How to fix a broken heart | Guy Winch | TED

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

At some point in our lives,

Hayatımızın bir evresinde

almost every one of us will have our heart broken.

neredeyse hepimiz kalp kırıklığı yaşarız.

My patient Kathy planned her wedding when she was in middle school.

Hastalarımdan Kathy orta okulda düğününü planlamıştı.

She would meet her future husband

27 yaşına geldiğinde

by age 27,

gelecekteki kocasıyla tanışacak

get engaged a year later

bir sonraki yıl nişanlanacak

and get married a year after that.

ve bir sonraki yıl da evlenecekti.

But when Kathy turned 27, she didn't find a husband.

Ancak Kathy 27 yaşına geldiğinde bir eş bulamadı.

She found a lump in her breast.

Göğsünde bir şişlik fark etti.

She went through many months of harsh chemotherapy

Zor bir kemoterapi süreci ve acılı ameliyatlarla

and painful surgeries,

aylar geçirdi

and then just as she was ready to jump back into the dating world,

sonra tam birileriyle tanışma dünyasına hazırdı ki

she found a lump in her other breast

diğer göğsünde de bir şişlik fark etti

and had to do it all over again.

ve aynı şeyleri tekrar yaşadı.

Kathy recovered, though,

Kathy iyileşti

and she was eager to resume her search for a husband

ama kaşları yeniden çıkar çıkmaz

as soon as her eyebrows grew back in.

eş bulmaya arayışına devam etmeye kararlıydı.

When you're going on first dates in New York City,

New York'ta biriyle ilk kez buluşacağınız zaman

you need to be able to express a wide range of emotions.

geniş çapta bir duygu seli yansıtmanız gerek.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Soon afterwards, she met Rich and fell in love.

Kısa zaman sonra Rich'le tanıştı ve aşık oldu.

The relationship was everything she hoped it would be.

Bu ilişki olmasını umduğu her şeydi.

Six months later,

Altı ay sonra

after a lovely weekend in New England,

New England'da harika bir haftasonu ardından

Rich made reservations at their favorite romantic restaurant.

Rich en sevdikleri restoranda bir rezervasyon yaptırdı.

Kathy knew he was going to propose,

Kathy evlenme teklif edeceğini biliyordu.

and she could barely contain her excitement.

Heyecanını saklayamıyordu.

But Rich did not propose to Kathy that night.

Ancak Rich o gece evlenme teklif etmedi.

He broke up with her.

Kathy'den ayrıldı.

As deeply as he cared for Kathy -- and he did --

Onu derinden önemsiyor olmasına rağmen

he simply wasn't in love.

aşık değildi.

Kathy was shattered.

Kathy yıkılmıştı.

Her heart was truly broken, and she now faced yet another recovery.

Kalbi gerçekten de kırılmıştı, yeni bir iyileşme süreci vardı karşısında.

But five months after the breakup,

Ayrılıktan beş ay sonra

Kathy still couldn't stop thinking about Rich.

Kathy hala Rich'i düşünmekten kendini alamıyordu.

Her heart was still very much broken.

Kalbi öylesine kırılmıştı ki...

The question is:

Asıl soru şu:

Why?

Niçin?

Why was this incredibly strong and determined woman

Bu inanılmaz güçlü ve kararlı kadın

unable to marshal the same emotional resources

dört yıl kanser tedavisinin üstesinden gelebilirken

that got her through four years of cancer treatments?

aynı duygusal kaynağı bu durumda kullanamıyor?

Why do so many of us flounder

Kalp kırıklığından iyileşmeye çalışırken

when we're trying to recover from heartbreak?

çoğumuz niçin bu kadar zorluk çekiyoruz?

Why do the same coping mechanisms

Niçin hayattaki diğer tüm zorluklarda

that get us through all kinds of life challenges

bize yardım eden mücadele mekanizmaları

fail us so miserably when our heart gets broken?

kalbimiz kırıldığında işe yaramaz hâle geliyorlar?

In over 20 years of private practice,

Konu üzerinde özel olarak çalıştığım 20 yıl içinde

I have seen people of every age and background

her yaş ve altyapıdan pek çok insanın

face every manner of heartbreak,

her tür kalp kırıklığı yaşadığını gördüm,

and what I've learned is this:

bundan öğtendiğim şey ise

when your heart is broken,

kalbiniz kırıldığında

the same instincts you ordinarily rely on

normalde güvendiğiniz içgüdüleriniz

will time and again lead you down the wrong path.

sık sık sizi yanlış yola yönlendirecek.

