Dan Dennett: Cute, sexy, sweet, funny

Translator: Heartfelt Grace Reviewer: Thanee Chaiwat

I’m going around the world giving talks about Darwin,

ผมกำลังจะออกเดินทางทั่วโลกเพื่อไปบรรยายเรื่องเกี่ยวกับ (ชาร์ลส์) ดาร์วิน

and usually what I’m talking about

และปกติสิ่งที่ผมจะบรรยาย

is Darwin’s strange inversion of reasoning.

ก็คือ การที่ดาร์วิน "ให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาด"

Now that title, that phrase, comes from a critic, an early critic,

ฉายานั้น วลีนั้น มาจากนักวิจารณ์ครับ นักวิจารณ์ในยุคต้นๆ

and this is a passage that I just love, and would like to read for you.

และนี่เป็นข้อความที่ผมชอบมากและอยากจะอ่านให้คุณฟัง

"In the theory with which we have to deal, Absolute Ignorance is the artificer;

"ในทฤษฎีที่เราจะต้องทำความเข้าใจนี้ "อวิชชาสูงสุด (Absolute Ignorance)" ถือเป็นผู้สร้าง

so that we may enunciate as the fundamental principle of the whole system,

เพื่อที่เราจะกล่าวอย่างชัดเจนได้ถึงหลักการที่เป็นฐานรากของทั้งระบบ

that, in order to make a perfect and beautiful machine,

ว่า ในการที่จะสร้างเครื่องจักรกลให้สวยงามสมบูรณ์แบบ

it is not requisite to know how to make it.

ไม่มีความจำเป็นจะต้องรู้วิธีการสร้างมันขึ้นมา

This proposition will be found on careful examination to express,

ข้อสรุปนี้สามารถพบได้ด้วยการตรวจสอบอย่างระมัดระวัง เพื่อนำเสนอ

in condensed form, the essential purport of the Theory,

ในรูปแบบกระชับของใจความหลักที่เป็นแก่นของทฤษฎี

and to express in a few words all Mr. Darwin’s meaning;

และในการนำเสนอด้วยคำเพียงสองสามคำในสิ่งที่คุณดาร์วินหมายความทั้งหมด

who, by a strange inversion of reasoning,

ด้วยการให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาดเช่นนี้ ดาร์วิน

seems to think Absolute Ignorance fully qualified

ดูเหมือนจะคิดว่า อวิชชาสูงสุด มีคุณสมบัติเหมาะสมที่จะก้าวขึ้นไปอยู่

to take the place of Absolute Wisdom in the achievements of creative skill."

ในตำแหน่งของ "ปัญญาสูงสุด (Absolute Wisdom)" ในการบรรลุผลของทักษะที่สร้างสรรค์"

Exactly. Exactly. And it is a strange inversion.

ใช่เลยครับ ใช่เลย และนี่คือการกลับทิศกลับทางอย่างประหลาด

A creationist pamphlet has this wonderful page in it:

จุลสารของพวกที่เชื่อในทฤษฎีผู้สร้างมีอยู่หน้านึงที่เด็ดดวงมาก:

"Test Two:

"ข้อทดสอบอันดับ 2:

Do you know of any building that didn’t have a builder? Yes/No.

คุณรู้จักอาคารไหนบ้างไหมที่ไม่มีผู้สร้างมันขึ้นมา? เคย ไม่เคย

Do you know of any painting that didn’t have a painter? Yes/No.

คุณรู้จักภาพเขียนภาพไหนบ้างไหมที่ไม่มีผู้เขียนมันขึ้นมา? เคย ไม่เคย

Do you know of any car that didn’t have a maker? Yes/No.

คุณรู้จักรถคันไหนไหมที่ไม่มีผู้ผลิตมันขึ้นมา? เคย ไม่เคย

If you answered 'Yes' for any of the above, give details."

ถ้าคำตอบของคุณคือ "เคย" กับคำถามข้อใดก็ได้บนนี้ โปรดระบุรายละเอียดมา"

A-ha! I mean, it really is a strange inversion of reasoning.

เอาเข้าแล้ว ผมว่ามันเป็นการให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาดจริงๆ นั่นแหละครับ

You would have thought it stands to reason

เราคิดกันมาก่อนหน้านั้นว่า ด้วยเหตุด้วยผลแล้ว

that design requires an intelligent designer.

ผลงานออกแบบจะต้องมาจากผู้ออกแบบผู้ฉลาดปราดเปรื่อง

But Darwin shows that it’s just false.

