Cameron Herold: Let's raise kids to be entrepreneurs

Translator: Maung Maung Reviewer: Seng Aung Sein Myint

I would be willing to bet I'm the dumbest guy in the room,

အခန်းထဲမှာ ကျွန်တော်ဟာ အတုံးဆုံးလူဆိုတာ ကျွန်တော် အလောင်းအစား လုပ်လိုပါတယ်

because I couldn't get through school; I struggled with school.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော် ကျောင်းမပြီးခဲ့လို့ပါ၊ ကျွန်တော်ကျောင်းကိစ္စနဲ့ တော်တော်ရုန်းကန်ခဲ့ရလို့ပါ

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော် အစောပိုင်းအရွယ်မှာ သိလိုက်ရတာကတော့

But I knew at a very early age that I loved money, I loved business

ကျွန်တော်ဟာ ပိုက်ဆံကိုချစ်တယ်၊ စီးပွားရေးကို ချစ်တယ်ဆိုတာပါပဲ

and I loved this entrepreneurial thing.

ပြီးတော့ ဒီ စီးပွားရေးစွန့်စားစွမ်းဆောင်တဲ့ ကိစ္စကို ကျွန်တော် ချစ်တယ်

I was raised to be an entrepreneur.

ကျွန်တော်ကို စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်လာအောင် မြေတောင်မြှောက်ပေးခဲ့ပါတယ်

What I've been really passionate about ever since --

ကျွန်တော် တစ််လျှောက်လုံး အမှန်တကယ် နှစ်သက်မြတ်နိုးနေခဲ့တဲ့ဟာ

and I've never spoken about this ever, until now --

အခုထိအောင် ဘယ်တုန်းကမှ မပြောခဲ့ဖူးသေးတဲ့ဟာ

so this is the first time anyone's heard it,

အားလုုံးက ဒါကို ပထမဆုံး ကြားဖူးခြင်းပါ၊ လွန်ခဲဲ့တဲ့ ၃-ရက်က ကျွန်တော့်မိန်းမကိုပြောပြခဲ့တာကလွဲရင်ပေါ့

except my wife, three days ago.

သူကမေးတယ်၊ "ရှင်က ဘာအကြောင်းပြောမှာလဲ" တဲ့၊ ကျွန်တော်က သူ့ကိုပြောတယ်

She said, "What are you talking about?"

I told her that I think we miss an opportunity

ငါတို့ အခွင့်အလမ်းတစ်ခု လွတ်သွားတယ်လို့ ထင်တယ်ကွာ

ကလေးတွေကိုရှာဖို့ကွာ

to find these kids who have the entrepreneurial traits,

စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်တတ်တဲ့ စရိုက်လက္ခဏာရှိတဲ့ ကေးလတွေပေါ့

and to groom them or show them

ပြီးရင် သူတို့ကို ပြုစုပျိုးထောင်ပေးမယ်၊ ဒါမှမဟုတ်

that being an entrepreneur is actually a cool thing.

စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင်တစ်ယောက် ဖြစ်ရတယ်ဆိုတာ တကယ်တော့ သိပ်ကောင်းတယ်ဆိုတာ ပြပေးဖို့ကွာ

It's not something that is a bad thing and is vilified,

ဒါ သားပုပ်လေလွင့် ပြောနေကြသလို

လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း တော်တော်များများမှာ ဖြစ်နေကြသလိုမျိုး မကောင်းတဲ့ကိစ္စမဟုတ်ပါဘူး

which is what happens in a lot of society.

Kids, when we grow up, have dreams,

ကလေးတွေ အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကြီးပြင်းလာတုန်းက အိပ်မက်တွေရှိကြတယ်

and we have passions, and we have visions,

ကျွန်တော်တို့မှာ လုပ်ချင်နေတဲ့စိတ်နဲ့ အမြင်တွေလည်း ရှိကြတယ်

and somehow we get those things crushed.

ဒါပေမယ့် ဒါတွေဟာ တနည်းနည်းနဲ့ ခြေမွခံလိုက်ရတယ်

We get told that we need to study harder

စာပြင်းပြင်းထန်ထန် ကြိုးစားဖို့လိုတယ်လို့ အပြောခံကြတယ်

or be more focused or get a tutor.

ဒါမှမဟုတ် စာကို အာရုံပိုစိုက်ရင်စိုက် မစိုက်ရင် ဆရာခေါ်သင်ခံရမယ်ပေါ့

My parents got me a tutor in French, and I still suck in French.

ကျွန်တော့်မိဘတွေက ကျွန်တော့်ကို ပြင်သစ်ဘာသာအတွက် ဆရာခေါ်ပေးထားတယ်

ကျွန်တော်ကတော့ ပြင်သစ်စာမှာ ညံ့တုန်းပဲ

Two years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂-နှစ်က ကျွန်တော် (ဟောပြောပွဲတစ်ခုမှာ) လူကြိုက်အများဆုံး နည်းပြဖြစ်လိုက်သေးတယ်

I was the highest-rated lecturer at MIT's Entrepreneurial Master's Program.

မက်ဆာချူးဆက် နည်းပညာ တက္ကသို်လ်က စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် ဘွဲ့လွန် သင်တန်းမှာနော်

It was a speaking event in front of groups of entrepreneurs

အဲဒါက ကမ္ဘာတလွှားက စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် အုပ်စုတွေရှေ့မှာ စကားပြောရတဲ့ပွဲတစ်ခု

from around the world.

ကျွန်တော် ၂-တန်း တုန်းက မြို့နယ်အဆင့် စကားပြောပြိုင်ပွဲမှာ နိုင်ဖူးတယ်

When I was in grade two, I won a citywide speaking competition,

ဒါပေမယ့် ဘယ်သူမှ ဘာမှ မပြောခဲ့ကြဘူး

but nobody had ever said, "Hey, this kid's a good speaker.

"ဟေ့...ဒီကလေးက စကားပြောကောင်းတယ်၊

He can't focus, but he loves walking around and getting people energized."

သူ ချက်ကျလက်ကျ မပြောနိုင်ဘူး ၊ ဟိုဟိုဒီဒီလျှောက်ပြီး လူတွေကိုတော့ အားတက်စေတယ်

No one said, "Get him a coach in speaking."

"သူ့ကို စကားပြော နည်းပြတစ်ယောက် ရှာပေးလိုက်" လို့ ဘယ်သူမှ မပြောခဲ့ကြဘူး

They said, get me a tutor in what I suck at.

