How to fix a broken heart | Guy Winch | TED

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II

At some point in our lives,

لە خاڵێکی ژیانماندا،

almost every one of us will have our heart broken.

زۆرێک لە ئێمە دڵمان ئەشکێت.

My patient Kathy planned her wedding when she was in middle school.

چارەخوازەکەم کەیتی کە لە ناوەندی بوو پلانی بۆ ئاهەنگی هاوسەرگیرییەکەی دائەنا.

She would meet her future husband

چاوی بە هاوسەری داهاتووی ئەکەوێت

by age 27,

هەتا تەمەنی ٢٧ ساڵی،

get engaged a year later

ساڵێک دواتر مارە ئەکرێن و

and get married a year after that.

ساڵێک دوای ئەوەش هاوسەرگیری.

But when Kathy turned 27, she didn't find a husband.

بەڵام کە کەیتی بوو بە ٢٧ ساڵ، هاوسەرێکی نەدۆزییەوە.

She found a lump in her breast.

گرێیەکی لە مەمکیا دۆزییەوە.

She went through many months of harsh chemotherapy

بە چەندین مانگ چارەسەری کیمیای ناخۆشدا تێپەڕی

and painful surgeries,

لەگەڵ نەشتەرگەری ئازاربەخش، و

and then just as she was ready to jump back into the dating world,

ئینجا کاتێک ئامادەبوو بۆ ئەوەی بگەڕێتەوە ناو جیهانی ژوانکردن،

she found a lump in her other breast

گرێیەکی لە مەمکەکەی تریشیدا دۆزییەوە و

and had to do it all over again.

ئەبوو دیسان دەستپێکاتەوە.

Kathy recovered, though,

کەیتی دووبارە چاکبۆوە، و

and she was eager to resume her search for a husband

بەپەرۆش بوو دووبارە دەستبکاتەوە بە گەڕان بۆ هاوسەرێک

as soon as her eyebrows grew back in.

زۆری پێنەچوو برۆکانی هاتنەوە.

When you're going on first dates in New York City,

کاتێک ئەچیت بۆ یەکەم ژوانت لە شاری نیو یۆرک،

you need to be able to express a wide range of emotions.

پێویستە بتوانیت چەندین جۆری هەست نیشان بەیت.

(Laughter)

(پێکەنین)

Soon afterwards, she met Rich and fell in love.

زۆری پێنەچوو، چاوی بە ریچ کەوت و کەوتنە خۆشەویستییەوە.

The relationship was everything she hoped it would be.

پەیوەندییەکەیان هەموو ئەوە بوو کە ئاواتی بۆ ئەخواست.

Six months later,

شەش مانگ دواتر،

after a lovely weekend in New England,

دوای پشووێکی هەفتەی خۆش لە نیو ئینگلاند،

Rich made reservations at their favorite romantic restaurant.

ریچ شوێنی گرت لە رێستۆرانتە دڵخوازە ڕۆمانسییەکەیان.

Kathy knew he was going to propose,

کەیتی ئەیزانی کە داوای هاوسەرگیری لێئەکات، و

and she could barely contain her excitement.

بە ئەستەم ئەیتوانی پەرۆشبوونی خۆی بشارێتەوە.

But Rich did not propose to Kathy that night.

بەڵام ریچ ئەو شەوە داوای هاوسەرگیری لێنەکرد.

He broke up with her.

جیابۆوە لێی.

As deeply as he cared for Kathy -- and he did --

چەندێک بە قوڵی بایەخی ئەیا بە کەیتی -- و کە واشبوو --

he simply wasn't in love.

بەڵام لە خۆشەویستیا نەبوو.

Kathy was shattered.

کەیتی تێکشکا.

Her heart was truly broken, and she now faced yet another recovery.

بەڕاستی دڵی شکابوو، و ئێستا ئەبوو لە کێشەیەکی تر چاکبێتەوە.

But five months after the breakup,

بەڵام پێنج مانگ دوای جیابوونەوەیان،

Kathy still couldn't stop thinking about Rich.

هێشتا هەر کەیتی نەیئەتوانی بوەستێ لە بیرکردنەوە لە ریچ.

Her heart was still very much broken.

هێشتا هەر دڵشکاو بوو.

The question is:

پرسیارەکە ئەوە بوو:

Why?

