Aaron Huey: America's native prisoners of war

Aaron Huey: Amerika'nın yerli savaş esirleri

229,470 views ・ 2010-11-10

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Some Anon Gözden geçirme: Cagla Taskin
Bugün, Lakota fotoğraflarımı göstermek için buradayım.
00:16
I'm here today to show my photographs of the Lakota.
0
16014
3000
00:19
Many of you may have heard of the Lakota,
1
19664
2151
Birçoğunuz Lakota'yı duymuş olabilirsiniz;
00:21
or at least the larger group of tribes,
2
21839
1940
ya da en azından Siular adındaki
00:23
called the Sioux.
3
23803
1456
daha büyük kabileler grubunu duymuşsunuzdur.
00:25
The Lakota are one of many tribes that were moved off their land
4
25928
3135
Lakota, topraklarından çıkarılarak şu anda rezervasyon denilen
savaş esiri kamplarına gönderilen
00:29
to prisoner-of-war camps,
5
29087
1405
00:30
now called reservations.
6
30516
1522
birçok kabileden biridir.
00:32
The Pine Ridge Reservation,
7
32757
2087
Bugünkü slayt gösterisinin konusu olan
00:34
the subject of today's slide show,
8
34868
2132
Pine Ridge Rezervasyonu,
Güney Dakota'daki Black Hills'in (Siyah Tepeler)
00:37
is located about 75 miles southeast of the Black Hills in South Dakota.
9
37024
4302
120 km güneydoğusunda bulunur.
Buradan bazen, 334 Numaralı Savaş Esiri Kampı
00:41
It is sometimes referred to as Prisoner of War Camp Number 334,
10
41350
4927
olarak da bahsedilir
ve şu anda Lakotalar'ın yaşadığı yerdir.
00:46
and it is where the Lakota now live.
11
46301
2126
00:48
Now, if any of you have ever heard of AIM,
12
48451
2186
Eğer Amerikan Kızılderili Hareketi AIM'i
00:50
the American Indian Movement,
13
50661
1920
duyduysanız,
00:52
or of Russell Means,
14
52605
1842
ya da Russell Means'i
00:54
or Leonard Peltier,
15
54471
1412
ya da Leonard Peltier'i
00:56
or of the standoff at Oglala,
16
56883
2087
ya da Oglala sorununu,
00:58
then you know Pine Ridge is ground zero for Native issues in the US.
17
58994
4137
o zaman Pine Ridge'in ABD'deki
Yerli sorunlarıyla ilgili sıfır noktası olduğunu bilirsiniz.
01:04
So I've been asked to talk a little bit today
18
64517
2158
Benden Lakota'ya ilişkim hakkında
01:06
about my relationship with the Lakota,
19
66699
2168
bugün biraz konuşmam istendi;
01:08
and that's a very difficult one for me,
20
68891
1976
ve bu benim için çok zor bir şey
01:10
because, if you haven't noticed from my skin color,
21
70891
2458
çünkü eğer derimin renginden fark etmediyseniz,
ben beyazım
01:13
I'm white,
22
73373
1389
01:14
and that is a huge barrier on a Native reservation.
23
74786
3000
ve bu, bir Yerli rezervasyonunda çok büyük bir engeldir.
01:19
You'll see a lot of people in my photographs today.
24
79373
2430
Bugün fotoğraflarımda birçok kişi göreceksiniz
01:21
I've become very close with them, and they've welcomed me like family.
25
81827
3317
ve ben bu insanlarla çok yakınlaştım ve beni ailelerinden biri gibi kabul ettiler.
Bana "kardeş" ve "amca" diye hitap ettiler
01:25
They've called me "brother" and "uncle,"
26
85168
1918
ve beş yıl boyunca beni tekrar tekrar davet ettiler.
01:27
and invited me again and again over five years.
27
87110
2304
Fakat ben Pine Ridge'de
01:29
But on Pine Ridge,
28
89438
1198
01:30
I will always be what is called "wasichu."
29
90660
2976
her zaman bir "wasichu" olacağım;
01:33
"Wasichu" is a Lakota word
30
93660
3166
"wasichu" bir Lakota kelimesi;
01:36
that means "non-Indian,"
31
96850
2101
anlamı, Kızılderili olmayan;
01:38
but another version of this word
32
98975
2079
fakat başka bir anlamı da
"en iyi eti kendine alan" demek.
01:41
means "the one who takes the best meat for himself."
33
101078
3220
01:44
And that's what I want to focus on --
34
104667
1821
Ve benim üzerinde durmak istediğim de bu anlamı;
01:46
the one who takes the best part of the meat.
35
106512
2096
etin en iyi yerini kendine alan.
Açgözlü anlamına geliyor.
01:49
It means "greedy."