ညံ့နေတဲ့ ဘာသာအတွက် ဆရာရှာပေးလိုက် လို့ပဲ သူတို့ပြောခဲ့ကြတယ်

တကယ်တော့ ကလေးတွေဟာ အဲဒီလို စရိုက်လက္ခဏာတွေ ပြတတ်ကြပါတယ်

So as kids show these traits -- and we need to start looking for them --

ကျွန်တော်တို့က အဲဒီလို ကလေးမျိုးတွေကို စပြီး ရှာဖွေသင့်နေပြီ

I think we should be raising kids to be entrepreneurs instead of lawyers.

ကျွန်တော်ထင်တယ်၊ ကျွန်တော်တို့ ကလေးတွေကို

ရှေ့နေဖြစ်လာအောင် ပြုစုပျိုးထောင်ပေးမယ့်အစား စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင်ဖြစ်လာအောင်ပဲ ပြုစုပျိုးထောင်ပေးသင့်တယ်

ကံမကောင်းချင်တော့ ကျောင်းပညာရးစနစ်က

Unfortunately, the school system is grooming this world to say,

ဒီကမ္ဘာကြီးကို အမှောင်ကျအုံ့ဆိုင်းအောင်လုပ်နေတယ်

"Let's be a lawyer," or, "Let's be a doctor."

ရှေ့နေလုပ်ကြရအောင်၊ ဆရာဝန်ကြီးလုပ်ကြရအောင် လို့ ပြောနေကြတာကိုး

We're missing that opportunity,

အဲဒီမှာ ကျွန်တော်တို့ အခွင့်အလမ်းတစ်ခု လွတ်နေတာ

because no one ever says, "Hey, be an entrepreneur."

"ဟေ့...စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင် လုပ်ကြကွ" လို့ ဘယ်သူမှ မပြောခဲ့ကြဘူး

Entrepreneurs are people -- we have a lot of them in this room --

စိးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင်ဆိုတာလည်း လူတွေပါပဲ၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီအခန်းထဲမှာ အဲဒီလိုလူတွေအများကြီး ရှိနေလို့ပါ

who have ideas and passions or see these needs in the world

သူတို့မှာ ဒီလိုအကြံဉာဏ်တွေ နဲ့ ဒီလိုလုပ်ချင်စိတ်တွေ ရှိနေကြတယ်၊ ဒါမှမဟုတ်ရင်လဲ သူတို့တွေ ကမ္ဘာမှာ ဒီလို လိုအပ်ချက်တွေ ရှိတယ်လို့မြင်ပြီး

and decide to stand up and do it.

မားမားမတ်မတ်ထရပ်ပြီး လုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ကြတယ်

And we put everything on the line to make that stuff happen.

ကျွန်တော်တို့တွေ အဲဒါမျိုးဖြစ်လာအောင် ရှိသမျှအိတ်သွန်ဖာမှောက် ထုတ်သုံးတယ်

We have the ability to get the groups of people around us

ကျွန်တော်တို့မှာ အဲဒီလိုလူအုပ်စုတွေကို ကျွန်တော်တို့အနားမှာရှိအောင် လုပ်နိုင်စွမ်းရှိတယ်

သူတို့တွေက အဲဒီအိပ်မက်ကို ကျွန်တော်တို့နဲ့အတူ တည်ဆောက်ချင်ကြမယ့်လူတွေ

that want to build that dream with us.

And I think if we could get kids to embrace the idea at a young age,

ကျွန်တော် ထင်တာက ကျွန်တော်တို့အဲ့လို ကလေးတွေကို

ငယ်တဲ့အရွယ်မှာကတည်းက စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်ဖြစ်နိုင်မယ်ဆိုတဲ့ အကြံရှိအောင် လုပ်ထားနို်င်ခဲ့ရင်

of being entrepreneurial,

we could change everything in the world that's a problem today.

ကမ္ဘာကြီးအတွက် ဒီကနေ့မှာ ပြဿနာဖြစ်နေတာမှန်သမျှကို ကျွန်တော်တို့ အကုန်ပြောင်းလဲနိုင်မှာ

Every problem out there, somebody has the idea for.

အပြင်မှာ ရှိနေတဲ့ ပြဿနာတိုင်းအတွက် တစ်ယောက်ယောက်ဆီမှာတော့ ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ အကြံဉာဏ်ရှိနေတယ်

And as a young kid, nobody can say it can't happen,

ကလေးငယ်တစ်ယောက်ဖြစ်နေလို့ ဒါမျိုးဖြစ်မလာနိုင်ဘူးလို့ ဘယ်သူမှ မပြောနို်င်ပါဘူး

because you're too dumb to realize that you couldn't figure it out.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ခင်ဗျားဟာ

အဲဒါကို မဖြေရှင်းနိုင်ဘူးလို့ နားလည်ဖို့ တုံးလွန်းနေသေးတယ်

I think we have an obligation as parents and a society

ကျွန်တော်တို့က မိဘတွေအနေနဲ့ရော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုအနေနဲ့ပါ ၀တ္တရားရှိတယ်

to start teaching our kids to fish instead of giving them the fish --

ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေကို ငါးမျှားနည်း စသင်ပေးဖို့ပါ

သူတို့ကို ငါးတွေ ပေးလိုက်ဖို့ထက်စာရင်ပေါ့

the old parable: "Give a man a fish, you feed him for a day.

နိပါတ်ဟောင်းထဲမှာ "ခင်ဗျား လူတစ်ယောက်ကို ငါးတစ်ကောင်ပေးလိုက်ရင် သူ့ကို တစ်ရက်စာ ကျွေးလိုက်တာ၊

လူတစ်ယောက်ကို ငါးမျှားသင်ပေးလိုက်ရင်တော့ သူကို ဘဝတစ်သက်စာ ကျွေးလိုက်တာပါပဲ" လို့ ဆိုထားတယ်လေ

Teach a man to fish, you feed him for a lifetime."

If we can teach our kids to be entrepreneurial,

တကယ်လို့ ကျွန်တော်တို့က ကလေးတွေကို စီးပွားရေးစွမ်းဆောာင်ရှင်တွေဖြစ်အောင် သင်ပေးလိုက်ရင်

အဲဒီလို စရိုက်လက္ခဏာပြတဲ့ကလေးတွေကိုပေါ့

the ones that show the traits to be,

like we teach the ones who have science gifts to go on in science,

သိပ္ပံဇရှိတဲ့ကလေးကို သိပ္ပံဘာသာယူဖို့ သင်ပေးသလိုပေါ့

what if we saw the ones with entrepreneurial traits

စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် စရိုက်လက္ခဏာရှိတဲ့သူတွေကို တွေ့လို့

သူတို့ကို စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် ဖြစ်လာအောင် သင်ပေးလိုက်ရင် ဘာေတွေဖြစ်လာမလဲ

and taught them to be entrepreneurs?