بۆچی؟

Why was this incredibly strong and determined woman

بۆچی ئەم ژنە زۆر بەهێز و خۆڕاگرە

unable to marshal the same emotional resources

نەیئەتوانی ئەو هەستە بەهێزانەی خۆی کۆکاتەوە کە بەهۆیەوە

that got her through four years of cancer treatments?

توانی بەرگەی چوار ساڵ چارەسەری شێرپەنجە بگرێت؟

Why do so many of us flounder

بۆچی زۆرێکمان ئەناڵێنین

when we're trying to recover from heartbreak?

کاتێک هەوڵ ئەیەین چاکبینەوە لە دڵشکان؟

Why do the same coping mechanisms

بۆچی هەمان میکانیزمی خۆگونجان

that get us through all kinds of life challenges

کە تێمان ئەپەڕێنێت بەناو هەموو جۆرەکانی ململانێی ژیان

fail us so miserably when our heart gets broken?

هێندە نائوومێدمان ئەکات کاتێک دڵمان ئەشکێت؟

In over 20 years of private practice,

لە ماوەی ٢٠ ساڵ لە کاری تایبەتیم،

I have seen people of every age and background

خەڵکی هەموو تەمەنێک و پێشینەیەکم بینیوە

face every manner of heartbreak,

تووشی هەموو جۆرێکی دڵشکان بوونەتەوە، و

and what I've learned is this:

ئەوەی فێری بووم ئەمەیە:

when your heart is broken,

کاتێک دڵت ئەشکێت،

the same instincts you ordinarily rely on

هەمان غەریزەکانی لەکاتی ئاساییا پشتیان پێئەبەستی

will time and again lead you down the wrong path.

ئەو جارە و دووبارە بە ڕێگا هەڵەکەیا ئەتبات.

You simply cannot trust what your mind is telling you.

بەشێوەیەکی سادەکراو ناتوانیت متمانە بەوە بکەیت کە مێشکت پێت ئەڵێت.

For example, we know from studies of heartbroken people

بۆ نموونە، لە توێژینەوە لەسەر کەسە دڵشکاوەکان

that having a clear understanding of why the relationship ended

کە تێگەشتنێکی ڕوونیان هەیە لەسەر ئەوەی بۆچی پەیوەندییەکە کۆتاییهاتووە

is really important for our ability to move on.

زۆر گرنگە بۆ توانامان بۆ بەردەوامبوون.

Yet time and again,

کەچی دووبارە و جارێکی تر،

when we are offered a simple and honest explanation

کاتێک ڕوونکردنەوەیەکی سادە و ڕاشکاومان ئەدرێتێ

like the one Rich offered Kathy,

وەک ئەوەی ریچ یای بە کەیتی،

we reject it.

ڕەتی ئەکەینەوە.

Heartbreak creates such dramatic emotional pain,

دڵشکان ئازارێکی سۆزی هێندە زۆر درووست ئەکات

our mind tells us the cause must be equally dramatic.

مێشکمان پێمان ئەڵێت کە هۆکارەکەش پێویستە وەک ئەو یەکسان بێت.

And that gut instinct is so powerful,

ئەو غەریزە ناوەکییەش هێندە بەهێزە،

it can make even the most reasonable and measured of us

ئەکرێت وا لە ژیرترین و داناترینەکانیشمان بکات

come up with mysteries and conspiracy theories

بیردۆزەکانی ئاڵۆزی و پلانگێڕی تیا ببینین

where none exist.

لەکاتێکا هیچ بوونی نەبێت.

Kathy became convinced something must have happened

کەیتی قایلبوو بەوەی کە ئەبێت شتێک ڕووی یابێت

during her romantic getaway with Rich

لە ماوەی چونەدەرەوە ڕۆمانسییەکەی لەگەڵ ریچ

that soured him on the relationship,

کە لەوانەیە پەیوەندییەکەیان تێکیابێت، و

and she became obsessed with figuring out what that was.

خوی گرت بەوەی بزانێـ چییە. و

And so she spent countless hours

بۆیە چەندین کاتژمێری بەسەربرد

going through every minute of that weekend in her mind,

لە گەڕانەوە بەناو هەموو خولەکێکی ئەو ڕۆژە لە مێشکی خۆیا،

searching her memory for clues that were not there.

