Joan Halifax: Compassion and the true meaning of empathy

Translator: YSLU MA translators 2010-2012 Reviewer: Meri Dallakyan

I want to address the issue of compassion.

Ես ցանկանում եմ անդրադառնալ կարեկցանքի խնդրին:

Compassion has many faces.

«Կարեկցանքը» բազմաթիվ դեմքեր ունի:

Some of them are fierce; some of them are wrathful;

Գոյություն ունեն կարեկցանքի ուժգին, ցասկոտ,

some of them are tender; some of them are wise.

մեղմ, խորիմաստ դրսևորումներ:

A line that the Dalai Lama once said,

Ահա մի մեջբերում, որը մի անգամ Դալայ Լաման է ասել.

he said, "Love and compassion are necessities.

«Սերն ու կարեկցանքը անհրաժեշտ բաներ են:

They are not luxuries.

Դրանք ճոխություններ չեն:

Without them,

Առանց դրանց

humanity cannot survive."

մարդկությունը չի կարող գոյություն ունենալ»:

And I would suggest,

Եվ ենթադրում եմ,

it is not only humanity that won't survive,

որ միայն մարդկությունը չէր, որ չէր գոյատևի,

but it is all species on the planet,

նաև այն ամենը ինչ գոյություն ունի մոլորակի վրա,

as we've heard today.

ինչպես մենք այսօր արդեն լսեցինք.

It is the big cats,

անգամ մեծ կատուներն

and it's the plankton.

ու պլանկտոնը:

Two weeks ago, I was in Bangalore in India.

Երկու շաբաթ առաջ ես Հնդկաստանի Բանգալոր քաղաքում էի:

I was so privileged

Ինձ բախտ էր վիճակվել

to be able to teach in a hospice

դաս տալ Բանգալորի ծայրամասում գտնվող հոսպիսում`

on the outskirts of Bangalore.

անհույս հիվանդների հիվանդանոցում:

And early in the morning,

Եվ վաղ առավոտյան

I went into the ward.

գնացի հիվադասենյակ:

In that hospice,

Այդ հիվանդանոցում

there were 31 men and women

31 տղամարդ ու կին կային,

who were actively dying.

ովքեր մահամերձ էին:

And I walked up to the bedside

Ես մոտեցա

of an old woman

մի ծեր կնոջ անկողնուն,

who was breathing very rapidly, fragile,

ով շատ արագ էր շնչում, թուլակազմ էր,

obviously in the latter phase

նվաղուն և ակնհայտ երևում էր,

of active dying.

որ դրանք իր վերջին րոպեներն էին:

I looked into her face.

Ես նայեցի նրա դեմքին:

I looked into the face

Նայեցի նաև կողքին նստած

of her son sitting next to her,

նրա որդու դեմքին,

and his face was just riven

իսկ այդ դեմքը

with grief and confusion.

վիշտ ու անորոշություն էր արտահայտում:

And I remembered

Եվ ես

a line from the Mahabharata,

հնդկական հանճարեղ էպիկական պոեմ-էպոսից`

the great Indian epic:

Մահաբհարաթայից, մի հատված մտաբերեցի.

"What is the most wondrous thing in the world, Yudhisthira?"

«Ո՞րն է աշխարհի ամենազարմանալի բանը, Յուդիստիրա»:

And Yudhisthira replied,

Եվ Յուդիստիրան պատասխանեց.

"The most wondrous thing in the world

«Աշխարհի ամենազարմանալի բանը այն է,

is that all around us

որ մեր շուրջ գտնվող

people can be dying

մարդիկ կարող են մահանալ,

and we don't realize

բայց մենք չենք գիտակցում,

it can happen to us."

որ նույնը կարող է նաև մեզ հետ պատահել»:

I looked up.

Ես վեր նայեցի:

Tending those 31 dying people

Այդ 31 մահամերձներին

were young women

խնամում էին երիտասարդ գեղեցիկ կանայք`

from villages around Bangalore.

