How my dad's dementia changed my idea of death (and life) | Beth Malone

Translator: Alisa Isufaj Reviewer: Edona Qoqaj

I've been doing some thinking.

Unë mendova,

I'm going to kill my dad.

ta vras babain tim.

E thirra motrën time.

I called my sister.

"Listen,

"Dëgjo,

I've been doing some thinking.

unë po mendoj,

I'm going to kill Dad.

ta vras babain.

I'm going to take him to Oregon,

Unë do ta çoj atë në Oregon,

find some heroin,

gjej heroine,

and give it to him."

dhe t'ia jap atij."

Babai im ka skleroze në zonën front-temporale,

My dad has frontotemporal lobe dementia,

or FTD.

apo FTD.

Është një sëmundje konfuze që godet njerëzit në të 50-tat apo 60-tat e tyre.

It's a confusing disease that hits people in their 50s or 60s.

It can completely change someone's personality,

Mund t'ia ndryshojë komplet personalitetin dikujt,

making them paranoid and even violent.

duke i bërë ata më paranojak edhe më të dhunshëm.

My dad's been sick for a decade,

Babai im ka qenë i sëmurë për një dekadë,

but three years ago he got really sick,

por tre vjet më parë atij i'u përkeqësua gjendja,

and we had to move him out of his house --

dhe ne duhej ta largonim atë nga shtëpia e tij,

the house that I grew up in,

nga shtëpia në të cilën une jam rritur,

the house that he built with his own hands.

shtëpinë që ai e ndërtoi me duart e veta.

My strapping, cool dad with the falsetto singing voice

Babai im i zoti, i lezetshëm, me zërin e këndimit falsetto,

duhej të transferohej tek një institut në të cilin merrte kujdes gjatë gjithë kohës

had to move into a facility for round-the-clock care

when he was just 65.

kur ai ishte vetëm 65 vjeç.

Fillimisht unë, motrat dhe nëna gabuam

At first my mom and sisters and I made the mistake

duke e vendosuar atë në një shtëpi për të moshuar.

of putting him in a regular nursing home.

Ishte vërtet e bukur;

It was really pretty;

it had plush carpet and afternoon art classes

kishte qilim prej pelushi dhe klasa arti pasdite

and a dog named Diane.

dhe një qen i quajtur Diane.

Por më pas mora një telefonatë.

But then I got a phone call.

Zonja Malone, ne kemi arrestuar babanë tuaj. "

"Ms. Malone, we've arrested your father."

"Çfarë?"

"What?"

"Epo, ai kërcënoi, të gjithë me thikë

"Well, he threatened everybody with cutlery.

And then he yanked the curtains off the wall,

i terhoqi perdet fort nga muri,

and then he tried to throw plants out the window.

dhe pastaj ai u përpoq për të hedhur bimë nga dritarja.

And then, well, he pulled all the old ladies out of their wheelchairs."

Dhe pastaj, ai tërhoqi të gjithë zonjat e vjetra nga karrocat e tyre ".

"Të gjitha zonjat e vjetra?"

"All the old ladies?"

(të qeshura)

(Laughter)

"What a cowboy."

"Çfarë kauboji ”.

(Laughter)

(të qeshura)

After he got kicked out of there,

Pasi që ai u përjashtua nga atje ,

we bounced him between a bunch of state-run facilities

Ne e dërguam atë nga një institut në tjetrin të gjitha shtetërore

before finding a treatment center specifically for people with dementia.

para se të gjenim një qendër trajtimi posaçërisht për njerëzit me sklerozë.

At first, he kind of liked it,

Në fillim, i pëlqeu,

but over time his health declined,

por, me kalimin e kohës shëndeti i tij ra,

and one day I walked in

dhe një ditë kur hyra brenda

and found him sitting hunched over on the ground wearing a onesie --

e gjeta të shtrirë në tokë dhe në pizhamet e tij

those kinds of outfits that zip in the back.

me ato rrobat që kanë zinxhirin mbrapa .

