The surprising decline in violence | Steven Pinker

Steven Pinker'la şiddet efsanesi üzerine

Çeviri: Aysu Mutlutürk Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Images like this, from the Auschwitz concentration camp,

Auschwitz toplama kampı ve benzeri görüntüler,

have been seared into our consciousness during the 20th century

20. yüzyıl boyunca bilincimizin içine işlemiş

and have given us a new understanding of who we are,

ve bize kim olduğumuza, nereden geldiğimize ve nasıl bir zamanda yaşamakta olduğumuza

where we've come from and the times we live in.

dair yeni bir anlayış vermiştir.

During the 20th century, we witnessed the atrocities

20. yüzyıl boyunca Stalin, Hitler, Mao, Pol Pot,

of Stalin, Hitler, Mao, Pol Pot, Rwanda and other genocides,

Ruanda ve diğer vahşetlere tanıklık ettik.

and even though the 21st century is only seven years old,

Ve 21. yüzyıl henüz yedi yaşında olmasına rağmen,

we have already witnessed an ongoing genocide in Darfur

şimdiden Darfur'da devam etmekte olan soykırıma

and the daily horrors of Iraq.

ve Irak'ın her günkü dehşetine tanık olmaktayız.

This has led to a common understanding of our situation,

Bu, durumumuz hakkında yaygın bir anlayışa öncülük ediyor,

namely, that modernity has brought us terrible violence,

şöyle ki: modernite bize korkunç bir şiddeti getiriyor ve belki de

and perhaps that native peoples lived in a state of harmony

ilkel insanlar, bizim risk alıp terkettiğimiz, bir uyum hali içinde yaşadılar.

that we have departed from, to our peril.

İşte bir örnek.

Here is an example from an op-ed on Thanksgiving,

Birkaç yıl önce, Boston Globe'da Şükran günü üzerine yazılmış

in the "Boston Globe" a couple of years ago,

bir okur makalesinden. Yazar şöyle diyor; "Yerlilerin yaşantısı

where the writer wrote, "The Indian life was a difficult one,

zor bir yaşantı, ama işsizlik sorunları yok,

but there were no employment problems,

community harmony was strong, substance abuse unknown,

toplumsal uyum güçlü, madde bağımlılığı bilinmiyor,

crime nearly nonexistent.

suç neredeyse yok, kabileler arasındaki savaşlar

What warfare there was between tribes was largely ritualistic

büyük ölçüde ayinsel ve nadiren rastgele

and seldom resulted in indiscriminate or wholesale slaughter."

veya toptan bir katliamla sonuçlanıyor." Evet, bu ballandırılmış ifadeye hepiniz aşinasınız.

Now you're all familiar with this treacle.

We teach it to our children.

Bunu çocuklarımıza öğretiyoruz; televizyonda

We hear it on television and in storybooks.

ve hikaye kitaplarında duyuyoruz. Şimdi, bu oturumun asıl başlığı

Now, the original title of this session was, "Everything You Know is Wrong,"

"Bildiğiniz Herşey Yanlış" ve ben de yaygın anlayışımızın bu parçasının

and I'm going to present evidence

that this particular part of our common understanding is wrong,

yanlış olduğuna dair kanıtlar sunacağım:

that, in fact, our ancestors were far more violent than we are,

aslında atalarımız bizden çok daha şiddetliydiler;

that violence has been in decline for long stretches of time,

şiddet uzun zamandır düşüşte

and that today, we are probably living in the most peaceful time

ve bugün, muhtemelen türümüzün varolduğu süre içindeki en barışçıl zaman diliminde yaşıyoruz.

in our species's existence.

Evet, Darfur ve Irak olaylarının olduğu bir onyılda

Now in the decade of Darfur and Iraq,

a statement like that might seem somewhere between hallucinatory and obscene,

böyle bir beyanat, sanrısal olmak ile edebe aykırı olmak arasında bir yerlerde görünebilir.

Ama sizi bunun doğru resim olduğu konusunda

but I'm going to try to convince you that that is the correct picture.

ikna etmeye çalışacağım. Şiddetin düşüşü

The decline of violence is a fractal phenomenon.

kendini tekrarlayarak süregelen bir olgudur. Her ne kadar 16. yüzyılda

You can see it over millennia, over centuries, over decades

Akıl Çağı'nın başlangıcında bir devrilme noktası var gibi görünse de,

and over years,

although there seems to have been a tipping point

şiddetin düşüşünü binyıllar, yüzyıllar, onyıllar ve yıllar

at the onset of the Age of Reason in the 16th century.

süresince görebilirsiniz.

One sees it all over the world, although not homogeneously.

