Dan Dennett: Cute, sexy, sweet, funny

Μετάφραση: Charis Apostolidis Επιμέλεια: Alexandros Tzaferidis

I’m going around the world giving talks about Darwin,

Γυρίζω τον κόσμο δίνοντας ομιλίες για το Δαρβίνο,

and usually what I’m talking about

και συνήθως μιλάω

is Darwin’s strange inversion of reasoning.

για την παράξενη αντιστροφή της συλλογιστικής του Δαρβίνου.

Now that title, that phrase, comes from a critic, an early critic,

Αυτός ο τίτλος, αυτή η φράση, προέρχεται από μια κριτική, μια παλιά κριτική,

and this is a passage that I just love, and would like to read for you.

και αυτό είναι ένα κομμάτι που λατρεύω, και θα ήθελα να σας το διαβάσω.

"In the theory with which we have to deal, Absolute Ignorance is the artificer;

"Στη θεωρία την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε, η Απόλυτη Άγνοια είναι ο τεχνίτης,

so that we may enunciate as the fundamental principle of the whole system,

ώστε μπορούμε να αναπτύξουμε σαν θεμελιώδη αρχή ολόκληρου του συστήματος,

that, in order to make a perfect and beautiful machine,

ότι για να φτιάξουμε μια τέλεια και όμορφη μηχανή,

it is not requisite to know how to make it.

δεν είναι απαραίτητο να ξέρουμε πως να τη φτιάξουμε.

This proposition will be found on careful examination to express,

Αυτή η εισήγηση θα βρεθεί υπό προσεκτική εξέταση, να εκφράζει,

in condensed form, the essential purport of the Theory,

σε συμπυκνωμένη μορφή, το ουσιαστικό νόημα της Θεωρίας

and to express in a few words all Mr. Darwin’s meaning;

και να εκφράζει σε λίγες λέξεις όλα τα νοήματα του κ. Δαρβίνου,

who, by a strange inversion of reasoning,

ο οποίος, μέσω μιας παράξενης αντιστροφής της συλλογιστικής,

seems to think Absolute Ignorance fully qualified

φαίνεται να πιστεύει ότι η Απόλυτη Άγνοια είναι πλήρως αποδεκτή

to take the place of Absolute Wisdom in the achievements of creative skill."

για να πάρει τη θέση της Απόλυτης Σοφίας στα κατορθώματα της δημιουργικής ικανότητας."

Exactly. Exactly. And it is a strange inversion.

Ακριβώς. Ακριβώς. Και είναι μια παράξενη αντιστροφή.

A creationist pamphlet has this wonderful page in it:

Το φυλλάδιο ενός δημιουργιστή έχει αυτήν την πανέμορφη σελίδα:

"Test Two:

"Δεύτερο τεστ:

Do you know of any building that didn’t have a builder? Yes/No.

Ξέρετε κανένα κτίριο που δεν έχει κατασκευαστή? Ναι Όχι.

Do you know of any painting that didn’t have a painter? Yes/No.

Ξέρετε κανέναν πίνακα ζωγραφικής που δεν έχει ζωγράφο? Ναι Όχι.

Do you know of any car that didn’t have a maker? Yes/No.

Ξέρετε κανένα αυτοκίνητο που δεν έχει δημιουργό? Ναι Όχι.

If you answered 'Yes' for any of the above, give details."

Εάν απαντήσατε "ΝΑΙ" σε κάποιο από τα παραπάνω, δώστε λεπτομέρειες."

A-ha! I mean, it really is a strange inversion of reasoning.

Α-χα! Εννοώ, είναι πραγματικά μια παράξενη αντιστροφή της συλλογιστικής.

You would have thought it stands to reason

Θα σκεφτόσασταν ότι βασίζεται στην λογική

that design requires an intelligent designer.

ότι ο σχεδιασμός απαιτεί έναν ευφυή σχεδιαστή.

But Darwin shows that it’s just false.

Αλλά ο Δαρβίνος μας δείχνει ότι αυτό είναι ψευδές.