ကျွန်တော်တို့ ဒီကလေးတွေအားလုံးကို စီးပွားတွေ ပျံ့ပွားအောင် လုပ်ခိုင်းနိုင်မှာ

We could have these kids spreading businesses

အစိုးရက လက်လှမ်းလာမှာကို စောင့်နေတာထက်စာရင်ပေါ့

instead of waiting for government handouts.

ကျွန်တော်တို့ လုပ်တာက ကလေးတွေကို သူတို့မလုပ်သင့်တာအားလုံးကိုပဲ ထိုင်ပြီးသင်နေတာ

What we do is teach our kids the things they shouldn't do:

မရိုက်နဲ့၊ မကိုက်နဲ့၊ မကျိန်နဲ့

don't hit; don't bite; don't swear.

Right now we teach our kids to go after really good jobs;

အခုတော့ ကျွန်တော်တို့က ကလေးတွေကို အလုပ်အကိုင်ကောင်းတွေနောက်လို်က်ဖို့ပဲ သင်ပေးနေကြတာ

the school system teaches them to go after things like

သိကြတဲ့အတိုင်း ကျောင်းစနစ်ကလည်း သူတို့ကို ဘာတွေနောက်ကို လိုက်ဖို့ သင်ပေးနေသလဲဆိုတော့

ဆရာဝန်ကြီးဖြစ်ဖို့တို့၊ ရှေ့နေဖြစ်ဖို့တို့

being a doctor and being a lawyer and being an accountant and a dentist

စာရင်းကိုင်ဖြစ်ဖို့တို့၊ သွားဆရာဝန်ဖြစ်ဖို့တို့

and a teacher and a pilot.

ကျောင်းဆရာဖြစ်ဖို့တို့၊ လေယာဉ်မှှုးဖြစ်ဖို့တို့

And the media says it's really cool if we could go out

သတင်းစာနယ်ဇင်းတွေကလည်းပြောကြတယ် ကျွန်တော်တို့တွေ အပြင်ထွက်ပြီး

and be a model or a singer

မိုဒယ်လုပ်ရင် ဒါမှမဟုတ် အဆိုတော်လုပ်ရင်

or a sports hero like Luongo or Crosby.

ဒါမှမဟုတ် ဆစ်ဒနီခရော့စ်ဘီလို အားကစားသူရဲကောင်း လုပ်ရင် သိပ်ကောင်းတယ်ပေါ့

Our MBA programs do not teach kids to be entrepreneurs.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှု ဘွဲ့လွန်သင်တန်းတွေက ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေကို စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင်တွေ ဖြစ်လာအောင် မသင်ပေးကြဘူး

စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှု ဘွဲ့လွန်သင်တန်းကို ကျွန်တော်ရှောင်ခဲ့ရတဲ့ အကြောင်းရင်းကတော့

The reason I avoided an MBA program, other than that I didn't get into any,

ကျွန်တော်ဘယ်သင်တန်းကိုမှ ၀င်လို့မရခဲ့တာလည်းတကြောင်း

since I had a 61 percent average out of high school,

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်မှာ အထက်တန်းကျောင်း ပျမ်းမျှရမှတ်က ၆၁-ရာခိုင်နှုန်းပဲရှိတယ်

အဲဒီ ပျမ်းမျှရမှတ်က ၆၁-ရာခိုင်နှုန်းက

then a 61 percent average

at the only school in Canada that accepted me, Carlton,

ကျွန်တော့်ကို လက်ခံခဲ့တဲ့ တစ်ခုတည်းသောကျောင်းဖြစ်တဲ့ ကနေဒါက ကာလ်တန်ကျောင်းပါ

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုသင်တန်းကျောင်းက ကလေးတွေကို စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေဖြစ်အောင် မသင်ပေးပါဘူး

is that our MBA programs don't teach kids to be entrepreneurs.

They teach them to work in corporations.

သူတို့က ကလေးတွေကို ကော်ပိုရေးရှင်းတွေမှာ အလုပ်သွားလုပ်ဖို့ပဲ သင်ပေးပါတယ်

So who's starting these companies? It's these random few people.

ဒါကြောင့် ဒီလို ကုမ္ပဏီမျိုးတွေကို ဘယ်သူက စနိုင်ပါတော့မလဲ၊ ဒီလို ကြံုရာကျဘမ်း လူနည်းစုလောက်ပဲလား

အပျော်ဖတ်စာပေထဲမှာတောင် စာအုပ်တစ်အုပ်တည်းပဲ ကျွန်တော်တွေ့ဖူးသေးတယ်

Even in popular literature, the only book I've ever found --

ဒီစာအုပ်ဟာ ခင်ဗျားတို့အားလုံးရဲ့ ဖတ်ရန်စာအုပ်စာရင်းထဲမှာ ရှိနေသင့်တယ်

and this should be on all your reading lists --

ကျွန်တော်တွေ့ခဲ့တဲ့ တစ်ခုတည်းသော စာအုပ်ကတော့

the only book I've ever found

that makes the entrepreneur a hero is "Atlas Shrugged."

စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေကို သူရဲကောင်းဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတဲ့ "ကမ္ဘာစောင့်လူသန်ကြီး ပုခုံးရှုံ့ခြင်း" ဆိုတဲ့ စာအုပ်ပါပဲ

လောကမှာရှိသမျှလူအားလုံးက စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေကိုကြည့်ပြီး

Everything else in the world looks at entrepreneurs

ကျွန်တော်တို့ဟာ လူဆိုးတွေပါ ဆိုပြီး ပြောကြတယ်

and says we're bad people.

ကျွန်တော့်မိသားစုကိုတောင် ကြည့်

I look at even my family.

Both my grandfathers and my dad were entrepreneurs.

ကျွန်တော့်အဘိုးနှစ်ယောက်လုံးက စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေ၊ ကျွန်တော့အဖေကလည်း စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်

My brother, sister and I, all three of us own companies as well.

ကျွန်တော့်အစ်ကိုရယ်၊ အစ်မရယ်၊ ကျွန်တော်ရယ် သုံးယောက်လုံးလည်း ကုမ္ပဏီတွေ ပိုင်ကြတယ်

We all decided to start these things because it's the only place we fit.

ကျွန်တော်တို့ ဒါတွေကို စလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာကလည်း

ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့နဲ့ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်တဲ့ တစ်ခုတည်းသောနေရာ ဖြစ်နေလို့ပါပဲ

We didn't fit in normal work; we couldn't work for somebody else,

ကျွန်တော်တို့တွေက သာမန်အလုပ်တွေနဲ့ အံဝင်ခွင်ကျမဖြစ်ဘူး၊ ကျွန်တော်တို့ တစ်ယောက်ယောက်အတွက် အလုပ်လုပ်မပေးနိုင်ဘူး

ကျွန်တော်တို့က အလွန့်ကိုခေါင်းမာပြီး ဒီလိို စရိုက်လက္ခဏာတွေလည်း ရှိနေတာကိုး

we're stubborn and we have all these other traits.

