Dan Dennett: Cute, sexy, sweet, funny

Vertaald door: Willem Mol Nagekeken door: Tommy van Son

I’m going around the world giving talks about Darwin,

Ik reis de wereld rond en spreek over Darwin...

and usually what I’m talking about

... en waar ik het meestal over heb...

is Darwin’s strange inversion of reasoning.

is Darwins 'merkwaardige omkering van de argumentatie'.

Now that title, that phrase, comes from a critic, an early critic,

Die titel - die uitdrukking - komt van een criticus, een vroege criticus,

and this is a passage that I just love, and would like to read for you.

en dit is een stuk dat ik prachtig vind en dat ik wil voorlezen:

"In the theory with which we have to deal, Absolute Ignorance is the artificer;

"In de theorie waar we mee te maken hebben, is Absolute Onwetendheid de schepper;

so that we may enunciate as the fundamental principle of the whole system,

zodat we als het fundamentele principe van het hele systeem mogen stellen

that, in order to make a perfect and beautiful machine,

dat, om een perfect en mooi apparaat te kunnen maken,

it is not requisite to know how to make it.

het niet nodig is te weten hoe het moet worden gemaakt.

This proposition will be found on careful examination to express,

Deze aanname zal, na zorgvuldige analyse, uitdrukking blijken te geven

in condensed form, the essential purport of the Theory,

in verdichte vorm, aan de essentiële stelling van de theorie,

and to express in a few words all Mr. Darwin’s meaning;

en in enkele woorden mijnheer Darwins volledige bedoeling weergeven,

who, by a strange inversion of reasoning,

die, door een merkwaardige omkering van de argumentatie

seems to think Absolute Ignorance fully qualified

lijkt te denken dat Absolute Onwetendheid volkomen in staat is

to take the place of Absolute Wisdom in the achievements of creative skill."

om de plaats van Absolute Wijsheid in te nemen waar het gaat om de prestaties van creatieve vaardigheid."

Exactly. Exactly. And it is a strange inversion.

Precies. Precies. En het is ook een merkwaardige omkering.

A creationist pamphlet has this wonderful page in it:

Een pamflet van de creationisten bevat deze prachtige pagina:

"Test Two:

Toets twee:

Do you know of any building that didn’t have a builder? Yes/No.

Heeft u wel eens gehoord van een gebouw zonder bouwer? Ja/Nee.

Do you know of any painting that didn’t have a painter? Yes/No.

Heeft u wel eens gehoord van een schilderij zonder schilder? Ja/Nee.

Do you know of any car that didn’t have a maker? Yes/No.

Heeft u wel eens gehoord van auto zonder maker? Ja/Nee.

If you answered 'Yes' for any of the above, give details."

Als u op een van bovenstaande vragen "JA" heeft geantwoord, geef dan voorbeelden.

A-ha! I mean, it really is a strange inversion of reasoning.

Aha! Ik bedoel, het is echt een hele rare omgekeerde redenering.

You would have thought it stands to reason

Je zou denken dat het logisch is

that design requires an intelligent designer.

dat ontwerp een intelligente ontwerper vereist.

But Darwin shows that it’s just false.

Maar Darwin laat zien dat dat gewoon niet waar is.

Today, though, I’m going to talk about Darwin’s other strange inversion,

Maar vandaag ga ik het hebben over Darwins andere vreemde omkering,

which is equally puzzling at first, but in some ways just as important.

die in eerste instantie net zo onbegrijpelijk is, maar in sommige opzichten net zo belangrijk.

It stands to reason that we love chocolate cake because it is sweet.

Het is aannemelijk dat we van chocoladetaart houden omdat die zoet is.

Guys go for girls like this because they are sexy.

Jongens gaan voor meisjes zoals deze omdat ze sexy zijn.

We adore babies because they’re so cute.

We zijn dol op baby's omdat ze zo schattig zijn.

And, of course, we are amused by jokes because they are funny.

En natuurlijk vinden we grappen leuk omdat ze grappig zijn.

This is all backwards. It is. And Darwin shows us why.

Dat is allemaal verkeerd om. Werkelijk waar. En Darwin laat ons zien waarom.