36
109113
1180
01:51
So take a look around this auditorium today.
37
111318
2096
Bu oditoryuma şöyle bir bakın bugün.
Amerika'nın batısında bir özel okuldayız;
01:54
We are at a private school in the American West,
38
114130
3060
cebimizde paramızla
01:57
sitting in red velvet chairs
39
117214
2422
01:59
with money in our pockets.
40
119660
1412
kırmızı kadife koltuklarda oturuyoruz.
02:01
And if we look at our lives,
41
121961
1746
Ve hayatlarımıza bakacak olursak
02:03
we have indeed taken the best part of the meat.
42
123731
2878
biz gerçekten etin en iyi yerini
almış durumdayız.
02:07
So let's look today at a set of photographs
43
127596
3040
Bugün biz kazanalım diye
02:10
of a people who lost
44
130660
1638
kaybeden insanların olduğu
02:12
so that we could gain,
45
132322
1977
fotoğraflara bakalım;
02:14
and know that when you see these people's faces,
46
134323
2506
ve yüzlerini gördüğünüzde bilin ki bu insanlar
02:17
that these are not just images of the Lakota;
47
137564
2604
sadece Lakota'nın resimleri değildir;
02:20
they stand for all indigenous people.
48
140192
2324
tüm yerlileri temsil etmektedirler.
02:25
On this piece of paper
49
145620
1655
Bu kağıt parçasında
02:27
is the history the way I learned it from my Lakota friends and family.
50
147299
3713
Lakotalı arkadaşlarımdan ve ailemden
öğrendiğim şekliyle tarih bulunmaktadır.
02:32
The following is a time line of treaties made, treaties broken
51
152883
4263
Aşağıdakiler, yapılan antlaşmaların,
ihlâl edilmiş antlaşmaların ve
02:37
and massacres disguised as battles.
52
157170
2282
savaş adıyla gizlenen katliamların kronolojisidir.
02:39
I'll begin in 1824.
53
159928
1707
1824'ten başlayayım.
Kızılderili İşleri Bürosu olarak bilinen yer,
02:42
What is known as the Bureau of Indian Affairs
54
162161
2112
Amerikan Yerlileri'yle ilişkilerimizde
02:44
was created within the War Department,
55
164297
1830
erkenden bir saldırgan tavrı ortaya koyarak
02:46
setting an early tone of aggression
56
166151
1690
02:47
in our dealings with the Native Americans.
57
167865
2039
Savunma Bakanlığı bünyesinde kurulmuştur.
02:49
1851:
58
169928
1543
1851:
02:51
The first treaty of Fort Laramie was made,
59
171495
2165
İlk Fort Laramie Antlaşması yapılmıştır;
02:53
clearly marking the boundaries of the Lakota Nation.
60
173684
2738
burada Lakota ülkesinin sınırları net olarak gösterilmiştir.
Antlaşmaya göre,
02:57
According to the treaty, those lands are a sovereign nation.
61
177017
3079
o topraklar bağımsız bir ulustur.
03:00
If the boundaries of this treaty had held --
62
180660
2096
Bu antlaşmadaki sınırlar korunsaydı
03:02
and there is a legal basis that they should --
63
182780
2627
-ve korunması gerektiğinin yasal bir zemini vardır-
03:05
then this is what the US would look like today.
64
185431
2755
bugün Amerika böyle görünecekti.
10 yıl sonra,
03:11
Ten years later.
65
191015
1171
03:12
The Homestead Act, signed by President Lincoln,
66
192580
2722
Başkan Lincoln tarafından imzalanan Evyeri Kanunu
03:15
unleashed a flood of white settlers into Native lands.
67
195326
2679
Yerli topraklarına beyaz göçmenlerin akmasına neden oldu.
03:18
1863:
68
198605
1679
1863:
03:20
An uprising of Santee Sioux in Minnesota
69
200308
2498
Minnesota'daki Santee Siuları'nın ayaklanması
03:22
ends with the hanging of 38 Sioux men,
70
202830
2908
38 Siu erkeğinin asılmasıyla sonuçlandı;
03:25
the largest mass execution in US history.
71
205762
3000
ABD tarihindeki en büyük toplu infaz.
03:29
The execution was ordered by President Lincoln,
72
209295
2239
İnfaz emri, Başkan Lincoln tarafından
03:31
only two days after he signed the Emancipation Proclamation.
73
211558
4695
Özgürlük Bildirgesi'ni imzalamasından
sadece iki gün sonra verilmişti.
03:37
1866: The beginning of the Transcontinental Railroad --
74
217829
3572
1866, kıtayı geçen tren yolunun yapımının başlaması,
yeni bir dönem.
03:41
a new era.