But kids could be entrepreneurs as well.

ဒါပေမယ့် ကလေးတွေလည်း စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေ ဖြစ်နိုင်ကြပါတယ်

I'm a big part of a couple organizations

ကျွန်တော်က တစ်ကမ္ဘာလုံးက အဖွဲ့အစည်း နှစ်ခုရဲ့ ကြီးမားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပါ

called the Entrepreneurs' Organization and the Young Presidents' Organization.

ကမ္ဘာက ခေါ်နေကြတဲ့ စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်အသင်း နဲ့ လူငယ်ဥက္ကဌများအသင်း တွေပါ

ကျွန်တော် ဘာစီလိုးနားက ဟောပြောပွဲတစ်ခုက ပြန်လာကာစပဲ ရှိပါသေးတယ်

I just came back from speaking in Barcelona at the YPO global conference.

တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူငယ်ဥက္ကဌများအသင်း အစည်းအဝေးပါ

And everyone I met over there who's an entrepreneur

ကျွန်တော် ဟိုမှာ ဆုံသမျှလူအားလုံးက

စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေချည်းပဲ

struggled with school.

သူတို့အားလုံး ကျောင်းပညာရေးအတွက် ရုန်းကန်ခဲ့ကြရတဲ့သူတွေချည်းပါပဲ

I have 18 out of the 19 signs of attention deficit disorder diagnosed.

ကျွန်တော့်မှာ ပတ်ဝန်းကျင် အာရုံမထားနိုင်တဲ့ရောဂါ လက္ခဏာ ၁၉ မျိုးထဲက ၁၈ မျိုးရှိနေတယ်လို့ ရောဂါစစ်ချက်ရထားပါတယ်

So this thing right here is freaking me out.

ဒီနေရာက ဒါတွေက ကျွန်တော့်ကို စိတ်ချောက်ခြားအောင်လုပ်နေတယ်ဗျာ

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

It's probably why I'm a bit panicked,

အခု ကျွန်တော် နည်းနည်း အထိတ်တလန့်ဖြစ်နေရတာလည်း အဲဒါကြောင့်ပဲဖြစ်မယ်

other than all the caffeine I've had and the sugar.

ကျွန်တော်စားခဲ့တဲ့ ကဖင်းဓါတ်နဲ့ သကြားတွေအားလုံးကြောင့် ဖြစ်တာထက်စာရင်ပေါ့

But this is really creepy for an entrepreneur.

ဒါပေမယ့် ဒါဟာ စီးပွားစွမ်ဆောင်ရှင်တစ်ယောက်အတွက်တော့ စိုးရိမ်စရာပါပဲ

Attention deficit disorder, bipolar disorder.

ပတ်ဝန်းကျင် အာရုံမထားတဲ့ ရောဂါတို့၊ စိတ်အတက်အကျမြန်ရောဂါတို့

Do you know that bipolar disorder is nicknamed the CEO disease?

ခင်ဗျားတို့ သိကြလား၊ စိတ်အတက်အကျမြန်ရောဂါကို အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ရောဂါလို့ နာမည်ပြောင်ပေးထားတာ

Ted Turner's got it. Steve Jobs has it.

တဒ်တန်နာ မှာ အဲဒီရောဂါ ရှိတယ်၊ စတိဗ်ဂျော့ဗ်စ်မှာ အဲဒီရောဂါ ရှိတယ်

All three of the founders of Netscape had it.

နတ်စ်ကိပ်ကုမ္ပဏီ ကိုတည်ထောင်တဲ့သူ သုံးယောက်လုံးမှာလည်း ဒီရောဂါ ရှိတယ်

I could go on and on.

ကျွန်တော် ဆက်ပြောသွားလို့ ရပါသေးတယ်

Kids -- you can see these signs in kids.

ကလေးတွေမှာရောပဲ၊ ကလေးတွေမှာလည်း ဒီ ရောဂါလက္ခဏာတွေ တွေ့ရနိုင်တယ်

And we're giving them Ritalin and saying,

ကျွန်တော်တို့ လုပ်တာကတော့ ကလေးတွေကို ရစ်တာလင် စိတ်ငြိမ်ဆေး ပေးလိုက်တယ်၊ ပြီးတော့ ပြောသေးတယ်

"Don't be an entrepreneurial type.

"စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် ပုံစံမျိုး မလုပ်စမ်းပါနဲ့

Fit into this other system and try to become a student."

ဒီ တခြားစနစ်တွေနဲ့ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်အောင်လုပ်၊ ကျောင်းသားဖြစ်လာအောင် ကြိုးစားစမ်းပါ" ပေါ့

၀မ်းနည်းပါတယ်၊ စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေဟာ ကျောင်းသားတွေမဟုတ်ပါဘူး

Sorry, entrepreneurs aren't students.

We fast-track. We figure out the game.

ကျွန်တော်တို့က လမ်းကြောင်းချတာမြန်တယ်၊ အလုပ်ကို ရှာဖွေဖြေရှင်းတယ်

I stole essays. I cheated on exams.

ကျွန်တော် စာစီစာကုံးတွေ ခိုးတယ်၊ စာမွေးပွဲမှာ ခိုးချတယ်

I hired kids to do my accounting assignments in university

ကျွန်တော် တက္ကသိုလ်မှာ စာရင်းအင်းဘာသာရပ် ကျောင်းစာတွေကို လုပ်ဖို့ ကလေးတွေကို ငှားတယ်

for 13 consecutive assignments.

ကျောင်းစာ ၁၃-ခုလုံး ဆက်တိုက်ပဲ

But as an entrepreneur, you don't do accounting, you hire accountants.

ဒါပေမယ့် စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တစ်ယောက်အနေနဲ့ ခင်ဗျား စာရင်းအင်း မလုပ်ဘူး၊ စာရင်းကိုင်တွေပဲ ငှားတယ်

So I just figured that out earlier.

ဒါကို ကျွန်တော် အစောကြီးကတည်းက သိထားပြီးသား

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

At least I can admit I cheated in university; most of you won't.

