Joan Halifax: Compassion and the true meaning of empathy

Translator: Anisa Cenalia Reviewer: Helena Bedalli

I want to address the issue of compassion.

Dua të flas për problemin e dhembshurisë.

Compassion has many faces.

Dhembshuria ka shumë fytyra.

Some of them are fierce; some of them are wrathful;

Disa janë të ashpra; disa janë të xhindosura;

some of them are tender; some of them are wise.

disa janë të buta; disa janë të urta.

A line that the Dalai Lama once said,

Njëherë Dalai Lama ka thënë,

he said, "Love and compassion are necessities.

"Dashuria dhe dhembshuria janë domosdoshmëri.

They are not luxuries.

Nuk janë luks.

Without them,

Pa to,

humanity cannot survive."

njerëzimi nuk mund të mbijetojë."

And I would suggest,

Dhe unë do të sugjeroja,

it is not only humanity that won't survive,

nuk mund të mbijetojë vetëm njerëzimi,

but it is all species on the planet,

por të gjitha speciet e planetit,

as we've heard today.

siç kemi dëgjuar sot.

It is the big cats,

Janë macet e mëdha,

and it's the plankton.

dhe është dhe planktoni.

Two weeks ago, I was in Bangalore in India.

Para dy javësh isha në Bangalor të Indisë.

I was so privileged

Isha kaq e privilegjuar

to be able to teach in a hospice

që mund të jepja mësim në një azil

on the outskirts of Bangalore.

në periferitë e Bangalorit.

And early in the morning,

Dhe herët në mëngjes,

I went into the ward.

shkova në pavijon.

In that hospice,

Në atë azil,

there were 31 men and women

ishin 31 gra e burra,

who were actively dying.

të cilët ishin duke vdekur.

And I walked up to the bedside

Kalova anash krevatit

of an old woman

të një plake

who was breathing very rapidly, fragile,

që merrte frymë shumë shpejtë, e brishtë,

obviously in the latter phase

siç dukej në një fazë të mëvonshme

of active dying.

të vdekjes aktive.

I looked into her face.

E pashë në fytyrë.

I looked into the face

Pashë në fytyrën

of her son sitting next to her,

e të birit që i ishte ulur pranë,

and his face was just riven

dhe fytyra i ishte copëtuar

with grief and confusion.

nga pikëllimi dhe çoroditja.

And I remembered

Dhe m'u kujtua

a line from the Mahabharata,

një frazë e Mahabharata,

the great Indian epic:

poeti epik i famshëm indian:

"What is the most wondrous thing in the world, Yudhisthira?"

"Cila është gjëja më e mahnitshme në botë, Yudhisthira?

And Yudhisthira replied,

Dhe Yudhisthira u përgjigj,

"The most wondrous thing in the world

"Gjëja më e mrekullueshme në botë

is that all around us

është se përreth nesh

people can be dying

njerëzit mund të jenë duke vdekur

and we don't realize

dhe ne nuk e kuptojmë

it can happen to us."

që mund të na ndodhë edhe ne."

I looked up.

Ngrita sytë.

Tending those 31 dying people

Për ato 31 njerëz që po vdisnin

were young women

kujdeseshin vajza të reja

from villages around Bangalore.

nga fshatrat rreth Bangalorit.

I looked into the face of one of these women,

Vështrova në fytyrën e njërës prej vajzave,

and I saw in her face

dhe pashë aty

the strength that arises

forcën që dilte

when natural compassion is really present.

kur dhembshuria natyrale është vërtetë e pranishme.

I watched her hands

Pashë duart e saj

as she bathed an old man.

ndërsa lante një plak.

My gaze went to another young woman

Vështrimi im shkoi te një vajzë tjetër

as she wiped the face

që pastronte fytyrën

of another dying person.

e një njeriu tjetër që po vdiste.

And it reminded me

Dhe kjo më kujtoi

of something that I had just been present for.

arsyen pse isha e pranishme aty.

