Sophal Ear: Escaping the Khmer Rouge

Translator: Bongkot Charoensak Reviewer: Unnawut Leepaisalsuwanna

I normally teach courses on

ปกติแล้วผมสอนหลักสูตรเกี่ยวกับ

how to rebuild states after war.

การสร้างชาติหลังสงคราม

But today I've got a personal story to share with you.

แต่วันนี้ผมมีเรื่องจากประสบการณ์ส่วนตัวมาแบ่งปัน

This is a picture of my family,

นี่คือรูปครอบครัวผม

my four siblings -- my mom and I -- taken in 1977.

พี่น้องสี่คน แม่ และผม ถ่ายในปี 1977

And we're actually Cambodians.

ที่จริงแล้วพวกเราเป็นชาวกัมพูชา

And this picture is taken in Vietnam.

แต่รูปนี้ถูกถ่ายในเวียดนาม

So how did a Cambodian family end up in Vietnam in 1977?

เป็นมาอย่างไร ครอบครัวชาวกัมพูชา ถึงมาลงเอยอยู่ที่เวียดนามได้ในปีค.ศ. 1977

Well to explain that, I've got a short video clip

ถ้าจะให้อธิบาย ผมขอแสดงวิดีโอคลิปสั้นๆ ให้ชม

to explain the Khmer Rouge regime

เพื่อให้คุณเข้าใจเกี่ยวกับระบอบเขมรแดง

during 1975 and 1979.

ที่เกิดขึ้นช่วงปีค.ศ. 1975 ถึง 1979

Video: April 17th, 1975.

วิดีโอ: 17 เมษายน ค.ศ.1975

The communist Khmer Rouge

กลุ่มกองกำลังฝ่ายคอมมิวนิสต์เขมรแดง

enters Phnom Penh to liberate their people

บุกพนมเปญเพื่อปลดปล่อยประชาชนชาวเขมร

from the encroaching conflict in Vietnam,

จากความขัดแย้งในเวียดนาม ที่รุกล้ำเข้ามาอาณาเขตกัมพูชา

and American bombing campaigns.

และการทิ้งระเบิดของสหรัฐ

Led by peasant-born Pol Pot,

เขมรแดงนำโดยพล พต ผู้เกิดในชนชั้นแรงงาน

the Khmer Rouge evacuates people to the countryside

กองกำลังเขมรแดงอพยพผู้คนไปยังเขตชนบท

in order to create a rural communist utopia,

เพื่อก่อตั้งชุมชนยูโทเปีย แบบคอมมิวนิสต์ขึ้นในชนบท

much like Mao Tse-tung's Cultural Revolution in China.

คล้ายกันกับการปฏิวัติทางวัฒนธรรม ของเหมาเจ๋อตงในจีน

The Khmer Rouge closes the doors to the outside world.

กลุ่มเขมรแดงปิดประตูใส่โลกภายนอก

But after four years the grim truth seeps out.

แต่หลังจากผ่านไปสี่ปี ความจริงอันชั่วร้ายก็ถูกเปิดโปง

In a country of only seven million people,

ในประเทศที่มีประชากรเพียง 7 ล้านคน

one and a half million were murdered by their own leaders,

ประชากรจำนวน 1.5 ล้านคนถูกฆ่าโดยผู้นำของตนเอง

their bodies piled in the mass graves of the killing fields.

ซากศพกองทับถมกัน ในหลุมศพขนาดมหึมาในทุ่งสังหาร

Sophal Ear: So, notwithstanding the 1970s narration,

โซฟาล เอีย: แม้ว่าเหตุการณ์ในช่วงทศวรรษ 1970 จะเป็นดังที่บรรยายไว้

on April 17th 1975

ในวันที่ 17 เมษายน 1975

we lived in Phnom Penh.

เราก็ยังอาศัยอยู่ในพนมเปญ

And my parents were told by the Khmer Rouge

และกลุ่มเขมรแดงก็บอกพ่อแม่ผม

to evacuate the city because of impending American bombing for three days.

ให้อพยพออกจากเมืองเสีย เพราะกองกำลังสหรัฐจะทิ้งระเบิดในอีก 3 วัน

And here is a picture of the Khmer Rouge.

และนี่คือภาพถ่ายของกลุ่มเขมรแดง

They were young soldiers, typically child soldiers.

เป็นทหารที่อายุยังน้อยกันทั้งนั้น ทหารเด็กแบบที่นิยมใช้กัน

And this is very normal now, of modern day conflict,

ทุกวันนี้ทหารเด็กกลายเป็นเรื่องธรรมดา ในเหตุการณ์ความขัดแย้งปัจจุบัน

because they're easy to bring into wars.

เพราะว่าพวกเขาถูกหลอก ให้เข้ามาร่วมสงครามง่ายมาก

The reason that they gave about American bombing wasn't all that far off.