You simply cannot trust what your mind is telling you.

Yani aklınızın söylediği şeye güvenemezsiniz.

For example, we know from studies of heartbroken people

Örneğin kalbi kırılmış insanlarla yapılan çalışmalardan

that having a clear understanding of why the relationship ended

ilişkinin neden bittiğini açıkça anlamanın

is really important for our ability to move on.

hayatımıza devam etmede gerçekten önemli olduğunu biliyoruz.

Yet time and again,

Yine de sık sık

when we are offered a simple and honest explanation

Rich'in Kathy'ye sunduğu gibi

like the one Rich offered Kathy,

basit ve dürüst bir açıklama sunulduğunda

we reject it.

bunu reddediyoruz.

Heartbreak creates such dramatic emotional pain,

Kalp kırıklığı öylesine ciddi bir duygusal acıya sebep oluyor ki

our mind tells us the cause must be equally dramatic.

aklımız bize sebebinin de aynı ölçüde ciddi olması gerektiğini söylüyor.

And that gut instinct is so powerful,

O içgüdü o kadar güçlü ki

it can make even the most reasonable and measured of us

en makul ve mantıklı olanlarımız bile

come up with mysteries and conspiracy theories

gerçekte olmayan gizemler ve komplo teorileri

where none exist.

yaratabiliyoruz.

Kathy became convinced something must have happened

Kathy, Rich'le geçirdiği romantik tatil süresince

during her romantic getaway with Rich

onu ilişkiden soğutacak

that soured him on the relationship,

bir şeylerin olduğuna emindi

and she became obsessed with figuring out what that was.

ve bunun ne olduğunu anlamayı takıntı haline getirdi.

And so she spent countless hours

O haftasonu geçirdikleri her dakikayı

going through every minute of that weekend in her mind,

saatlerce düşündü durdu,

searching her memory for clues that were not there.

aslında olmayan ipuçlarını arayarak hafızasını zorladı.

Kathy's mind tricked her into initiating this wild goose chase.

Kathy'nin aklı da onu bu boş arayışa teşvik etti.

But what compelled her to commit to it for so many months?

Peki onu aylarca kendini buna adamaya zorlayan şey neydi?

Heartbreak is far more insidious than we realize.

Kalp kırıklığı sandığımızdan çok daha sinsi.

There is a reason we keep going down one rabbit hole after another,

Bir anlaşılmazlıktan diğerine koşmamızın bir sebebi var,

even when we know it's going to make us feel worse.

bizi daha kötüye sürükleyeceğini bilsek bile.

Brain studies have shown

Beyin üzerinde araştırmalar,

that the withdrawal of romantic love

romantik bir sevgiden ayrılışın,

activates the same mechanisms in our brain that get activated

bağımlıların kokain veya opioid gibi maddeleri bıraktığı zaman

when addicts are withdrawing from substances like cocaine or opioids.

beynimizde aktive olan aynı mekanizmaları harekete geçirdiğini gösterdi.

Kathy was going through withdrawal.

Kathy de bırakma yaşıyordu.

And since she could not have the heroin of actually being with Rich,

Rich'le birlikte olmak gibi bir eroine sahip olamayacağı için

her unconscious mind chose the methadone of her memories with him.

bilinçaltı onunla olan anılarından bir metadon seçti.

Her instincts told her she was trying to solve a mystery,

İçgüdüleri ona bir gizemi çözdüğünü söylüyordu

but what she was actually doing

ama aslında yaptığı şey

was getting her fix.

bağımlı olduğu şeyden bir doz almaktı.

This is what makes heartbreak so difficult to heal.

İşte kalp kırıklığının bu kadar zor iyileşmesinin sebebi bu.

Addicts know they're addicted.

Bağımlılar bağımlı olduklarını biliyorlar.

They know when they're shooting up.

O maddeyi aldıklarını biliyorlar.

But heartbroken people do not.

Kalbi kırık insanlar bilmiyor ama.

But you do now.

Siz de artık biliyorsunuz.

And if your heart is broken, you cannot ignore that.

Kalbiniz kırıksa bunu görmezden gelemezsiniz.