75
221425
1211
Trenler ve yollara kestirmeler açmak için
03:43
We appropriated land for trails and trains
76
223023
2190
Lakota Ülkesi'nin kalbindeki topraklara el koyduk.
03:45
to shortcut through the heart of the Lakota Nation.
77
225237
2399
03:47
The treaties were out the window.
78
227660
1816
Antlaşmalar unutulmuştu.
03:49
In response, three tribes led by the Lakota chief Red Cloud
79
229500
3467
Bunun karşılığında, Lakota şefi Kırmızı Bulut tarafından
03:52
attacked and defeated the US army,
80
232991
1706
yönetilen üç kabile saldırdı ve ABD ordusunu birçok kez yendi.
03:54
many times over.
81
234721
1198
03:55
I want to repeat that part:
82
235943
1325
Bu bölümü tekrarlamak istiyorum.
03:57
The Lakota defeat the US army.
83
237292
2032
Lakota ABD ordusunu yendi.
1868: İkinci Fort Laramie Antlaşması
04:01
1868: The second Fort Laramie Treaty clearly guarantees
84
241030
3849
Büyük Siu Milleti'nin bağımsızlığını ve kutsal Siyah Tepeler'in
04:04
the sovereignty of the Great Sioux Nation
85
244903
2016
04:06
and the Lakotas' ownership of the sacred Black Hills.
86
246943
2817
Lakota'ya ait olduğunu açıkça garanti eder.
Hükümet aynı zamanda toprak ve çevre eyaletlerde avlanma hakkı da
04:10
The government also promises land and hunting rights
87
250090
2454
vadeder.
04:12
in the surrounding states.
88
252568
1324
04:13
We promise that the Powder River country
89
253916
2063
Powder River kırsalının bundan sonra tüm beyazlara kapalı
olacağına söz verdik.
04:16
will henceforth be closed to all whites.
90
256003
2139
04:18
The treaty seemed to be a complete victory
91
258761
2058
Antlaşma, Kırmızı Bulut ve Siular için
04:20
for Red Cloud and the Sioux.
92
260843
1460
tam bir zafer gibi gözüküyordu.
04:22
In fact, this is the only war in American history
93
262327
2912
Aslında, bu, Amerikan tarihindeki, hükümetin
düşmanın tüm istediklerini kabul etmek zorunda kalarak
04:26
in which the government negotiated a peace
94
266072
2236
04:28
by conceding everything demanded by the enemy.
95
268332
2671
barış müzakere ettiği tek savaştır.
1869:
04:34
1869: The Transcontinental Railroad was completed.
96
274013
3742
Kıtayı geçen tren yolu bitirildi
04:37
It began carrying, among other things, large numbers of hunters,
97
277779
3387
ve diğer şeylerin yanında, büyük miktarlarda bufalo öldüren
avcıları da taşımaya başladı ve böylece
04:41
who began the wholesale killing of buffalo,
98
281190
2346
04:43
eliminating a source of food, clothing and shelter for the Sioux.
99
283560
3558
Siular için bir yiyecek, giyecek ve barınak kaynağı yok olmaya başladı.
1871:
04:47
1871:
100
287142
1216
04:48
The Indian Appropriation Act
101
288937
1660
Kızılderili El Koyma Kanunu
04:50
makes all Indians wards of the federal government.
102
290621
2339
tüm Kızılderililer'i federal hükümetin vesayetine soktu.
04:53
In addition, the military issued orders
103
293559
2151
Ek olarak, ordu, Batı Kızılderilileri'nin
04:55
forbidding western Indians from leaving reservations.
104
295734
2864
rezervasyonlardan çıkmasını yasaklayan emirler yayınladı.
04:59
All western Indians at that point in time were now prisoners of war.
105
299414
4084
O zamanki tüm Batı Kızılderilileri
artık savaş esiriydi.
Gene 1871'de
05:04
Also in 1871,
106
304163
1447
05:05
we ended the time of treaty-making.
107
305634
1977
antlaşma yapma sürecini sona erdirdik.
05:07
The problem with treaties is they allow tribes to exist as sovereign nations,
108
307635
3692
Antlaşmalarla ilgili problem, kabilelerin bağımsız uluslar olarak varolmalarına izin vermesiydi
ve biz bunu kabul edemezdik;
05:11
and we can't have that.
109
311351
1170
05:12
We had plans.
110
312545
1197
planlarımız vardı.
05:14
1874:
111
314814
1223
1874:
05:16
General George Custer announced the discovery of gold in Lakota territory,
112
316061
3556
General George Custer, Lakota bölgesinde altın bulunduğunu duyurdu;
05:19
specifically the Black Hills.
113
319641
1685
özellikle Siyah Tepeler'de.