Today, though, I’m going to talk about Darwin’s other strange inversion,

Σήμερα, όμως, θα μιλήσω για την άλλη παράξενη αντιστροφή του Δαρβίνου,

which is equally puzzling at first, but in some ways just as important.

το οποίο είναι εξίσου αινιγματικό στην αρχή, αλλά κατά κάποιο τρόπο εξίσου σημαντικό.

It stands to reason that we love chocolate cake because it is sweet.

Βασίζεται στη λογική ότι αγαπάμε το κέϊκ σοκολάτας επειδή είναι γλυκό.

Guys go for girls like this because they are sexy.

Τα αγόρια κυνηγούν τα κορίτσια κατά τον ίδιο τρόπο επειδή είναι σέξυ.

We adore babies because they’re so cute.

Λατρεύουμε τα μωρά επειδή είναι τόσο χαριτωμένα.

And, of course, we are amused by jokes because they are funny.

Και, φυσικά, διασκεδάζουμε με τα αστεία επειδή ακούγονται αστεία.

This is all backwards. It is. And Darwin shows us why.

Όλα αυτά είναι αντίστροφα. Είναι. Και ο Δαρβίνος μας δείχνει γιατί.

Let’s start with sweet. Our sweet tooth is basically an evolved sugar detector,

Ας αρχίσουμε με το γλυκό. Η ροπή μας προς τα γλυκά είναι βασικά ένας εξελιγμένος ανιχνευτής ζάχαρης,

because sugar is high energy, and it’s just been wired up to the preferer,

επειδή η ζάχαρη είναι υψηλή ενέργεια και έχει συνδεθεί με τον διαβιβαστή,

to put it very crudely, and that’s why we like sugar.

για να το θέσω απλά, γι' αυτό μας αρέσει η ζάχαρη.

Honey is sweet because we like it, not "we like it because honey is sweet."

Το μέλι είναι γλυκό επειδή μας αρέσει, όχι "μας αρέσει επειδή το μέλι είναι γλυκό."

There’s nothing intrinsically sweet about honey.

Δεν υπάρχει τίποτα εγγενώς γλυκό σχετικά με το μέλι.

If you looked at glucose molecules till you were blind,

Αν κοιτούσατε τα μόρια της γλυκόζης μέχρι να τυφλωθείτε,

you wouldn’t see why they tasted sweet.

δεν θα βλέπατε γιατί έχουν γλυκιά γεύση.

You have to look in our brains to understand why they’re sweet.

Πρέπει να κοιτάξετε στους εγκεφάλους μας για να καταλάβετε γιατί είναι γλυκά.

So if you think first there was sweetness,

Άρα εάν νομίζετε ότι πρώτα υπήρχε η γλυκύτητα

and then we evolved to like sweetness,

και μετά εξελιχθήκαμε να μας αρέσει,

you’ve got it backwards; that’s just wrong. It’s the other way round.

το έχετε αντίστροφα, αυτό είναι απλά λάθος. Λειτουργεί με τον ανάποδο τρόπο.

Sweetness was born with the wiring which evolved.

Η γλυκύτητα γεννήθηκε με την σύναψη που εξελίχθηκε.

And there’s nothing intrinsically sexy about these young ladies.

Και δεν υπάρχει τίποτα εγγενώς σέξυ σε αυτές τις νεαρές κυρίες.

And it’s a good thing that there isn’t, because if there were,

Και είναι καλό που δεν υπάρχει, επειδή εάν υπήρχε,

then Mother Nature would have a problem:

τότε η Μητέρα Φύση θα είχε ένα πρόβλημα:

How on earth do you get chimps to mate?

Πώς θα μπορούσες να κάνεις τους χιμπατζήδες να ζευγαρώσουν;

Now you might think, ah, there’s a solution: hallucinations.

Τώρα μπορείτε να σκεφτείτε, να μια λύση: ψευδαισθήσεις.

That would be one way of doing it, but there’s a quicker way.

Αυτός είναι ένας τρόπος να το κάνεις, αλλά υπάρχει πιο γρήγορος τρόπος.

