Clues to prehistoric times, found in blind cavefish | Prosanta Chakrabarty

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Els De Keyser

Ichthyology,

Ichtyologie,

the study of fishes.

de studie van vissen.

It looks like a big, boring word,

Het lijkt een lang, vervelend woord,

but it's actually quite exciting,

maar is in feite heel opwindend,

because ichthyology is the only "ology"

omdat ichtyologie de enige 'ologie' is

with "YOLO" in it.

waar 'YOLO' inzit.

(Laughter)

(Gelach)

Now, to the cool kids in the audience,

De coole kids in het publiek

you already know, YOLO stands for "you only live once,"

weten al dat YOLO staat voor 'you only live once',

[Je leeft maar één keer]

and because I only have one life,

En omdat ik maar één leven heb,

I'm going to spend it doing what I always dreamt of doing:

wijd ik het aan wat ik altijd al heb willen doen:

seeing the hidden wonders of the world and discovering new species.

kijken naar de verborgen wonderen en nieuwe soorten ontdekken.

Dat is wat ik moet doen.

And that's what I get to do.

Now, in recent years, I really focused on caves for finding new species.

De laatste jaren was ik vooral bezig

met het zoeken naar nieuwe soorten in grotten.

And it turns out, there's lots of new cavefish species out there.

Het blijkt dat daar hopen nieuwe holenvissen zijn te vinden

You just have to know where to look,

Je moet alleen maar weten waar te kijken

and to maybe be a little thin.

en misschien ook niet te dik zijn.

(Laughter)

(Gelach)

Now, cavefishes can tell me a lot about biology and geology.

Holenvissen leren me een hoop over biologie en geologie.

They can tell me how the landmasses around them have changed and moved

Ze kunnen me vertellen hoe de landmassa's om hen heen veranderden en verschoven

by being stuck in these little holes,

door vast te zitten in die kleine ruimtes

and they can tell me about the evolution of sight, by being blind.

en ook over de evolutie van het zicht doordat ze blind zijn.

Now, fish have eyes that are essentially the same as ours.

Vissen hebben in essentie dezelfde ogen als wij.

All vertebrates do, and each time a fish species starts to adapt

Dat is zo bij alle gewervelden en telkens als een vis zich begint aan te passen

to this dark, cold, cave environment,

aan dit donkere, koude grottenmilieu

over many, many generations, they lose their eyes and their eyesight

gaan ze vele, vele generaties later hun ogen en zicht verliezen

until the end up like an eyeless cavefish like this one here.

om te eindigen als een ogenloze holenvis als deze hier.

Now, each cavefish species has evolved in a slightly different way,

Nu is elke holenvis een beetje anders geëvolueerd

and each one has a unique geological and biological story to tell us,

en elke soort vertelt ons een uniek geologisch en biologisch verhaal.

and that's why it's so exciting when we find a new species.

Net daarom is het vinden van een nieuwe soort zo boeiend.

So this is a new species we described, from southern Indiana.

Dit is zo'n nieuwe soort uit het zuiden van Indiana.

We named it Amblyopsis hoosieri, the Hoosier cavefish.

We noemden ze Amblyopsis hoosieri, de Hoosier holenvis.

(Laughter)

(Gelach)

Its closest relatives are cavefishes in Kentucky,

Zijn nauwste verwanten zijn holenvissen uit Kentucky

in the Mammoth Cave system.

in het Mammoth-grottensysteem.

And they start to diverge when the Ohio River split them

Ze begonnen te divergeren toen de Ohiorivier

ze enkele miljoenen jaren geleden scheidde.

a few million years ago.

And in that time they developed these subtle differences

In dat tijdsverloop ontwikkelden ze de subtiele verschillen

in the genetic architecture behind their blindness.

in de genetische architectuur achter hun blindheid.

There's this gene called rhodopsin that's super-critical for sight.

Het rhodopsine-gen is superbelangrijk voor het zien.

We have it, and these species have it too,

Wij hebben het en zij ook,

except one species has lost all function in that gene,

maar bij de ene soort ging de werking verloren

and the other one maintains it.

en de andere soort heeft het behouden.

So this sets up this beautiful natural experiment

Dit zet een prachtig natuurlijk experiment op

where we can look at the genes behind our vision,

waar we kunnen kijken naar de genen van ons zicht

and at the very roots of how we can see.

en basis zelf van ons zicht.

