng lỏng, dường như có một chút khó khăn,

There's a liquid-type reactor, which seems a little hard,

but maybe they say that about us.

nhưng có lẽ là họ nói về chúng ta.

And so, there are different ones,

Và cũng có những cái khác,

but the beauty of this is a molecule of uranium

nhưng vẻ đẹp ở đây là mẫu uranium

has a million times as much energy as a molecule of, say, coal.

chứa đựng năng lượng lớn hơn cả triệu lần so với một mẫu than đá,

And so, if you can deal with the negatives,

và nếu như các bạn có thể giải quyết những yếu tố tiêu cực

cơ bản nhất là phóng xạ,

which are essentially the radiation, the footprint and cost,

dấu vết và chi phí, thì tiềm năng,

the potential, in terms of effect on land and various things,

theo hiệu ứng trên đất liền và những thứ khác,

is almost in a class of its own.

thì nó sẽ hầu hết nằm trong nhóm của chính nó mà thôi.

CA: Nếu như điều này không hiệu quả thì sao?

CA: If this doesn't work, then what?

Do we have to start taking emergency measures

Chúng ta có phải bắt đầu tìm kiếm những phương pháp đo lường khẩn cấp khác

to try and keep the temperature of the earth stable?

để tiếp tục thử và giữ cho nhiệt độ của trái đất được ổn định?

BG: If you get into that situation,

BG: Nếu các bạn tính đến trường hợp đó,

it's like if you've been overeating, and you're about to have a heart attack.

thì nó cũng giống như là bạn ăn quá nhiều, bội thực và dẫn đến một cơn đau tim vậy.

Then where do you go?

Rồi thì các bạn đi đâu? Các bạn rất có thể sẽ phải tiến hành một cuộc phẫu thuật tim hay gì đó.

You may need heart surgery or something.

There is a line of research on what's called geoengineering,

Có một ngành nghiên cứu về những gì được gọi là địa chất công trình,

which are various techniques that would delay the heating

trong đó áp dụng khá nhiều các kĩ thuật khác nhau nhằm hạn chế sự nóng lên

to buy us 20 or 30 years to get our act together.

nhằm mục đích kéo dài cho chúng ta thêm 20, 30 năm nữa để mà hành động cùng nhau.

Now, that's just an insurance policy; you hope you don't need to do that.

Giờ đây, nó là một chính sách bảo hiểm.

Hãy hi vọng rằng các bạn sẽ không cần phải làm vậy.

Some people say you shouldn't even work on the insurance policy

Một vài người nói rằng bạn không nên có một chính sách bảo hiểm nào khi làm việc

bởi vì điều đó sẽ khiến bạn trở nên lười biếng,

because it might make you lazy,

bạn sẽ tiếp tục ăn nhiều như trước bởi vì bạn biết một ca phẫu thuật tim sẽ cứu được bạn.

that you'll keep eating because you know heart surgery will be there to save you.

Tôi không chắc rằng điều đó là khôn ngoan, tùy vào tầm quan trọng của vấn đề,

I'm not sure that's wise, given the importance of the problem,

nhưng giờ về cuộc thảo luận về địa chất công trình

but there's now the geoengineering discussion

about: Should that be in the back pocket in case things happen faster,

về việc, nên làm gì sau hậu trường trong trường hợp mọi thứ diễn ra nhanh hơn,

or this innovation goes a lot slower than we expect?

hoặc là sự cách tân này được thực hiện chậm hơn nhiều so với những gì chúng ta hi vọng.

CA: Climate skeptics:

CA: những điều hoài nghi về khí hậu: nếu như ông có một hay hai câu để nói với họ,

If you had a sentence or two to say to them,

ông sẽ làm thế nào để thuyết phục họ rằng họ đã sai?

how might you persuade them that they're wrong?

BG: Well, unfortunately, the skeptics come in different camps.

BG: Thật không may mắn, những người theo chủ nghĩa hoài nghi như vậy lại đến từ nhiều phái khác nhau.

The ones who make scientific arguments are very few.

Những người thực sự có những tranh luận khoa học rất ít.

Are they saying there's negative feedback effects

Phải chăng là họ đang nói rằng có những hiệu ứng phản hồi tiêu cực

that have to do with clouds that offset things?

ì với những đám mây nhằm bù lại những thứ khác?

There are very, very few things that they can even say

Có rất, rất ít những thứ mà họ có thể nói đến

có một cơ hội cho một triệu những thứ như vậy.

there's a chance in a million of those things.

The main problem we have here -- it's kind of like with AIDS:

Vấn đề chính chúng ta có ở đây là một dạng vấn đề giống như bệnh AIDS vậy.

you make the mistake now, and you pay for it a lot later.

Các bạn phạm sai lầm bây giờ, và bạn sẽ phải gánh chịu hậu quả sau này.

And so, when you have all sorts of urgent problems,

Và khi bạn có tất cả những vấn đề cấp bách,

the idea of taking pain now that has to do with a gain later,

ý tưởng về việc khổ trước sướng sau --

và một thứ gì đó bấp bênh.

and a somewhat uncertain pain thing.

In fact, the IPCC report -- that's not necessarily the worst case,

Trên thực tế, theo báo cáo của IPCC, không cần thiết phải đến trường hợp xấu nhất,

and there are people in the rich world who look at IPCC and say,

và có rất nhiều người giàu có trên thế giới đã nghiên cứu báo cáo này

và nói rằng, đúng, đó không phải là

"OK, that isn't that big of a deal."