Every year or so,

Çdo vit,

I have the privilege of taking clinicians

kam privilegjin të marr klinicistë

into the Himalayas and the Tibetan Plateau.

në Himalaje dhe në Rrafshnaltën Tibetiane.

And we run clinics

Dhe ne ngremë klinika

in these very remote regions

në këto rajone shumë të largëta

where there's no medical care whatsoever.

ku nuk ka asnjë kujdes mjekësor.

And on the first day at Simikot in Humla,

Dhe në ditën e parë në Simikot të Humlës,

far west of Nepal,

perëndimi i largët i Nepalit,

the most impoverished region of Nepal,

rajoni më i mjerë i Nepalit,

an old man came in

hyri një plak

clutching a bundle of rags.

duke shtrënguar një deng me rrecka.

And he walked in, and somebody said something to him,

Dhe ai hyri, dikush i tha diçka,

we realized he was deaf,

ne e kuptuam që ishte i shurdhër,

and we looked into the rags,

hodhëm një vështrim mbi rrecka,

and there was this pair of eyes.

dhe aty pamë një palë sy.

The rags were unwrapped

Rreckat ishin çmbështjellur

from a little girl

nga një vajzë e vogël

whose body was massively burned.

trupi i së cilës ishte djegur masivisht.

Again,

Prapë,

the eyes and hands

sytë e duart

of Avalokiteshvara.

e Avalokiteshvara.

It was the young women, the health aids,

Ishte vajza e re, ndihmësja,

who cleaned the wounds of this baby

që pastroi plagët e kësaj bebeje

and dressed the wounds.

dhe mbështolli plagët.

I know those hands and eyes;

I njoh këta duar e sy;

they touched me as well.

më kanë prekur edhe mua.

They touched me at that time.

Më kanë prekur mua atëherë.

They have touched me throughout my 68 years.

Më kanë prekur mes 68 viteve të mia.

They touched me when I was four

Më kanë prekur kur kam qenë katër vjeç

and I lost my eyesight

dhe humba shikimin

and was partially paralyzed.

e isha pjesërisht e paralizuar.

And my family brought in

Dhe familja ime futi brenda

a woman whose mother had been a slave

një grua, e ëma e së cilës bëhej skllave

to take care of me.

për t'u kujdesur për mua.

And that woman

Dhe ajo grua,

did not have sentimental compassion.

nuk kishte dhembshuri sentimentale.

She had phenomenal strength.

Kishte forcë fenomenale.

And it was really her strength, I believe,

Dhe ishte vërtetë forca e saj, besoj,

that became the kind of mudra and imprimatur

që u kthye në një lloj gjesti e miratimi

that has been a guiding light in my life.

që ka qenë një dritë udhëzuese në jetën time.

So we can ask:

Pra ne mund të pyesim:

What is compassion comprised of?

Nga çfarë përbëhet dhembshuria?

And there are various facets.

Dhe ka aspekte të ndryshme.

And there's referential and non-referential compassion.

Dhe ka dhembshuri referenciale dhe jo referenciale.

But first, compassion is comprised

Por së pari, dhembshuria përbëhet

of that capacity

nga ai kapacitet

to see clearly

për të parë qartë

into the nature of suffering.

në natyrën e vuajtjes.

It is that ability

Është ajo aftësi

to really stand strong

për të duruar fort

and to recognize also

dhe për të njohur gjithashtu

that I'm not separate from this suffering.

se nuk jam e ndarë nga kjo vuajtje.

But that is not enough,

Por kjo nuk mjafton,

because compassion,

sepse dhembshuria,

which activates the motor cortex,

që aktivizon lëvizjen motorike,

means that we aspire,

do të thotë se dëshirojmë,

we actually aspire to transform suffering.

vërtetë dëshirojmë të transformojmë vuajtjen.

And if we're so blessed,

Dhe nëse jemi kaq të bekuar,

we engage in activities

ne angazhohemi me aktivitete

that transform suffering.

që transformojnë vuajtjen.