Let’s start with sweet. Our sweet tooth is basically an evolved sugar detector,

Laten we beginnen met zoet. Onze voorliefde voor zoet is feitelijk een doorontwikkelde suikerdetector,

because sugar is high energy, and it’s just been wired up to the preferer,

want suiker heeft een hoge energiewaarde en er is gewoon een verbinding voor aangesloten op ons voorkeurcentrum,

to put it very crudely, and that’s why we like sugar.

om het kort door de bocht te omschrijven, en dat is waarom we van suiker houden.

Honey is sweet because we like it, not "we like it because honey is sweet."

Honing is zoet omdat we ervan houden, niet: "We houden van honing omdat die zoet is."

There’s nothing intrinsically sweet about honey.

Er is niets intrisiek zoets aan honing.

If you looked at glucose molecules till you were blind,

Als je naar glucose-moleculen zou kijken tot je blind werd,

you wouldn’t see why they tasted sweet.

zou je nog niet zien waarom ze zoet smaken.

You have to look in our brains to understand why they’re sweet.

Je moet in onze hersenen kijken om te begrijpen waarom ze zoet zijn.

So if you think first there was sweetness,

Dus als je denkt dat er eerst zoet was

and then we evolved to like sweetness,

en dat we daarna evolueerden om van zoet te houden

you’ve got it backwards; that’s just wrong. It’s the other way round.

heb je het verkeerd om; dat is simpelweg fout. Het is andersom.

Sweetness was born with the wiring which evolved.

Zoet ontstond met de bedrading die zich ontwikkelde

And there’s nothing intrinsically sexy about these young ladies.

En er is niets intrinsiek sexy aan deze jongedames.

And it’s a good thing that there isn’t, because if there were,

En het is goed dat dat niet zo is, want anders...

then Mother Nature would have a problem:

zou moeder natuur een probleem hebben:

How on earth do you get chimps to mate?

Hoe zorg je er in vredesnaam voor dat chimpansees gaan paren?

Now you might think, ah, there’s a solution: hallucinations.

Nu zul je misschien denken: aha, dat is de oplossing: hallucinaties.

That would be one way of doing it, but there’s a quicker way.

Dat zou een manier zijn om het te regelen, maar het kan sneller.

Just wire the chimps up to love that look,

Bedraad de chimpansees gewoon zo dat ze dáár voor gaan.

and apparently they do.

en dat doen ze blijkbaar ook.

That’s all there is to it.

Meer stelt het niet voor.

Over six million years, we and the chimps evolved our different ways.

In zes miljoen jaar hebben wij en de chimpansees ieder onze eigen manieren ontwikkeld.

We became bald-bodied, oddly enough;

Wij werden haarloos, vreemd genoeg;

for one reason or another, they didn’t.

om de een of andere reden werden zij dat niet.

If we hadn’t, then probably this would be the height of sexiness.

Als we het niet waren geworden, dan was dit nu waarschijnlijk het toppunt van zinnelijkheid.

Our sweet tooth is an evolved and instinctual preference for high-energy food.

Onze voorliefde voor zoet is een geëvolueerde en instinctieve voorkeur voor voedsel met een hoge energiewaarde.

It wasn’t designed for chocolate cake.

Het is nooit ontworpen voor chocoladetaart.

Chocolate cake is a supernormal stimulus.

Chocoladetaart is een supranormale stimulus.

The term is owed to Niko Tinbergen,

De term komt van Niko Tinbergen,

who did his famous experiments with gulls,

die beroemde experimenten uitvoerde met meeuwen.

where he found that that orange spot on the gull’s beak --

waarbij hij ontdekte dat die oranje plek op de snavel van de meeuw --

if he made a bigger, oranger spot

als hij een grotere, meer oranje plek maakte

the gull chicks would peck at it even harder.

pikten de meeuwenkuikens er nog harder naar.

It was a hyperstimulus for them, and they loved it.

Het was een hyperstimulus voor ze en ze vonden het fantastisch.

What we see with, say, chocolate cake

Wat we zien met bijvoorbeeld chocoladetaart

is it’s a supernormal stimulus to tweak our design wiring.

is dat het een supranormale stimulus is die onze bestaande bedrading optimaliseert.

And there are lots of supernormal stimuli; chocolate cake is one.

En er zijn tal van supranormale stimuli; chocoladetaart is er eentje.

There's lots of supernormal stimuli for sexiness.

Er zijn heel veel supranormale stimuli voor zinnelijkheid.