مێشکی ئەگەڕا بۆ سەرەداوەکان لەکاتێکا هیچی بوونی نەبوو.

Kathy's mind tricked her into initiating this wild goose chase.

مێشکی کەیتی هەڵیخەڵەتاند بۆ دەستکردن بەم ڕاوکردنی قازە.

But what compelled her to commit to it for so many months?

بەڵام چی وایلێکرد ئەوەنە زۆر خۆی بۆ تەرخانکات بۆ چەندین مانگ؟

Heartbreak is far more insidious than we realize.

دڵشکان زۆر لەوە لەناکاوترە کە درکی پێئەکەین.

There is a reason we keep going down one rabbit hole after another,

هۆکارێک هەیە کە بۆچی لە کوونە کەروێشکێکەوە ئەچینە دانەیەکی ترەوە،

even when we know it's going to make us feel worse.

تەنانەت کاتێ:یش کە ئەزانین وامان لێئەکات خراپتر بین.

Brain studies have shown

توێژینەوە لەسەر مێشک نیشانی یاوە

that the withdrawal of romantic love

کە دەرچوون لە خۆشەویستی ڕۆمانسی

activates the same mechanisms in our brain that get activated

هەمان ئەو میکانیزمەی مێشکمان ئەخاتە کار کە ئەکەوێت کار

when addicts are withdrawing from substances like cocaine or opioids.

کاتێک ئالوودەبووەکان دەرئەچن لە بەکارهێنانی ماددەکانی وەک کۆکاین یان ئەفیون.

Kathy was going through withdrawal.

کەیتی بەو وازهێنانەیا ئەڕۆشت. و

And since she could not have the heroin of actually being with Rich,

لەبەر ئەوەشی نەیئەتوانی هیرۆینی بوونی لەگەڵ ریچا هەبێت،

her unconscious mind chose the methadone of her memories with him.

مێشکە ناهۆشیارەکەی مایسادۆنی یادەوەرییەکانی ریچی هەڵئەبژارد.

Her instincts told her she was trying to solve a mystery,

غەریزەکانی پێیان ئەوت کە هەوڵئەیات وەڵامی مەتەڵێک بدۆزێتەوە،

but what she was actually doing

بەڵام ئەوەی کە ئەیکرد

was getting her fix.

هەوڵی چاککردنەوە بوو.

This is what makes heartbreak so difficult to heal.

ئەمە وایکردووە دڵشکان هێندە قورس بێت.

Addicts know they're addicted.

ئالوودەبووەکان ئەزانن ئالوودەن.

They know when they're shooting up.

بەخۆیان ئەزانن کاتێک خراپیان لێیەت.

But heartbroken people do not.

بەڵام کەسە دڵشکاوەکان نازانن.

But you do now.

بەڵام ئێستا ئێوە ئەزانن. و

And if your heart is broken, you cannot ignore that.

ئەگەر دڵتان شکێنرا، ناتوانن ئەوە فەرامۆشکەن.

You have to recognize that, as compelling as the urge is,

پێویست درک بەوە بکەیت، ئیتر چەندێک پاڵنەرەکە هانت بات،

with every trip down memory lane, every text you send,

بە هەموو گەشتێکا بە ڕاڕەوی یادەوەرییا، هەموو نامەیەک کە ئەینێریت،

every second you spend stalking your ex on social media,

هەموو چرکەیەک کە بەسەری ئەبەیت لە بەدواداچوونی کۆنە خۆشەویستەکەت لە تۆڕی کۆمەڵایەتی،

you are just feeding your addiction,

زیاتر ئالوودەبوونەکەت زیا ئەکەیت،

deepening your emotional pain

ئازارە سۆزدارییەکەت قوڵتر ئەکەیت و

and complicating your recovery.

چاکبوونەوەت ئاڵۆزتر ئەکەیت.

Getting over heartbreak is not a journey.

زاڵبوون بەسەر دڵشکانا گەشتێک نییە.

It's a fight, and your reason is your strongest weapon.

شەڕێکە، و هۆکارەکەت بەهێزترین چەکی تۆیە.

There is no breakup explanation that's going to feel satisfying.

هیچ ڕوونکردنەوەیەک بۆ جیابوونەوەکە نییە کە هەستکەیت قایلکەر بێت.