แต่ดาร์วินแสดงให้เห็นว่า ผิดถนัด

Today, though, I’m going to talk about Darwin’s other strange inversion,

แต่วันนี้ผมจะมาพูดเรื่อง การให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาดอีกอันหนึ่งของดาร์วิน

which is equally puzzling at first, but in some ways just as important.

ที่สร้างความสับสนงงงันไม่แพ้กันในตอนแรก แต่ก็ดูจะมีความสำคัญไม่แพ้กันเช่นกัน

It stands to reason that we love chocolate cake because it is sweet.

นับกันว่าเป็นเหตุเป็นผลที่ว่า เราชอบกินเค้กช็อกโกแลตก็เพราะว่ามันหวานดี

Guys go for girls like this because they are sexy.

หนุ่มๆจะสนใจสาวๆ รูปร่างแบบนี้เพราะว่าพวกเธอดูเซ็กซี่ดี

We adore babies because they’re so cute.

เราชอบเรารักเด็กเล็กๆ ก็เพราะว่าพวกเขาดูน่ารักน่าชัง

And, of course, we are amused by jokes because they are funny.

และ แน่นอนที่สุด เรามีอารมณ์ขันกับเรื่องตลกก็เพราะว่ามันตลกขบขัน

This is all backwards. It is. And Darwin shows us why.

ทั้งหมดนี่กลับทิศกลับทางกันไปหมด จริงๆ ครับ และดาร์วินเสนอให้เรารู้ว่าทำไม

Let’s start with sweet. Our sweet tooth is basically an evolved sugar detector,

เริ่มจากความหวานก่อน การที่เราชอบกินหวาน จริงๆ แล้วมาจากตัวตรวจจับน้ำตาลที่วิวัฒนาการขึ้นมา

because sugar is high energy, and it’s just been wired up to the preferer,

เพราะว่าน้ำตาลให้พลังงานสูงมาก ก็เลยถูกดึงไปรวมอยู่ในกลุ่มของโปรด

to put it very crudely, and that’s why we like sugar.

พูดอย่างคร่าวๆ นะครับ และนั่นก็เป็นเหตุผลว่าทำไมเราชอบน้ำตาล

Honey is sweet because we like it, not "we like it because honey is sweet."

น้ำผึ้งหวานได้เพราะเราชอบกิน แต่ไม่ใช่ "เราชอบกินน้ำผึ้งเพราะมันหวาน"

There’s nothing intrinsically sweet about honey.

น้ำผึ้งไม่ได้มีความหวานอะไรที่เป็นธรรมชาติโดยเนื้อแท้

If you looked at glucose molecules till you were blind,

ถ้าเราจ้องดูโมเลกุลกลูโคสจนเราตาบอดไปเลย

you wouldn’t see why they tasted sweet.

เราก็จะไม่มีทางรู้ว่าทำไมมันถึงรสหวาน

You have to look in our brains to understand why they’re sweet.

เราต้องไปดูที่สมองของเราในการทำความเข้าใจว่าทำไมมันรสหวาน

So if you think first there was sweetness,

ถ้างั้น ถ้าเราคิดว่าความหวานมีมาแต่แรก

and then we evolved to like sweetness,

จากนั้นเราจึงมีวิวัฒนาการที่จะชอบความหวาน

you’ve got it backwards; that’s just wrong. It’s the other way round.

นั่นเป็นการคิดกลับทิศกลับทางครับ นั่นผิดอย่างแรงครับ มันเป็นอีกแบบหนึ่งต่างหาก

Sweetness was born with the wiring which evolved.

ความหวานก่อเกิดขึ้นมาจากความต้องการที่ผ่านวิวัฒนาการ

And there’s nothing intrinsically sexy about these young ladies.

และพวกสาวๆ นี่ก็ไม่ได้มีความเซ็กซี่อะไรที่เป็นธรรมชาติโดยเนื้อแท้

And it’s a good thing that there isn’t, because if there were,

ซึ่งก็เป็นเรื่องดีที่ไม่ได้มีแบบนั้น เพราะถ้าเกิดว่าเป็น

then Mother Nature would have a problem:

ก็หมายถึงว่าธรรมชาติมีปัญหาแล้วหละ

How on earth do you get chimps to mate?

จะทำอย่างไรล่ะครับที่จะให้ลิงชิมแปนซีผสมพันธุ์กัน?

Now you might think, ah, there’s a solution: hallucinations.

คราวนี้เราอาจจะคิดว่า นั่นไง มีทางออกสิ: การเห็นภาพหลอนไง

That would be one way of doing it, but there’s a quicker way.

