Sophal Ear: Escaping the Khmer Rouge

Vertaald door: Rianne Stolwijk Nagekeken door: Els De Keyser

I normally teach courses on

Normaal gesproken geef ik cursussen over

how to rebuild states after war.

de wederopbouw van staten na een oorlog.

But today I've got a personal story to share with you.

Maar vandaag heb ik een persoonlijk verhaal dat ik met u wil delen.

This is a picture of my family,

Dit is een foto van mijn familie,

my four siblings -- my mom and I -- taken in 1977.

mijn vier broers en zussen, mijn moeder en ik, genomen in 1977.

And we're actually Cambodians.

Wij zijn eigenlijk Cambodjanen

And this picture is taken in Vietnam.

Deze foto is genomen in Vietnam.

So how did a Cambodian family end up in Vietnam in 1977?

Maar hoe is een Cambodjaanse familie in 1977 in Vietnam terechtgekomen?

Well to explain that, I've got a short video clip

Om dat uit te leggen heb ik dit korte filmpje meegenomen

to explain the Khmer Rouge regime

dat het bewind van de Rode Khmer

during 1975 and 1979.

van 1975 tot 1979 uitlegt.

Video: April 17th, 1975.

Video: 17 april 1975.

The communist Khmer Rouge

De communistische Rode Khmer

enters Phnom Penh to liberate their people

trekt Phnom-Penh binnen om zijn volk te bevrijden

from the encroaching conflict in Vietnam,

van het steeds dichterbij komende conflict in Vietnam

and American bombing campaigns.

en de Amerikaanse bombardementen.

Led by peasant-born Pol Pot,

Onder leiding van Pol Pot, die van boerenafkomst is,

the Khmer Rouge evacuates people to the countryside

evacueert de Rode Khmer burgers naar het platteland

in order to create a rural communist utopia,

met als doel een communistisch Utopia op het platteland te creëren,

much like Mao Tse-tung's Cultural Revolution in China.

net als de Culturele Revolutie van Mao Zedong in China.

The Khmer Rouge closes the doors to the outside world.

De Rode Khmer sluit de deur voor de buitenwereld.

But after four years the grim truth seeps out.

Maar na vier jaar sijpelt de gruwelijke waarheid naar buiten.

In a country of only seven million people,

In een land met slechts zeven miljoen inwoners,

one and a half million were murdered by their own leaders,

werden er anderhalf miljoen vermoord door hun eigen leiders,

their bodies piled in the mass graves of the killing fields.

hun lijken stapelden zich op in de massagraven van de killing fields.

Sophal Ear: So, notwithstanding the 1970s narration,

Sophal Ear: niettegenstaande het verhaal over de jaren '70,

on April 17th 1975

woonden we op 17 april 1975

we lived in Phnom Penh.

in Phnom-Penh.

And my parents were told by the Khmer Rouge

De Rode Khmer beval mijn ouders

to evacuate the city because of impending American bombing for three days.

de stad te verlaten vanwege een ophanden zijnd driedaags Amerikaans bombardement.

And here is a picture of the Khmer Rouge.

Dit is een foto van de Rode Khmer.

They were young soldiers, typically child soldiers.

Het waren jonge soldaten. Echte kindsoldaten.

And this is very normal now, of modern day conflict,

Dit is erg gebruikelijk in moderne conflicten,

because they're easy to bring into wars.

omdat ze erg makkelijk een oorlog in zijn te leiden.

The reason that they gave about American bombing wasn't all that far off.

Het argument van de Amerikaanse bombardementen was niet eens zo ver bezijden de waarheid.

I mean, from 1965 to 1973 there were

Ik bedoel maar, tussen 1965 en 1973

more munitions that fell on Cambodia

vielen er meer bommen op Cambodja

than in all of World War II Japan,

dan op Japan gedurende heel WOII,

including the two nuclear bombs

inclusief de twee atoombommen.

of August 1945.

van augustus 1945.

The Khmer Rouge didn't believe in money.

De Rode Khmer geloofde niet in geld.

So the equivalent of the Federal Reserve Bank

Daarom werd de Nationale Bank

in Cambodia was bombed.

in Cambodja gebombardeerd.

But not just that, they actually banned money.

Maar dat niet alleen. Geld werd letterlijk verbannen.

I think it's the only precedent in which

Ik denk dat dit de enige keer is geweest

money has ever been stopped from being used.

dat geld werd afgeschaft.

And we know money is the root of all evil,

We weten allemaal dat geld de wortel van al het kwaad is,

but it didn't actually stop evil from happening in Cambodia, in fact.

maar het kwaad in Cambodja werd er niet mee gestopt.

My family was moved from Phnom Penh to Pursat province.

Mijn familie werd verhuisd van Phnom-Penh naar de provincie Pursat.

This is a picture of what Pursat looks like.

Dit is een foto van hoe Pursat eruit ziet.

It's actually a very pretty area of Cambodia,

Het is eigenlijk een erg mooie streek in Cambodja,

where rice growing takes place.

waar rijst wordt verbouwd.

And in fact they were forced to work the fields.

In feite werden ze gedwongen om op het land te werken.

So my father and mother ended up in

Dus mijn vader en moeder kwamen terecht in

a sort of concentration camp, labor camp.

een soort concentratiekamp, een werkkamp.