E pashë për rreth një orë ndërsa ai bërtiti,

I watched him for about an hour as he yanked at it,

duke u përpjekur për të gjetur një mënyrë për të dalë nga kjo gjë.

trying to find a way out of this thing.

And it's supposed to be practical,

Dhe supozohet të jetë praktike,

but to me it looked like a straightjacket.

por, mua mu dok sikur një veshje që lidh duart e një të sëmuari mendor.

And so I ran out.

Dhe kështu ika.

I left him there.

E lashë atje.

U ula në kamionin tim, kamionin e tij të vjetër

I sat in my truck -- his old truck --

hunched over,

u kerrusa,

this really deep guttural cry coming out of the pit of my belly.

kjo ishte më të vërtetë një e qajtur tejet e thellë që vinte nga fundi i barkut tim,

I just couldn't believe that my father,

Thjesht nuk mund të besoja se babai im,

the Adonis of my youth,

Adonis i rinisë time,

my really dear friend,

shoku im i dashur,

mund të mendonte se kjo lloj jete ishte vërtet e vlefshme për të jetuar më tej.

would think that this kind of life was worth living anymore.

We're programmed to prioritize productivity.

Jemi të programuar për t’i dhënë përparësi produktivitetit.

So when a person -- an Adonis in this case --

Kështu që kur një person - një Adonis në këtë rast

is no longer productive in the way we expect him to be,

nuk është më produktiv në mënyrën se si ne presim që ai të jetë,

the way that he expects himself to be,

mënyra se si ai pret vetë që të jetë

what value does that life have left?

çfarë vlere ka kjo jetë?

That day in the truck,

Atë ditë në kamion,

all I could imagine was that my dad was being tortured

gjithçka që mund të imagjinoja ishte se babai im po torturohej

and his body was the vessel of that torture.

dhe trupi i tij ishte si nje barkë e asaj torture.

I've got to get him out of that body.

Unë duhej ta hiqja atë nga ai trup.

I've got to get him out of that body; I'm going to kill Dad.

Unë duhej ta hiqja atë nga ai trup: Unë do ta vras Babain .

I call my sister.

E thirra motrën time

"Beth," she said.

Beth ”, tha ajo

"ti nuk mund ta jetosh pjesën tjetër të jetës tënde

"You don't want to live the rest of your life

duke ditur që ke vrarë babanë tënd.

knowing that you killed your father.

And you'd be arrested I think,

Dhe do të arrestohesh,

because he can't condone it.

sepse ai nuk mund ta fal.

And you don't even know how to buy heroin."

Dhe as nuk e di si të blesh heroinën ”.

(Laughter)

(të qeshura)

It's true, I don't.

Është e vërtetë, nuk di.

(Laughter)

(të qeshura)

E vërteta është që ne flasim në lidhje me vdekjen e tij shumë.

The truth is we talk about his death a lot.

Kur do të ndodhë? Si do të jetë?

When will it happen? What will it be like?

Por duhet të kishim biseduar në lidhje me vdekjen kur të gjithë ishim të shëndetshëm

But I wish that we would have talked about death when we were all healthy.

What does my best death look like?

Si duket vdekja më e mirë?

What does your best death look like?

Si duket vdekja më e mirë?

But my family didn't know to do that.

Por familja ime nuk dinte ta bënte atë.

And my sister was right.

Dhe motra ime kishte të drejtë.

I shouldn't murder Dad with heroin,

Nuk duhet ta vras babin me heroinë,

but I've got to get him out of that body.

Une duhej ta hiqja atë nga ai trup.

kështu unë shkova tek psikologu.

So I went to a psychic.

Dhe pastaj tek një prift, dhe pastaj tek një grup mbështetës,

And then a priest, and then a support group,

and they all said the same thing:

dhe të gjithë thanë të njëjtën gjë:

sometimes people hang on when they're worried about loved ones.

ndonjëherë njerëzit përmbahen kur ata janë të brengosur për të dashurit e tyre.