Բանգալորի գյուղերից:

I looked into the face of one of these women,

Ես այդ կանանցից մեկի դեմքին նայեցի

and I saw in her face

ու տեսա

the strength that arises

այն ուժը, որը գլուխ է բարձրացնում,

when natural compassion is really present.

երբ առկա է իրական կարեկցանքի զգացումը:

I watched her hands

Ես նայեցի նրա ձեռքերին,

as she bathed an old man.

երբ նա մի ծեր տղամարդու էր լողացնում:

My gaze went to another young woman

Հայացքս ընկավ մեկ այլ երիտասարդ կնոջ վրա,

as she wiped the face

երբ նա

of another dying person.

մեկ ուրիշ մահամերձ մարդու դեմքն էր մաքրում:

And it reminded me

Եվ դա ինձ հիշեցրեց մի բան,

of something that I had just been present for.

ինչին քիչ առաջ ներկա էի:

Every year or so,

Գրեթե ամեն տարի

I have the privilege of taking clinicians

ինձ հնարավորություն է ընձեռնվում բժիշկներ բերել

into the Himalayas and the Tibetan Plateau.

Հիմալայներ ու Տիբեթյան սարահարթ:

And we run clinics

Եվ մենք կլինիկաներ ենք բացում

in these very remote regions

նմանատիպ հեռավոր շրջաններում,

where there's no medical care whatsoever.

որտեղ բնավ ոչ մի բժշկական օգնություն չկա:

And on the first day at Simikot in Humla,

Իսկ արևմտյան Նեպալում գտնվող

far west of Nepal,

Հումլա շրջանի Սիմիկոտ գյուղում,

the most impoverished region of Nepal,

որը Նեպալի ամենաաղքատ շրջանն է,

an old man came in

գտնվելուս առաջին օրը մի ծեր տղամարդ եկավ

clutching a bundle of rags.

մի կապ ցնցոտիներ ամուր բռնած:

And he walked in, and somebody said something to him,

Նա ներս մտավ, մեկը նրան ինչ-որ բան ասաց,

we realized he was deaf,

և մենք հասկացանք, որ նա խուլ է,

and we looked into the rags,

և մենք նայեցինք ցնցոտիներին

and there was this pair of eyes.

ու դրանց արանքից մի զույգ աչքեր մեզ նայեցին:

The rags were unwrapped

Դա մի

from a little girl

փոքրիկ աղջիկ էր,

whose body was massively burned.

ում մարմինը գրեթե ամբողջությամբ այրվել էր:

Again,

Կրկին

the eyes and hands

Ավալոկիտեշվարայի աչքերի ու ձեռքերի

of Avalokiteshvara.

շնորքն էր:

It was the young women, the health aids,

Նրաք երիտասարդ կանայք էին` բուժաշխատողների օգնականներ,

who cleaned the wounds of this baby

ովքեր մաքրել էին այս փոքրիկի

and dressed the wounds.

վերքերը և կապել:

I know those hands and eyes;

Ես ճանաչեցի այդ ձեռքերն ու աչքերը.

they touched me as well.

դրանք ինձ նույնպես դիպել էին:

They touched me at that time.

Այն ժամանակ էին դրանք դեռ ինձ դիպել:

They have touched me throughout my 68 years.

Դրանք ինձ դիպել են 68 տարի շարունակ:

They touched me when I was four

Դրանք ինձ դիպել են, երբ ես չորս տարեկան էի

and I lost my eyesight

և կորցրել էի տեսողությունս

and was partially paralyzed.

ու մասնակի անդամալույծ էի:

And my family brought in

Եվ ինձ խնամելու համար

a woman whose mother had been a slave

մի կին տուն բերեցին,

to take care of me.

ում մայրը ստրուկ էր եղել:

And that woman

Իսկ այդ կինը

did not have sentimental compassion.

նույնիսկ ամենատարրական կարեկցանքի նշաններ ցույց չէր տալիս:

She had phenomenal strength.