Bu, homojen bir biçimde olmasa da, tüm dünyada görülebilir.

It's especially evident in the West,

Aydınlanma çağında, İngiltere ve Hollanda'dan

beginning with England and Holland around the time of the Enlightenment.

başlayarak, özellikle batıda aşikardır.

Let me take you on a journey of several powers of 10 --

İzninizle, sizi bir 10'un kuvvetleri seyahatine çıkararak --

from the millennium scale to the year scale --

binyıllar ölçeğinden yıllar ölçeğine --

to try to persuade you of this.

bu konuda ikna etmeye çalışayım. 10,000 yıl öncesine kadar tüm insanlar

Until 10,000 years ago, all humans lived as hunter-gatherers,

yerleşik bir düzen ya da idare olmaksızın avcı-toplayıcı olarak yaşadılar.

without permanent settlements or government.

Ve yaygın olarak

And this is the state that's commonly thought to be one of primordial harmony.

ilkel uyum biçiminde düşünülen durum budur. Ama arkeolog,

But the archaeologist Lawrence Keeley,

Lawrence Keeley, bu yaşam biçimi hakkındaki kanıtların

looking at casualty rates among contemporary hunter-gatherers,

en iyi kaynağı olan ölüm oranlarına bakarak

which is our best source of evidence about this way of life,

biraz daha farklı bir sonuç ortaya koymakta.

has shown a rather different conclusion.

Here is a graph that he put together,

İşte, onun çok sayıda göçebe ya da avcı-toplayıcı toplulukta

showing the percentage of male deaths due to warfare

savaş nedenli erkek ölüm yüzdelerini

in a number of foraging or hunting and gathering societies.

bir araya getirdiği grafiği.

The red bars correspond to the likelihood that a man will die

Kırmızı çubuklar, dağlık Yeni Gine ve Amazon Yağmur Ormanları'ndaki

at the hands of another man,

çeşitli göçebe topluluklarda, doğal nedenlerle ölüme karşılık,

as opposed to passing away of natural causes,

bir erkeğin bir başka erkeğin elinden

in a variety of foraging societies in the New Guinea highlands

ölme olasılığını gösteriyor.

and the Amazon rain forest.

And they range from a rate of almost a 60 percent chance that a man will die

Ve bir erkeğin bir başka erkek tarafından öldürülmesi olasılığı

at the hands of another man

neredeyse yüzde 60'dan Gebusi örneğindeki yüzde 15'e kadar

to, in the case of the Gebusi, only a 15 percent chance.

bir aralıkta uzanıyor. Grafiğin sol alt köşesindeki, mavi, küçük çubuk

The tiny little blue bar in the lower left-hand corner

20. yüzyılda Amerika ve Avrupa'daki istatistiklere ilişkin

plots the corresponding statistic from the United States and Europe

in the 20th century,

ve her iki dünya savaşındaki tüm ölümleri

and it includes all the deaths of both World Wars.

içeriyor. Eğer 20. yüzyıl boyunca kabile savaşlarındaki ölüm oranları

If the death rate in tribal warfare had prevailed during the 20th century,

üstün olsaydı, 100 milyon yerine iki milyar ölüm olacaktı.

there would have been two billion deaths rather than 100 million.

Also on the millennium scale,

Ayrıca binyıl ölçeğinde, İncil'de tarif edilenlere benzer

we can look at the way of life of early civilizations,

erken uygarlıkların yaşam biçimine bakabiliriz.

such as the ones described in the Bible.

Ve bu, ahlaki değerlerimizin sözümona kaynağında

And in this supposed source of our moral values,

one can read descriptions of what was expected in warfare,

savaş halindeki beklentilerin tarifleri okunabilir;

such as the following, from Numbers 31:

aynen Çölde Sayım, bölüm 31'de olduğu gibi: "Ve onlar

"And they warred against the Midianites as the Lord commanded Moses,

Tanrı'nın Musa'ya verdiği buyruk uyarınca Midyanlılar'a savaş açıp

and they slew all the males.

bütün erkekleri katlettiler. Musa onlara

And Moses said unto them, 'Have you saved all the women alive?

'Bütün kadınları sağ mı bıraktınız?' diye çıkıştı. Öyleyse şimdi bütün erkek çocukları

Now, therefore, kill every male among the little ones

ve erkekle yatmış bütün kadınları öldürün,

and kill every woman that hath known man by lying with him,

yalnız erkekle yatmamış genç kadınları

but all the women children that have not known a man by lying with him,

kendiniz için sağ bırakın." Bir başka deyişle,

keep alive for yourselves.'"