No rationale can take away the pain you feel.

هیچ بەهانەیەک ناتوانێت ئازارەکە لابەرێت کە هەستی پێئەکەیت.

So don't search for one, don't wait for one,

بۆیە بۆی مەگەڕێ، چونکە بوونی نییە،

just accept the one you were offered or make up one yourself

تەنیا ئەوەی کە خراوەتە بەردەمت یان خۆت بەهانەیەک درووستکە و

and then put the question to rest,

ئینجا کۆتایی بە پرسیارەکە بێنە،

because you need that closure to resist the addiction.

چونکە پێویست بە داخستنەکەیە بۆ بەرپەچدانەوەی ئالوودەبوونەکە. و

And you need something else as well:

هەروەها شتێکی تریشت ئەوێت:

you have to be willing to let go,

ئامادەی دەستبەرداربوون بیت،

to accept that it's over.

قبوڵیکەیت کە تەواوبووە.

Otherwise, your mind will feed on your hope

ئەگەرنا، مێشکت لەو هیوایەت ئەخوات و

and set you back.

دووبارە داتئەڕێژێتەوە.

Hope can be incredibly destructive when your heart is broken.

هیوا ئەکرێت زۆر تێکشکێنەر بێت کاتێک دڵت ئەشکێت.

Heartbreak is a master manipulator.

دڵشکان زۆر بەهێزە لە کارلێکردنا.

The ease with which it gets our mind to do the absolute opposite

ئەو ئاسانییەی کە بەهۆیەوە ئەتوانێت ڕێک پێچەوانەی ئەوە بکات

of what we need in order to recover

کە پێویستمانە بۆ چاکبوونەوە

is remarkable.

زۆر بێوێنەیە.

One of the most common tendencies we have when our heart is broken

یەکێکی تریش لەو شتانەی ئەگەرمان هەیە تێیکەوین کاتێک دڵمان ئەشکێت

is to idealize the person who broke it.

کردن بە فریشتەی کەسەکەی کە شکانوێتی.

We spend hours remembering their smile,

چەندین کاتژمێر بەسەر ئەبەین لە بیرهاتنەوەی زەردەخەنەکەیان،

how great they made us feel,

وایان لێکردوین هەستی چەند خۆشمان هەبێت،

that time we hiked up the mountain and made love under the stars.

ئەو جارەی بەسەر چیاکەیا سەرکەوتین و لەژێر ئەستێرەکانا خۆشەویستیمان کرد.

All that does is make our loss feel more painful.

هەموو ئەوەی ئەیکات ئەوەیە کە لەدەستدانەکەمان ئازاربەخش تر ئەکات.

We know that.

ئەوە ئەزانین.

Yet we still allow our mind to cycle through one greatest hit after another,

کەچی هێشتا ڕێگە بە مێشکمان ئەیەین سوڕ بخوات بەچواردەوری لێدانێک بۆ دانەیەکی تر،

like we were being held hostage by our own passive-aggressive Spotify playlist.

وەک ئەوەی بە بارمتە گیرابێتین لەلایەن لیستی گۆرانییەکانی هەر لێی ئەیەینەوە.

(Laughter)

(پێکەنین)

Heartbreak will make those thoughts pop into your mind.

دڵشکان وا ئەکات ئەو بیرکردنەوانە بەردەوام بێنەوە مێشکت.

And so to avoid idealizing, you have to balance them out

بۆیە بۆ خۆلادان لە کردن بە فریشتەیان، پێویستە هاوسەنگیان ڕاگریت

by remembering their frown, not just their smile,

بەوەی مۆڕەکەیانت بیربێت، نەک زەردەخەنەکەیان،

how bad they made you feel,

وایان لێکردویت چەندێک هەست بە ناخۆشی بکەیت،

the fact that after the lovemaking, you got lost coming down the mountain,

ڕاستی ئەوەی دوای خۆشەویستی کردنەکە، کە لە چیاکە هاتوونەتە خوار ون بوون،

argued like crazy and didn't speak for two days.

وەک شێت شەڕتان بووە و هەتا دوو ڕۆژ قسەتان نەبووە.

