How my dad's dementia changed my idea of death (and life) | Beth Malone

Çeviri: Gülsüm Öztürk Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I've been doing some thinking.

Bir süredir düşünüyorum.

I'm going to kill my dad.

Babamı öldüreceğim.

I called my sister.

Kız kardeşimi aradım.

"Listen,

"Dinle,

I've been doing some thinking.

Bir süredir düşünüyorum.

I'm going to kill Dad.

Babamı öldüreceğim.

I'm going to take him to Oregon,

Onu Oregon'a götüreceğim,

find some heroin,

biraz eroin bulacağım

and give it to him."

ve ona vereceğim.

My dad has frontotemporal lobe dementia,

Babamda frontotemporal lobu demansı vardı

or FTD.

ya da FTD olarakta bilinir.

It's a confusing disease that hits people in their 50s or 60s.

Bu, insanları 50 ya da 60'larında vuran kafa karıştırıcı bir hastalık.

It can completely change someone's personality,

Bu birinin kişiliğini tamamen değiştirebilir,

making them paranoid and even violent.

onları paranoyak, hatta saldırgan yapabilir.

My dad's been sick for a decade,

Babam on yıldır hasta

but three years ago he got really sick,

ama üç yıl önce hastalığı ciddileşti

and we had to move him out of his house --

ve onu evinden çıkarmak zorunda kaldık --

the house that I grew up in,

içinde büyüdüğüm ev,

the house that he built with his own hands.

kendi elleriyle yaptığı ev.

My strapping, cool dad with the falsetto singing voice

Benim tiz nağmeli, havalı, güçlü babam

had to move into a facility for round-the-clock care

sadece 65 yaşında iken 24 saat bakım için bir tesise

when he was just 65.

taşınmak zorunda kaldı.

At first my mom and sisters and I made the mistake

Başta annem, kız kardeşlerim ve ben

of putting him in a regular nursing home.

onu sıradan bir bakımevine koyma hatasına düştük.

It was really pretty;

Başlarda oldukça güzeldi,

it had plush carpet and afternoon art classes

peluş halısı, öğleden sonra sanat dersleri ve

and a dog named Diane.

Diane adında bir köpeği vardı.

But then I got a phone call.

Ama sonra bir telefon aldım.

"Ms. Malone, we've arrested your father."

"Bayan Malone, babanızı tutukladık."

"What?"

"Ne?"

"Well, he threatened everybody with cutlery.

"Şey, herkesi kesici aletlerle tehdit etti.

And then he yanked the curtains off the wall,

Ve birden perdeleri duvardan hızla çekti

and then he tried to throw plants out the window.

ve çiçekleri pencereden dışarı atmaya çalıştı.

And then, well, he pulled all the old ladies out of their wheelchairs."

Ve sonra, bütün yaşlı hanımları tekerlekli sandalyeden düşürdü.

"All the old ladies?"

"Bütün yaşlı hanımları mı?"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"What a cowboy."

"Ne kovboy ama."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

After he got kicked out of there,

Oradan atıldıktan sonra,

we bounced him between a bunch of state-run facilities

özellikle demans hastalarına bakan bir tedavi merkezi bulmadan önce

before finding a treatment center specifically for people with dementia.

onu devlet tarafından işletilen birçok tesise götürdük.

At first, he kind of liked it,

Başta, beğenmiş gibiydi

but over time his health declined,

ama zamanla sağlığını yitirmeye başladı.

and one day I walked in

Ve bir gün içeri girdiğimde

and found him sitting hunched over on the ground wearing a onesie --

onu dayak yemiş yerde yatarken tulum giymiş bir hâlde buldum --

those kinds of outfits that zip in the back.

şu arkadan fermuarlı olan kıyafetlerden.

I watched him for about an hour as he yanked at it,

O şeyin içinden çıkmak için bir yol arayıp bağırırken

trying to find a way out of this thing.

onu bir saat kadar izledim.

And it's supposed to be practical,

Kullanışlı olması gerekiyordu,

but to me it looked like a straightjacket.

ama bana daha çok deli gömleği gibi geldi.

And so I ran out.

Ve dışarı kaçtım.

I left him there.

Onu orada bıraktım.

I sat in my truck -- his old truck --

Kamyonetimde oturdum -- onun eski kamyoneti--

hunched over,

eğildim,

this really deep guttural cry coming out of the pit of my belly.

bu gerçekten derin boğuk ağlama karın boşluğumdan geliyordu.

I just couldn't believe that my father,

Sadece, gençliğimin Züppesi,

the Adonis of my youth,

benim sevgili arkadaşım,

my really dear friend,

babamın

would think that this kind of life was worth living anymore.

bu tarz bir hayatın artık yaşamaya değmediğini düşünmesine inanamadım.

We're programmed to prioritize productivity.

Üretkenliğe öncelik vermek için programlıyız.

So when a person -- an Adonis in this case --

Bu yüzden bir kişi -- bu vakada bir Züppe--

is no longer productive in the way we expect him to be,

olması beklendiği şekilde

the way that he expects himself to be,

ve kendisinin de beklediği şekilde artık üretken değilse,

what value does that life have left?

o hayatın değeri ne?

That day in the truck,

Kamyonetteki o gün,

all I could imagine was that my dad was being tortured

hayal edebildiğim tek şey, babamın dövülmesiydi

and his body was the vessel of that torture.

ve bedeni o eziyetin aracıydı.

I've got to get him out of that body.

Onu o bedenden çıkarmalıydım.

I've got to get him out of that body; I'm going to kill Dad.