But the genes in these cavefishes

Maar de genen van deze holenvissen

can also tell us about deep geological time,

kunnen ons ook iets vertellen over de diepe geologische tijd,

maybe no more so than in this species here.

misschien nergens meer dan bij deze soort hier.

This is a new species we described from Madagascar

Dit is een nieuwe soort uit Madagascar die we hebben beschreven

that we named Typhleotris mararybe.

en Typhleotris mararybe genoemd.

That means "big sickness" in Malagasy,

Dat betekent 'erge ziekte' in het Malagassisch

for how sick we got trying to collect this species.

omdat we zo ziek waren toen we dit specimen inzamelden.

Now, believe it or not,

Geloof het of niet,

swimming around sinkholes full of dead things

maar rondzwemmen in poelen vol dode dingen

and cave full of bat poop

en grotten vol vleermuizenpoep

isn't the smartest thing you could be doing with your life,

is niet het slimste wat je kan doen in je leven,

but YOLO.

maar: YOLO!

(Laughter)

(Gelach)

Now, I love this species despite the fact that it tried to kill us,

Ik hou van deze soort ondanks dat ze ons probeerde te doden,

and that's because this species in Madagascar,

omdat deze soort in Madagascar

its closest relatives are 6,000 kilometers away,

verwanten heeft op 6.000 km afstand:

cavefishes in Australia.

holenvissen in Australië.

Now, there's no way a three-inch-long freshwater cavefish

Een zeven centimeter lange zoetwaterholenvis

can swim across the Indian Ocean,

kan onmogelijk de Indische Oceaan overzwemmen,

so what we found when we compared the DNA of these species

daarom wisten we, door hun DNA te vergelijken,

is that they've been separated for more than 100 million years,

dat deze soorten meer dan 100 miljoen jaren van elkaar werden gescheiden,

or about the time that the southern continents were last together.

ongeveer de tijd dat de zuidelijke continenten nog samen waren.

So in fact, these species didn't move at all.

Deze soorten reisden helemaal niet zelf,

It's the continents that moved them.

de continenten namen hen mee.

And so they give us, through their DNA,

Ze geven ons door hun DNA

this precise model and measure

een precies model en maatstaf

om deze oude geologische gebeurtenissen

of how to date and time these ancient geological events.

te dateren en de tijdsduur ervan te bepalen.

Now, this species here is so new

Deze soort hier is zo nieuw

I'm not even allowed to tell you its name yet,

dat ik jullie haar naam nog niet mag vertellen,

but I can tell you it's a new species from Mexico,

maar ik kan wel zeggen dat ze uit Mexico komt

and it's probably already extinct.

en waarschijnlijk al uitgestorven is.

It's probably extinct because the only known cave system it's from

Waarschijnlijk uitgestorven omdat het enige grottensysteem waar ze voorkwam

was destroyed when a dam was built nearby.

vernield werd door de aanleg van een naburige dam.

Unfortunately for cavefishes,

Spijtig genoeg is voor holenvissen

their groundwater habitat

hun grondwaterhabitat

is also our main source of drinking water.

ook onze belangrijkste bron van drinkwater.

Now, we actually don't know this species' closest relative, yet.

Van deze soort kennen we de nauwste verwant nog niet.

It doesn't appear to be anything else in Mexico,

Het lijkt erop dat ze niet voorkomt in Mexico,

so maybe it's something in Cuba,

maar misschien wel in Cuba,

or Florida, or India.

Florida of India.

But whatever it is, it might tell us something new about the geology

Hoe dan ook kan ze ons iets vertellen over de geologie

of the Caribbean, or the biology of how to better diagnose

van de Caraïben, of over de biologie van het beter diagnosticeren

certain types of blindness.

van bepaalde soorten blindheid.

But I hope we discover this species before it goes extinct too.

Maar ik hoop deze soort nog te ontdekken vooraleer ze ook uitsterft.

And I'm going to spend my one life

Ik ga mijn ene leven als ichtyoloog

as an ichthyologist trying to discover and save

doorbrengen met het ontdekken en redden

these humble little blind cavefishes

van deze nederige kleine blinde holenvissen

that can tell us so much about the geology of the planet

die ons zoveel kunnen vertellen over de geologie van onze planeet

and the biology of how we see.

en de biologie van ons zicht.

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)