အနည်းဆုံးတော့ တက္ကသိုလ်မှာ ကျွန်တော် လိမ်ညာခဲ့တာကို ၀န်ခံနိုင်ပါတယ်၊ ခင်ဗျားတို့အများစုကတော့ အဲဒီလို ၀န်ခံမှာ မဟုတ်ပါဘူး

I'm also quoted -- and I told the person who wrote the textbook --

ကျွန်တော့်နာမည်ကို ဖတ်စာအုပ်ထဲမှာ ကိုးကားထားကြတယ်၊ ဖတ်စာအုပ်ရေးတဲ့လူကို ကျွန်တော် ပြောခဲ့တာကိုး

I'm now quoted in that exact same university textbook

အဲဒီ တက္ကသိုလ် ဖတ်စာအုပ်ထဲမှာပဲ ကျွန်တော်ကို ပြန်ထည့်ထားကြတယ်

ကနေဒီယန်း တက္ကသိုလ်တိုင်းနဲ့ ကောလိပ်တိုင်းက ဘာသာရပ်တွေမှာ ပါတယ်

in every Canadian university and college studies --

စီမံခန့်ခွဲမှု စာရင်းအင်းပညာဆိုရင် ကျွန်တော်က အခန်း-၈ မှာပါတယ်

in managerial accounting, I'm chapter eight.

I open up chapter eight, talking about budgeting.

ငွေကြေးသုံးစွဲမှုအကြောင်းပြောထားတဲ့ အခန်း-၈ ကို ကျွန်တော် ဖွင့်ပေးတာ

I told the author, after they did my interview,

ဖတ်စာအုပ်ရေးတဲ့သူကို အဲဒီ သင်ခန်းစာကို ကျွန်တော် ခိုးချခဲ့တဲ့ အကြောင်း သူတို့ ကျွန်တော့်ကို အင်တာဗျူးတုန်းက ပြောလိုက်သေးတယ်

that I cheated in that same course.

သူက အဲဒါဟာ ရယ်စရာကောင်းလွန်းတယ် ထင်လို့ မဖြစ်မနေ ပါအောင်လုပ်ခဲ့တာ

She thought it was too funny to not include it.

But kids, you can see these signs in them.

ဒါပေမယ့် ကလေးတွေမှာ ဒီလို စရိုက်လက္ခဏာတွေ တွေ့ရနိုင်တယ်

The definition of entrepreneur is "a person who organizes, operates

စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်ရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်က "

"စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုကို စုစည်းသူ၊ လည်ပတ်အောင်ဆောင်ရွက်သူ၊ အရှုံုးကို ကြိုတင်တွက်ထားတဲ့လူ" တဲ့

and assumes the risk of a business venture."

That doesn't mean you have to go to an MBA program,

ခင်ဗျားတို့ စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှု ဘွဲ့လွန်သင်တန်းကို သွားတက်ရမယ်လို့လဲ မဆိုလိုဘူး

ကျောင်းပြီးရမယ်လို့လည်း မဆိုလိုဘူး

or that you have to get through school.

ခင်ဗျားတို့ အူထဲအသဲထဲမှာ အဲဒီဟာ တချို့ကို မှန်ကန်တဲ့ ခံစားမှုလေးရှိရမယ်လို့ပဲ ဆိုလိုတာပါ

It just means that those few things have to feel right in your gut.

အဲဒါတွေက တမင်မွေးမြူရမှာလား၊ သူ့အလိုလို ဖြစ်လာမှာလားဆိုတာတွေလည်း ကျွန်တော်တို့ ကြားကြမှာပါ

We've heard, "Is it nurture or is it nature?" Right?

Is it thing one or thing two? What is it?

အဲဒါက ပထမဟာလား၊ ဒုတိယဟာလား၊ ဘာလဲ

Well, I don't think it's either. I think it can be both.

အင်း ကျွန်တော်ကတော့ တစ်ခုမဟုတ်တစ်ခုလို့ မထင်ဘူး၊ ၂-ခုလုံးဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ထင်တာပဲ

I was groomed as an entrepreneur.

ကျွန်တော့်ကို စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တစ်ယောက် အသွင်အပြင်ပေါက်အောင် ပြင်ဆင်ပေးခဲ့ကြတယ်

When I was growing up as a young kid, I had no choice,

ကျွန်တော် ကလေးတစ်ယောက်အနေနဲ့ ကြီးပြင်းနေတုန်းကဆိုတော့ ရွေးချယ်စရာ မရှိခဲ့ဘူးလေ

because I was taught at a very early age,

ကျွန်တော့်ကို အရမ်းငယ်သေးတဲ့ အရွယ်မှာကို သင်ပေးခဲ့ကြတာ

when my dad realized I didn't fit into everything else

ကျွန်တော်အံဝင်ခွင်ကျ ဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူးဆိုတာ ကျွန်တော့်အဖေ နားလည်သွားတဲ့ အချိန်

ကျွန်တော့်ကို ကျောင်းမှာ သင်ပေးနေတဲ့ဟာ အားလုံးပေါ့

that was being taught to me in school,

ငယ်ငယ်ကတည်းက စီးပွားရေးကို ရှာဖွေဖြေရှင်းတတ်အောင် သူသင်ပေးမယ် ဆိုပြိးတော့ပေါ့

that he could teach me to figure out business at an early age.

သူ ကျွန်တော်တို့ ၃-ယောက်လုံးကို သေချာပုံသွင်းတယ်၊

He groomed us, the three of us, to hate the thought of having a job

အလုပ်တစ်ခု ရှိဖို့ဆိုတဲ့ အတွေးကို မုန်းတတ်အောင်နဲ့

and to love the fact of creating companies

ကျွန်တော်တို့က တခြားလူတွေကို ခန့်ထားလို့ရတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ ဖန်တီးရတာကို ချစ်မြတ်နို်းဖို့ပါ

where we could employ other people.

ကျွန်တော့်ရဲ့ ပထမဆုံး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလေးက ၀င်နီပဂ်မြို့မှာ၊ ကျွန်တော် ရ-နှစ်သားပဲရှိသေးတယ်

My first business venture: I was seven years old, in Winnipeg.

ကျွန်တော်က ကြိုးရှည်ရှည် တယ်လီဖုန်း ကြီးနဲ့ အိပ်ခန်းထဲမှာ လှဲနေရင်း

I was in my bedroom with one of those long extension cords,

၀င်နီပဂ် မှာရှိသမျှ အဝတ် အခြောက်လျှော်ပေးတဲ့လူတွေဆီကို ဖုန်းတွေခေါ်နေတာ

calling all the dry cleaners in Winnipeg

အဲဒီ အခြောက်လျှော်တဲ့လူတွေ

to find out how much they'd pay me for coat hangers.