You have to recognize that, as compelling as the urge is,

O his ne kadar güçlü olursa olsun

with every trip down memory lane, every text you send,

hafızanızda çıktığınız her yolculuk, gönderdiğiniz her mesaj,

every second you spend stalking your ex on social media,

onu sosyal medyada gizlice takip ettiğiniz her dakika

you are just feeding your addiction,

aslında bağımlılığınızı besliyorsunuz,

deepening your emotional pain

duygusal acınızı derinleştiriyor

and complicating your recovery.

ve iyileşmeyi zorlaştırıyorsunuz.

Getting over heartbreak is not a journey.

Kalp kırıklığını atlatmak bir yolculuk değil.

It's a fight, and your reason is your strongest weapon.

Bu bir savaş. En güçlü silahınız da mantık.

There is no breakup explanation that's going to feel satisfying.

Sizi tatmin eden hiçbir ayrılma açıklaması yok.

No rationale can take away the pain you feel.

Hiçbir mantıksal çıkarım da hissettiğiniz acıyı dindirmeyecek.

So don't search for one, don't wait for one,

Ne bir açıklama arayın ne de bekleyin,

just accept the one you were offered or make up one yourself

size söyleneni ya kabul edin ya da bir tane kendiniz uydurun

and then put the question to rest,

ve sonra bu soruyu rafa kaldırın

because you need that closure to resist the addiction.

çünkü bu bağımlılığa direnmek için kapanışa ihtiyacınız var.

And you need something else as well:

Bir şeye daha ihtiyacınız var:

you have to be willing to let go,

Bunu bırakmaya ve bittiğini kabul etmeye

to accept that it's over.

istekli olmalısınız.

Otherwise, your mind will feed on your hope

Aksi hâlde aklınız umuda tutunacak

and set you back.

ve sizi geriye götürecek.

Hope can be incredibly destructive when your heart is broken.

Kalbiniz kırıldığında umut inanılmaz düzeyde yıkıcıdır.

Heartbreak is a master manipulator.

Kalp kırıklığı uzman bir yönlendirici.

The ease with which it gets our mind to do the absolute opposite

Aklımıza girerek iyileşmek için aslında yapmamız gerekenin

of what we need in order to recover

tamamen tersini yaptırması

is remarkable.

gerçekten kayda değer.

One of the most common tendencies we have when our heart is broken

Kalbimiz kırıldığında çok sık yaptığımız şeylerden biri

is to idealize the person who broke it.

bunu bize yapan insanı yüceltmek.

We spend hours remembering their smile,

Saatlerce onun gülümsemesini,

how great they made us feel,

bizi nasıl harika hissettirdiğini,

that time we hiked up the mountain and made love under the stars.

dağların üstüne çıkıp yıldızların altında nasıl birlikte olduğumuzu hatırlarız.

All that does is make our loss feel more painful.

Bu yalnızca acımızı arttırır.

We know that.

Bunu biliyoruz.

Yet we still allow our mind to cycle through one greatest hit after another,

Yine de aklımızın sürekli darbe aldığı bu döngüye izin veriyoruz,

like we were being held hostage by our own passive-aggressive Spotify playlist.

pasif agresif Spotify müzik listemiz tarafından tutsak alınmış gibiyiz adeta.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Heartbreak will make those thoughts pop into your mind.

Kalp kırıklığı bu düşünceleri aklınıza getirecek.

And so to avoid idealizing, you have to balance them out

Yüceltmek yerine, sadece gülümsemelerini değil

by remembering their frown, not just their smile,

sürat asmalarını da hatırlayarak bir denge kurmalısınız,

how bad they made you feel,

sizi nasıl kötü hissettirdiklerini,

the fact that after the lovemaking, you got lost coming down the mountain,

birlikte olduktan sonra dağdan inerken kaybolduğunuzu,

argued like crazy and didn't speak for two days.

yol boyunca tartışıp iki gün küs kaldığınızı.

What I tell my patients is to compile an exhaustive list

Ben hastalarımdan o kişinin yanlış kişi olduğuna dair

of all the ways the person was wrong for you,

oldukça uzun bir liste çıkarmalarını istiyorum,

all the bad qualities, all the pet peeves,

tüm kötü yanları, bam tellerini yazmalarını

and then keep it on your phone.

ve bunları telefonlarında saklamalarını.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And once you have your list,

Listeyi çıkardıktan sonra

you have to use it.

kullanmak zorundasınız.