In other words: kill the men, kill the children.

erkekleri öldürün, çocukları öldürün, bakire görürseniz

If you see any virgins, then you can keep them alive so that you can rape them.

sağ bırakın ki, onlara tecavüz edebilesiniz.

And you can find four or five passages in the Bible of this ilk.

İncil'de bu türden dört veya beş pasaj bulabilirsiniz.

Also in the Bible, one sees that the death penalty was the accepted punishment

Ayrıca İncil'de homoseksüellik, zina,

dine küfür, putperestlik,

for crimes such as homosexuality,

adultery, blasphemy, idolatry, talking back to your parents --

anne-babaya karşı gelmek -- (Gülüşmeler) -- ve Şabat günü çubuk toplamak

(Laughter)

gibi suçlar için kabul edilen cezanın ölüm olduğu görülebilir.

and picking up sticks on the Sabbath.

Well, let's click the zoom lens down one order of magnitude

Peki, merceğimizi bir derece daraltalım

ve yüzyıl ölçeğinde bakalım.

and look at the century scale.

Now, although we don't have statistics for warfare

Orta Çağ'dan modern zamanlara kadar olan süredeki

throughout the Middle Ages to modern times,

savaş hali için istatistikler olmasa da,

we know just from conventional history

geleneksel tarihten biliyoruz ki,

that the evidence was under our nose all along

şiddetin sosyal yaptırıma uğramış formlarında bir azalma olduğunun

that there has been a reduction in socially sanctioned forms of violence.

kanıtları burnumuzun dibinde.

For example, any social history will reveal that mutilation and torture

Örneğin; sosyal tarih, sakatlama ve işkencenin

were routine forms of criminal punishment.

suçluyu cezalandırmanın rutin formları olduklarını gösterecektir.

The kind of infraction today that would give you a fine,

Bugün para cezasına çarptırılan kanun ihlali, o günlerde

in those days, would result in your tongue being cut out,

dilinizin kesilmesi, kulaklarınızın kesilmesi, kör edilmeniz,

your ears being cut off, you being blinded,

a hand being chopped off and so on.

ellerin kesilmesi ve benzeri biçimlerde sonuçlanacaktı.

There were numerous ingenious forms of sadistic capital punishment:

Sadistçe idam etmenin sayısız dahiyane biçimi vardı:

burning at the stake, disemboweling, breaking on the wheel,

kazığa bağlayıp yakmak, bağırsaklarını deşmek, tekerlekle ezmek,

being pulled apart by horses and so on.

atlar tarafından çekilerek parçalanmak ve daha niceleri.

The death penalty was a sanction for a long list of nonviolent crimes:

Ölüm cezası, uzun bir şiddet içermeyen suçlar listesi için uygulanan bir yaptırımdı:

criticizing the king, stealing a loaf of bread.

kralı eleştirmek, bir somun ekmek çalmak. Kölelik, elbette,

Slavery, of course, was the preferred labor-saving device,

işgücü tasarrufu sağlayan, tercih edilen bir yoldu ve zulüm

and cruelty was a popular form of entertainment.

eğlencenin popüler bir biçimiydi. Belki en etkili örnek,

Perhaps the most vivid example was the practice of cat burning,

kedi yakma uygulamasıydı. Kedi bir sahnede yukarıya çekilir

in which a cat was hoisted on a stage and lowered in a sling into a fire,

ve bir askıyla ateşe doğru indirilirdi.

and the spectators shrieked in laughter as the cat, howling in pain,

Acı içinde feryat eden kedi ölmek üzere yakılırken,

was burned to death.

izleyicilerin kahkaları ortalığı inletirdi.

What about one-on-one murder?

Peki ya birebir cinayetler? Evet, pek çok yerel yönetim

Well, there, there are good statistics,

because many municipalities recorded the cause of death.

ölüm nedenini kaydettiği için iyi istatistikler var.

The criminologist Manuel Eisner

Kriminolog Manuel Eisner,

scoured all of the historical records across Europe

Avrupa'yı boydan boya gezerek

for homicide rates in any village, hamlet, town, county that he could find,

köy, mezra, kasaba, vilayetlerde bulabildiği cinayetlerin

tarihi kayıtlarını araştırdı ve

and then he supplemented them with national data

ülkeler bu istatistikleri tutmaya başladığında onları ülke verileri ile tamamladı.

when nations started keeping statistics.