အင်္ကျီချိတ်တွေအတွက် ဘယ်လောက်များပေးကြမလဲ ဆိုတာ သိရဖို့အတွက်ပါ

And my mom came into the room and said,

အဲဒီမှာ ကျွန်တော့်အမေက အခန်းထဲဝင်လာပြီး ပြောတယ်

"Where are you going to get the hangers to sell to the dry cleaners?"

"အခြောက်လျှော်တဲ့လူတွေဆီရောင်းဖို့ အင်္ကျီချိတ်တွေကို မင်း ဘယ်ကသွားယူမှာတုန်း" တဲ့

And I said, "Let's go look in the basement."

ကျွန်တော်ကပြောလိုက်တယ် "မြေအောက်ထပ်မှာ သွားကြည့်ရအောင်လေ" လို့

ကျွန်တော်တို့ မြေအောက်ခန်းကို ဆင်းသွားတယ်၊ ကျွန်တော် ဒီဘီရိုကို ဖွင့်ပြလိုက်တယ်

We went down to the basement, and I opened up this cupboard.

There was about 1,000 hangers that I'd collected,

အဲဒီမှာ ကျွန်တော်စုထားတဲ့ အင်္ကျီချိတ်တွေ ၁-ထောင်လောက်ရှိတယ်

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော် ကလေးတွေနဲ့ သွားကစားမယ်လို့ အမေ့ကို ပြောပြီး

because, when I told her I was going out to play,

I was going door to door in the neighborhood

ကျွန်တော်က အိမ်နီးနားချင်းအိမ်တွေမှာ တစ်အိမ်တက်တစ်အိမ်ဆင်းနဲ့ အင်္ကျီချိတ်တွေလိုက်ယူနေတာ

to collect hangers to put in the basement,

ပြီးရင် ပြန်ရောင်းဖို့ မြေအောက်ထပ်မှာ ထားတယ်

because I saw her a few weeks before that --

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂-ပတ် ၃-ပတ်လောက်က အမေလုပ်တာ ကျွန်တော်မြင်ထားတာကိုး

ပိုုက်ဆံရနိုင်တယ်ပေါ့၊ သူတို့က အင်္ကျီချိတ်တစ်ချိတ်ကို ၂-ပြား ပေးလေ့ပေးထရှိတယ်

you could get paid, they used to pay two cents per coat hanger.

အဲဒီတော့ ကျွန်တော်က အင်း...အင်္ကျီချိတ်တွေက မျိုးစုံရှိနေတာပဲပေါ့

So I was like, well, there's all kinds of hangers,

အဲဒီလိုနဲ့ ကျွန်တော် သွားယူထားလိုက်တာ

so I'll just go get them.

I knew she wouldn't want me to get them,

ကျွန်တော်သိတယ်၊ အမေက ကျွန်တော့်ကို ချိတ်တွေ သွားယူစေချင်မှာ မဟုတ်ဘူး၊ ကျွန်တော်ကတော့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ဆိုပြီး ယူထားလိုက်တာ

so I just did it anyway.

And I learned that you could actually negotiate with people.

အဲဒီမှာ တကယ်တော့ လူတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းလို့ရတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော် သိလာတယ်

This one guy offered me three cents and I got him up to three and a half.

လူတစ်ယောက်ဆို ကျွန်တော့်ကို တစ်ချိတ် ၃-ပြားနဲ့ပေးတာ၊ ကျွန်တော်က ၃-ပြားခွဲရအောင် တောင်းလိုက်တယ်

ကျွန်တော် ရ-နစ်သားမှာတောင် ဒါကို သိနေတယ်

I even knew at seven years old

that I could get a fractional percent of a cent,

၁-ပြားရဲ့ အပိုင်းဂဏန်းလေးတွေကနေတောင် ကျွန်တော် ပိုက်ဆံ ရနိုင်တယ်ဆိုတာ

and people would pay it, because it multiplied up.

လူတွေကလည်း ဒါကိုပေးမှာပဲ၊ မြှောက်လိုက်ရင် သူတို့အတွက်လဲ အများကြီးဖြစ်သွားတာကိုး

At seven years old I figured it out.

၇-နှစ်သားမှာကတည်းက ကျွန်တော်ဒါကို သိနေပြီ၊ ကျွန်တော် အင်္ကျီချိတ် ၁-ထောင်လုံးအတွက် ၃-ပြားခွဲစျေးနဲ့ ရခဲ့တယ်

I got three and a half cents for 1,000 hangers.

နောက် ကျွန်တော် ကားလိုင်စင်ပြား အကာကို အိမ်ပေါက်စေ့လိုက်ရောင်းတယ်

I sold license plate protectors door to door.

ကျွန်တော့်အဖေက ကျွန်တော့်ကို တစ်ယောက်ယောက်ကို သွားရှာခိုင်းသေးတယ်

My dad actually made me go find someone

အဲဒါတွေကို လက်ကားစျေးနဲ့ ရောင်းပေးနိုင်မယ့်လူကိုပေါ့

who would sell me them at wholesale.

၉-နှစ်သားအရွယ်မှာ ကျွန်တော် ဆဒ်ဘာရီ မြို့ကိုပတ်ပြီး လျှေက်သွားတယ်

At nine years old, I walked around in the city of Sudbury

ကားလိုင်စင်ပြား အကာကို အိမ်ပေါက်စေ့လိုက်ရောင်းရင်းနဲ့ပေါ့

selling license-plate protectors door to door.

ကျွန်တော် ဖောက်သည်တစ်ယောက်ကိုတော့ ထင်ထင်ရှားရှားကြီး မှတ်မိသေတယ်

And I remember this one customer so vividly --

I also did some other stuff with these clients, I sold newspapers,

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော် ဒီဖောက်သည်တွေနဲ့ တခြားဟာတွေ ရောင်းတာလည်း ရှိနေတာကိုး

ကျွန်တော် သတင်းစာရောင်းခဲ့သေးတယ်

and he wouldn't buy a newspaper from me, ever.

သူ ကျွန်တော့်ဆီက ဘယ်တော့မှ သတင်းစာ မဝယ်ဘူး

But I was convinced I was going to get him to buy a license-plate protector.

ဒါပေမယ့် သူ့ကို ကားလိုင်စင်ပြား အကာ ရအောင်ရောင်မယ်ဆိုပြီး ကြံထားတယ်

And he's like, "We don't need one."

သူကတော့ "ငါတို့ မလိုပါဘူးကွာ" တဲ့၊ အဲဒီလိုမျိုး

ကျွန်တော်ကပြောတယ် "'ဒါပေမယ့် ဦးလေးမှာ ကား ၂-စီးတောင်ရှိနေတယ်လေ" လို့၊ ကျွန်တော်က ၉-နှစ်သားနော်..

I said, "But you've got two cars."

Remember, I'm nine years old.