What I tell my patients is to compile an exhaustive list

ئەوەی بە نەخۆشەکانمی ئەڵێم ئەوەیە لیستێک درووستکەن

of all the ways the person was wrong for you,

لە هەموو ئەو شتانەی تیایا کەسەکە هەڵەی بەرامبەر کردوویت،

all the bad qualities, all the pet peeves,

هەموو خەسڵەتە خراپەکانیان، هەموو کاتەکانی تووڕەیان کردوون، و

and then keep it on your phone.

ئینجا هێشتنەوەی لەسەر مۆبایلەکەت.

(Laughter)

(پێکەنین)

And once you have your list,

هەر کە لیستەکەشت درووستکرد،

you have to use it.

پێویستە بەکاریبێنیت.

When I hear even a hint of idealizing

کاتێک یەک سەرەداویش ئەبیستم لەسەر بەفریشتەکردنیان

or the faintest whiff of nostalgia in a session,

یان بچووکترین ئاماژەشم باتێ کە لە داڵغەیایەتی،

I go, "Phone, please."

ئەڵێم، "تکایە مۆبایلەکەتم بەرێ."

(Laughter)

(پێکەنین)

Your mind will try to tell you they were perfect.

مێشکت هەوڵ ئەیا پێتبڵێت کە بێ کەم و کوڕی بوون.

But they were not, and neither was the relationship.

بەڵام وانەبوون، و پەیوەندییەکەش وانەبووە.

And if you want to get over them, you have to remind yourself of that,

ئەگەر ئەشتەوێت لە بیر خۆتی بەریتەوە، پێویستە ئەوە بەبیر خۆت بهێنیتەوە،

frequently.

ئەویش زوو زوو.

None of us is immune to heartbreak.

کەس لە ئێمە بەرگری تەواوی نییە بۆ دڵشکان.

My patient Miguel was a 56-year-old senior executive in a software company.

میگێل نەخۆشێکم بوو تەمەنی ٥٦ ساڵ بوو لە کۆمپانیایەکی سۆفتوێر بەڕێوبەر بوو.

Five years after his wife died,

پێنج ساڵ دوای مردنی هاوسەرەکەی،

he finally felt ready to start dating again.

دواجار هەستیکرد ئامادە بێت دووبارە دەستکاتەوە بە خۆشەویستی.

He soon met Sharon,

زۆری پێنەچوو چاوی بە شارۆن کەوت، و

and a whirlwind romance ensued.

گێژاوی خۆشەویستی دەستیپێکرد.

They introduced each other to their adult children after one month,

دوای مانگێک یەکتریان بە منداڵە پێگەشتووەکانی خۆیان ناساند، و

and they moved in together after two.

دوای دوو مانگ پێکەوە ژیان.

When middle-aged people date, they don't mess around.

کاتێک کەسانی ئەو تەمەنە خۆشەویستی ئەکەن زۆر کات بەفیڕۆ نایەن.

It's like "Love, Actually" meets "The Fast and the Furious."

وەک ئەوە وایە، فلیمی "لەڤ ئاکچوالی" بیات لە "فاست ئاند فیوریەس".

(Laughter)

(پێکەنین)

Miguel was happier than he had been in years.

میگێل چەندین ساڵ بوو ئەوەنە دڵخۆش نەبوو.

But the night before their first anniversary,

بەڵام شەوی پێش یەکەم ساڵیادیان،

Sharon left him.

شارۆن بەجێیهێشت.

She had decided to move to the West Coast to be closer to her children,

بڕیاری یابوو بچێت بۆ کەناراوی خۆرئاوا بۆ ئەوەی نزیکتر بێت لە مناڵەکانی، و

and she didn't want a long-distance relationship.

پەیوەندییەکی مەودا درێژی نەئەویست.

Miguel was totally blindsided and utterly devastated.

میگێل بە تەواوەتی تێکشکا و بەرچاوی تاریک بوو.

He barely functioned at work for many, many months,

بۆ چەندین مانگ بە ئەستەم کاری ئەکرد و

and he almost lost his job as a result.

دەرئەنجام خەریکبوو کارەکەشی لەدەست بات.

Another consequence of heartbreak is that feeling alone and in pain

دەرئەنجامێکی تری دڵشکان ئەوەیە کە هەستکردن بە تەنیایی و لە ئازاردا بوون

can significantly impair our intellectual functioning,

ئەکرێت بە شێوەیەکی بەرچاو کاری مێشکمان پەک بخات،

especially when performing complex tasks involving logic and reasoning.