But compassion has another component,

Por dhembshuria ka një përbërës tjetër,

and that component is really essential.

i cili është shumë themelor.

That component

Ai përbërës

is that we cannot be attached to outcome.

është se ne nuk mund të ngjitemi pas rezultatit.

Now I worked with dying people

Kam punuar me njerëz që po vdisnin

for over 40 years.

për më shumë se 40 vjet.

I had the privilege of working on death row

Kisha privilegjin për të punuar në rradhët e vdekjes

in a maximum security [prison] for six years.

me një siguri maksimale (burg) për gjashtë vjet.

And I realized so clearly

Dhe qartësisht e kam kuptuar

in bringing my own life experience,

përmes eksperiencave jetësore të mia,

from working with dying people

nga të punuarit me njerëz të mjerë

and training caregivers,

dhe duke trajnuar kujdestarë,

that any attachment to outcome

se çdo lloj ngjitje ndaj rezultatit

would distort deeply

do të shfytyronte thellësisht

my own capacity to be fully present

kapacitetin tim për të qenë plotësisht e pranishme

to the whole catastrophe.

ne të gjithë katastrofën.

And when I worked in the prison system,

Dhe kur punoja në sistemin e burgut,

it was so clear to me, this:

e kisha shumë të qartë këtë:

that many of us

se shumë nga ne

in this room,

në këtë sallë,

and almost all of the men that I worked with on death row,

dhe pothuajse të gjithë burrat me të cilët kam punuar në rradhën e vdekjes,

the seeds of their own compassion had never been watered.

farat e vetë dhembshurisë së tyre nuk janë ujitur kurrë.

That compassion is actually

Dhembshuria është në fakt

an inherent human quality.

një cilësi njerëzore e qenësishme.

It is there within every human being.

Ndodhet brenda çdo qenieje njerëzore.

But the conditions

Por kushtet

for compassion to be activated,

që dhembshuria të aktivizohet,

to be aroused,

të ngjallet,

are particular conditions.

janë kushte të veçanta.

I had that condition, to a certain extent,

E kisha atë kusht, në një masë të caktuar,

from my own childhood illness.

nga sëmundja ime e fëmijërisë.

Eve Ensler, whom you'll hear later,

Eve Ensler, të cilën do t'a dëgjoni më vonë,

has had that condition activated

e ka atë kusht të aktivizuar

amazingly in her

në mënyrë të pabesueshme tek ajo

through the various waters of suffering

nëpërmjet ujrave të shumëllojshëm të vuajtjes

that she has been through.

që ka kaluar.

And what is fascinating

Dhe ajo çfarë është e mahnitshme

is that compassion has enemies,

është se dhembshuria ka armiq,

and those enemies are things like pity,

dhe ato armiq janë të tillë si mëshira,

moral outrage,

shkelja morale,

fear.

frika.

And you know, we have a society, a world,

Dhe e dini, ne kemi një shoqëri, një botë,

that is paralyzed by fear.

që është e paralizuar nga frika.

And in that paralysis, of course,

Dhe në atë paralizë, sigurisht,

our capacity for compassion

kapaciteti ynë për dhembshuri

is also paralyzed.

është gjithashtu i paralizuar.

The very word terror

Fjala terror

is global.

është globale.

The very feeling of terror is global.

Ndjenja ekstreme e terrorit është globale.

So our work, in a certain way,

Kështu puna jonë, në një mënyrë të caktuar,

is to address this imago,

është të adresojmë këtë shëmbëlltyrë,

this kind of archetype

këtë lloj prototipi

that has pervaded the psyche

që ka depërtuar psikikën

of our entire globe.

e gjithë globit.

Now we know from neuroscience

Tani e dijmë nga shkenca nervore

that compassion has

se dhembshuria

some very extraordinary qualities.

ka disa cilësi shumë të jashtëzakonshme.