ကျွန်တော်ကလည်း "'ဒါပေမယ့် ဦးလေးမှာ ကား ၂-စီးရှိပြီး တစ်စီးမှာမှ ကားလိုင်စင်ပြား အကာ မရှိဘူး" ပေါ့

I'm like, "You have two cars and they don't have license-plate protectors.

သူကလည်းပြောတယ် "ငါ သိတယ်" တဲ့

And this car has one license plate that's all crumpled up."

ကျွန်တော်ကပြောတယ် "ဒီကားက လိုင်စင်ပြားဆို တွန့်ကြေ နေပြီ" လို့

He said, "That's my wife's car."

သူကပြောတယ် "အေး၊ အဲဒါ ငါ့မိန်းမ ကား" တဲ့၊ ကျွန်တော်က ပြောတယ် "ကျွန်တော်တို့ တစ်ခုလောက် စမ်းကြည့်ရအောင်လား" ပေါ့

I said, "Why don't we test one on her car and see if it lasts longer?"

"ဦးလေးမိန်းမရဲ့ ရှေ့ ကားလိုင်စင်ပြားမှာ စမ်းလိုက်၊ အဲဒါ တာရှည်ခံသလားဆိုတာ ကြည့်ပေါ့" လို့

So I knew there were two cars with two license plates on each.

ကား ၂-စီးမှာ လိုင်စင်ပြား ၂-ခုစီရှိတာ ကျွန်တော်သိတယ်နော်

If I couldn't sell all four, I could at least get one.

လေးခုစာလုံးအတွက် မရောင်းရရင်တောင် အနည်းဆုံး တစ်ခုတော့ ရောင်းရနိုင်တယ်

အဲဒါကို ကျွန်တော် ငယ်ငယ်ကတည်းက သိနေတယ်

I learned that at a young age.

ကျွန်တော် ကာတွန်းစာအုပ်တွေလည်း လက်လှည့်ရောင်းခဲ့တယ်

I did comic book arbitrage.

When I was about 10 years old, I sold comic books

ကျွန်တော် ၁၀-နှစ်သားလောက်မှာ ကာတွန်းစာအုပ်တွေရောင်းတယ်

out of our cottage on Georgian Bay.

ဂျော်ဂျီယန် ပင်လယ်ကွေ့ပေါ်က ကျွန်တော်တို့ တစ်ထပ်တိုက်အိမ်လေးရဲ့အပြင်ဘက်မှာပေါ့

I would go biking up to the end of the beach,

ကျွန်တော် ကမ်းခြေ အဆုံးထိ စက်ဘီးစီးသွားပြီး

buy all the comics from the poor kids,

ဆင်းရဲတဲ့ကလေးတွေဆီကနေ ကာတွန်းစာအုပ်တွေ အကုန်ဝယ်တယ်

then go back to the other end of the beach to sell them to the rich kids.

ပြီးရင် ကျွန်တော် ကမ်းခြေတခြားတစ်ဘက်စွန်း ပြန်သွားပြီး ချမ်းသာတဲ့ကလေးတွေကို ကာတွန်းတွေ ရောင်းတယ်

It was obvious to me: buy low, sell high.

အဲဒါကတော့ ကျွန်တော့်အတွက် သိသာပါတယ်၊ ဟုတ်တယ်မှတ်လား၊ စျေးနည်းနည်းနဲ့ဝယ်ပြီး စျေးမြင့်မြင့်နဲ့ ပြန်ရောင်းတာ

You've got this demand over here that has money.

ပိုက်ဆံရှိတဲ့ဟိုဘက်မှာက ဒီ ၀ယ်လိုအားက ရှိနေတာကိုး

ဆင်းရဲတဲ့ ကလေးတွေကို ရောင်းဖို့မကြိုးစားနဲ့၊ သူတို့မှာ ပိုက်ဆံမရှိဘူး၊ ချမ်းသာတဲ့ လူတွေမှာ ပိုက်ဆံရှိတယ်၊ အဲဒီမှာ ပိုက်ဆံ နည်းနည်းလောက်သွားယူ။

Don't try to sell to the poor kids; they don't have cash.

The rich people do. Obvious, right?

ဒါက သိသာတယ်၊ ဟုတ်တယ်နော်

It's like a recession.

အဲဒါက စီးပွားပျက်ကပ် လိုပဲ၊ အဲဒီမှာ စီးပွားပျက်နေတယ်

So there's a recession.

ယူအက်စ် စီးပွားရေးမှာ ဒေါ်လာ ၁၃-ထရီလီယံ လောက် လည်ပတ်နေတုန်းပဲ

There's still 13 trillion dollars circulating in the US economy.

အဲဒါကို သွားယူကြပါ၊ အဲဒါကို ကျွန်တော် ငယ်ငယ်ကတည်းက သိနေတယ်

Go get some of that. I learned that at a young age.

I also learned, don't reveal your source:

ကိုယ့်ရဲ့ ၀ယ်ရင်းနေရာကို မပြရဘူးဆိုတာလည်း ကျွန်တော် သိတယ်

I got beat up after four weeks of this,

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဲဒါကိုလုပ်နေရင်းနဲ့ ၄-ပတ်လောက် ကြာတော့မှ ကျွန်တော် အတွယ်ခံလိုက်ရတယ်

because one of the rich kids found out where I was buying my comics,

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ချမ်းသာတဲ့ကလေးတွေက ကျွန်တော် ကာတွန်းစာအုပ်တွေ ဘယ်က ၀ယ်နေတာလဲဆိုတာ သိသွားကြလို့ပါ

အများကြီးပိုပေးနေရတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို သူကမကြိုက်ဘူး

and didn't like that he was paying more.

ကျွန်တော် ၁၀-နှစ်သားလောက်မှာ စာရွက်ဝယ်တဲ့ လမ်းကြောင်းတစ်ခုရဖို့ ဖိအားပေးခံရသေးတယ်

I was forced to get a paper route at 10 years old.

ကျွန်တော် စာရွက်ဝယ်တဲ့ လမ်းကြောင်းတစ်ခု မလိုချင်ခဲ့ပါဘူး

I didn't want a paper route, but my dad said, "That's your next business."

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော် ၁၀-နှစ်သားမှာ အဖေက ပြောတယ် "ဒါဟာ မင်းရဲ့ နောက်စီးပွားရေး ဖြစ်မှာနော်" တဲ့

အဲဒါနဲ့ သူက ကျွန်တော့်ကို စီးပွားရေးတစ်ခု ရှာပေးရုံတင်မကဘူး ကျွန်တော်က တော့ ၂-ခု ရမှဖြစ်မှာ

Not only did he get me one, but I had to get two.