Նա բացառիկ ուժի տեր մարդ էր:

And it was really her strength, I believe,

Եվ հավատացած եմ, նրա ուժն էր,

that became the kind of mudra and imprimatur

որ մի տեսակ նշան ու հաստատուն մի բան դարձավ,

that has been a guiding light in my life.

ինչն էլ ուղեկից եղավ իմ ողջ կյանքի ընթացքում:

So we can ask:

Այսպիսով, կարող ենք հարցնել.

What is compassion comprised of?

«Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում կարեկցանքի զգացումը»:

And there are various facets.

Այն բազմաթիկ կողմեր ունի:

And there's referential and non-referential compassion.

Օրինակ` ուղղակի և ոչ ուղղակի կարեկցանք:

But first, compassion is comprised

Սակայն, նախ և առաջ, կարեկցանքը բաղկացած է

of that capacity

տառապանքի էությունը

to see clearly

պարզ տեսնելու

into the nature of suffering.

ունակությունից:

It is that ability

Դա այն կարողությունն է,

to really stand strong

որը իրոք նաև

and to recognize also

թույլ է տալիս գիտակցելու,

that I'm not separate from this suffering.

որ այդ ցավը նաև քոնն է:

But that is not enough,

Բայց դա բավարար չէ,

because compassion,

որովհետև կարեկցանքը,

which activates the motor cortex,

որը ակտիվացնում է գլխուղեղի`տեղաշարժվելն ապահովող հատվածը,

means that we aspire,

նշանակում է, որ մենք փորձում ենք,

we actually aspire to transform suffering.

մենք իրականում ձգտում ենք մեզ վրա վերցնել տառապող մարդու տանջանքները:

And if we're so blessed,

Եվ եթե Աստված տա,

we engage in activities

կկարողանանք

that transform suffering.

մեղմացնել այն:

But compassion has another component,

Սակայն կարեկցանքն ունի մեկ այլ բաղադրիչ ևս,

and that component is really essential.

և հենց այդ բաղադրիչն է, որ կարևոր է:

That component

Այդ բաղադրիչն այն է,

is that we cannot be attached to outcome.

որ մենք չպետք է մեզ կապենք մեր կատարած գործերի հետևանքներին:

Now I worked with dying people

Այժմ ես ավելի քան 40 տարի է,

for over 40 years.

ինչ գործ ունեմ մահամերձ մարդկանց հետ:

I had the privilege of working on death row

Արդեն 6 տարի է ինձ հնարավորություն է ընձեռնվել

in a maximum security [prison] for six years.

գործ ունենալ մահապատժի սպասող մարդկանց հետ քրեակատարողական հիմնարկում (բանտում):

And I realized so clearly

Թե՛ սեփական կյանքի փորձից,

in bringing my own life experience,

թե՛ մահամերձ մարդկանց հետ աշխատելուց

from working with dying people

և թե՛ հանդես գալով որպես խնամակալ,

and training caregivers,

հստակ գիտեմ,

that any attachment to outcome

որ որևէ կոնկրետ դեպքի հետևանքների հետ կապվածությունը

would distort deeply

ինձ լիովին

my own capacity to be fully present

անկարող կդարձնի ամբողջովին տեսնելու

to the whole catastrophe.

համընդհանուր աղետը:

And when I worked in the prison system,

Երբ ես աշխատում էի մահապատժի դատապարտվածների հետ,

it was so clear to me, this:

ինձ համար այնքան պարզ էր այն,

that many of us

որ այս սենյակում գտնվողներիցս

in this room,

շատերը,

and almost all of the men that I worked with on death row,

և գրեթե բոլոր տղամարդիկ, ում հետ ես աշխատել եմ,

the seeds of their own compassion had never been watered.

երբեք հնարավորություն չեն ունեցել ջրելու իրենց կարեկցանքի սերմերը:

That compassion is actually

Կարեկցանքի այդ զգացումը իրականում

an inherent human quality.

բնորոշ է մարդկային տեսակին:

It is there within every human being.

