Dan Dennett: Cute, sexy, sweet, funny

Dan Dennet : Şirin , seksi , tatlı , komik

Çeviri: Rahşan Dursun Gözden geçirme: Ramazan Gurer

I’m going around the world giving talks about Darwin,

Tüm dünyada Darwin hakkında konuşmalar yapıyorum

and usually what I’m talking about

ve genellikle konuştugum konu ;

is Darwin’s strange inversion of reasoning.

Darwin in garip ters mantığıdır. ( akıl yürütmesidir )

Now that title, that phrase, comes from a critic, an early critic,

Size okuyacağım bu sözcükler eski bir Darwin eleştirisinden geliyor,

and this is a passage that I just love, and would like to read for you.

size çok sevdiğim bu pasajı okumak isterim.

"In the theory with which we have to deal, Absolute Ignorance is the artificer;

( alaycı bir uslupla) " Teoride kabul etmemizi istedikleri , "mutlak cehalet" in bir zanaatkar olduğudur.

so that we may enunciate as the fundamental principle of the whole system,

Bu yüzden tüm sistemin ana prensibini ilan edebiliriz .

that, in order to make a perfect and beautiful machine,

şudur ki ; MÜKEMMEL VE GÜZEL BİR MAKİNA YAPMAK İÇİN

it is not requisite to know how to make it.

NASIL YAPACAĞINI BİLMEK ELZEM DEĞİLDİR."

This proposition will be found on careful examination to express,

Bu önerme , dikkatlice incelendiğinde

in condensed form, the essential purport of the Theory,

sıkıştırılmış bir formatta teorinin asıl anlamını vermektedir.

and to express in a few words all Mr. Darwin’s meaning;

Başka bir deyimle , Bay Darwin,

who, by a strange inversion of reasoning,

garip bir ters mantıkla demek istiyor ki ,

seems to think Absolute Ignorance fully qualified

saf cehalet , yaratıcı yetenekte ,

to take the place of Absolute Wisdom in the achievements of creative skill."

saf bilgeliğin yerini alabilecek niteliktedir." ( eleştirinin sonu , gülüşmeler)

Exactly. Exactly. And it is a strange inversion.

Aynen , aynen . Bu garip bir ( mantık ) devrikliğidir .

A creationist pamphlet has this wonderful page in it:

Bir "yaradılışçı"nın ( evrim karşıtının) hazırladığı bir broşürde harika bir sayfa vardı ve içinde

"Test Two:

şunlar bulunuyordu. " TEST 2 ;

Do you know of any building that didn’t have a builder? Yes/No.

1)Bir inşa edeni bulunmayan herhangi bir bina biliyor musnuz ( evet ) ( hayır ) .

Do you know of any painting that didn’t have a painter? Yes/No.

2)Ressamı olmayan herhangi bir resim biliyor musunuz ? ( evet ) ( hayır ) .

Do you know of any car that didn’t have a maker? Yes/No.

3)Bir imal edeni olmayan herhangi bir otomobil biliyor musunuz ( evet ) ( hayır ) .

If you answered 'Yes' for any of the above, give details."

Eğer yukarıdakilerden herhangi birine"EVET" diyorsanız , lütfen detaylarını veriniz." ( gülüşmeler)

A-ha! I mean, it really is a strange inversion of reasoning.

A- ha ! Yani , bu gerçekten mantıgın devrik bir tarzı.

You would have thought it stands to reason

Bir design ın illa ki zeki bir yaratıcıya ihtiyacı

that design requires an intelligent designer.

oldugunu düşünülebilirdi.

But Darwin shows that it’s just false.

Fakat Darwin bunun yanlış oldugunu bize gösteriyor.

Today, though, I’m going to talk about Darwin’s other strange inversion,

ancak bugün , size Darwin in başka bir garip devrik mantıgından bahsedeceğim.

which is equally puzzling at first, but in some ways just as important.

ki bu da başlangıçta eşit derecede kavranması zor , fakat aynı düzeyde önemli.

It stands to reason that we love chocolate cake because it is sweet.

Şu açıklama mantıga uygundur : " Çikolatayı severiz , çünki tatlıdır "

Guys go for girls like this because they are sexy.

veya ; " Erkekler kızları sever - peşinden koşar ; çünki kızlar seksidirler"

We adore babies because they’re so cute.

Veya ; " bebeklere bayılırız , çünki şirindirler "

And, of course, we are amused by jokes because they are funny.

Ve, tabii ki , şakalar bizi eğlendirir çünki komiktirler. ( gülüşmeler)

This is all backwards. It is. And Darwin shows us why.

Bunlar aslında tamamen tersinedir. Evet, öyledir. Ve Darwin bize nedenini gösterir .