He plotted on a logarithmic scale,

Bunların, Ortaçağ'daki yaklaşık ölüm oranlarına tekabül eden

going from 100 deaths per 100,000 people per year,

her yıl 100.000 kişide 100 ölüm verisine dayanarak,

which was approximately the rate of homicide in the Middle Ages,

logaritmik bir ölçekte grafiğini çıkardı. Grafik, yedi ya da sekiz Avrupa ülkesinde

and the figure plummets down

to less than one homicide per 100,000 people per year

her yıl 100.000 kişide bir cinayetten daha azına doğru

in seven or eight European countries.

sert bir düşüş gösteriyor. Ardından, 1960'larda

Then, there is a slight uptick in the 1960s.

küçük bir artış var. Rock'n roll ahlaki değerlerin azalmasına

The people who said that rock and roll would lead to the decline of moral values

neden olacak diyen insanların söylediklerinde aslında bir gerçeklik payı var.

actually had a grain of truth to that.

But there was a decline from at least two orders of magnitude in homicide

Ama orta çağlardan bugüne cinayet oranlarında, büyüklük sıralamasının en azından

from the Middle Ages to the present,

iki basamağı itibariyle bir düşüş var

and the elbow occurred in the early 16th century.

ve dönemeç 16. yüzyılın başlarında oluşuyor.

Let's click down now to the decade scale.

On yıllık ölçeğe inelim.

According to nongovernmental organizations that keep such statistics,

Böyle istatistikler tutan

sivil toplum kuruluşlarına göre, Avrupa ve Amerika'da 1945'den beri

since 1945, in Europe and the Americas,

there has been a steep decline in interstate wars,

ülkeler arası savaş, ölümcül etnik ayaklanmalar ve

in deadly ethnic riots or pogroms

askeri darbelerde belirgin bir düşüş var.

and in military coups, even in South America.

Hatta Güney Amerika'da bile. Dünya çapında ülkeler arası savaşlardaki

Worldwide, there's been a steep decline in deaths in interstate wars.

ölümlerde belirgin bir düşüş var. Buradaki sarı çubuklar

The yellow bars here show the number of deaths per war per year

1950'den bugüne her bir savaşta yıllık ölüm rakamlarını gösteriyor.

from 1950 to the present.

And, as you can see, the death rate goes down

Görebildiğiniz gibi ölüm oranları, 1950'lerdeki çatışma başına yıllık

from 65,000 deaths per conflict per year in the 1950s

65.000 ölümden bu on yıldaki çatışma başına yıllık

to less than 2,000 deaths per conflict per year in this decade,

2000 ölüme düşüyor, ki bu haliyle de korkunç.

as horrific as it is.

Even in the year scale, one can see a decline of violence.

Şiddetin düşüşü yıllık ölçekte bile görülebilir.

Since the end of the Cold War, there have been fewer civil wars,

Soğuk savaş bittiğinden beri daha az iç savaş,

fewer genocides -- indeed, a 90 percent reduction since post-World War II highs --

daha az soykırım -- aslında İkinci Dünya Savaşı'ndaki yükselişten beri yüzde 90'lık bir iniş --

and even a reversal of the 1960s uptick in homicide and violent crime.

ve hatta 1960'larda cinayet ve şiddet suçlarındaki yükselişin tersine dönüşü var.

This is from the FBI uniform crime statistics.

Bu, FBI Suç İstatistikleri'nden: 50'lerde ve 60'larda

You can see that there's a fairly low rate of violence in the '50s and the '60s,

şiddetin oldukça düşük oranda olduğunu,

then it soared upward for several decades

ardından on yıllarca yükselişe geçtiğini ve 1990'lar itibariyle

and began a precipitous decline, starting in the 1990s,

neredeyse 1960'daki düzeye kadar gerileyen

so that it went back to the level that was last enjoyed in 1960.

sert bir düşüşün başladığını görebilirsiniz.

President Clinton, if you're here: thank you.

Başkan Clinton, eğer buradaysanız, teşekkürler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So the question is:

Öyleyse soru şu: Neden bu kadar çok kişi

Why are so many people so wrong about something so important?

bu denli önemli bir konuda yanılıyor? Sanırım pek çok neden var.

I think there are a number of reasons.

One of them is we have better reporting.

Bunlardan biri, daha iyi bir raporlamamız olması: " 16. yüzyıl keşişlerine kıyasla

The Associated Press is a better chronicler of wars

Associated Press bu dünyadaki

over the surface of the earth

than 16th-century monks were.

savaşlar için daha iyi bir tarihçi."

(Laughter)

There's a cognitive illusion.

We cognitive psychologists know

Bilişsel bir illüzyon var: biz bilişsel psikologlar biliriz ki, birşeyin

that the easier it is to recall specific instances of something,

belirli örneklerini hatırlamak ne kadar kolaysa

the higher the probability that you assign to it.

buna vereceğiniz olasılık da o kadar yüksektir.