Դա ամեն մարդու էլ բնորոշ է:

But the conditions

Բայց որպեսզի

for compassion to be activated,

կարեկցանքի համար նախապայմաններ

to be aroused,

առաջանան,

are particular conditions.

առանձնակի պայմաններ են պետք:

I had that condition, to a certain extent,

Որոշակի չափով, ես ունեցել եմ այդ նախապայմանները`

from my own childhood illness.

ելնելով մանկության տարիներին իմ ունեցած հիվանդությունից:

Eve Ensler, whom you'll hear later,

Իվ Էնսլերը, ում դուք հաջորդիվ կլսեք,

has had that condition activated

ունի այն զարմանալի

amazingly in her

նախապայմանը,

through the various waters of suffering

քանի որ նրա կյանքում էլ տառապանքի շատ ջրեր են հոսել,

that she has been through.

որոնք նա հաղթահարել է:

And what is fascinating

Հետաքրքիրն այն է,

is that compassion has enemies,

որ կարեկցանքի զգացումը նաև թշնամիներ ունի,

and those enemies are things like pity,

և այդ թշնամիները խղճահարությունը,

moral outrage,

բարոյական վիրավորանքը,

fear.

վախը ու նման այլ բաներ են:

And you know, we have a society, a world,

Եվ դուք գիտեք, մենք մի հասարակություն ունենք, մի երկիր,

that is paralyzed by fear.

որը կաթվածահար է լինում վախի զգացումից:

And in that paralysis, of course,

Եվ, իհարկե, այդ կաթվածից կարեկցանքի

our capacity for compassion

մեր ունակությունները

is also paralyzed.

նույնպես կաթվածահար են լինում:

The very word terror

Ահաբեկչություն բառը ինքնին

is global.

համընդհանուր է:

The very feeling of terror is global.

Սարսափի զգացումը, ինքնին համընդհանուր է:

So our work, in a certain way,

Այսպիսով, այլ կերպ ասած, մեր աշխատանքը

is to address this imago,

կարեկցանքի այն ձևին անցնելն է,

this kind of archetype

այն նախատիպային ձևին,

that has pervaded the psyche

որը թափանցում է

of our entire globe.

մեր ողջ աշխարհի հոգին:

Now we know from neuroscience

Այժմ մենք նյարդաբանությունից գիտենք,

that compassion has

որ կարեկցանքը

some very extraordinary qualities.

իրարից շատ տարբեր մի քանի որակներ ունի:

For example:

Օրինակ,

A person who is cultivating compassion,

այն մարդը, ով կարեկցում է մարդկանց

when they are in the presence of suffering,

նրանց տառապանքի պահին,

they feel that suffering a lot more

ավելի քան որևէ մեկը

than many other people do.

խորն են զգում այդ ցավը:

However,

Այնուամենայնիվ,

they return to baseline a lot sooner.

վերջիններս շատ ավելի շուտ են ուշքի գալիս:

This is called resilience.

Սա կոչվում է դիմադրելու վճռականություն:

Many of us think that compassion drains us,

Մեզանից շատերը մտածում են, թե կարեկցանքը թուլացնում է մեզ,

but I promise you

սակայն կարող եմ հստակ ասել,

it is something that truly enlivens us.

որ ընդհակառակը, այն մեզ ուժ է տալիս:

Another thing about compassion

Կարեկցանքի մասին հետաքրքրական մեկ այլ բան կա`

is that it really enhances what's called neural integration.

այն իրոք բարելավում է նյարդային համակարգի ինտեգրման գործառույթը:

It hooks up all parts of the brain.

Այն միացնում է մեր ուղեղի բոլոր կետերը:

Another, which has been discovered

Մյուսը, որը հայտնաբերել են

by various researchers

տարբեր հետազոտողներ

at Emory and at Davis and so on,

Էմորիի, Կալիֆորնիայի Դեվիսի համալսարաններում, և այլուր,

is that compassion enhances our immune system.