When I hear even a hint of idealizing

Onu yücelttiğinize dair

or the faintest whiff of nostalgia in a session,

en ufak bir şey hissettiğimde

I go, "Phone, please."

''Telefonu çıkarır mısın?'' diyorum.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Your mind will try to tell you they were perfect.

Aklınız size kusursuz olduklarını söyleyecek.

But they were not, and neither was the relationship.

O kişi de kusursuz değildi, ilişki de.

And if you want to get over them, you have to remind yourself of that,

Bu durumu atlatmak istiyorsanız bunu kendinize sık sık

frequently.

hatırlatmanız lazım.

None of us is immune to heartbreak.

Hepimiz kalp kırıklığına karşı savunmasız olabiliriz.

My patient Miguel was a 56-year-old senior executive in a software company.

Hastalarımdan Miguel 56 yaşında ve bir yazılım şirketinde yöneticiydi.

Five years after his wife died,

Karısı öldükten beş yıl sonra

he finally felt ready to start dating again.

biriyle tanışmaya kendini hazır hissetti.

He soon met Sharon,

Sharon'la tanıştı

and a whirlwind romance ensued.

ve bir ilişki fırtınası başladı.

They introduced each other to their adult children after one month,

Bir ay sonra birbirlerini yetişkin çocuklarıyla tanıştırdılar

and they moved in together after two.

iki ay sonra da aynı eve çıktılar.

When middle-aged people date, they don't mess around.

Orta yaş insanlar sevgili olduklarında ağırdan almıyorlar.

It's like "Love, Actually" meets "The Fast and the Furious."

''Aşk Her Yerde'' ile ''Hızlı ve Öfkeli'' birleşiyor sanki.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Miguel was happier than he had been in years.

Miguel yıllardır böyle mutlu olmamıştı.

But the night before their first anniversary,

Ancak ilk yıl dönümleri arifesinde

Sharon left him.

Sharon onu terk etti.

She had decided to move to the West Coast to be closer to her children,

Çocuklarına daha yakın olmak için Batı Yakası'na taşınmaya karar vermişti

and she didn't want a long-distance relationship.

ve uzun mesafeli bir ilişki de istemiyordu.

Miguel was totally blindsided and utterly devastated.

Miguel bunu hiç beklemiyordu ve aşırı derecede yıprandı.

He barely functioned at work for many, many months,

Aylarca işini zar zor yapabildi,

and he almost lost his job as a result.

bunun sonucunda neredeyse işini kaybediyordu.

Another consequence of heartbreak is that feeling alone and in pain

Kalp kırıklığı sonucu hissedilen o yalnızlık ve acı duygusu

can significantly impair our intellectual functioning,

sizin bilişsel faaliyetlerinizi de önemli ölçüde baltalayalabilir,

especially when performing complex tasks involving logic and reasoning.

özellikle mantık gerektiren karışık görevler yürütüyorsanız.

It temporarily lowers our IQ.

Geçici olarak IQ'nuzu düşürür.

But it wasn't just the intensity of Miguel's grief

Ancak iş arkadaşlarının kafasını karıştıran şey

that confused his employers;

sadece Miguel'in yasının gücü değildi,

it was the duration.

süresiydi.

Miguel was confused by this as well

Miguel de bu konuda şaşkındı

and really quite embarrassed by it.

ve aslında utanç da duyuyordu.

"What's wrong with me?" he asked me in our session.

Bir seansımız esnasında ''Benim sorunum ne?'' diye sordu.

"What adult spends almost a year getting over a one-year relationship?"

''Hangi yetişkin bir yıllık bir ilişkiyi atlatmak için bir yıl harcar?''

Actually, many do.

Aslında pek çoğu harcar.

Heartbreak shares all the hallmarks of traditional loss and grief:

Kalp kırıklığı, bildiğimiz yas ve kayıp duygusunun tüm özelliklerini taşır:

insomnia, intrusive thoughts,

insomnia, aşırı düşünce yoğunluğu,

immune system dysfunction.

bağışıklık sistemi bozukluğu.

Forty percent of people experience clinically measurable depression.

İnsanların %40'ı klinik düzeyde depresyon geçirir.

Heartbreak is a complex psychological injury.

Kalp kırıklığı oldukça karışık psikolojik bir yaralanmadır.

It impacts us in a multitude of ways.

Çok farklı yönlerden bizi etkiler.

For example, Sharon was both very social

Örneğin Sharon hem çok sosyal

and very active.

hem de çok aktif biriydi.