Things that we read about in the paper with gory footage

Gazetede dehşet verici görüntüler eşliğinde okuduğumuz şeyler

burn into memory more than reports of a lot more people dying

ilerlemiş yaşlarda yataklarında ölen çok daha fazla insana dair

in their beds of old age.

raporlardan daha çok hafızamıza yazılır. Görüş ve savunuculuk piyasasında

There are dynamics in the opinion and advocacy markets;

dinamikler vardır: bugüne kadar kimse

no one ever attracted advocates and donors

"herşey daha iyiye gidiyor" diyerek

by saying, "Things just seem to be getting better and better."

izleyici, savunucu ve bağışçıların dikkatini çekmemiştir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

There's guilt about our treatment of native peoples

Bunda modern entelektüel yaşamda ilkel insanları

in modern intellectual life,

ele alış biçimimiz ve batı kültüründeki herhangi bir şeyin

and an unwillingness to acknowledge there could be anything good

iyi olabileceğini kabullenmekteki isteksizliğin kabahati var.

about Western culture.

And, of course, our change in standards can outpace the change in behavior.

Ve elbette standartlarımızdaki değişiklikler, davranışlarımızdaki değişiklikleri

One of the reasons violence went down

geride bırakabiliyor. Şiddetteki düşüşün nedenlerinden biri

is that people got sick of the carnage and cruelty in their time.

insanların kendi dönemlerindeki vahşet ve zulümden nefret etmeleri.

That's a process that seems to be continuing,

Bu devamlılık gösteren bir sürece benziyor,

but if it outstrips behavior by the standards of the day,

ama günün standartları davranışların ötesine geçerse

things always look more barbaric than they would have been

davranışlar, günün standartlarına kıyasla, tarihsel standartlara kıyasla olduklarından

by historic standards.

daha barbarca görünürler. Bu yüzden bugün, Teksas'da bir avuç katil

So today, we get exercised -- and rightly so --

if a handful of murderers get executed by lethal injection in Texas

15 yıllık bir temyiz sürecinden sonra enjeksiyonla idam cezasına çarptırılırsa

harekete geçiyoruz -- ki doğru olan da budur. Onların birkaç yüzyıl önce

after a 15-year appeal process.

We don't consider that a couple of hundred years ago,

10 dakika süren bir duruşmanın ardından

they may have been burned at the stake for criticizing the king after a trial

kralı eleştirme suçuyla yakılarak idam edilme cezası alıp

that lasted 10 minutes,

yakılabileceklerini hesaba katmıyoruz -- ve aslında bu

and indeed, that that would have been repeated over and over again.

sürekli tekrarlanacaktı. Bugün, bizler ölüm cezasına

Today, we look at capital punishment

as evidence of how low our behavior can sink,

standartlarımızın ne kadar yükseldiğinin bir kanıtı olarak

rather than how high our standards have risen.

değil de, davranışlarımızın ne kadar dibe vurduğunun bir kanıtı olarak bakıyoruz.

Well, why has violence declined?

Peki, şiddet neden azalmakta? Kimse tam olarak bilmiyor,

No one really knows, but I have read four explanations,

ama dört açıklama okudum ki, bence hepsi

all of which, I think, have some grain of plausibility.

bir miktar akla yatkın. Birincisi: belki

The first is: maybe Thomas Hobbes got it right.

Thomas Hobbes haklıydı. O, doğal haldeki

He was the one who said

that life in a state of nature was "solitary, poor, nasty,

yaşamın "yalnız, zavallı, nahoş, hayvani ve kısa" olduğunu söyleyen

brutish and short."

biriydi. Ona göre bunun nedeni,

(Laughter)

Not because, he argued,

humans have some primordial thirst for blood

insanların ilkel kana susamışlığı

or aggressive instinct or territorial imperative,

ya da agresif içgüdüler ya da mülki zorunluluklar değil;

but because of the logic of anarchy.

anarşinin mantığı idi. Anarşi halinde

In a state of anarchy,

there's a constant temptation to invade your neighbors preemptively,

komşularınız sizi işgal etmeden ilk saldırıyı gerçekleştirerek

before they invade you.

onları işgal etmenin değişmez bir cazibesi var. Daha yakın dönemde Thomas Schelling,

More recently, Thomas Schelling gives the analogy

zemin katta hışırtı duyan bir evsahibi benzetmesini yapar.

of a homeowner who hears a rustling in the basement.

Being a good American, he has a pistol in the nightstand,

İyi bir Amerikalı olarak, komidininde bir tabancası vardır,

silahını çeker ve merdivenlerden aşağı iner.

pulls out his gun, walks down the stairs.