05:21
The news of gold creates a massive influx of white settlers
114
321350
2811
Altın haberi, Lakota Ülkesi'ne büyük bir beyaz göçmen
akışını beraberinde getirdi.
05:24
into Lakota Nation.
115
324185
1185
05:25
Custer recommends that Congress find a way
116
325974
2033
Custer, Meclis'e Lakota'yla yaptığı antlaşmaları
en kısa zamanda sonlandırmanın
05:28
to end the treaties with the Lakota as soon as possible.
117
328031
2920
bir yolunu bulmasını tavsiye etti.
05:31
1875: The Lakota war begins
118
331308
3033
1875: Fort Laramie Antlaşması'nın ihlâliyle
05:34
over the violation of the Fort Laramie Treaty.
119
334365
2652
Lakota Savaşı başladı.
05:37
1876:
120
337811
1201
1876:
05:39
On July 26th,
121
339582
1658
26 Temmuz'da,
05:41
on its way to attack a Lakota village,
122
341264
2219
Custer'in 7. süvari alayı,
05:43
Custer's 7th Cavalry was crushed
123
343507
2064
bir Lakota köyüne saldırmak üzere yola çıkmışken
05:45
at the battle of Little Big Horn.
124
345595
1649
Little Big Horn savaşında yenildi.
1877:
05:48
1877:
125
348006
1196
05:49
The great Lakota warrior and chief named Crazy Horse
126
349845
3044
Büyük Lakota savaşçısı ve şefi Çılgın At,
05:52
surrendered at Fort Robinson.
127
352913
1723
Fort Robinson'da teslim oldu.
Daha sonra gözaltında öldürüldü.
05:55
He was later killed while in custody.
128
355103
2016
1877 ayrıca bizim Fort Laramie Antlaşmaları'nı
06:01
1877 is also the year we found a way to get around the Fort Laramie Treaties.
129
361195
4688
yok saymanın bir yolunu bulduğumuz bir yıl.
06:05
A new agreement was presented to Sioux chiefs and their leading men,
130
365907
3293
Siu şeflerine ve önde gelenlerine "Sat ya da Açlıktan Öl" olarak bilinen
bir kampanyayla yeni bir antlaşma sunuldu.
06:09
under a campaign known as "Sell or Starve" --
131
369224
2412
06:11
sign the paper, or no food for your tribe.
132
371660
2305
Kağıdı imzala yoksa kabilene yiyecek yok.
06:14
Only 10 percent of the adult male population signed.
133
374416
2716
Yetişkin erkek nüfusunun sadece yüzde onu imzaladı.
06:17
The Fort Laramie Treaty called for at least three-quarters of the tribe
134
377846
3719
Toprak devri için Fort Laramie Antlaşması'na göre
en azından kabilenin yüzde 75'inin
06:21
to sign away land.
135
381589
1159
imzası gerekiyordu.
06:23
That clause was obviously ignored.
136
383514
1828
Bu madde açıkça görmezden gelinmişti.
06:25
1887: The Dawes Act.
137
385969
2552
1887: Dawes Kanunu:
Rezervasyon topraklarının müşterek mülkiyeti sona eriyor.
06:29
Communal ownership of reservation lands ends.
138
389071
2565
06:31
Reservations are cut up into 160-acre sections,
139
391660
3091
Rezervasyonlar 650'şer metrekarelik bölümlere ayrılarak
06:34
and distributed to individual Indians
140
394775
1981
Kızılderililer'e bireysel olarak dağıtıldı
06:36
with the surplus disposed of.
141
396780
1856
ve artan topraklar ellerinden alındı.
06:38
Tribes lost millions of acres.
142
398660
1819
Kabileler milyonlarca hektar toprak kaybetti.
06:41
The American dream of individual land ownership
143
401582
2247
Amerikan rüyasının bireysel toprak mülkiyeti kavramı,
06:43
turned out to be a very clever way
144
403853
1995
rezervasyonları, geride hiçbir şey kalmayana kadar
06:45
to divide the reservation until nothing was left.
145
405872
2922
bölmenin çok akıllıca bir yolu haline geldi.
Hareket, her geçen nesille
06:49
The move destroyed the reservations,
146
409301
1846
bölüp satmayı daha da kolaylaştırarak
06:51
making it easier to further subdivide and to sell
147
411171
2950
rezervasyonları yok etti.
06:54
with every passing generation.
148
414145
1921
06:56
Most of the surplus land
149
416415
1715
Artan toprakların çoğu
06:58
and many of the plots within reservation boundaries
150
418154
2636
ve rezervasyon sınırları içindeki birçok arsa
07:00
are now in the hands of white ranchers.
151
420814
1966
şimdi beyaz büyük çiftlik sahiplerinin elinde.
07:03
Once again, the fat of the land goes to wasichu.