She had dinners at the house every week.

Her hafta evde yemekli davet verirdi.

She and Miguel went on camping trips with other couples.

Miguel'le başka çiftlerle kampa giderlerdi.

Although Miguel was not religious,

Miguel dindar değildi

he accompanied Sharon to church every Sunday,

ama her Pazar günü Sharon'la kiliseye giderdi,

where he was welcomed into the congregation.

ordaki topluluk onu çok iyi karşılardı.

Miguel didn't just lose his girlfriend;

Miguel yalnızca kız arkadaşını kaybetmedi,

he lost his entire social life,

tüm sosyal hayatını,

the supportive community of Sharon's church.

Sharon'un kilisesindeki o topluluğu da kaybetti.

He lost his identity as a couple.

Çift olarak kimliklerini kaybetti.

Now, Miguel recognized the breakup had left this huge void in his life,

Miguel anladı ki bu ayrılık onda büyük bir boşluk bıraktı,

but what he failed to recognize

anlamadığı şey ise

is that it left far more than just one.

bu yalnızca tek bir boşluk değildi.

And that is crucial,

Bu çok önemli,

not just because it explains why heartbreak could be so devastating,

kalp kırıklığının neden bu kadar yıkıcı olduğunu açıklamasının yanı sıra,

but because it tells us how to heal.

nasıl iyileşeceğimizi de açıklıyor.

To fix your broken heart,

Kırık kalbinizi iyileştirmek için

you have to identify these voids in your life and fill them,

hayatınızdaki o boşlukları bulmalı ve doldurmalısınız,

and I mean all of them.

hepsini kastediyorum.

The voids in your identity:

Kimliğinizdeki boşluklar:

you have to reestablish who you are and what your life is about.

Kim olduğunuzu ve hayatınızın anlamını yeniden belirlemelisiniz.

The voids in your social life,

Sosyal hayatınızdaki boşluklar,

the missing activities, even the empty spaces on the wall

olması gereken faaliyetler, hatta resimler asılması gereken

where pictures used to hang.

duvardaki boşluklar bile.

But none of that will do any good

Ancak bunların hiçbiri

unless you prevent the mistakes that can set you back,

sizi geriye götüren hatalardan kaçınmazsanız işe yaramayacak,

the unnecessary searches for explanations,

bir açıklama için gereksiz arayışlar,

idealizing your ex instead of focusing on how they were wrong for you,

sizin için niçin yanlış kişi olduğuna odaklanmak yerine onu yüceltmek,

indulging thoughts and behaviors that still give them a starring role

hayatınızın bir sonraki evresinde hiç olmaması gerekirken

in this next chapter of your life

hâlâ ona yer veren

when they shouldn't be an extra.

düşünce ve davranışlar.

Getting over heartbreak is hard,

Kalp kırıklığını atlatmak zor

but if you refuse to be misled by your mind and you take steps to heal,

ama aklınız tarafından kullanmılmayı reddedip iyileşmek için adım atarsanız

you can significantly minimize your suffering.

acınızı en aza indirebilirsiniz.

And it won't just be you who benefit from that.

Bundan fayda sağlayan yalnızca siz olmazsınız.

You'll be more present with your friends,

Arkadaşlarınızla daha çok vakit geçirebilir,

more engaged with your family,

ailenizle daha yakın olabilirsiniz,

not to mention the billions of dollars of compromised productivity

işyerinde tehlikeye attığınız milyar dolarlık üretkenlikten

in the workplace that could be avoided.

bahsetmeme gerek bile yok.

So if you know someone who is heartbroken,

Kalbı kırılmış birini tanıyorsanız

have compassion,

anlayışlı olun

because social support has been found to be important for their recovery.

çünkü sosyal destek iyileşmelerinde önemli rol oynuyor.

And have patience,

Sabırlı olun

because it's going to take them longer to move on than you think it should.

çünkü hayatlarına devam etmeleri sandığınızdan daha uzun sürecek.

And if you're hurting,

Ve acı çekiyorsanız

know this:

şunu bilin ki

it's difficult, it is a battle within your own mind,

bu zor bir şey, kendi zihniniz içinde bir savaş

and you have to be diligent to win.

ve kazanmak için gayretli olmanız lazım.

But you do have weapons.

Silahlarınız var.

You can fight.

Savaşabilirsiniz.

And you will heal.

Ve iyileşeceksiniz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)