այն է, որ կարեկցանքը ամրապնդում է մեր իմունային համակարգը:

Hey,

Հեյ,

we live in a very noxious world.

մենք ապրում ենք խիստ վտանգավոր աշխարհում:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Most of us are shrinking

Մեզանից շատերը կորցնում են իրենց իրական դեմքը

in the face of psycho-social and physical poisons,

մեր երկրի տոքսիների սոցիալ-հոգեբակական

of the toxins of our world.

և ֆիզիկական թունավորումներից:

But compassion, the generation of compassion,

Բայց կարեկցանքը, կարեկցանքի փոփոխման գործընթացը,

actually mobilizes

իրականում մոբիլիզացնում է

our immunity.

մեր իմունիտետը:

You know, if compassion is so good for us,

Գիտեք, եթե կարեկցանքն այդքան լավ է անդրադառնում մեզ վրա,

I have a question.

ապա ես մի հարց ունեմ:

Why don't we train our children

Ինչո՞ւ մենք մեր երեխաներին

in compassion?

կարեկցելու ունակություն չենք սովորեցնում:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

If compassion is so good for us,

Եթե կարեկցանքը այդքան օգտակար է,

why don't we train our health care providers in compassion

ապա ինչո՞ւ չենք սովորեցնում մեր բուժաշխատողներին կարեկցել,

so that they can do what they're supposed to do,

ինչը կօգնի կատարել վերջիններիս առաքելությունը,

which is to really transform suffering?

այն է`մեղմացնել տառապող մարդու տանջանքները:

And if compassion is so good for us,

Եվ եթե կարեկցանքն այդքան օգտակար է մեզ,

why don't we vote on compassion?

ապա ինչո՞ւ չենք քվեարկում կարեկցանքից ելնելով:

Why don't we vote for people in our government

Ինչո՞ւ մենք չենք քվեարկում կառավարության որևէ անդամի օգտին

based on compassion,

կարեկցանքից ելնելով,

so that we can have

որպեսզի ավելի հոգատար

a more caring world?

երկիր ունենանք:

In Buddhism,

Բուդդայականության մեջ

we say, "it takes a strong back and a soft front."

ասվում է. «Դրա համար անհրաժեշտ է ամուր կամք և նուրբ հոգի»:

It takes tremendous strength of the back

Բարդ իրավիճակներում տոկունությունը պահելու համար

to uphold yourself in the midst of conditions.

ներքին մեծ ուժ է պահանջվում:

And that is the mental quality of equanimity.

Եվ հենց դա է ինքնատիրապետման հոգեբանական որակը:

But it also takes a soft front --

Սակայն միևնույն ժամանակ կարևոր է նաև նրբությունը,

the capacity to really be open to the world as it is,

շուրջդ բաց ճակատով նայելու ունակությունն

to have an undefended heart.

ու անպաշտպան սիրտ ունենալը:

And the archetype of this in Buddhism

Եվ բուդդայականության մեջ սրա նախատիպն է

is Avalokiteshvara, Kuan-Yin.

Ավալոկիտեշվառան, Կուան-Յինը:

It's a female archetype:

Սա կնոջ նախատիպն է.

she who perceives

նա, ով լսում է

the cries of suffering in the world.

աշխարհում տառապողի լացը:

She stands with 10,000 arms,

Նա կանգնած է իր 10.000 ձեռքերով.

and in every hand,

ամեն մի ձեռքում

there is an instrument of liberation,

ազատության մի գործիք կա,

and in the palm of every hand, there are eyes,

իսկ ամեն ափի մեջ աչքեր,

and these are the eyes of wisdom.

որոնք էլ իմաստության աչքերն են:

I say that, for thousands of years,

Ես կասեի, որ կանայք

women have lived,

հազար տարի են ապրել,

exemplified, met in intimacy,

օրինակ են վերցրել և դերերով փոխվել են

the archetype of Avalokitesvara,

Ավալոկիտեշվառայի

of Kuan-Yin,

Կուան-Յինի հետ,

she who perceives

նրանց, ովքեր լսում են

the cries of suffering in the world.