And there's even supernormal stimuli for cuteness. Here’s a pretty good example.

En er zijn zelfs supranormale stimuli voor schattigheid. Hier is een behoorlijk goed voorbeeld.

It’s important that we love babies, and that we not be put off by, say, messy diapers.

Het is belangrijk dat we van baby's houden, en dat we niet afknappen op, zeg, vieze luiers.

So babies have to attract our affection and our nurturing, and they do.

Baby's moeten dus onze liefde en koestering opwekken, en dat doen ze.

And, by the way, a recent study shows that mothers

En trouwens, een recent onderzoek toont aan dat moeders

prefer the smell of the dirty diapers of their own baby.

een voorkeur hebben voor de lucht van de vieze luiers van hun eigen baby.

So nature works on many levels here.

Dus de natuur werkt hier op veel verschillende fronten.

But now, if babies didn’t look the way they do -- if babies looked like this,

Maar, als baby's er nu eens niet uit zouden zien zoals ze doen, als baby's er zo uitzagen,

that’s what we would find adorable, that’s what we would find --

dan zou dat zijn wat we schattig zouden vinden, dat is wat we zouden ervaren --

we would think, oh my goodness, do I ever want to hug that.

We zouden denken, ach gossie, die zou ik wel op kunnen snoepen.

This is the strange inversion.

Dit is de vreemde omkering.

Well now, finally what about funny. My answer is, it’s the same story, the same story.

Goed, hoe zit het tenslotte met grappig? Mijn antwoord is dat dat hetzelfde verhaal is. Hetzelfde verhaal.

This is the hard one, the one that isn’t obvious. That’s why I leave it to the end.

Dit is de moeilijke, degene die niet voor de hand ligt. Dat is waarom ik deze tot het laatst bewaar.

And I won’t be able to say too much about it.

En ik kan er niet al te veel over zeggen.

But you have to think evolutionarily, you have to think, what hard job that has to be done --

Maar je moet evolutiegericht denken, je moet bedenken, wat voor zwaar werk dat gedaan moet worden --

it’s dirty work, somebody’s got to do it --

het is vies werk, iemand moet het doen --

is so important to give us such a powerful, inbuilt reward for it when we succeed.

is zo belangrijk, dat het ons zo'n sterke ingebouwde beloning geeft als we het voor elkaar krijgen.

Now, I think we've found the answer -- I and a few of my colleagues.

Nu denk ik dat we het antwoord gevonden hebben, ik en enkele collega's.

It’s a neural system that’s wired up to reward the brain

Het is een neurologisch systeem dat is aangesloten om de hersenen te belonen

for doing a grubby clerical job.

voor het uitvoeren van een smerige, vervelende administratieve klus.

Our bumper sticker for this view is

Onze posterzin voor deze stelling is:

that this is the joy of debugging.

Dit is het plezier van het debuggen.

Now I’m not going to have time to spell it all out,

Goed, ik houd niet genoeg tijd over om het uit te werken

but I’ll just say that only some kinds of debugging get the reward.

maar ik zal wel vertellen dat alleen sommige soorten van debuggen worden beloond.

And what we’re doing is we’re using humor as a sort of neuroscientific probe

En wat we doen is dat we humor gebruiken als een soort neurowetenschappelijke sensor

by switching humor on and off, by turning the knob on a joke --

en door humor aan en uit te zetten, door de draaiknop op een grap fijn af te stellen --

now it’s not funny ... oh, now it’s funnier ...

nu is hij niet grappig ... o wacht, nu is hij grappiger ...

now we’ll turn a little bit more ... now it’s not funny --

als we hem nu nog een klein beetje meer ... nu is hij weer niet grappig --,

in this way, we can actually learn something

op deze manier, kunnen we daadwerkelijk iets leren

about the architecture of the brain,

over de opbouw van de hersenen,

the functional architecture of the brain.

de functionele opbouw van de hersenen.

Matthew Hurley is the first author of this. We call it the Hurley Model.

Matthew Hurley is de eerste auteur. We noemen het het Hurley-model.

He’s a computer scientist, Reginald Adams a psychologist, and there I am,

Hij is een computerwetenschapper, Reginald Adams een psycholoog, en daar ben ik,

and we’re putting this together into a book.

en wij brengen dit samen in een boek.

Thank you very much.

Hartelijk dank.