นั่นเป็นวิธีหนึ่งครับ แต่มีวิธีที่เร็วกว่านั้น

Just wire the chimps up to love that look,

ก็แค่ทำให้ลิงชิมแปนซีชอบลักษณะแบบนั้น

and apparently they do.

และอย่างที่เห็น มันก็ชอบแบบนั้น

That’s all there is to it.

เท่านั้นเองครับ

Over six million years, we and the chimps evolved our different ways.

กว่าหกล้านปีที่พวกเรากับลิงชิมแปนซีมีวิวัฒนาการมาทางใครทางมัน

We became bald-bodied, oddly enough;

เรามีร่างกายปราศจากขนยาว ซึ่งแปลกเอาการ

for one reason or another, they didn’t.

เพราะเหตุใดเหตุหนึ่งนี่แหละ พวกมันกลับไม่เป็นอย่างเรา

If we hadn’t, then probably this would be the height of sexiness.

ถ้าวิวัฒนาการเราไม่เป็นแบบนั้น ความเซ็กซี่สุดยอดของเราอาจจะหน้าตาออกมาแบบนี้

Our sweet tooth is an evolved and instinctual preference for high-energy food.

เราชอบของหวานๆ ก็เป็นวิวัฒนาการของความพึงใจตามสัญชาตญาณที่ต้องการอาหารพลังงานสูง

It wasn’t designed for chocolate cake.

แต่ไม่ได้ถูกออกแบบมาให้ชอบเค้กช็อกโกแลต

Chocolate cake is a supernormal stimulus.

เค้กช็อกโกแลตเป็น 'ตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติ'

The term is owed to Niko Tinbergen,

ศัพท์คำนี้เป็นของ นิโค ทินเบอร์เจน (Niko Tinbergen)

who did his famous experiments with gulls,

ผู้ทำการทดลองที่เป็นที่รู้จัก กับนกนางนวล

where he found that that orange spot on the gull’s beak --

ซึ่งเขาค้นพบว่าจุดสีส้มที่จงอยปากนกนางนวล --

if he made a bigger, oranger spot

ถ้าเขาทำจุดสีส้มเข้มขึ้นใหญ่ขึ้น

the gull chicks would peck at it even harder.

นกนางนวลสาวๆ จะจิกตรงจุดนั้นแรงขึ้น

It was a hyperstimulus for them, and they loved it.

มันเป็นตัวกระตุ้นระดับสูงมากสำหรับนกสาวๆ และนกสาวๆ ก็ชอบจุดนี้

What we see with, say, chocolate cake

สิ่งที่เราเห็นในกรณีอย่างเค้กช็อกโกแลต

is it’s a supernormal stimulus to tweak our design wiring.

คือตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติที่บิดกระตุกธรรมชาติของเรา

And there are lots of supernormal stimuli; chocolate cake is one.

และมีตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติมากมาย เค้กช็อกโกแลตเป็นหนึ่งในนั้น

There's lots of supernormal stimuli for sexiness.

มีตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติสำหรับความเซ็กซี่อยู่มากมาย

And there's even supernormal stimuli for cuteness. Here’s a pretty good example.

แล้วก็ยังมีตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติสำหรับความน่ารักด้วย ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างที่เข้าท่า

It’s important that we love babies, and that we not be put off by, say, messy diapers.

เป็นเรื่องสำคัญมากที่เรารักเด็ก และเราก็ไม่รังเกียจอะไรอย่างเช่นผ้าอ้อมเลอะเทอะ

So babies have to attract our affection and our nurturing, and they do.

เด็กเล็กๆ จำเป็นจะต้องได้รับความรักและการเลี้ยงดูจากพวกเรา และเขาก็ได้รับตามนั้น

And, by the way, a recent study shows that mothers

เอ้อ มีอีกอย่างครับ การศึกษาล่าสุดพบว่า คนเป็นแม่

prefer the smell of the dirty diapers of their own baby.

ชอบใจกลิ่นผ้าอ้อมเลอะเทอะของลูกตัวเอง

So nature works on many levels here.

ธรรมชาติทำงานในหลายๆ ระดับ

But now, if babies didn’t look the way they do -- if babies looked like this,

ถ้าเด็กเล็กๆ หน้าตาไม่เหมือนที่เป็นอยู่ ถ้าหน้าตาพวกเขาเป็นแบบนี้ล่ะ

that’s what we would find adorable, that’s what we would find --

เราก็จะรักใคร่ชอบใจอยู่ดี นั่นจะเป็นอะไรที่เราเห็นว่า

we would think, oh my goodness, do I ever want to hug that.