աշխարհի տառապանքի լացը:

Women have manifested for thousands of years

Կանայք այդ հազար տարիների ընթացքում

the strength arising from compassion

ցույց են տվել ուժ` ելնելով

in an unfiltered, unmediated way

անթափանց, չմիջնորդված ձևով կարեկցանքից`

in perceiving suffering

ցավն ընդունելով այնպես,

as it is.

ինչես որ այն կա:

They have infused societies with kindness,

Նրանք հասարակությունը բարությամբ են լցրել,

and we have really felt that

և մենք այն իրապես զգացինք,

as woman after woman

երբ կանայք, մեկը մյուսի ետևից

has stood on this stage

բեմ էին դուրս գալիս

in the past day and a half.

օրվա առաջին կեսին:

And they have actualized compassion

Եվ նրանք արդիականացրել են

through direct action.

կարեկցանքի գործընթացը:

Jody Williams called it:

Ջոդի Վիլյամսը ասում էր.

It's good to meditate.

Լավ է մեդիտացիայով զբաղվելը:

I'm sorry, you've got to do a little bit of that, Jody.

Ներեցեք, բայց դուք մի փոքր պետք է զբաղվեք դրանով, Ջոդի:

Step back, give your mother a break, okay.

Մի փոքր հեռու գնացեք և թույլ տվեք, որ ձեր մայրը հանգստանա, լա՞վ:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But the other side of the equation

Մյուս կողմից էլ,

is you've got to come out of your cave.

դուք ինքներդ պետք է դուրս գաք ձեր ստեղծած քարանձավից:

You have to come into the world

Դուք պետք է լույս աշխարհ գաք,

like Asanga did,

ինչպես դա արեց Ասանգան,

who was looking to realize Maitreya Buddha

ով 12 տարի քարանձավում նմալուց հետո

after 12 years sitting in the cave.

ընկել է Մայիտրեյա Բուդդայի փնտրտուքների մեջ:

He said, "I'm out of here."

Նա ասաց. «Ես գնացի»:

He's going down the path.

Ճանապարհով անցնելիս

He sees something in the path.

նա հանկարծ ինչ-որ բան տեսավ:

He looks, it's a dog, he drops to his knees.

Նա մոտեցավ, և պարզվեց, որ դա շուն էր, նա ծնկի իջավ:

He sees that the dog has this big wound on its leg.

Այդ ժամանակ էլ տեսավ շան թաթի եղած վերքը:

The wound is just filled with maggots.

Վերքը որդերով էր լցված:

He puts out his tongue

Նա հանում է իր լեզուն

in order to remove the maggots,

և սկսում դրանով հավաքել որդերը,

so as not to harm them.

որպեսզի չվնասի նրանց:

And at that moment,

Եվ հենց այդ պահին,

the dog transformed

շունը վերածվում է

into the Buddha of love and kindness.

սիրո ու բարության Բուդդայի:

I believe

Հավատացած եմ,

that women and girls today

որ այսօր կանայք ու աղջիկները

have to partner in a powerful way with men --

լիովին համագործակցում են տղամարդկանց հետ`

with their fathers,

իրենց հայրերի,

with their sons, with their brothers,

իրենց որդիների, իրենց եղբայրների,

with the plumbers, the road builders,

սանտեխնիկների, ճանապարհ վերանորոգողների,

the caregivers, the doctors, the lawyers,

բուժքույրերի, բժիշկների, իրավաբանների,

with our president,

մեր նախագահի

and with all beings.

և ամբողջ մարդկության հետ:

The women in this room

Այս սենյակում գտնվող կանայք

are lotuses in a sea of fire.

լոտոսներ են կրակի ծովում:

May we actualize that capacity

Եկեք արդիականացնենք այդ ընդունակությունը

for women everywhere.

ողջ աշխարհի կանանց համար:

Thank you.

Շնորհակալություն

(Applause)

(Ծափահարություններ)