Dianna Cohen: Tough truths about plastic pollution

Translator: Iris Xholi Reviewer: Alisa Xholi

I'm a visual artist,

Unë jam nje artiste vizuale

and I'm also one of the co-founders of the Plastic Pollution Coalition.

dhe gjithashtu jam një bashkëthemeluese e një kualicioni të ndotjes nga plastika.

I've been working with plastic bags,

Kam punuar me qese plastike

which I cut up and sew back together as my primary material for my artwork

të cilat i pres dhe qep perseri per ti perdorur si material kryesore për artin tim

for the last 20 years.

për 20 vitet e fundit.

I turn them into two and three-dimensional pieces

I kthej ato në pjesë dy dhe tre dimensionale

and sculptures and installations.

dhe ne skulptura dhe instalime.

Upon working with the plastic, after about the first eight years,

Pas tete vitet e para te punes time me plastiken,

some of my work started to fissure

disa nga punët e mia filluan të prishen

and break down into smaller little bits of plastic.

dhe të shnderrohen në copëza të vogla plastike.

And I thought, "Great.

Atehere mendova, "Shkelqyeshem".

It's ephemeral just like us."

Është jeteshkurter sikurse dhe ne."

Upon educating myself a little further about plastics,

Pasi mesova pak më tepër rreth plastikës,

I actually realized this was a bad thing.

Realisht zbulova se kjo ishte dicka e keqe.

It's a bad thing that plastic breaks down into smaller little bits,

Eshte gjë e keqe që plastika shperbehet në copëza të vogla

because it's always still plastic.

sepse është gjithsesi plastikë.

And what we're finding

Dhe ajo cka ne po zbulojmë

is that a lot of it is in the marine environment.

është se shumica e tyre është në ambiente detare.

I then, in the last few years,

Si rrjedhoje, ne vitet e fundit,

learned about the Pacific garbage patch and the gyre.

mësova rreth mbetjeve te Pacifikut dhe mbeturinat e tij.

And my initial reaction --

Dhe reagimi im i parë --

and I think this is a lot of people's first reaction

dhe mendoj se po ashtu ky është reagimi i shumë njerëzve

to learning about it --

që mësojne rreth tij--

is, "Oh my God!

është, "Oh Zoti im!

We've got to go out there and clean this thing up."

Ne duhet të dalim atje dhe ta pastrojmë atë."

So I actually developed a proposal

Pra unë zhvillova një propozim

to go out with a cargo ship

për të vajtur atje me një anije mallrash

and two decommissioned fishing trawlers,

dhe me dy peshkatarë dekontronistë,

a crane, a chipping machine

një vinc, një makinë ashkash

and a cold-molding machine.

dhe një makine perpunimi materiali ne menyre te ftohte.

And my intention was to go out to the gyre,

Dhe qëllimi im ishte të shkoja atje dhe të

raise awareness about this issue

ngrija vemendjen rreth kësaj gjëje

and begin to pick up the plastic,

dhe të filloja të mblidhja plastiken,

chip it into little bits and cold mold it into bricks

ta ndaja në copëza të vogla dhe ta kaloja me pas ne tulla

that could potentially be used as building materials

qe mund te perdoreshin potencialisht si material ndërtues

in underdeveloped communities.

në komunitete të pazhvilluara.

I began talking with people

Fillova të flas me njerëz

who actually had been out to the gyre

të cilet kishin qene neper zonat e ndotura

and were studying the plastic problem in the marine environment

dhe që kishin studiuar problemet me plastiken në ambientet e marinës

and upon doing so,

dhe duke e berë këtë gjë,

I realized actually that cleaning it up

e kuptova se pastrimi i saj

would be a very small drop in the bucket

do ishte një gjë shumë e vogël

relative to how much is being generated

në krahasim me sasin që gjenerohet

every day around the world,

cdo ditë rreth botës,

and that actually I needed to back up and look at the bigger picture.

dhe kjo më zgjoi kurreshtjen per ta pare problemin nga një kendvështrim tjetër.

And the bigger picture is:

Dhe perfundimi ne te cilin arrita është:

we need to find a way to turn off the faucet.

ne duhet te gjejmë një menyre që ta ndalim rubineten.

We need to cut the spigot

Ne duhet ta presim saracineskën e plastikes

of single-use and disposable plastics,

nje përdoruese dhe qe flaket tutje,

which are entering the marine environment every day

të cilat po futen në ambientet e marinës cdo ditë

on a global scale.

në masë globale.

So in looking at that, I also realized that I was really angry.

Duke e pare kete situate, une u nevrikosa shume.

I wasn't just concerned about plastic

Nuk isha i perqendruar vetem në plastikë

that you're trying to imagine out in the middle of the Pacific Ocean --

që ju mund ta imagjinoni në mesin e oqeanit Paqësor--

of which I have learned there are now

për të cilin kam mësuar qe tashme ka

11 gyres, potentially, of plastic

11 vende, potencialisht me plastikë

in five major oceans in the world.

në 5 oqeanet kryesore të botës.

It's not just that gyre of plastic that I'm concerned about --

Nuk janë vetem vendet e ndotura te plastikës për të cilat jam e shqetesuar --

it's the gyre of plastic in the supermarket.

është plastika në supermarket.

I'd go to the supermarket and all of my food is packaged in plastic.

Unë shkoj në supermarket dhe i gjithë ushqimi im është i paketuar në plastikë.

All of my beverages are packaged in plastic,

Të gjitha pijet janë të paketuara në plastikë,

even at the health food market.

madje edhe tek dyqani i ushqimeve te shëndetshme.