And what does he see but a burglar with a gun in his hand?

Ve gördüğü de elinde silahı olan bir hırsızdır.

Now, each one of them is thinking,

Her biri düşünüyor,

"I don't really want to kill that guy, but he's about to kill me.

"Aslında bu adamı öldürmek istemiyorum, ama o beni öldürecek.

Maybe I had better shoot him before he shoots me,

O beni vurmadan önce onu vursam iyi olur,

especially since, even if he doesn't want to kill me,

eğer beni öldürmek istemiyorsa bile, özellikle

he's probably worrying right now that I might kill him before he kills me."

tam da şu anda o beni öldürmeden önce onu öldürebileceğimden

endişelendiği için." Böyle sürer gider.

And so on.

Hunter-gatherer peoples explicitly go through this train of thought

Avcı-toplayıcı insanlar açıkça bu düşünce zincirinin içinden geçerler

and will often raid their neighbors out of fear of being raided first.

ve sıklıkla komşularına ilk akın edilen olma korkusu zincirinde akın edeceklerdir.

Now, one way of dealing with this problem is by deterrence.

Bu problemle başa çıkmanın bir yolu caydırıcılıktır:

You don't strike first, but you have a publicly announced policy

ilk vuran değilsiniz ama eğer istilaya uğrarsanız

that you will retaliate savagely if you are invaded.

öldüresiye bir misilleme yapacağınıza dair kamuya açıklanmış bir prensibiniz var.

The only thing is that it's liable to having its bluff called,

Tek mesele, bu prensipte

blöfün görülmesinin söz konusu olabilmesidir ve bu yüzden sadece güvenilirse

and therefore can only work if it's credible.

işe yarar. Bunu güvenilir kılmak için tüm saldırıların öcünü almalısınız

To make it credible, you must avenge all insults and settle all scores,

-- ki bu, kanlı intikam döngüsüne yönlendirir.

which leads to the cycles of bloody vendetta.

Life becomes an episode of "The Sopranos."

Yaşam the Sopranos dizisinin bir bölümü olur. Hobbes'un çözümü,

Hobbes's solution, "Leviathan,"

Leviathan, şiddetin meşru kullanımı için varolan otorite

was that if authority for the legitimate use of violence

bir tek demokratik birime bahşedilirse -- bir leviathan (canavar) --

was vested in a single democratic agency -- a leviathan --

then such a state can reduce the temptation of attack,

böyle bir devlet şiddetin cazibesini azaltacaktır,

because any kind of aggression will be punished,

çünkü her türlü saldırganlık cezalandrılacak,

leaving its profitability zero.

saldırganın kazancı sıfır olacaktır. Bu, ilk hücum edeceğiniz korkusuyla

That would remove the temptation to invade preemptively

saldıracaklara önceden saldırmanızın cazibesini yok edecektir.

out of fear of them attacking you first.

It removes the need for a hair trigger for retaliation

Bu, caydırıcılık tehdidinizi güvenilir kılmak için

to make your deterrent threat credible,

hızlıca çekilen bir tetik ihtiyacını da yok eder. Dolayısıyla bu,

and therefore, it would lead to a state of peace.

bir barış devletine yönlendirecektir. Eisner -- önceki slayt'da göremediğiniz

Eisner -- the man who plotted the homicide rates

that you failed to see in the earlier slide --

cinayet oranlarının grafiğini çıkaran kişi --

argued that the timing of the decline of homicide in Europe

Avrupa'da cinayetlerin azalmasındaki zamanlamanın

coincided with the rise of centralized states.

merkezi devletlerin yükselişi ile çakıştığını ileri sürdü.

So that's a bit of a support for the leviathan theory.

Bu, leviathan kuramı için bir parça destektir.

Also supporting it is the fact that we today see eruptions of violence

Ayrıca bugün anarşi bölgelerinde şiddetin patlaması da bunu destekler:

in zones of anarchy, in failed states, collapsed empires,

örneğin; başarısız devletler, çökmüş imparatorluklar,

frontier regions, mafias, street gangs and so on.

sınır bölgeleri, mafyalar, sokak çeteleri ve benzerleri.

The second explanation is that in many times and places,

İkinci açıklama, pek çok zaman ve mekanda

there is a widespread sentiment that life is cheap.

yaşamın ucuz olduğuna dair yaygın bir his olduğudur.

In earlier times, when suffering and early death were common in one's own life,

Acı çekme ve erken ölümlerin kişinin kendi yaşamında yaygın olduğu

eski zamanlarda, başkalarına zarar vermek ile ilgili daha az tereddüt vardı.

one has fewer compunctions about inflicting them on others.