Just tell them you're safe, and it's OK to go when you're ready.

Thuaju se je e sigurt, dhe është mirë të shkoni kur të jeni gati.

So I went to see Dad.

Kështu që shkova për të parë babain.

I found him hunched over on the ground in the onesie.

e gjeta atë të kërrusur në pizhamat e tij.

He was staring past me and just kind of looking at the ground.

Ai po ngul sytë para meje dhe thjesht shikonte në tokë.

I gave him a ginger ale

I dhashë një xhenxhefil

and just started talking about nothing in particular,

e filluam të flisnim për asgjë në veçanti

but as I was talking, he sneezed from the ginger ale.

por ndërsa po flisja, ai tështiti nga xhenxhefili.

Dhe tështitja - ia drejtoj trupin

And the sneeze -- it jerked his body upright,

duke e kthyer atë përsëri në jetë pak.

sparking him back to life a little bit.

And he just kept drinking and sneezing and sparking, over and over and over again

Ai vetëm pinte dhe tështinte vazhdimisht

until it stopped.

derisa u ndal.

And I heard,

Dhe dëgjova

"Heheheheheh,

"Heheheheheh,

heheheheheh ...

heheheheheh ...

this is so fabulous.

Kjo është aq përrallore

This is so fabulous."

Kjo është aq përrallore."

Ai i kishte hapur sytë dhe po më shikonte,

His eyes were open and he was looking at me,

dhe i thashë: "Përshëndetje, baba!"

and I said, "Hi, Dad!"

and he said, "Hiya, Beth."

dhe ai tha: "Përshëndetje, Beth".

Dhe hapa gojën për t’i thënë,

And I opened my mouth to tell him, right?

"Dad, if you want to die, you can die.

"Babi, nëse dëshiron të vdesësh, mund të vdesësh.

Të gjithë jemi në rregull ”.

We're all OK."

But as I opened my mouth to tell him,

Por ndërsa hapa gojën për t'i thënë,

all I could say was, "Dad!

gjithçka që mund të thosha ishte: "Babi!

Më mungon."

I miss you."

Dhe pastaj ai tha: "Epo, edhe mua më mungon".

And then he said, "Well, I miss you, too."

And then I just fell over because I'm just a mess.

Dhe pastaj thjesht rashë përmbys sepse unë jam vetëm një rrëmujë.

So I fell over and I sat there with him

Kështu që unë rashë përmbys dhe u ula atje me të

because for the first time in a long time he seemed kind of OK.

sepse për herë të parë në një kohë të gjatë ai dukej mirë.

And I memorized his hands,

Dhe une i memorizova duart e tij

feeling so grateful that his spirit was still attached to his body.

duke u ndier aq mirënjohëse që shpirti i tij ishte akoma i ngjitur në trupin e tij.

And in that moment I realized

Dhe në atë moment e kuptova

I'm not responsible for this person.

Unë nuk jam përgjegjëse për këtë person.

I'm not his doctor,

Unë nuk jam mjekja i tij,

I'm not his mother,

Unë nuk jam nëna e tij,

I'm certainly not his God,

Unë me siguri nuk jam Zoti i tij

and maybe the best way to help him and me

dhe mbase mënyra më e mirë për ta ndihmuar atë dhe mua

is to resume our roles as father and daughter.

është të rifillojmë rolet tona si babë e bijë.

Dhe kështu ne thjesht u ulëm atje

And so we just sat there,

calm and quiet like we've always done.

te qetë siç ne kemi qene gjithmonë.

Nobody was productive.

Askush nuk ishte produktiv.

Both of us are still strong.

Të dy jemi akoma të fortë.

"OK, Dad. I'm going to go,

"Në rregull, babi. Unë do të shkoj,

but I'll see you tomorrow."

por do të vij të shoh nesër ".

"OK," he said.

"Në rregull," tha ai.

"Hey,

"Hej,

this is a pretty nice hacienda."

ky është një çiflig mjaft i mirë."

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(duartrokitje)