I'm also concerned about the plastic in the refrigerator,

Jam gjithashtu e shqetesuar edhe për plastiken në frigoriferë,

and I'm concerned about the plastic and the toxins that leach from plastic

sikunderse dhe për toksinat qe rrjedhin prej plastikes

into us and into our bodies.

tek ne, në trupin tonë.

So I came together with a group of other people

Keshtuqe, së bashku me një grup tjetër njerëzish

who were all looking at this issue,

me të cilet ndaja shqetesimin për këtë teme,

and we created the Plastic Pollution Coalition.

krijuam Koalicionin për Ndotjen nga Plastika.

We have many initiatives that we're working on,

Ne kemi shumë iniciativa ne te cilat jemi duke punuar,

but some of them are very basic.

mirepo disa prej tyre janë shumë të thjeshta.

One is: if 80 to 90 percent

Njëra është: Nëse 80 deri në 90 përqind

of what we're finding in the ocean --

e asaj që po gjejmë në oqean --

of the marine debris that we're finding in the ocean -- is plastic,

mbetjet e marines që jemi duke e gjetur-- është plastikë ,

then why don't we call it what it is.

atëhere përse nuk duhet ta therrasim me emrin qe ka.

It's plastic pollution.

Është ndotje nga plastika.

Recycling -- everybody kind of ends their books

Reciklimi -- pothuajse cdokush përfundon librat e tyre

about being sustainable and greening with the idea of recycling.

rreth të qenurit te gjelbërt dhe te qendrushem me idene e reciklimit.

You put something in a bin and you don't have to think about it again.

Hidhni dicka ne koshin e plehrave dhe nuk mendoni fare më për të.

What is the reality of that?

Cili është realiteti i saj?

In the United States, less than seven percent of our plastics are recycled.

Në Shtetet e Bashkuara, më pakë se 7 përqind e plastikës është e recikluar.

And if you really look into it,

Dhe nese me të vërtet shkoni me thelle,

particularly when it comes to plastic bottles,

vecanerisht kur behet fjale per plastiken e shisheve,

most of it is only down-cycled,

shumica e tyre është riciklim me cilesi te ulet,

or incinerated, or shipped to China.

apo e djegur, apo derguar në Kinë.

It is down-cycled and turned into lesser things,

Është e recikluar keqazi dhe e berë në gjëra me pa vlere,

while a glass bottle can be a glass bottle again

kurse një gote qelqi mund të jetë një gote qelqi serish

or can be used again --

osw mund të përdoret serisht --

a plastic bottle can never be a plastic bottle again.

një shishe plastike nuk mund të jetë kurre me një shishe plastike.

So this is a big issue for us.

Pra, ky është një problem i madh për ne.

Another thing that we're looking at and asking people to think about

Një gjë tjetër për të cilen ne po hulumtojme dhe po i kerkojme njerëzve te mendojne rreth

is we've added a fourth R

është se ne kemi shtuar një R të katërt

onto the front

përpara shprehjes

of the "Reduce, Reuse, Recycle," three R's,

Redukto, Ripërdor, Riciklo," tre R-të,

and that is refuse.

dhe ajo është Refuzo.

Whenever possible, refuse single-use and disposable plastics.

Kurdoherë, refuzoni plastiken nje perdorimshme.

Alternatives exist;

Alternativat egzistojnë;

some of them are very old-school.

disa prej tyre janë shumë të vjetra.

I myself am now collecting these cool Pyrex containers

Unë për veten time për momentin jam duke mbledhur këta mbajtes të mirë Pyrex

and using those instead of Glad and Tupperware containers

dhe duke i përdorur këto në vend të mbajtesve të plastikes Glad dhe Tupperware

to store food in.

për të mbajtur ushqim.

And I know that I am doing a service

Une e di se jam duke berë një shërbim

to myself and my family.

për vetëveten dhe familjen time.

It's very easy to pick up a stainless-steel bottle

Eshte shumë e thjeshtë të marrësh një shishe metali

or a glass bottle,

apo një shishe xhami,

if you're traveling and you've forgotten to bring your stainless-steel bottle

nëse jeni duke udhëtuar dhe ju keni harruar të sillni enën e hekurt

and fill that up with water or filtered water,

dhe ta mbushni me ujë ose ujë të filtëruar,

versus purchasing plastic bottled water.

kundrejt blerjes së ujit në shishe të plastikës.

I guess what I want to say to everybody here --

Mendoj se atë që dua t'ju them të gjithve këtu --

and I know that you guys know a lot about this issue --

dhe e di që ju këtu dini shumë gjëra rreth kësaj teme --

is that this is a huge problem in the oceans,

është qe ky perben një problem te madh në oqeanet,

but this is a problem that we've created as consumers

mirepo ky është një problem të cilin e kemi krijuar ne si konsumatorë

and we can solve.

dhe ne mund ta zgjidhim atë.

We can solve this by raising awareness of the issue

Ne mund ta zgjidhim këtë problem duke ngritur fushata ndergjegjesimi rreth kësaj cështje

and teaching people to choose alternatives.

dhe ti mësojmë njerëzit të zgjedhin alternativa.

So whenever possible, to choose alternatives

Pra kurdoherë që është e mundur të zgjidhet një alternative

to single-use plastics.

tjeter nga ajo e nje plastike nje perdorimshme.

We can cut the stem -- tide the stem of this

Ne mund ta këpusim bishtin -- ti lidhim bishtin kësaj

into our oceans

në oqeanet tona

and in doing so,

dhe duke e berë këtë,

save our oceans, save our planet, save ourselves.

të ruajmë oqeanet tonë, të ruajme planetin tonë, të ruajmë vetëtveten.

Thank you. (Applause)

Faliminderit. (Duartrokitje)