Just wire the chimps up to love that look,

Απλά κάνε μια σύναψη στους χιμπατζήδες ώστε να τους αρέσει αυτή η εικόνα

and apparently they do.

και προφανώς τους αρέσει.

That’s all there is to it.

Αυτό είναι όλο σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα.

Over six million years, we and the chimps evolved our different ways.

Πάνω από έξι εκατομμύρια χρόνια, εμείς και οι χιμπαντζήδες εξελίξαμε τους διαφορετικούς μας τρόπους.

We became bald-bodied, oddly enough;

Καταλήξαμε άτριχοι, παραδόξως,

for one reason or another, they didn’t.

για τον ένα ή τον άλλο λόγο, εκείνοι όχι.

If we hadn’t, then probably this would be the height of sexiness.

Εάν δεν είμαστε άτριχοι, τότε πιθανώς αυτό θα ήταν το απόγειο της σεξουαλικότητας.

Our sweet tooth is an evolved and instinctual preference for high-energy food.

Η ροπή μας προς το γλυκό είναι μια εξελιγμένη και ενστικτώδης προτίμηση για τροφή υψηλής ενέργειας.

It wasn’t designed for chocolate cake.

Δεν σχεδιάστηκε για το κέϊκ σοκολάτας.

Chocolate cake is a supernormal stimulus.

Το κέϊκ σοκολάτας είναι ένα υπερφυσικό ερέθισμα.

The term is owed to Niko Tinbergen,

Ο όρος οφείλεται στο Niko Tinbergen,

who did his famous experiments with gulls,

που έκανε τα διάσημα πειράματα του σε γλάρους,

where he found that that orange spot on the gull’s beak --

όπου βρήκε ότι το πορτοκαλί σημάδι στο ράμφος τους --

if he made a bigger, oranger spot

όταν έκανε ένα μεγαλύτερο και πιο πορτοκαλί σημάδι

the gull chicks would peck at it even harder.

οι νεοσσοί το χτυπούσαν ακόμα πιο δυνατά.

It was a hyperstimulus for them, and they loved it.

Ήταν ένα υπερ-ερέθισμα για αυτά και το λάτρεψαν.

What we see with, say, chocolate cake

Αυτό που βλέπουμε, για παράδειγμα, με το κέϊκ σοκολάτας

is it’s a supernormal stimulus to tweak our design wiring.

είναι ότι είναι ένα υπερφυσικό ερέθισμα που επιδρά στη σχεδιαστική μας σύναψη.

And there are lots of supernormal stimuli; chocolate cake is one.

Και υπάρχουν πολλά υπερφυσικά ερεθίσματα. Το κέϊκ σοκολάτας είναι ένα.

There's lots of supernormal stimuli for sexiness.

Υπάρχουν πολλά υπερφυσικά ερεθίσματα για την σεξουαλικότητα.

And there's even supernormal stimuli for cuteness. Here’s a pretty good example.

Και υπάρχουν υπερφυσικά ερεθίσματα για το πόσο χαριτωμένο είναι κάτι. Να ένα πολύ καλό παράδειγμα.

It’s important that we love babies, and that we not be put off by, say, messy diapers.

Είναι πολύ σημαντικό που αγαπάμε τα μωρά και δεν απωθούμαστε, για παράδειγμα, από τις βρώμικες πάνες.

So babies have to attract our affection and our nurturing, and they do.

Έτσι τα μωρά πρέπει να προσελκύσουν τη στοργή και τη γαλούχηση και το κάνουν.

And, by the way, a recent study shows that mothers

Και, παρεμπιπτόντως, μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι οι μητέρες

prefer the smell of the dirty diapers of their own baby.

προτιμούν τη μυρωδιά από τις λερωμένες πάνες των δικών τους μωρών.

So nature works on many levels here.

Άρα η φύση δουλεύει σε πολλά επίπεδα εδώ.

But now, if babies didn’t look the way they do -- if babies looked like this,

Αλλά, αν τα μωρά δεν μοιάζανε όπως είναι, αν μοιάζανε κάπως έτσι,

that’s what we would find adorable, that’s what we would find --

αυτό είναι που θα βρίσκαμε αξιαγάπητο, αυτό είναι που θα βρίσκαμε --

we would think, oh my goodness, do I ever want to hug that.