152
423294
3173
Bir kez daha, armudun iyisi wasichu'ya gitti.
07:07
1890: A date I believe to be the most important in this slide show.
153
427421
4626
1890, bana göre
bu slayt gösterisindeki en önemli tarih.
07:12
This is the year of the Wounded Knee Massacre.
154
432428
2423
Wounded Knee (Yaralı Diz) katliamı bu sene oldu.
29 Aralık'ta,
07:15
On December 29,
155
435497
1421
07:16
US troops surrounded a Sioux encampment at Wounded Knee Creek,
156
436942
3182
ABD birlikleri,Wounded Knee Çayı'ndaki Siu kampını çevreledi
ve Şef Büyük Ayak'la birlikte
07:20
and massacred Chief Big Foot and 300 prisoners of war,
157
440148
4049
300 savaş esirini katletti.
Hotchkiss silahı denen,
07:24
using a new rapid-fire weapon that fired exploding shells,
158
444221
3502
seri ateş eden ve patlayan mermiler atan
07:27
called a Hotchkiss gun.
159
447747
1158
bir silah kullandılar.
07:29
For this so-called "battle,"
160
449810
1580
Bu sözde savaş için
07:31
20 Congressional Medals of Honor for Valor
161
451414
3003
7. süvari alayına kahramanlıklarından dolayı
07:34
were given to the 7th Cavalry.
162
454441
1832
yirmi meclis onur madalyası verildi.
07:37
To this day,
163
457660
1303
Şimdiye kadar
bu, bir savaş için verilen
07:40
this is the most Medals of Honor ever awarded for a single battle.
164
460265
4108
en fazla onur madalyasıdır.
07:45
More Medals of Honor were given
165
465279
1620
Kadın ve çocuk ayrımı gözetmeyen
07:46
for the indiscriminate slaughter of women and children
166
466923
2530
bu katliam için
07:49
than for any battle in World War One,
167
469477
2872
Birinci Dünya Savaşı'ndaki,
İkinci Dünya Savaşı'ndaki,
07:52
World War Two,
168
472373
1341
07:53
Korea, Vietnam,
169
473738
2311
Kore'deki, Vietnam'daki,
Irak ya da Afganistan'daki çatışmalardan daha fazla madalya verildi.
07:56
Iraq or Afghanistan.
170
476073
2077
Wounded Knee katliamı,
08:00
The Wounded Knee Massacre is considered the end of the Indian wars.
171
480071
3668
Kızılderili savaşlarının sonu olarak kabul edildi.
Wounded Knee'deki toplu mezar
08:05
Whenever I visit the site of the mass grave at Wounded Knee,
172
485102
3460
alanını her ziyaret ettiğimde
08:08
I see it not just as a grave for the Lakota or for the Sioux,
173
488586
4402
sadece Lakotalar ve Siular için
bir mezar görmüyorum;
tüm yerli olan insanların bir mezarını görüyorum.
08:13
but as a grave for all indigenous peoples.
174
493012
2391
08:18
The holy man Black Elk, said,
175
498490
2540
Kutsal kişi, Kara Geyik şöyle demiştir:
"O zamanlar,
08:21
"I did not know then how much was ended.
176
501054
2393
ne kadar şeyin sona erdiğini bilememiştim.
08:24
When I look back now from this high hill of my old age,
177
504997
3417
Şimdi,
yaşlılığımın yüksek tepelerinden geriye baktığımda
08:28
I can still see the butchered women and children
178
508438
2581
o yamuk çukurda
üst üste yığılmış ve dağılmış,
08:31
lying heaped and scattered all along the crooked gulch,
179
511043
4071
katledilmiş kadın ve çocukları
hâlâ genç gözlerimle gördüğüm gibi
08:39
as plain as when I saw them
180
519011
1935
08:40
with eyes still young.
181
520970
1437
net görebiliyorum.
08:46
And I can see that something else died there in the bloody mud
182
526262
3315
Ve o kanlı çamurda başka bir şeyin daha öldüğünü
ve kar fırtınasına gömüldüğünü görebiliyorum.
08:51
and was buried in the blizzard.
183
531235
1696
08:54
A people's dream died there.
184
534643
1957
Bir halkın düşü öldü orada;
08:57
And it was a beautiful dream."
185
537783
1809
ve o çok güzel bir düştü."
Bu olayla,
09:02
With this event,
186
542338
1456
09:03
a new era in Native American history began.
187
543818
3000
Amerikan Yerlileri tarihinde yeni bir dönem başladı.
09:07
Everything can be measured before Wounded Knee and after,
188
547660
4976
Wounded Knee'den önce ve sonra
olarak her şey ikiye ayrılabilir.