And it was at that time that my mother got word

In die periode hoorde mijn moeder

from the commune chief

via het hoofd van de commune

that the Vietnamese were actually asking

dat de Vietnamezen hun burgers vroegen

for their citizens to go back to Vietnam.

terug te gaan naar Vietnam.

And she spoke some Vietnamese,

Ze sprak een paar woorden Vietnamees,

as a child having grown up with Vietnamese friends.

omdat ze opgegroeid was met Vietnamese vrienden.

And she decided, despite the advice of her neighbors,

En ze besloot, ondanks het advies van haar buren,

that she would take the chance

dat ze het risico zou nemen

and claim to be Vietnamese

te beweren dat ze Vietnamees was,

so that we could have a chance to survive,

zodat wij een kans hadden om te overleven.

because at this point they're forcing everybody to work.

Want op dat moment dwongen ze iedereen te werken.

And they're giving about --

En ze geven ---

in a modern-day, caloric-restriction diet, I guess --

wat je tegenwoordig een caloriearm dieet zou kunnen noemen --

they're giving porridge, with a few grains of rice.

ze geven pap met een paar korrels rijst.

And at about this time actually

Rond die tijd

my father got very sick.

werd mijn vader ernstig ziek.

And he didn't speak Vietnamese.

Hij sprak geen Vietnamees.

So he died actually, in January 1976.

Hij stierf in januari van 1976.

And it made it possible, in fact,

Dat maakte het voor ons feitelijk mogelijk

for us to take on this plan.

om het plan uit te voeren.

So the Khmer Rouge took us

De Rode Khmer nam ons mee

from a place called Pursat to Kaoh Tiev,

van Pursat naar Koh Tiev,

which is across from the border from Vietnam.

dat aan de grens met Vietnam ligt.

And there they had a detention camp

En daar hadden ze een detentiekamp

where alleged Vietnamese would be tested, language tested.

waar vermeende Vietnamezen getest zouden worden op hun taal.

And my mother's Vietnamese was so bad

Het Vietnamees van mijn moeder was zo slecht

that to make our story more credible,

dat ze, om ons verhaal geloofwaardiger te maken,

she'd given all the boys and girls new Vietnamese names.

alle jongens en meisjes nieuwe Vietnamese namen had gegeven.

But she'd given the boys girls' names,

Maar ze had de jongens meisjesnamen gegeven

and the girls boys' names.

en de meisjes jongensnamen.

And it wasn't until she met a Vietnamese lady

Pas toen ze een Vietnamese vrouw ontmoette

who told her this, and then tutored her for two days intensively,

die haar dit vertelde en haar twee dagen lang intensief bijles gaf,

that she was able to go into her exam

kon ze het examen afleggen.

and -- you know, this was a moment of truth.

En dat was het moment van de waarheid.

If she fails, we're all headed to the gallows;

Als ze zakt is het gedaan met ons.

if she passes, we can leave to Vietnam.

Als ze slaagt gaan we naar Vietnam.

And she actually, of course -- I'm here, she passes.

En, natuurlijk, ik ben hier, slaagt ze.

And we end up in Hong Ngu on the Vietnamese side.

Zo komen we terecht in Hong Ngu aan de Vietnamese kant

And then onwards to Chau Doc.

en gaan we verder naar Chau Doc.

And this is a picture of Hong Ngu, Vietnam today.

Dit is een recente foto van Hong Ngu, Vietnam.

A pretty idyllic place on the Mekong Delta.

Een aardig idyllische plek in de Mekong Delta.

But for us it meant freedom.

Maar voor ons betekende het vrijheid.

And freedom from persecution from the Khmer Rouge.

Vrijheid van vervolging door de Rode Khmer.

Last year, the Khmer Rouge Tribunal,

Vorig jaar is het Rode Khmer-tribunaal,

which the U.N. is helping Cambodia take on,

dat Cambodja met behulp van de VN op zich neemt,

started, and I decided that as a matter of record

begonnen en ik besloot dat ik om de feiten vast te laten leggen

I should file a Civil Complaint

een civiele vordering zou indienen

with the Tribunal about my father's passing away.

bij het Tribunaal over het overlijden van mijn vader.

And I got word last month

Vorige maand kreeg ik bericht

that the complaint was officially accepted by the Khmer Rouge Tribunal.

dat de vordering officieel is aanvaard door het Rode Khmer-tribunaal.

And it's for me a matter of justice for history, and accountability for the future,

Voor mij gaat het om gerechtigheid voor de geschiedenis en verantwoordelijkheid voor de toekomst.

because Cambodia remains a pretty lawless place, at times.

Want Cambodja blijft soms nog een tamelijk wetteloos land.

Five years ago my mother and I went back to Chau Doc.

Vijf jaar geleden gingen mijn moeder en ik terug naar Chau Doc.

And she was able to return to a place

Zij kon terugkeren naar een plaats

that for her meant freedom, but also fear,

die voor haar zowel vrijheid als angst betekende,

because we had just come out of Cambodia.

omdat we net uit Cambodja waren gekomen.

I'm happy, actually, today, to present her.

Ik ben erg blij dat ik haar vandaag kan voorstellen.

She's here today with us in the audience.

Ze is vandaag bij ons in het publiek.

Thank you mother.

Bedankt moeder.

(Applause)

(Applaus)