อันที่จริง ที่เขมรแดงบอกถึงการทิ้งระเบิดของสหรัฐฯ ก็ไม่ได้เกินจริงไปมากนัก

I mean, from 1965 to 1973 there were

ตั้งแต่ปี 1965 ถึงปี 1973 นั้น

more munitions that fell on Cambodia

มีการทิ้งยุทโธปกรณ์ลงมาในกัมพูชา

than in all of World War II Japan,

มากกว่าที่เกิดขึ้นในญี่ปุ่น ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เสียอีก

including the two nuclear bombs

ซึ่งรวมไปถึง ระเบิดนิวเคลียร์ 2 ลูก

of August 1945.

ที่ถูกปล่อยระเบิดในเดือนสิงหาคม 1945

The Khmer Rouge didn't believe in money.

กลุ่มเขมรแดงไม่ศรัทธาในเงินทอง

So the equivalent of the Federal Reserve Bank

ดังนั้น องค์กรที่เทียบเท่ากับธนาคารกลางสหรัฐฯ

in Cambodia was bombed.

ภายในประเทศกัมพูชา จึงถูกระเบิดทิ้ง

But not just that, they actually banned money.

ไม่ใช่แค่นั้น กลุ่มเขมรแดงยังสั่งห้ามการใช้เงินอีกด้วย

I think it's the only precedent in which

ผมว่าเหตุการณ์นี้เป็นเหตุการณ์เดียว

money has ever been stopped from being used.

ที่เงินตราถูกห้ามการใช้งาน

And we know money is the root of all evil,

เรารู้กันว่าเงินทองเป็นบ่อเกิดของความชั่วร้าย

but it didn't actually stop evil from happening in Cambodia, in fact.

แต่การห้ามใช้เงิน ก็ไม่ได้หยุดยั้งความชั่วร้ายในกัมพูชาเลย

My family was moved from Phnom Penh to Pursat province.

ครอบครัวผมเลยถูกย้ายจาก พนมเปญ มายัง ภูสัต

This is a picture of what Pursat looks like.

นี่เป็นภาพของภูสัต

It's actually a very pretty area of Cambodia,

เป็นพื้นที่ที่สวยงามมากในกัมพูชา

where rice growing takes place.

เป็นพื้นที่ที่มีการปลูกข้าว

And in fact they were forced to work the fields.

และสิ่งที่เกิดขึ้นคือ พ่อแม่ผมถูกบังคับให้ทำงานในนา

So my father and mother ended up in

ดังนั้น ทั้งคู่เลยต้องลงเอยมาอยู่

a sort of concentration camp, labor camp.

ในสถานที่ที่คล้ายกับค่ายกักกัน หรือค่ายบังคับใช้แรงงาน

And it was at that time that my mother got word

และช่วงขณะเดียวกันนั้นเองเป็นช่วงที่แม่ผมได้ยินข่าว

from the commune chief

จากหัวหน้ากลุ่มในชุมชน

that the Vietnamese were actually asking

ว่ามีการร้องขอจากชาวเวียดนาม

for their citizens to go back to Vietnam.

ให้ประชากรชาวเวียดนามกลับไปยังประเทศ

And she spoke some Vietnamese,

แม่ผมพูดภาษาเวียดนามได้บ้าง

as a child having grown up with Vietnamese friends.

เพราะตอนเด็กๆ เติบโตมากับเพื่อนๆ ชาวเวียดนาม

And she decided, despite the advice of her neighbors,

และแม่ก็ตัดสินใจ แม้จะมีเสียงคัดค้านจากเพื่อนบ้าน

that she would take the chance

ว่าแม่จะลองใช้โอกาสนี้

and claim to be Vietnamese

อ้างว่าตัวเองเป็นชาวเวียดนาม

so that we could have a chance to survive,

เพื่อโอกาสการรอดชีวิตของพวกเรา

because at this point they're forcing everybody to work.

เนื่องจากช่วงนั้น กลุ่มเขมรแดงบังคับให้ทุกคนใช้แรงงาน

And they're giving about --

และกลุ่มเขมรแดงก็ปันส่วนอาหาร

in a modern-day, caloric-restriction diet, I guess --

ที่ทุกวันนี้คงจัดอยู่ในประเภท อาหารควบคุมแคลอรี ผมว่านะ

they're giving porridge, with a few grains of rice.

พวกเขาให้เรากินข้าวต้ม ที่มีเมล็ดข้าวแค่สองสามเมล็ด

And at about this time actually

และช่วงนั้นเอง

my father got very sick.

พ่อผมป่วยหนัก

And he didn't speak Vietnamese.

พ่อผมพูดภาษาเวียดนามไม่ได้

So he died actually, in January 1976.

เขาเสียชีวิตช่วงเดือนมกราคม ปี 1976

And it made it possible, in fact,

การตายของพ่อเลยทำให้

for us to take on this plan.

แผนอพยพของเรามีทางเป็นไปได้ขึ้นมา

So the Khmer Rouge took us

กลุ่มเขมรแดงพาพวกเรา

from a place called Pursat to Kaoh Tiev,

ออกจากพื้นที่ที่เรียกว่าภูสัต ไปยังเขตเขาเทียฟ

which is across from the border from Vietnam.