09:12
because it was in this moment,
189
552660
1767
Çünkü, parmakların Hotchkiss tetiklerinde olduğu
09:14
with the fingers on the triggers of the Hotchkiss guns,
190
554451
3287
bu anda, ABD hükümeti açıkça Yerli Hakları'yla ilgili
09:17
that the US government openly declared its position on Native rights.
191
557762
3874
pozisyonunu beyan etti.
Antlaşmalardan bıkmışlardı.
09:22
They were tired of treaties.
192
562119
1517
Kutsal tepelerden bıkmışlardı.
09:24
They were tired of sacred hills.
193
564055
1968
Hayalet danslarından bıkmışlardı.
09:26
They were tired of ghost dances.
194
566047
1833
09:28
And they were tired of all the inconveniences of the Sioux.
195
568936
3015
Ve Siular'ın verdiği bütün rahatsızlıklardan bıkmışlardı.
Böylece toplarını aldılar;
09:32
So they brought out their cannons.
196
572555
1635
09:35
"You want to be an Indian now?" they said,
197
575973
2327
"Şimdi Kızılderili olmak istiyor musun?" dediler;
09:38
finger on the trigger.
198
578324
1262
parmaklar tetikte.
09:45
1900:
199
585816
1166
1900:
09:47
the US Indian population reached its low point --
200
587808
3470
ABD Kızılderili nüfusu, 250,000'in altına,
09:51
less than 250,000,
201
591302
2532
1492'deki tahmini sekiz milyon
09:53
compared to an estimated eight million in 1492.
202
593858
3802
nüfusla karşılaştırıldığında
en düşük noktaya indi.
09:59
Fast-forward.
203
599756
1183
Biraz hızlı ilerleyelim.
10:01
1980:
204
601660
1207
1980:
10:03
The longest-running court case in US history,
205
603493
2699
ABD tarihindeki en uzun süren dava,
-Siu Milleti Birleşik Devletler'e karşı-
10:06
the Sioux Nation versus the United States,
206
606216
2581
10:08
was ruled upon by the US Supreme Court.
207
608821
2666
ABD Yüksek Mahkemesi tarafından karara bağlandı.
10:12
The court determined that when the Sioux were resettled onto reservations
208
612533
3523
Mahkeme, Siular'ın rezervasyona yerleştirilmeleriyle ve
topraklarının üç milyon hektarının
10:16
and seven million acres of their land were opened up
209
616080
3087
madencilere ve çiftlikçilere açılmasıyla
10:19
to prospectors and homesteaders,
210
619191
2050
10:21
the terms of the second Fort Laramie Treaty
211
621265
2563
İkinci Fort Laramie Antlaşması'nın maddelerinin
10:23
had been violated.
212
623852
1207
ihlâl edildiğini belirledi.
10:25
The court stated that the Black Hills were illegally taken,
213
625792
3740
Mahkeme, Siyah Tepeler'in
kanunsuz olarak alındığını
10:29
and that the initial offering price, plus interest,
214
629556
2615
ve faiziyle birlikte ilk halka arz değerinin
Siu Milleti'ne ödenmesi gerektiğini ifade etti.
10:32
should be paid to the Sioux Nation.
215
632195
1794
Siyah Tepeler'in karşılığı olarak
10:34
As payment for the Black Hills,
216
634560
1552
mahkeme, Siu Ülkesi'ne sadece 106 milyon dolar
10:36
the court awarded only 106 million dollars to the Sioux Nation.
217
636136
4432
verilmesine karar verdi.
10:40
The Sioux refused the money with the rallying cry,
218
640592
3044
Siular parayı "Siyah Tepeler satılık değildir."
10:43
"The Black Hills are not for sale."
219
643660
1976
sloganıyla reddettiler.
10:46
2010:
220
646890
1159
2010:
10:48
Statistics about Native population today,
221
648589
2792
Bugünkü Yerli nüfusuyla ilgili istatistikler,
10:51
more than a century after the massacre at Wounded Knee,
222
651405
3231
Wounded Knee'deki katliamdan yüz yıldan fazla zaman geçtikten sonra,
10:54
reveal the legacy of colonization,
223
654660
2585
sömürgeciliğin,
tehcirin
10:57
forced migration
224
657269
1268
10:58
and treaty violations.
225
658561
1443
ve ihlâl edilen antlaşmaların mirasını ortaya koyuyor.
Pine Ridge Rezervasyonu'nda işsizlik
11:01
Unemployment on the Pine Ridge Indian Reservation
226
661155
2430
11:03
fluctuates between 85 and 90 percent.
227
663609
2578
yüzde 85 ve 90 arasında dalgalanıyor.
11:06
The housing office is unable to build new structures,
228
666949
2849
Konut bürosu yeni yapılar yapamıyor
11:09
and existing structures are falling apart.