For example:

Për shembull:

A person who is cultivating compassion,

Një person që kultivon dhembshuri,

when they are in the presence of suffering,

kur janë në prezencë të vuajtjes,

they feel that suffering a lot more

ata e ndiejnë atë vuajtje më shumë

than many other people do.

se njerëzit e tjerë.

However,

Gjithsesi,

they return to baseline a lot sooner.

ata kthehen në bazë më shpejtë.

This is called resilience.

Kjo quhet elasticitet.

Many of us think that compassion drains us,

Shumë nga ne mendon se dhembshuria na than,

but I promise you

por ju premtoj

it is something that truly enlivens us.

që është diçka që na gjallëron.

Another thing about compassion

Një gjë tjetër për dhembshurinë

is that it really enhances what's called neural integration.

është se vërtetë rrit atë që quhet integrim nervor.

It hooks up all parts of the brain.

Lidh së bashku të gjitha pjesët e trurit.

Another, which has been discovered

Diçka tjetër, që është zbuluar

by various researchers

nga studiues të ndryshëm

at Emory and at Davis and so on,

te Emori dhe te Davis e të tjerë,

is that compassion enhances our immune system.

është se dhembshuria rrit sistemin tonë imunitar.

Hey,

Hej,

we live in a very noxious world.

jetojmë në një botë shumë të dëmshme.

(Laughter)

(Të qeshura)

Most of us are shrinking

Shumë nga ne po tkurren

in the face of psycho-social and physical poisons,

në sy të helmeve psiko-sociale dhe fizike,

of the toxins of our world.

nga toksinat e botës tonë.

But compassion, the generation of compassion,

Por dhembshuria, gjenerata e dhembshurisë,

actually mobilizes

në fakt vë në lëvizje

our immunity.

imunitetin tonë.

You know, if compassion is so good for us,

E dini, nëse dhembshuria është kaq e mirë për ne,

I have a question.

kam një pyetje.

Why don't we train our children

Pse nuk i mësojmë fëmijët tanë

in compassion?

me dhembshurinë?

(Applause)

(Duartrokitje)

If compassion is so good for us,

Nëse dhembshuria është kaq e mirë për ne,

why don't we train our health care providers in compassion

pse nuk i mësojmë kujdestarët tanë të shëndetit me dhembshuri

so that they can do what they're supposed to do,

që kështu të bëjnë atë që supozohet të bëjnë,

which is to really transform suffering?

që është të transformojnë vërtetë vuajtjet?

And if compassion is so good for us,

Dhe nëse dhembshuria është kaq e mirë,

why don't we vote on compassion?

pse nuk votojmë për dhembshuri?

Why don't we vote for people in our government

Pse nuk votojmë për njerëzit në qeverinë tonë

based on compassion,

bazuar në dhembshuri,

so that we can have

që të kemi

a more caring world?

një botë më dashamirëse?

In Buddhism,

Në Budizëm,

we say, "it takes a strong back and a soft front."

themi, "duhet një anë e pasme e fortë dhe një anë e përparme e butë."

It takes tremendous strength of the back

Duhet një forcë e llahtarshme nga mbrapa

to uphold yourself in the midst of conditions.

për të mbajtur veten në mes të kushteve.

And that is the mental quality of equanimity.

Dhe kjo është cilësia mendore e gjakftohtësisë.

But it also takes a soft front --

Por gjithashtu duhet një front i butë --

the capacity to really be open to the world as it is,

kapaciteti për të qenë vërtetë i hapur ndaj botës siç duhet,

to have an undefended heart.

për të pasur një zemër të pambrojtur.

And the archetype of this in Buddhism

Dhe prototipi i kësaj në Budizëm

is Avalokiteshvara, Kuan-Yin.

është Avalokiteshvara, Kuan-Yin.

It's a female archetype:

Është një prototip femëror:

she who perceives

ajo që përcepton

the cries of suffering in the world.

të qarat e vuajtjeve në botë.