Teknoloji ve ekonomik yeterlilik yaşamı

And as technology and economic efficiency make life longer and more pleasant,

daha uzun ve zevkli kılarken, genel olarak kişinin yaşama verdiği değer artar.

one puts a higher value on life in general.

This was an argument from the political scientist James Payne.

Bu, siyaset bilimci James Payne'in argümanından.

A third explanation invokes the concept of a nonzero-sum game,

Bir üçüncü açıklama "sıfır toplamlı olmayan oyun" kavramına başvurur

and was worked out in the book "Nonzero" by the journalist Robert Wright.

ve gazeteci Robert Wright tarafından Non-Zero kitabında

çözüldü. Wright, belli koşullarda

Wright points out that, in certain circumstances,

cooperation or nonviolence can benefit both parties in an interaction,

şiddetten kaçınmayı içeren işbirliğinden her iki tarafın da bir etkileşim içinde

faydalanabileceğine işaret eder. Aynen iki tarafın artan miktarları

such as gains in trade when two parties trade their surpluses

takas ettiğinde her iki tarafın da karlı çıkması veya iki taraf

and both come out ahead,

or when two parties lay down their arms

silahlarını bıraktığında daimi olarak savaşmamakla

and split the so-called peace dividend

that results in them not having to fight the whole time.

sonuçlanan barış mükafatının bölüşülmesi gibi.

Wright argues that technology has increased the number

Wright'a göre teknoloji mal, hizmet ve fikirlerin uzun mesafeler

of positive-sum games that humans tend to be embroiled in,

ve geniş gruplar arasında takas edilmesine izin vererek,

by allowing the trade of goods, services and ideas

insanların karmaşık bir sisteme dahil olma eğilimi gösterdiği

over longer distances and among larger groups of people.

“artı toplamlı oyunlar”ın sayısını artırıyor.

The result is that other people become more valuable alive than dead,

Sonuç, diğer insanların canlıyken ölü olduklarından daha değerli olmaları

and violence declines for selfish reasons.

ve şiddetin bencil nedenlerle azalması. Wrigth'ın belirttiği gibi

As Wright put it,

"Among the many reasons that I think that we should not bomb the Japanese

"Pek çok neden arasında, Japonları bombalamamamız gerektiğini düşündüren

bir neden, arabamı onların yapmış olması."

is that they built my minivan."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The fourth explanation is captured in the title of a book

Dördüncü açıklama, filozof Peter Singer'ın

called "The Expanding Circle," by the philosopher Peter Singer,

Genişleyen Çember adlı kitabının başlığında yakalanıyor.

who argues that evolution bequeathed humans with a sense of empathy,

Peter Singer, evrimin insanlara bir empati duygusu, yani

başka insanların menfaatlerini kişinin kendi menfaatlerine benzer biçimde

an ability to treat other people's interests as comparable to one's own.

ele alma becerisini, miras bıraktığını ileri sürüyor. Ne yazık ki, gıyaben

Unfortunately, by default,

we apply it only to a very narrow circle of friends and family.

bunu sadece arkadaşlar ve aileden oluşan çok dar bir çembere uygularız.

People outside that circle are treated as subhuman

Bu çemberin dışında kalanlara alt-insan muamalesi yapılır

and can be exploited with impunity.

ve onların sömürülmesi cezasızdır. Ama tarih boyunca,

But, over history, the circle has expanded.

çember genişledi. Tarihsel kayıtlarda, bunun köyden

One can see, in historical record,

it expanding from the village, to the clan, to the tribe, to the nation,

klana, kabileye, ulusa,

to other races, to both sexes and, in Singer's own arguments,

diğer ırklara, her iki cinsiyete genişlediğini görebiliriz

ve Singer'in kendi argümanına göre, bunu diğer duygu sahibi

something that we should extend to other sentient species.

diğer türleri de dahil ederek genişletmeliyiz. Soru şu;

So the question is:

If this has happened, what has powered that expansion?

eğer bu oluyorsa, bu genişlemeyi sağlayan ne?

And there are a number of possibilities,

Pek çok olasılık var. Robert Wright'ın ileri sürdüğü

such as increasing circles of reciprocity

anlamda karşılıklılık çemberinin artması.

in the sense that Robert Wright argues for.

The logic of the Golden Rule --

Altın kuralın mantığı: diğer insanları ne kadar düşünür ve onlarla

the more you think about and interact with other people,

etkileşim içine girerseniz, kendi menfaatlerinizi onlarınkinin

the more you realize that it is untenable to privilege your interests over theirs,

üstünde tutmanın savunulamaz olduğunu o kadar kavrarsınız,

at least not if you want them to listen to you.

en azından istediğiniz sizi dinlemeleri değilse.