229
669822
2136
ve olan yapılar da dayanamıyor.
Birçok evsiz var
11:12
Many are homeless,
230
672290
1169
11:13
and those with homes are packed into rotting buildings
231
673483
2559
ve evi olanlar da beş aile birlikte
çürük binalara tıkılmış durumda.
11:16
with up to five families.
232
676066
1345
11:17
Thirty-nine percent of homes on Pine Ridge
233
677858
2207
Pine Ridge'deki evlerin yüzde 39'unda
elektrik yok.
11:20
have no electricity.
234
680089
1237
11:21
At least 60 percent of the homes on the reservation
235
681784
2669
Rezervasyondaki evlerin en az yüzde 60'ı
11:24
are infested with black mold.
236
684477
1817
siyah küfle kaplanmış durumda.
Nüfusun yüzde 90'ından fazlası
11:27
More than 90 percent of the population lives below the federal poverty line.
237
687000
4265
federal yoksulluk sınırının altında.
Pine Ridge'deki verem oranı
11:32
The tuberculosis rate on Pine Ridge
238
692074
2160
11:34
is approximately eight times higher than the US national average.
239
694258
3191
ABD ortalamasının aşağı yukarı sekiz katı.
11:37
The infant mortality rate is the highest on this continent,
240
697875
3230
Bebek ölüm oranı
bu kıtadaki en yüksek oran
11:41
and is about three times higher than the US national average.
241
701129
3308
ve ABD ortalamasının yaklaşık üç katı.
11:44
Cervical cancer is five times higher
242
704461
2395
Rahim ağzı kanseri,
11:46
than the US national average.
243
706880
1811
ABD ortalamasının beş katı.
11:48
The school dropout rate is up to 70 percent.
244
708715
2753
Okulu bırakma oranı yüzde 70'lere varıyor.
Öğretmen değişim oranı
11:52
Teacher turnover is eight times higher than the US national average.
245
712059
4105
ABD ortalamasının sekiz katı.
11:56
Frequently, grandparents are raising their grandchildren
246
716660
3369
Genelde çocukları büyükanne ve büyükbabaları yetiştiriyor
çünkü ebeveynleri; alkolizm,
12:00
because parents, due to alcoholism,
247
720053
2318
12:02
domestic violence and general apathy,
248
722395
2725
aile içi şiddet ve genel ilgisizlik nedeniyle
onları yetiştiremiyor.
12:05
cannot raise them.
249
725144
1198
12:07
Fifty percent of the population over the age of 40
250
727342
3071
40 yaş üstü nüfusun yüzde 50'si
12:10
suffers from diabetes.
251
730437
1476
şeker hastalığından muzdarip.
12:12
The life expectancy for men is between 46 and 48 years old --
252
732894
5869
Erkekler için ortalama yaşam süresi
46 ve
48 yıl arası;
12:19
roughly the same as in Afghanistan and Somalia.
253
739525
4003
kabaca
Afganistan ve Somali'yle aynı.
12:25
The last chapter in any successful genocide
254
745398
3540
Herhangi bir başarılı soykırımdaki
12:28
is the one in which the oppressor
255
748962
1977
son bölüm, zalimin ellerini çekebildiği
12:30
can remove their hands and say,
256
750963
2540
ve şöyle dediği bölümdür:
12:33
"My god -- what are these people doing to themselves?
257
753527
3462
"Aman Tanrım, bu insanlar kendilerine ne yapıyor böyle?
Birbirlerini öldürüyorlar.
12:37
They're killing each other.
258
757013
1696
12:38
They're killing themselves
259
758733
1903
Biz ölmelerini izlerken
12:40
while we watch them die."
260
760660
1649
onlar kendilerini öldürüyorlar."
12:43
This is how we came to own these United States.
261
763501
2976
İşte biz, Birleşik Devletler'in böyle sahibi olduk.
12:46
This is the legacy
262
766960
1294
"Aşikâr kader"in
12:48
of Manifest Destiny.
263
768279
1626
mirası bu.
12:50
Prisoners are still born into prisoner of war camps,
264
770713
4227
Muhafızlar gittikten uzun süre sonra bile
esirler hâlâ
12:54
long after the guards are gone.
265
774964
1962
savaş esiri kamplarına doğuyorlar.
12:59
These are the bones left after the best meat has been taken.
266
779709
4643
Bunlar, en iyi et alındıktan
sonra arda kalan kemikler.
Uzun zaman önce,
13:07
A long time ago,
267
787151
1318
13:08
a series of events was set in motion
268
788493
1977
benim gibi, wasichu gibi görünen
13:10
by a people who look like me, by wasichu,
269
790494
3502
bir halk tarafından bir olaylar dizisi uygulamaya kondu;
toprağı, suyu
13:14
eager to take the land and the water and the gold in the hills.