بەتایبەتی کاتێک کارە ئاڵۆزەکان ئەکەیت کە لۆجیک و بیرکردنەوەی تیایە.

It temporarily lowers our IQ.

بەشێوەیەکی کاتی ئای کیومان دائەبەزێنێت.

But it wasn't just the intensity of Miguel's grief

بەڵام تەنیا قورسی خەمەکەی میگێل نەبوو

that confused his employers;

کە سەری لە خاوەن کارەکانی تێکیابوو؛

it was the duration.

بەڵکو ماوەکەشی بوو.

Miguel was confused by this as well

میگێل سەری لێشێوا بەمە و

and really quite embarrassed by it.

بەڕاستی زۆر تەریق بووبۆوە پێی.

"What's wrong with me?" he asked me in our session.

"من کێشەم چییە؟" پرسیارێک لە یەکتربینینێکمانا کردی.

"What adult spends almost a year getting over a one-year relationship?"

"چی کەسێکی پێگەشتوو یەک ساڵ بەسەر ئەبات لە بیرچوونەکەی پەیوەندییەکی یەک ساڵی؟"

Actually, many do.

ڕاستییەکەی، زۆرێک.

Heartbreak shares all the hallmarks of traditional loss and grief:

دڵشکان هەموو نیشانەکانی لەدەستدان و خەمباربوون هەڵئەگرن:

insomnia, intrusive thoughts,

خەولێنەکەوتن، بیرکردنەوەی نابەجێ،

immune system dysfunction.

لەکارکەوتنی کۆئەندامی بەرگری.

Forty percent of people experience clinically measurable depression.

لەسەدا چلی خەڵک تووشی خەمۆکییەک ئەبن کە پزیشک هەستی پێ ئەکات.

Heartbreak is a complex psychological injury.

دڵشکان زیانێکی دەروونی ئاڵۆزە.

It impacts us in a multitude of ways.

بە چەندین شێوە کارمان تێئەکات.

For example, Sharon was both very social

بۆ نموونە، شارۆن کەسێکی زۆر کۆمەڵایەتی و

and very active.

زۆر چالاکیش بووە.

She had dinners at the house every week.

هەموو هەفتەیەک لە ماڵەکە خوانی ئێوارەی سازکردووە.

She and Miguel went on camping trips with other couples.

خۆی و میگێل لەگەڵ ژن و مێردەکانی ترا ئەچوون بۆ گەشتی شەو مانەوە.

Although Miguel was not religious,

هەرچەنە میگێل ئاینی نەبوو،

he accompanied Sharon to church every Sunday,

هەموو یەک شەممەیەک لەگەڵ شارۆنا چووە بۆ کڵێسە،

where he was welcomed into the congregation.

کە لەوێ بەخێرهاتنیان لێکردووە بۆ کۆبوونەوەکە.

Miguel didn't just lose his girlfriend;

میگێل تەنیا خۆشەویستێکی لەدەست نەیا؛

he lost his entire social life,

تەواوی ژیانی کۆمەڵایەتی خۆی لەدەستیا،

the supportive community of Sharon's church.

کۆمەڵگا پشتیوانیکەرەکەی کڵێسەکەی شارۆنیش.

He lost his identity as a couple.

ناسنامەی خۆی لەدەستیا وەک دوانەیەک.

Now, Miguel recognized the breakup had left this huge void in his life,

ئێستا میگێل درکی بەوە کردووە کە جیابوونەوەکە ئەم بۆشاییە گەورەیەی بەجێهێشتووە لە ژیانیا،

but what he failed to recognize

بەڵام ئەوەی نەیتوانیوە درکی پێبکات

is that it left far more than just one.

ئەوەیە کە زۆر لە دانەیەک زیاتری بەجێهێشتووە.

And that is crucial,

ئەوەش هەستیارە،

not just because it explains why heartbreak could be so devastating,

نەک تەنیا لەبەر ئەوەی ڕوونی ئەکاتەوە کە بۆچی دڵشکان هێندە ڕووخێنەرە،

but because it tells us how to heal.