Onu o bedenden çıkarmalıydım; babamı öldüreceğim.

I call my sister.

Kız kardeşimi aradım.

"Beth," she said.

"Bethe," dedi.

"You don't want to live the rest of your life

"Babanı öldürdüğünü bilerek; hayatının geri kalanını

knowing that you killed your father.

geçirmek istemezsin.

And you'd be arrested I think,

Ve bence yakalanırsın da

because he can't condone it.

çünkü o bunu örtbas edemez.

And you don't even know how to buy heroin."

Ve eroinin nasıl alındığını bile bilmiyorsun."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It's true, I don't.

Bu gerçek, bilmiyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The truth is we talk about his death a lot.

Gerçek şu ki onun ölümü hakkında çok konuşuyoruz.

When will it happen? What will it be like?

Ne zaman olacak? Nasıl olacak?

But I wish that we would have talked about death when we were all healthy.

Ama keşke hepimiz sağlıklıyken ölüm hakkında konuşabilseydik.

What does my best death look like?

En iyi ölümüm nasıl olur?

What does your best death look like?

En iyi ölümünüz nasıl olur?

But my family didn't know to do that.

Ama ailem bunu yapmayı bilmiyordu.

And my sister was right.

Ve kız kardeşim haklıydı.

I shouldn't murder Dad with heroin,

Babamı eroinle öldürmemeliydim

but I've got to get him out of that body.

ama onu o bedenden çıkarmalıydım.

So I went to a psychic.

Bu yüzden bir medyuma gittim.

And then a priest, and then a support group,

Ve sonra bir papaza ve sonra bir destek grubuna

and they all said the same thing:

ve hepsi aynı şeyi söyledi:

sometimes people hang on when they're worried about loved ones.

bazen insanlar, sevdikleri hakkında endişelendiklerinde beklerler.

Just tell them you're safe, and it's OK to go when you're ready.

Onlara sadece güvende olduğunuzu söyleyin ve hazır olduğunuzda gidin.

So I went to see Dad.

Bu yüzden babamı görmeye gittim.

I found him hunched over on the ground in the onesie.

Onu bir tulumun içinde yere eğilmiş buldum.

He was staring past me and just kind of looking at the ground.

Sanki bana bakıyordu ama aslında yere bakıyordu.

I gave him a ginger ale

Ona zencefilli gazoz verdim

and just started talking about nothing in particular,

ve öylesine bir şeyler konuşmaya başladım

but as I was talking, he sneezed from the ginger ale.

ama ben konuşurken, zencefilli gazozdan hapşırdı.

And the sneeze -- it jerked his body upright,

Ve hapşırık -- bedenini sarstı,

sparking him back to life a little bit.

onu birazcık hayata döndürdü.

And he just kept drinking and sneezing and sparking, over and over and over again

Ve o tekrar tekrar içmeye, hapşırmaya ve sarsılmaya devam etti

until it stopped.

duruncaya kadar.

And I heard,

Ve şunu duydum,

"Heheheheheh,

"Heheheheheh,

heheheheheh ...

heheheheheh ...

this is so fabulous.

bu harika.

This is so fabulous."

Bu çok harika."

His eyes were open and he was looking at me,

Gözleri açıktı ve bana bakıyordu

and I said, "Hi, Dad!"

ve dedim ki, "Merhaba, Baba!"

and he said, "Hiya, Beth."

ve o, "Selam, Beth," dedi.

And I opened my mouth to tell him, right?

Ona şunu söylemek için ağzımı açtım,

"Dad, if you want to die, you can die.

"Baba, ölmek istiyorsan, ölebilirsin.

We're all OK."

Hepimiz iyiyiz."

But as I opened my mouth to tell him,

Ama ağzımı açtığımda,

all I could say was, "Dad!

söyleyebildiğim şey, "Baba!

I miss you."

Seni özledim."

And then he said, "Well, I miss you, too."

O zaman dedi ki, "Ben de seni özledim."

And then I just fell over because I'm just a mess.

ve o an çöktüm, çünkü berbat bir hâldeydim.

So I fell over and I sat there with him

Bu yüzden yıkıldım ve orada onunla oturdum

because for the first time in a long time he seemed kind of OK.

çünkü uzun zamandır ilk defa, iyi görünüyordu.

And I memorized his hands,

Ve onun ellerini ezberledim,

feeling so grateful that his spirit was still attached to his body.

ruhunun halen bedenine bağlı olmasından dolayı minnettarlık duydum.

And in that moment I realized

Ve o anda fark ettim ki,

I'm not responsible for this person.

bu insandan ben sorumlu değilim.

I'm not his doctor,

Ben onun doktoru değilim,

I'm not his mother,

annesi de değilim,

I'm certainly not his God,

kesinlikle Tanrı'sı da değilim

and maybe the best way to help him and me

ve belki ona ve bana yardım etmenin en iyi yolu

is to resume our roles as father and daughter.

rollerimizi baba ve kız olarak sürdürmek.

And so we just sat there,

Ve orada öylece oturduk,

calm and quiet like we've always done.

her zaman yaptığımız gibi, sessiz ve sakin.

Nobody was productive.

Kimse üretken değildi.

Both of us are still strong.

İkimiz de hâlen güçlüyüz.

"OK, Dad. I'm going to go,

"Tamam, Baba. Gideceğim

but I'll see you tomorrow."

ama yarın seni göreceğim."

"OK," he said.

"Tamam" dedi.

"Hey,

"Hey,

this is a pretty nice hacienda."

bu oldukça hoş bir çiftlik."

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)