θα σκεφτόμασταν, θεέ μου, θέλω να το αγκαλιάσω αυτό.

This is the strange inversion.

Αυτή είναι η παράξενη αντιστροφή.

Well now, finally what about funny. My answer is, it’s the same story, the same story.

Λοιπόν τώρα, τελικά σχετικά με τα αστεία Η απάντηση μου είναι, είναι η ίδια ιστορία, η ίδια ιστορία.

This is the hard one, the one that isn’t obvious. That’s why I leave it to the end.

Αυτό είναι το πιο δύσκολο, αυτό που δεν είναι προφανές. Για αυτό το άφησα και στο τέλος.

And I won’t be able to say too much about it.

Και δεν θα μπορέσω να πω πολλά για αυτό.

But you have to think evolutionarily, you have to think, what hard job that has to be done --

Αλλά πρέπει να σκέφτεστε εξελικτικά, πρέπει να σκέφτεστε, ποια σκληρή δουλειά που πρέπει να γίνει --

it’s dirty work, somebody’s got to do it --

είναι μια βρώμικη δουλειά, κάποιος πρέπει να την κάνει --

is so important to give us such a powerful, inbuilt reward for it when we succeed.

είναι τόσο σημαντική ώστε να μας δώσει μια τόσο ισχυρή, ενσωματωμένη αμοιβή γι' αυτήν όταν γίνει με επιτυχία.

Now, I think we've found the answer -- I and a few of my colleagues.

Τώρα, νομίζω βρήκαμε την απάντηση, εγώ με μερικούς από τους συναδέλφους μου.

It’s a neural system that’s wired up to reward the brain

Είναι ένα νευρικό σύστημα που δημιουργήθηκε για να ανταμείβει τον εγκέφαλο

for doing a grubby clerical job.

επειδή κάνει μια βρώμικη γραφειοκρατική δουλειά.

Our bumper sticker for this view is

Πρέπει να έχουμε υπόψιν για αυτήν τη θεώρηση

that this is the joy of debugging.

ότι αυτή είναι η χαρά της αποσφαλμάτωσης.

Now I’m not going to have time to spell it all out,

Τώρα δεν έχω το χρόνο για να σας τα μαρτυρήσω όλα,

but I’ll just say that only some kinds of debugging get the reward.

αλλά θα πω απλά ότι μόνο μερικά είδη αποσφαλμάτωσης παίρνουν αμοιβή.

And what we’re doing is we’re using humor as a sort of neuroscientific probe

Και αυτό που κάνουμε είναι ότι χρησιμοποιούμε το χιούμορ σαν ένα είδος νευροεπιστημονικού εργαλείου

by switching humor on and off, by turning the knob on a joke --

με το να ανοίγουμε και να κλείνουμε το χιούμορ, με το να στρίβουμε το πόμολο σε ένα αστείο --

now it’s not funny ... oh, now it’s funnier ...

τώρα δεν είναι αστείο ... τώρα είναι πιο αστείο ...

now we’ll turn a little bit more ... now it’s not funny --

τώρα θα το γυρίσουμε λίγο παραπάνω ... τώρα δεν είναι αστείο --

in this way, we can actually learn something

με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε στην πραγματικότητα να μάθουμε κάτι

about the architecture of the brain,

για την αρχιτεκτονική του εγκεφάλου,

the functional architecture of the brain.

την λειτουργική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου.

Matthew Hurley is the first author of this. We call it the Hurley Model.

Ο Matthew Hurley είναι ο πρώτος συγγραφέας. Το ονομάζουμε το μοντέλο Hurley.

He’s a computer scientist, Reginald Adams a psychologist, and there I am,

Ασχολείται με την επιστήμη των υπολογιστών, ο Reginald Adams είναι ψυχολόγος και εδώ είμαι εγώ

and we’re putting this together into a book.

και τα βάζουμε αυτά μαζί σε ένα βιβλίο.

Thank you very much.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.