Let’s start with sweet. Our sweet tooth is basically an evolved sugar detector,

Haydi tatlı ile başlayalım. Tatlıya düşkünlüğümüz , aslında evrilmiş bir şeker dedektörüdür.

because sugar is high energy, and it’s just been wired up to the preferer,

çünki şeker , yüksek enerjidir ve tercih edene bu yolla ( tatlı tad ) bağlanmıştır.

to put it very crudely, and that’s why we like sugar.

Kabaca ifade edersek , şekeri sevme sebebimiz budur.

Honey is sweet because we like it, not "we like it because honey is sweet."

Balı sevdiğimiz için bal tatlıdır ancak " bal tatlıdır o nedenle severiz" doğru değildir

There’s nothing intrinsically sweet about honey.

Bal ile ilgili tatlı hiçbirşey yoktur.

If you looked at glucose molecules till you were blind,

Kör oluncaya kadar bile glikoz moleküllerine baksanız,

you wouldn’t see why they tasted sweet.

neden tadının tatlı oldugunu göremezsiniz .

You have to look in our brains to understand why they’re sweet.

Neden tatlı oldugunu anlamak için beynimize bakmanız gerekir.

So if you think first there was sweetness,

Yani , eğer önce tatlılık kavramının var oldugunu düşünürseniz.

and then we evolved to like sweetness,

ve daha sonra tatlı şeyleri sevecek şekilde evrimleştiğimizi düşünürseniz

you’ve got it backwards; that’s just wrong. It’s the other way round.

ters düşünmüşsünüz demektir. Bu yanlıştır. İşler tam tersine gerçekleşmiştir.

Sweetness was born with the wiring which evolved.

Tatlı kavramı bu bağlantı ile doğmuş ve evrimleşmiştir .

And there’s nothing intrinsically sexy about these young ladies.

Ve doğal olarak , genç bayanlar ile de ilgili seksi hiçbirşey yoktur.

And it’s a good thing that there isn’t, because if there were,

Ve iyi ki yok. çünki eğer olsaydı,

then Mother Nature would have a problem:

doğanın bir problemi olurdu;

How on earth do you get chimps to mate?

"Bize göre seksi görünmeyen şempanzeler nasıl oluyor da çiftleşebiliyor ? ! "

Now you might think, ah, there’s a solution: hallucinations.

Şimdi şunu düşünebilirsiniz. Bir çözüm var ! "halusinasyonlar !"

That would be one way of doing it, but there’s a quicker way.

Bunu yapmanın tek yolu bu olabilir ama daha çabuk bir yol var.

Just wire the chimps up to love that look,

Sadece şempanzeler ile bu görünüşü sevdiğimiz kavramını bağlamak. ( kahkahalar)

and apparently they do.

ve görünüşe bakılırsa bu şekilde yapılıyor.

That’s all there is to it.

ve hepsi bu kadar .

Over six million years, we and the chimps evolved our different ways.

Altı milyon yıl boyunca, bizler ve şempanzeler farklı yönlerde evrimleştik.

We became bald-bodied, oddly enough;

Biz garip bir şekilde tüysüz bir vücuda doğru evrimleştik.

for one reason or another, they didn’t.

başka bir neden yüzünden onlar tüysüzleşmediler.

If we hadn’t, then probably this would be the height of sexiness.

Eğer tüysüzleşmeseydik ,büyük ihtimalle "BU" seksiliğin sembolü olacaktı.

Our sweet tooth is an evolved and instinctual preference for high-energy food.

Tatlı düşkünlüğümüz evrimleşmiştir ve yüksek enerjili yiyecekler için yapılan içgüdüsel bir tercihtir.

It wasn’t designed for chocolate cake.

Cikolatalı pasta için design edilmemiştir.

Chocolate cake is a supernormal stimulus.

Çikolotalı pasta normalüzeri bir uyarıcıdır . ( Supernormal stimulus)

The term is owed to Niko Tinbergen,

Bu terim Niko Tinbergen a aittir.

who did his famous experiments with gulls,

Martılarla bazı ünlü deneyler yapmıştır.

where he found that that orange spot on the gull’s beak --

Bir martının gagasında oranj rengi bir nokta bulmuştur.

if he made a bigger, oranger spot

Buraya daha büyük , daha oranj bir nokta yaptıgında ,

the gull chicks would peck at it even harder.

dişi martılar ( erkekleri ) daha fazal gagalamakta ( öpmektedirler )

It was a hyperstimulus for them, and they loved it.

Bu durum onlar için çok yüksek bir uyarandır ve bunu severler.

What we see with, say, chocolate cake

Bizim çikolatalı pasta örneğinde gördüğümüz ,

is it’s a supernormal stimulus to tweak our design wiring.

Normalüstü bir uyarandır ve bizim tasarım bağlantılarımızı büker.