270
794020
3459
ve tepelerdeki altını almaya meraklı insanlar tarafından.
13:18
Those events led to a domino effect that has yet to end.
271
798462
3084
O olaylar, hâlâ bitirilmesi gereken
bir domino etkisi yarattı.
13:22
As removed as we, the dominant society, may feel
272
802588
3439
1890'daki bir katliamdan ya da
13:27
from a massacre in 1890,
273
807414
2593
150 yıl önceki bir dizi ihlâl edilmiş antlaşmadan
13:30
or a series of broken treaties 150 years ago,
274
810031
3726
baskın toplum olarak biz, kendimizi ne kadar uzak hissetsek de
13:34
I still have to ask you the question:
275
814231
2161
hâlâ size şu soruyu sormalıyım;
bugünün istatistikleri hakkında ne hissetmelisiniz?
13:37
How should you feel about the statistics of today?
276
817344
2627
Bu ızdırap resimleriyle
13:41
What is the connection between these images of suffering
277
821138
3164
size biraz önce okuduğum tarih
13:44
and the history that I just read to you?
278
824326
1976
arasındaki ilişki nedir?
Ve bu tarihin
13:47
And how much of this history do you need to own, even?
279
827190
2850
ne kadarını sahiplenmeniz gerekiyor?
13:50
Is any of this your responsibility today?
280
830739
2251
Bunlardan herhangi biri sizin bugünkü sorumluluğunuz mu?
13:54
I have been told that there must be something we can do.
281
834533
2693
Bana yapabileceğimiz bir şeyler olması gerektiği söylendi.
13:57
There must be some call to action.
282
837250
2426
Eylem için bir çağrı olmalı.
14:00
Because for so long, I've been standing on the sidelines,
283
840957
3075
Çünkü ben bu kadar zamandır fotoğraf çeken
bir tanık olmaya razı olarak
14:04
content to be a witness,
284
844469
1626
kenarda durdum.
14:06
just taking photographs.
285
846119
1864
14:08
Because the solutions seem so far in the past,
286
848921
2599
Çünkü çözüm o kadar uzak bir geçmişteydi ki
14:11
I needed nothing short of a time machine to access them.
287
851544
3333
ona ulaşmak için zaman makinesinden
daha azı işime yaramazdı.
14:15
The suffering of indigenous peoples is not a simple issue to fix.
288
855940
5108
Yerli halkların çektikleri
kolay düzeltilecek basit bir konu değil.
14:21
It's not something everyone can get behind
289
861900
2016
Herkesin, Haiti'ye, AIDS'in bitirilmesine
14:23
the way they get behind helping Haiti,
290
863940
1849
ya da kıtlıkla savaşa yardım ettiği
14:25
or ending AIDS, or fighting a famine.
291
865813
2403
gibi katkı sağlayabileceği bir konu değil.
14:28
The "fix," as it's called,
292
868999
1966
Çözüm, söylendiği gibi,
14:30
may be much more difficult for the dominant society
293
870989
2647
baskın toplum için
14:33
than, say, a $50 check
294
873660
2297
örneğin, 50 dolarlık bir yardım çekinden
14:35
or a church trip to paint some graffiti-covered houses,
295
875981
3297
ya da grafiti kaplı bir evi boyamak için
yapılan bir kilise gezisinden ya da
14:39
or a suburban family
296
879302
1611
bir banliyö ailesinin artık istemediği
14:40
donating a box of clothes they don't even want anymore.
297
880937
2976
bir kutu giysiyi bağışlamasından çok daha zor olabilir.
14:44
So where does that leave us?
298
884556
1395
Öyleyse bu durum bizi nereye getiriyor?
14:46
Shrugging our shoulders in the dark?
299
886436
2064
Karanlıkta omuz mu silkelim?
Birleşik Devletler,
14:50
The United States continues on a daily basis to violate the terms
300
890270
4680
her gün, Lakota'yla yapılan
1851 ve 1868 Fort Laramie Antlaşmaları'nın
14:54
of the 1851 and 1868 Fort Laramie Treaties with the Lakota.
301
894974
4449
maddelerini ihlâl etmeye
devam ediyor.
14:59
The call to action I offer today --
302
899983
2332
Bugün önerdiğim eylem çağrım,
TED dileğim şudur:
15:03
my TED wish -- is this:
303
903152
2049
15:06
Honor the treaties.
304
906611
1281
Antlaşmalara saygı gösterin.
15:08
Give back the Black Hills.
305
908485
1697
Siyah Tepeler'i geri verin.
15:10
It's not your business what they do with them.
306
910579
2242
Onlarla ne yapacakları sizi ilgilendirmez.
15:15
(Applause)
307
915158
6879
(Alkış)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7