David Hoffman: Catch Sputnik mania!

David Hoffman chia sẻ niềm đam mê Sputnik

Translator: Thach Thao Nguyen Phuc Reviewer: LD .

Fifty years ago in the old Soviet Union,

Năm mươi năm trước tại Xô Viết,

a team of engineers was secretly moving a large object

một nhóm kỹ sư đang di chuyển một vật lớn

through a desolate countryside.

qua một vùng quê hẻo lánh.

With it, they were hoping to capture the minds of people everywhere

Với vật này, họ hy vọng sẽ nắm bắt được cả thế giới

by being the first to conquer outer space.

bằng việc trở thành những người đầu tiên chinh phục vũ trụ.

The rocket was huge.

Một tên lửa khổng lồ.

And packed in its nose was a silver ball

Mũi tên lửa được lắp ráp một quả bóng bạc

with two radios inside.

với hai máy vô tuyến điện bên trong.

On October 4, 1957, they launched their rocket.

Ngày 4 tháng 10 năm 1957, họ phóng tên lửa.

One of the Russian scientists wrote at the time:

Một trong những nhà khoa học Nga đã viết:

"We are about to create a new planet

"Chúng tôi dự định tạo nên một hành tinh mới

that we will call Sputnik.

mà chúng tôi đặt tên là Sputnik.

In the olden days, explorers

Ngày trước, những nhà thám hiểm

like Vasco da Gama and Columbus

như Vasco da Gama và Columbus

had the good fortune to open up the terrestrial globe.

đã có cơ hội mở ra những miền đất mới.

Now we have the good fortune to open up space.

Ngày nay chúng to đang có cơ hội mở ra vũ trụ.

And it is for those in the future to envy us our joy."

Và những thế hệ tương lai sẽ phải ghen tị với niềm hân hoan của chúng ta."

You're watching snippets from "Sputnik," my fifth documentary feature,

Các bạn đang xem một số phân đoạn từ "Sputnik", phim tài liệu thứ năm mà tôi

which is just about completed.

vừa mới thực hiện.

It tells the story of Sputnik,

Bộ phim kể câu chuyện về Sputnik,

and the story of what happened to America as a result.

và câu chuyện về tác động của nó lên Hoa Kỳ.

For days after the launch,

Những ngày sau khi phóng tên lửa,

Sputnik was a wonderful curiosity.

Sputnik trở thành niềm tò mò vô hạn.

A man-made moon visible by ordinary citizens,

Một mặt trăng nhân tạo mà ai cũng có thể nhìn thấy,

it inspired awe and pride

nó tạo ra sự thán phục và tự hào

that humans had finally launched an object into space.

rằng con người cuối cùng đã phóng được một vật thể vào vũ trụ.

But just three days later, on a day they called Red Monday,

Nhưng chỉ ba ngày sau, một ngày được gọi là Thứ Hai Đỏ,

the media and the politicians told us,

giới truyền thông và các nhà chính trị nói với chúng ta,

and we believed, that Sputnik was proof

và với Sputnik như là bằng chứng, chúng ta cũng tin rằng

that our enemy had beaten us

đối thủ đã đánh bại chúng ta

in science and technology,

trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

and that they could now attack us with hydrogen bombs,

và giờ họ có thể tấn công ta với bom hidro,

using their Sputnik rocket as an IBM missile.

sử dụng Sputnik như một tên lửa IBM.

All hell broke loose.

Địa ngục mở ra.

Sputnik quickly became one of the three great shocks to hit America --

Sputnik nhanh chóng trở thành một trong ba cú sốc lớn đối với Hoa Kỳ --

historians say the equal of Pearl Harbor or 9/11.

các nhà sử học cho rằng nó ngang bằng với Trân Châu Cảng và mùng 9 tháng 11.

It provoked the missile gap.

Nó kích động khoảng cách về không tiễn.

It exploded an arms race.

Nó làm bùng nổ chạy đua vũ trang.

It began the space race.

Và nó bắt đầu cuộc chạy đua vũ trụ.

Within a year, Congress funded huge weapons increases,

Trong vòng một năm, vũ khí được Quốc hội cấp vốn tăng vọt,

and we went from 1,200 nuclear weapons

chúng ta đi từ 1200 vũ khí hạt nhân

to 20,000.

lên 20000.

And the reactions to Sputnik went far beyond weapons increases.

Và những phản ứng đối với Sputnik đã không chỉ dừng ở sự tăng vọt trong số vũ trang.

For example, some here will remember

Chẳng hạn, một vài người ở đây sẽ nhớ

this day, June 1958,

ngày này, tháng 6 năm 1958,

the National Civil Defense Drill,

cuộc diễn tập quân sự quốc gia,

where tens of millions of people in 78 cities went underground.

với 10 triệu người tại 78 thành phố đã cùng đi xuống dưới lòng đất.

Or the Gallup Poll that showed that seven in 10 Americans

Hay cuộc thăm dò Gallup cho thấy 7 trong 10 người Mỹ

believed that a nuclear war would happen,

tin rằng chiến tranh hạt nhân sẽ xảy ra,

and that at least 50 percent of our population

và ít nhất 50% dân số nước Mỹ

was going to be killed.

sẽ thiệt mạng.

But Sputnik provoked wonderful changes as well.

Nhưng Sputnik cũng khơi dậy những sự thay đổi diệu kỳ.

For example, some in this room went to school on scholarship

Chẳng hạn, một vài người ở đây đi học với học bổng

because of Sputnik.

nhờ vào Sputnik.

Support for engineering, math and science --

Hỗ trợ về kỹ thuật, toán và khoa học --

education in general -- boomed.

giáo dục nói chung -- tăng vọt.

And Vint Cerf points out that Sputnik

Vint Cert chỉ ra rằng Sputnik

led directly to ARPA, and the Internet,

đã dẫn tới ARPA, Internet

and, of course, NASA.

và tất nhiên, NASA.

My feature documentary shows how a free society

Bộ phim tài liệu của tôi cho thấy một xã hội tự do

can be stampeded by those who know how to use media.

có thể bị gây hoang mang bởi giới truyền thông như thế nào.

But it also shows how we can turn

Nhưng nó cũng cho thấy bằng cách nào chúng ta có thể biến

what appears at first to be a bad situation,

một tình trạng tưởng như rất tệ hại

into something that was overall very good for America.

thành một điều tuyệt vời đối với Hoa Kỳ.

"Sputnik" will soon be released.

"Sputnik" sẽ được ra mắt sớm.

In closing, I would like to take a moment to thank

Để kết thúc, tôi muốn dành lời cảm ơn

one of my investors:

tới một trong những nhà đầu tư của tôi:

longtime TEDster, Jay Walker.

người đã gắn bó lâu dài với TED, Jay Walker.

And I'd like to thank you all.

Cảm ơn tất cả các bạn.

(Applause).

(Vỗ tay)

Thank you, Chris.

Cám ơn Chris.