The fact is it's that uncertain part that should move us towards this.

Thực tế là đó chính là những phần bấp bênh, không chắc chắn sẽ dẫn chúng ta về đây,

But my dream here is that,

Nhưng giấc mơ của tôi ở đây là, nếu như các bạn có thể xoay chuyển được tình hình kinh tế,

if you can make it economic, and meet the CO2 constraints,

và chạm phải những rào cản, những sự nhượng bộ về CO2

then the skeptics say,

thì những người theo chủ nghĩa hoài nghi sẽ nói, được thôi,

"OK, I don't care that it doesn't put out CO2,

tôi không quan tâm rằng điều đó có giảm bớt CO2 hay không,

I kind of wish it did put out CO2.

thực ra tôi mong nó giảm bớt lượng CO2,

But I guess I'll accept it,

nhưng tôi đoán tôi sẽ chấp nhận nó bởi vì nó rẻ hơn những gì trước đây.

because it's cheaper than what's come before."

(Applause)

(Vỗ tay)

CA: Và, đó sẽ là câu trả lời của ông đối với những tranh luận Bjorn Lomborg,

CA: So that would be your response to the Bjørn Lomborg argument,

basically if you spend all this energy trying to solve the CO2 problem,

rằng về cơ bản nếu ông đầu tư tất cả vào năng lượng này để cố gắng giải quyết vấn đề CO2,

it's going to take away all your other goals

nó có thể sẽ làm sụp đổ những thành tựu khác của ông

of trying to rid the world of poverty and malaria and so forth,

trong việc cố gắng để tiến đến một thế giới không nghèo đói, sốt rét, vân vân.

it's a stupid waste of the Earth's resources

Thật là một sự lãng phí ngu ngốc các nguồn tài nguyên của Trái Đất khi vung tiền vào đó

to put money towards that

when there are better things we can do.

khi mà chúng ta có thể làm rất nhiều thứ tốt đẹp hơn.

BG: Well, the actual spending on the R&D piece --

BG: Chi phí thực sự cho bộ phận R&D (Nghiên cứu và phát triển) --

say the US should spend 10 billion a year more than it is right now --

nói rằng nước Mỹ nên đầu tư thêm 10 tỷ mỗi năm so với con số bây giờ --

it's not that dramatic.

đó không phải là điều quá kinh khủng.

It shouldn't take away from other things.

Nước Mỹ nên lấy từ những nguồn khác.

The thing you get into big money on, and reasonable people can disagree,

Những việc mà các bạn kiếm được nhiều tiền, và đây, những con người lý trí có thể không đồng ý,

is when you have something that's non-economic

khi mà các bạn có một thứ gì đó phi kinh tế và các bạn phải cố gắng để quyên góp cho nó.

and you're trying to fund that --

Điều đó, đối với tôi, gần như là một sự lãng phí.

that, to me, mostly is a waste.

Unless you're very close,

Còn nếu không, bạn sẽ tiếp cận rất gần với vấn đề,................

and you're just funding the learning curve and it's going to get very cheap,

và nó sẽ trở nên rất rẻ.

I believe we should try more things

Tôi tin rằng chúng ta nên thử nhiều thứ có tiềm năng hơn nữa

that have a potential to be far less expensive.

để giảm thiểu chi phí nhiều hơn.

If the trade-off you get into is, "Let's make energy super expensive,"

Nếu như các vụ trao đổi mà các bạn tiến hành là, chúng ta hãy cho như năng lượng là siêu đắt,

then the rich can afford that.

thì những người giàu có thể tạo ra nó.

I mean, all of us here could pay five times as much for our energy

Ý tôi là, tất cả chúng ta ở đây đều có thể trả nhiều hơn gấp 5 lần cho năng lượng mà mình sử dụng

and not change our lifestyle.

mà vẫn không sao.

The disaster is for that two billion.

Thảm họa xảy đến cho 2 tỷ người nghèo đói kia.

And even Lomborg has changed.

Và thậm chí Lomborg có thay đổi.

His shtick now is, "Why isn't the R&D getting more discussed?"

Thông điệp của ông ấy bây giờ là, tại sao lại không thảo luận thêm nhiều nữa về R&D.

He's still, because of his earlier stuff,

Ông ấy vẫn, vì những vấn đề ban đầu của ông ấy,

still associated with the skeptic camp,

vẫn liên kết với phái hoài nghi,

but he's realized that's a pretty lonely camp,

nhưng ông ấy cũng nhận ra rằng đó là một phái khá đơn độc,

and so, he's making the R&D point.

và vì thế, ông ta tập trung vào điểm R&D.

And so there is a thread of something that I think is appropriate.

Và rồi, có một nguy cơ về thứ gì đó mà tôi nghĩ rằng hợp lý.

The R&D piece -- it's crazy how little it's funded.

Bộ phận R&D, thật điên rồ khi nó chỉ được hỗ trợ một phần nhỏ.

CA: Well, Bill, I suspect I speak on behalf of most people here

CA: Bill, tôi nghĩ rằng tôi phải nói thay cho hầu hết những người ở đây

rằng, tôi thực sự hi vọng ước mong của ông thành sự thật. Cảm ơn ông rất nhiều.

to say I really hope your wish comes true.

Thank you so much.

BG: Cám ơn.

BG: Thank you.

(Applause)

(Vỗ tay)