She stands with 10,000 arms,

Ajo qëndron me 10,000 krahë,

and in every hand,

dhe në çdo dorë,

there is an instrument of liberation,

ka një instrument lirie,

and in the palm of every hand, there are eyes,

dhe në pëllëmbën e çdo dore, ka sy,

and these are the eyes of wisdom.

dhe këta janë sytë e mençurisë.

I say that, for thousands of years,

E them, për mijëra vjet,

women have lived,

gratë kanë jetuar,

exemplified, met in intimacy,

janë bërë shembull, kanë takuar me familjaritet,

the archetype of Avalokitesvara,

prototipin e Avalokitesvara,

of Kuan-Yin,

të Kuan-Yin,

she who perceives

ajo që përcepton

the cries of suffering in the world.

të qarat e vuajtjeve në botë.

Women have manifested for thousands of years

Gratë kanë protestuar për mijëra vjet

the strength arising from compassion

forcën që del nga dhembshuria

in an unfiltered, unmediated way

në një mënyrë të pafiltruar, të pandërmjetme

in perceiving suffering

në përceptimin e vuajtjeve

as it is.

ashtu siç duhet.

They have infused societies with kindness,

Ato kanë ngjallur shoqëritë me mirësi,

and we have really felt that

dhe ne kemi ndjerë se

as woman after woman

si grua pas gruaje

has stood on this stage

ka qëndruar në këtë etapë

in the past day and a half.

më përpara.

And they have actualized compassion

Dhe ato kanë aktualizuar dhembshurinë

through direct action.

përmes veprimeve direkte.

Jody Williams called it:

Jody Williams e ka quajtur:

It's good to meditate.

Është mirë të meditosh.

I'm sorry, you've got to do a little bit of that, Jody.

Më vjen keq, duhet të bëj pak nga kjo, Jody.

Step back, give your mother a break, okay.

Mbrapsu, lëre pak të qetë nënën tënde, mirë.

(Laughter)

(Të qeshura)

But the other side of the equation

Por ana tjetër e ekuacionit

is you've got to come out of your cave.

është se duhet të dalësh nga shpella.

You have to come into the world

Duhet të vish botë

like Asanga did,

siç bëri Asanga,

who was looking to realize Maitreya Buddha

i cili kërkonte të kuptonte Maitreya Buddha

after 12 years sitting in the cave.

12 vjet pasi kishte ndenjur në shpellë.

He said, "I'm out of here."

Tha, "Dola unë."

He's going down the path.

Ai kalon nëpër shteg.

He sees something in the path.

Ai sheh diçka në atë shteg.

He looks, it's a dog, he drops to his knees.

Sheh një qen që i rrëzohet para këmbëve.

He sees that the dog has this big wound on its leg.

Sheh se qeni kishte një plagë të madhe në këmbë.

The wound is just filled with maggots.

Plaga ishte e mbushur me larva.

He puts out his tongue

Ai nxjerr gjuhën

in order to remove the maggots,

që të pastrojë larvat,

so as not to harm them.

që as të mos iu bëjë keq.

And at that moment,

Dhe në atë moment,

the dog transformed

qeni transformohet

into the Buddha of love and kindness.

në Budën e dashurisë dhe mirësisë.

I believe

Unë besoj

that women and girls today

se gratë dhe vajzat sot

have to partner in a powerful way with men --

duhet të lidhen në një mënyrë të fuqishme me burrat --

with their fathers,

me baballarët e tyre,

with their sons, with their brothers,

me bijtë e tyre, me vëllezërit,

with the plumbers, the road builders,

me hidraulikët, ndërtuesit,

the caregivers, the doctors, the lawyers,

infermierët, doktorët, avokatët,

with our president,

me presidentin tonë,

and with all beings.

dhe me të gjitha qeniet.

The women in this room

Gratë e kësaj salle

are lotuses in a sea of fire.

janë zambakë në një det zjarri.

May we actualize that capacity

Duhet të aktualizojmë këtë kapacitet

for women everywhere.

për gratë kudo.

Thank you.

Ju falenderoj.

(Applause)

(Duartrokitje)