ซึ่งอยู่ตรงข้ามชายแดนเวียดนาม

And there they had a detention camp

ที่นั่นมีค่ายกักกัน

where alleged Vietnamese would be tested, language tested.

ที่คนซึ่งอ้างว่าเป็นชาวเวียดนามจะถูกทดสอบทางภาษา

And my mother's Vietnamese was so bad

ภาษาเวียดนามของแม่ผมแย่มาก

that to make our story more credible,

ดังนั้น การจะทำให้เรื่องของเราดูน่าเชื่อถือขึ้นมา

she'd given all the boys and girls new Vietnamese names.

แม่เลยตั้งชื่อลูกๆ ทุกคน ให้เป็นภาษาเวียดนาม

But she'd given the boys girls' names,

แต่แม่กลับตั้งชื่อผู้หญิงให้กับลูกผู้ชาย

and the girls boys' names.

และตั้งชื่อผู้ชายให้กับลูกผู้หญิง

And it wasn't until she met a Vietnamese lady

แม่ไม่รู้เลยจนกระทั่งมาเจอหญิงสาวชาวเวียดนาม

who told her this, and then tutored her for two days intensively,

ที่บอกให้แม่รู้ และช่วยติวภาษาหลักสูตรเร่งรัดให้ภายใน 2 วัน

that she was able to go into her exam

จนกระทั่งแม่พร้อมเข้าสอบ

and -- you know, this was a moment of truth.

และนั่นล่ะ ช่วงเวลาชี้ชะตา

If she fails, we're all headed to the gallows;

ถ้าแม่สอบตก เราก็ตรงไปลานประหารได้เลย

if she passes, we can leave to Vietnam.

แต่ถ้าแม่ผ่าน พวกเราก็อพยพไปยังเวียดนามได้

And she actually, of course -- I'm here, she passes.

และแน่นอน ผมมายืนอยู่ตรงนี้แล้ว หมายความว่าแม่สอบผ่าน

And we end up in Hong Ngu on the Vietnamese side.

เราเลยได้อพยพไปเมืองฮองงูที่ฝั่งเวียดนาม

And then onwards to Chau Doc.

ก่อนที่จะเดินทางต่อไปยังเมืองเชาด็อก

And this is a picture of Hong Ngu, Vietnam today.

และนี่คือภาพของเมืองฮองงูในเวียดนามทุกวันนี้

A pretty idyllic place on the Mekong Delta.

เป็นสถานที่แสนสงบสุขและงดงาม บริเวณสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง

But for us it meant freedom.

แต่สำหรับพวกเราแล้ว ที่นี่หมายถึงอิสรภาพ

And freedom from persecution from the Khmer Rouge.

และยังหมายถึง อิสรภาพจากการข่มเหง ของกลุ่มเขมรแดงอีกด้วย

Last year, the Khmer Rouge Tribunal,

ปีก่อน มีการตั้งศาลพิจารณาคดีเขมรแดง

which the U.N. is helping Cambodia take on,

ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสหประชาชาติ

started, and I decided that as a matter of record

ผมก็ตัดสินใจ เพราะว่าหลักฐานชัดเจนอยู่แล้ว

I should file a Civil Complaint

ว่าผมควรจะยื่นฟ้องคดีแพ่งต่อศาล

with the Tribunal about my father's passing away.

เรื่องที่พ่อผมเสียชีวิต

And I got word last month

และผมทราบข่าวเมื่อเดือนที่แล้วนี้เอง

that the complaint was officially accepted by the Khmer Rouge Tribunal.

ว่าศาลคดีเขมรแดง รับฟ้องคดีอย่างเป็นทางการแล้ว

And it's for me a matter of justice for history, and accountability for the future,

สำหรับผมแล้ว นี่เป็นเรื่องของความยุติธรรมในประวัติศาสตร์ และเป็นเรื่องความมั่นคงในอนาคต

because Cambodia remains a pretty lawless place, at times.

เพราะหลายคราวกัมพูชาก็ออกจะเป็นประเทศที่ไม่มีขื่อมีแป

Five years ago my mother and I went back to Chau Doc.

ห้าปีที่แล้ว แม่กับผมกลับไปเยี่ยมเมืองเชาด็อก

And she was able to return to a place

และแม่ก็ได้กลับไปเยี่ยมสถานที่ที่หนึ่ง

that for her meant freedom, but also fear,

ซึ่งสำหรับเธอแล้วหมายถึงอิสรภาพ แต่ก็ทำให้เธอรู้สึกกลัวด้วย

because we had just come out of Cambodia.

เพราะตอนนั้น เราเพิ่งอพยพออกจากประเทศกัมพูชากัน

I'm happy, actually, today, to present her.

วันนี้ ผมยินดีอย่างยิ่งที่จะแนะนำให้ทุกท่านรู้จักเธอ

She's here today with us in the audience.

วันนี้เธอมานั่งอยู่ที่นี่ร่วมกับผู้ชมด้วย

Thank you mother.

ขอบคุณครับแม่

(Applause)

(เสียงปรบมือ)