بەڵکو لەبەر ئەوەی پێشمان ئەڵێت چۆن خۆمان ساڕێژکەین.

To fix your broken heart,

بۆ چاکردنەوەی دڵە شکاوەکەت،

you have to identify these voids in your life and fill them,

پێویستە ئەو بۆشاییانەی ژیانی خۆت بدۆزیتەوە و پڕیانکەیتەوە، و

and I mean all of them.

مەبەستم هەر هەموویانە.

The voids in your identity:

بۆشاییەکانی ناسنامەت:

you have to reestablish who you are and what your life is about.

پێویستە درووستیکەیتەوە کە کێ بوویت و ژیانت لەبارەی چییەوە بووە.

The voids in your social life,

بۆشاییەکانی ژیانی کۆمەڵایەتیت،

the missing activities, even the empty spaces on the wall

چالاکییەکانی لە ژیانی ونبوون، تەنانەت بۆشاییەکانی دیوارەکەشی

where pictures used to hang.

کە پێشتر وێنەی پێوەبووە.

But none of that will do any good

بەڵام هیچ کام لەوانە سوودی نابێت

unless you prevent the mistakes that can set you back,

ئەگەر ڕێگە لە هەڵەکان ناگریت کە ئەتوانێت بتخاتەوە سفر،

the unnecessary searches for explanations,

گەڕانە ناپێویستەکان بۆ ڕوونکردنەوەکان،

idealizing your ex instead of focusing on how they were wrong for you,

بەفریشتەکردنی کەسەکە لەجیاتی ئەوەی بزانیت چۆن هەڵە بووە بەرامبەرت،

indulging thoughts and behaviors that still give them a starring role

بچیتە ناو ئەو بیرکردنەوە و هەڵسوکەوتانەی کە هێشتا ڕۆڵێکی گرنگیان ئەیاتێ

in this next chapter of your life

لەم بەشەی دواتری ژیانتا

when they shouldn't be an extra.

کە چیتر نابێت تیایا بن.

Getting over heartbreak is hard,

زاڵبوونمان بەسەر دڵشکان قورسە،

but if you refuse to be misled by your mind and you take steps to heal,

بەڵام ئەگەر ڕەتیکەیتەوە لەلایەن مێشکتەوە بەهەڵەیا ببرێیت و هەنگاوی چاکبوونەوە بنێیت،

you can significantly minimize your suffering.

ئەتوانی بەشێوەیەکی بەرچاو ناڵاندنت کەمکەیتەوە. و

And it won't just be you who benefit from that.

تەنیا خۆت نابیت کە سوود لەوە ئەبینێت.

You'll be more present with your friends,

زیاتر کاتت ئەبێت بۆ هاوڕێکانت،

more engaged with your family,

زیاتر لەگەڵ خێزانەکەتا ئەبیت،

not to mention the billions of dollars of compromised productivity

جگە لەو ملیارەها دۆلار لە بەرهەمهێنەرییە پەککەوتووەکەی

in the workplace that could be avoided.

شوێنی کارەکەت کە ئەکرێت ڕێگەی لێبگیرێت.

So if you know someone who is heartbroken,

کەواتە ئەگەر کەسێک ئەناسیت کە دڵی شکاوە،

have compassion,

هاوسۆزیت هەبێت،

because social support has been found to be important for their recovery.

چونکە ئەوە زانراوە کە پشتیوانی کۆمەڵایەتی گرنگە بۆ چاکبوونەوەیان.

And have patience,

دانبەخۆداگرتنیشت هەبێت،

because it's going to take them longer to move on than you think it should.

چونکە لەوە زیاتریان ئەوێت بۆ لەبیرچوونەوە وەک لەوەی پێتوایە پێویستیانە.

And if you're hurting,

ئەگەر ئازاریش ئەچێژیت،

know this:

ئەمە بزانە:

it's difficult, it is a battle within your own mind,

قورسە، شەڕێکە لەناو مێشکی خۆتا، و

and you have to be diligent to win.

پێویستە تێکۆشەر بیت بۆ بردنەوە.

But you do have weapons.

بەڵام چەکت هەیە.

You can fight.

ئەتوانی شەڕکەیت. و

And you will heal.

چاکیش ئەبیتەوە.

Thank you.

زۆر سوپاس

(Applause)

(چەپڵەلێدان)