And there are lots of supernormal stimuli; chocolate cake is one.

Ortada bir çok normalüstü uyarıcı vardır. çikolatalı pasta bunların bir tanesidir.

There's lots of supernormal stimuli for sexiness.

Seksilik için birden çok normalüstü uyarıcı vardır.

And there's even supernormal stimuli for cuteness. Here’s a pretty good example.

Ve sevimlilik için de normalüstü uyarıcılar vardır . Size çok iyi bir örnek vereceğim ;

It’s important that we love babies, and that we not be put off by, say, messy diapers.

Bebekleri sevmek önemlidir. Mesela kötü kokan çocuk bezleri bizi yıldırmamalıdır..

So babies have to attract our affection and our nurturing, and they do.

Yani , bebekler bakılabilmeleri için şefkatimizi-ilgimizi cezbetmek zorundadırlar, bunu yaparlar da.

And, by the way, a recent study shows that mothers

Bu arada son yapılan bir araştırma göstermiştir ki , anneler ;

prefer the smell of the dirty diapers of their own baby.

kendi bebeklerinin kirli bez kokusunu diğerlerinden ayırabilmekte ve tercih etmekteler.

So nature works on many levels here.

Yani burada doğa bir çok düzeyde çalışmaktadır.

But now, if babies didn’t look the way they do -- if babies looked like this,

Eğer bebekler bizim bildiğimiz gibi görünmeselerdi de , şu şekilde görünselerdi ;

that’s what we would find adorable, that’s what we would find --

işte bunu sevimli bulacaktık. bunun çok sevimli oldugunu düşünecektik ,

we would think, oh my goodness, do I ever want to hug that.

Buna sarılmak ister miyim hiç !

This is the strange inversion.

İşte bu da garip bir devriklik.

Well now, finally what about funny. My answer is, it’s the same story, the same story.

evet , son olarak "komik" e gelelim. Cevabım yine aynı hikaye olacak.

This is the hard one, the one that isn’t obvious. That’s why I leave it to the end.

ama bu biraz daha zor. O kadar aşikar değil . Bu nedenle sona bıraktım.

And I won’t be able to say too much about it.

ve bu yüzden bu konuda çok konuşamayacağım.

But you have to think evolutionarily, you have to think, what hard job that has to be done --

ancak , evrimsel düşünmek zorundasınız . Bu şekilde düşünmek ancak yapılması gerekiyor.

it’s dirty work, somebody’s got to do it --

çok zor bir iş, kötü bir iş ancak birileri yapmalı !

is so important to give us such a powerful, inbuilt reward for it when we succeed.

O kadar önemlidir ki , başarılı oldugumuzda bize güçlü, kendine has bir ödül verir.

Now, I think we've found the answer -- I and a few of my colleagues.

Ben ve birkaç meslektaşım , sanırım cevabı bulduk.

It’s a neural system that’s wired up to reward the brain

Nörolojik sistem , bir iş yaptıgımızda

for doing a grubby clerical job.

beyni ödüllendirmek üzere kurulmuştur.

Our bumper sticker for this view is

Bu görüşü şöyle özetleyebiliriz.

that this is the joy of debugging.

" gülmek hata ayıklamanın kazanımı-neşesidir "

Now I’m not going to have time to spell it all out,

Tümünü anlatmak için şu anda zamanım yok ancak ,

but I’ll just say that only some kinds of debugging get the reward.

sadece şunu söyleyeceğim , sadece bazı tür hata ayıklamalar ödül alır.

And what we’re doing is we’re using humor as a sort of neuroscientific probe

Ve yaptıgımız şudur ; espriyi nörolojik bir araştırma aracı olarak kullanırız.

by switching humor on and off, by turning the knob on a joke --

espri duygusunu ( humor) açıp kapatarak , Bir şakadaki düğüm noktasını

now it’s not funny ... oh, now it’s funnier ...

kapatıp açarak . şimdi komik. Evet şimdi daha da komik !

now we’ll turn a little bit more ... now it’s not funny --

biraz daha çevireceğiz , artık komik değil !

in this way, we can actually learn something

Bu şekilde beynin mimarisi hakkında

about the architecture of the brain,

gerçekten birşeyler öğrenebiliriz.

the functional architecture of the brain.

Beynin , işlevsel yapısı hakkında ...

Matthew Hurley is the first author of this. We call it the Hurley Model.

Matthew Hurley bunu ilk yazandır. Biz buna Hurley Model diyoruz.

He’s a computer scientist, Reginald Adams a psychologist, and there I am,

O bir bilgisayar bilimcisi , Reginald Adams bir psikolog , ve bir de ben varım.

and we’re putting this together into a book.

We bunu birlikte bir kitaba dönüştürüyoruz.

Thank you very much.

Çok teşekkürler.