You can't say that my interests are special compared to yours

Üzerinde durduğum nokta evrenin eşsiz bir parçasıdır

any more than you can say

çünkü tam da şu dakikada ben burada duruyorum

the particular spot that I'm standing on is a unique part of the universe

diyemeyeceğiniz gibi sizinkilere kıyasla

because I happen to be standing on it that very minute.

benim çıkarlarım daha özeldir diyemezsiniz.

It may also be powered by cosmopolitanism, by histories

Bu kozmopolitlik tarafından da sağlanıyor olabilir: yani

and journalism and memoirs and realistic fiction and travel and literacy,

kendinizi önceden alt-insan muamelesi yaptığınız

diğer insanların yaşamlarına katıp yansıtmanıza izin veren

which allows you to project yourself into the lives of other people

ve ayrıca yaşamdaki konumunuzun tesadüfi olumsallığını,

that formerly you may have treated as subhuman,

and also to realize the accidental contingency of your own station in life,

"oradayım ama tesadüfen" hissini farketmenize izin veren tarihçeler, gazetecilik,

hatıralar, gerçekçi kurgular, seyahat ve okur-yazarlık tarafından sağlanıyor olabilir.

the sense that "There but for fortune go I."

Whatever its causes,

Nedenleri her neyse, şiddetin azalmasının

the decline of violence, I think, has profound implications.

derin etkileri var. Bu bizi sadece "Neden savaş var?"

It should force us to ask not just, "Why is there war?"

sorusuna değil, "Neden barış var?" sorusuna da itmeli.

but also, "Why is there peace?"

Not just, "What are we doing wrong?"

Sadece "Neyi yanlış yapıyoruz?" değil, "Neyi doğru yapıyoruz?".

but also, "What have we been doing right?"

Because we have been doing something right,

Çünkü birşeyleri doğru yapmaktayız

and it sure would be good to find out what it is.

ve bunun ne olduğunu bulmak kesinlikle iyi olacaktır.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Chris Anderson: I loved that talk.

Chris Anderson: Bu konuşmayı sevdim. Sanırım bu salonda bulunan pek çok kişi

I think a lot of people here in the room would say

that that expansion you were talking about,

Peter Singer'in sözünü ettiği ve senin de konuşmanda değindiğin

that Peter Singer talks about,

şu genişlemenin aynı zamanda teknoloji tarafından,

is also driven just by technology, by greater visibility of the other

diğerlerinin daha görülebilir olması ve dünyanın gittikçe küçüldüğü hissi

and the sense that the world is therefore getting smaller.

tarafından yönlendirildiğini söyleyecektir. Yani, bunda da bir gerçeklik payı var mı?

I mean, is that also a grain of truth?

Steven Pinker: Very much.

Steven Pinker: Hem de çok. Bu Wright'ın kuramındaki

It would fit both in Wright's theory,

that it allows us to enjoy the benefits of cooperation

gittikçe daha geniş çemberlerde işbirliği yaparak

over larger and larger circles.

faydalar elde etmemize de izin veriyor. Ama ayrıca

But also, I think it helps us imagine what it's like to be someone else.

sanırım bu, başka biri olmanın nasıl olduğunu tasavvur etmemize de yardım ediyor.

I think when you read of these horrific tortures

Sanıyorum, orta çağlarda yaygın olan bu korkunç işkenceleri okuduğunuzda

that were common in the Middle Ages,

you think, "How could they possibly have done it,

nasıl olup da bunları yapmış olabileceklerini,

how could they not have empathized with the person

nasıl olup da bağırsaklarını deştikleri o kişiyle empati kuramamış

that they're disemboweling?"

olabileceklerini düşünüyorsunuz. Fakat açıkça

But clearly, as far as they're concerned, this is just an alien being

onlara göre, bu sadece

that does not have feelings akin to their own.

kendilerininkine benzer hisler taşımayan bir yaratık. Sanırım,

Anything, I think, that makes it easier

bir başkasıyla alışveriş yaptığınızı tasavvur etmenizi kolaylaştıran

to imagine trading places with someone else

means that it increases your moral consideration

herhangi bir şey, bunun diğer kişiye yönelik

to that other person.

ahlaki yükümlülüğünüzü artırması anlamına geliyor.

CA: I'd love every news media owner to hear that talk

CA: Evet, Steve, her haber yayın organı patronunun gelecek yıl bir noktada

at some point, it's so important.

bu konuşmayı duymasını isterdim. Bence bu gerçekten önemli. Çok teşekkürler.

CA: Thank you. SP: My pleasure.

SP: Benim için zevkti.