ที่เราคิดว่า อื้อหือ ตัวเล็กนี่น่ารักน่ากอดชะมัดเลย

This is the strange inversion.

นี่เป็นการกลับทิศกลับทางอย่างประหลาด

Well now, finally what about funny. My answer is, it’s the same story, the same story.

มาคราวนี้ เรื่องสุดท้ายก็เกี่ยวกับความตลกขบขัน คำตอบก็คือมันเป็นเรื่องคือๆ กัน เหมือนๆ กัน

This is the hard one, the one that isn’t obvious. That’s why I leave it to the end.

แต่เรื่องนี้เป็นอันที่ยาก ไม่ชัดเจนออกมาให้เห็น นั่นเป็นเหตุให้ผมทิ้งไว้ในตอนท้ายสุด

And I won’t be able to say too much about it.

และผมก็ไม่สามารถจะอธิบายเรื่องนี้ได้มากนัก

But you have to think evolutionarily, you have to think, what hard job that has to be done --

แต่เราต้องคิดในแง่วิวัฒนาการ เราจะต้องคิด งานยากที่จะต้องทำ

it’s dirty work, somebody’s got to do it --

มันเป็นงานเลอะเทอะน่าเบื่อที่ใครสักคนจะต้องทำ

is so important to give us such a powerful, inbuilt reward for it when we succeed.

มีความสำคัญมากที่จะต้องตบรางวัลขนานใหญ่ที่ฝังอยู่แล้วในตัวเราเมื่อเราทำอะไรได้สำเร็จ

Now, I think we've found the answer -- I and a few of my colleagues.

เอาล่ะ ผมคิดว่าเราค้นพบคำตอบแล้ว ผมกับเพื่อนร่วมทีมวิจัยอีกสองสามคน

It’s a neural system that’s wired up to reward the brain

มันเป็นเพราะระบบประสาทที่ต่อเชื่อมกับการให้รางวัลสมอง

for doing a grubby clerical job.

สำหรับการทำงานที่น่าเบื่อจำเจ

Our bumper sticker for this view is

ถ้าเป็นสติ๊กเกอร์ติดรถก็จะบอกทำนองว่า

that this is the joy of debugging.

มันเป็นความสนุกสนานของการแก้ไขจุดบกพร่อง

Now I’m not going to have time to spell it all out,

ผมคงไม่มีเวลาอธิบายได้หมด

but I’ll just say that only some kinds of debugging get the reward.

แต่ผมอยากจะพูดแค่ว่ามีเพียงการแก้ไขจุดบกพร่องบางประเภทที่จะได้รับรางวัล

And what we’re doing is we’re using humor as a sort of neuroscientific probe

และสิ่งที่เราทำก็คือ เราใช้เรื่องตลกเป็นทำนองเครื่องตรวจสอบทางประสาทวิทยา

by switching humor on and off, by turning the knob on a joke --

โดยเปิดปิดสวิตช์อารมณ์ขัน โดยบิดเร่งอัตราความขบขันของเรื่องตลก

now it’s not funny ... oh, now it’s funnier ...

อื๊อ ตอนนี้อันนี้ไม่เห็นจะตลก ... อ่ะ ตอนนี้ มันตลกขึ้นอีกนิดนึง

now we’ll turn a little bit more ... now it’s not funny --

คราวนี้ เราเร่งอัตราขึ้นอีกเพียงนิดเดียว ... ตอนนี้ ไม่ตลกซะแล้ว

in this way, we can actually learn something

ด้วยวิธีนี้ เราสามารถเรียนรู้บางสิ่งบางอย่าง

about the architecture of the brain,

ในเรื่องสถาปัตยกรรมของสมอง

the functional architecture of the brain.

สถาปัตยกรรมด้านการทำงานของสมอง

Matthew Hurley is the first author of this. We call it the Hurley Model.

แมทธิว เฮอร์ลีย์ เป็นคนแรกที่เขียนเรื่องนี้ไว้ เราเรียกว่า แบบจำลองเฮอร์ลีย์ (Hurley Model)

He’s a computer scientist, Reginald Adams a psychologist, and there I am,

เขาเป็นนักวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์ เรจินัลด์ อดัมส์ (Reginal Adams) เป็นนักจิตวิทยา และนี่ก็ผม

and we’re putting this together into a book.

และพวกเราได้บรรจุเนื้อหาพวกนี้ไว้ในหนังสือ

Thank you very much.

ขอบคุณมากๆครับ