သူက စာရွက် တစ်ဝက်လောက်ကို ပို့ပေးဖို့ တစ်ယောက်ယောက်ကို ငှားစေချင်တယ်

He wanted me to hire someone to deliver half the papers,

အဲဒါကိုတော့ ကျွန်တော် လုပ်ပေးလိုက်တယ်၊ အဲဒီမှာ သိလိုက်ရတာက ဘောက်ဆူး အပိုငွေတွေ ရတာဟာ ပိုက်ဆံအများစုပဲ ဆိုတာကိုပေါ့

which I did.

Then I realized: collecting tips is how you made all the money.

အဲဒါနဲ့ ကျွန်တော်က ဘောက်ဆူး အပိုငွေလည်းယူ၊ ပုံမှန်ပေးတဲ့ဟာလည်း ရပေါ့

So I'd collect tips and get payment.

ဒါနဲ့ ကျွန်တော် က စာရွက်တွေ အကုန်သွားစု

I would collect for the papers -- he could just deliver them.

သူကတော့ စာရွက်တွေကို ပို့ပေးရုံပဲပေါ့

Because then I realized I could make money.

နောက်ပိုင်း ကျွန်တော် ပိုက်ဆံရှာနိုင် တယ်ဆိုတာ နားလည်သွားတာကိုး

By this point, I was definitely not going to be an employee.

ဒီနေရာမှာ ကျွန်တော်ကတော့ လုံးဝ သူများဝန်ထမ်းမလုပ်ဘူး ဆိုတာပဲ

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

My dad owned an automotive and industrial repair shop.

ကျွန်တော့်အဖေက မော်တော်ကားနဲ့ စက်ပစ္စည်း ပြင်ဆိုင် ပိုင်တယ်

He had all these old automotive parts lying around.

သူ့ဆီမှာ မော်တော်ကား အစိတ်အပိုင်းအဟောင်းတွေ ဟိုဟိုဒီဒီ ပုံထားတာတွေ ရှိတယ်

အဲဒီပစ္စည်းတွေထဲမှာ ဒီ ကြေးဝါ ကြေးနီတွေရှိိတယ်

They had this old brass and copper.

I asked what he did with it, and he said he just throws it out.

အဲဒါနဲ့ ကျွန်တော်က အဲဒါတွေကို အဖေဘာလုပ်ပစ်လဲ မေးတော့ သူက လွှင့်ပစ်လိုက်တာပဲလို့ ပြောတယ်

I said, "Wouldn't somebody pay for that?" And he goes, "Maybe."

ကျွန်တော်က ပြောတယ် "ဒါပေမယ့် တစ်ယောက်ယောက်များ အဲဒါတွေအတွက် အဖေ့ကို မပေးချင်ဘူးလား" ဆိုတော့ သူက ပြောတယ် "ပေးချင်ပေးမှာပေါ့" တဲ့

ကျွန်တော် ၁၀-နှစ်သား ဆိုတာ သတိရကြနော်..ဒါဆို လွန်ခဲ့တဲ့ ၃၄-နှစ်ကပေါ့

Remember: at 10 years old, 34 years ago,

အဲဒီပစ္စည်းတွေထဲမှာ ကျွန်တော် အခွင့်အလမ်းကို မြင်တယ်

I saw opportunity in this stuff, I saw there was money in garbage.

အမှိုက်ပုံထဲမှာ ပိုက်ဆံတွေ ရှိတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော် မြင်တယ်

အဲဒါတွေကို အဲဒီရိယာမှာရှိသမျှ မော်တော်ကားဆိုင်တွေမှာ စက်ဘီးလေးနဲ့ လိုက်ဝယ်တော့တာ

And I collected it from the automotive shops in the area on my bicycle.

ကျွန်တော့်အဖေကတော့ စနေနေ့တွေမှာ

Then my dad would drive me on Saturdays to a scrap metal recycler

ကျွန်တော် ပိုက်ဆံရနေတဲ့ သတ္တုစတွေ ပြန်သန့်စင်တဲ့သူဆီ ကားမောင်းပြီး လိုက်ပို့ပေးတယ်

where I got paid.

ဒီလို အဖေလိုက်ပို့ ပေးတာက သိပ်ကောင်းတာပေါ့

And I thought that was kind of cool.

ထူးဆန်းတာကတော့ နှစ်-၃၀ အကြာမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ ၁-၈၀၀-တိုလီမုတ်စ ရှင်းလင်းရေး ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်ဖြစ်လာတယ်

Strangely enough, 30 years later, we're building 1-800-GOT-JUNK?

အဲဒီကနေလည်း ပိုက်ဆံတွေ ရနေတယ်

and making money off that, too.

ဒီ အပ်ထိုးဖော့တုံးတွေကို ကျွန်တော် ၁၁ နှစ်သားအရွယ် ကင်းထောက်လူငယ်အဖွဲ့မှာတုန်းက လုပ်ခဲ့တာ

I built these little pincushions when I was 11 years old in Cubs.

ဒီ အပ်ထိုးဖော့တုံးတွေကို ကျွန်တော်တို့ အမေတွေအတွက် အမေများနေ့အမှတ်တရ လုပ်ပေးခဲ့တာ

We made these pincushions for our moms for Mother's Day

အပ်ထိုးဖော့တုံးတွေကို အဝတ်ညှပ်တဲ့ သစ်သား ကလစ်ကလေးတွေကနေ လုပ်ထားတာ

out of wooden clothespins --

when we used to hang clothes on clotheslines outside.

အိမ်ပြင်က အဝတ်တန်းမှာ အဝတ်တွေကို လှမ်းရင် သုံးတာလေ

And you'd make these chairs.

အဲဒါတွေနဲ့ ဒီကုလားထိုင်လေးတွေကို လုပ်ထားတာ

And I had these little pillows that I would sew up.

ကျွန်တော့်ဆီမှာ ကျွန်တော်ချုပ်ထားတဲ့ ခေါင်းအုံးသေးသေးလေးတွေရှိတယ်

And you could stuff pins in them.

အဲဒီမှာ ပင်အပ်ကလေးတွေကို ထိုးထားလို့ရတယ်

Because people used to sew and they needed a pincushion.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လူတွေက အဝတ်ချုပ်လေ့ရှိတော့ အပ်ထိုးဖော့တုံးတွေ လိုကြတယ်

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်နားလည်ထားတာက ကျွန်တော်တို့မှာ ရွေးချယ်စရာ ရှိရမယ်ပေါ့

But I realized you had to have options,

so I spray-painted a whole bunch of them brown,

ဒါကြေင့် ကျွန်တော်က အားလုံးကို အပြံုလိုက် အညိုရောင် မှုတ်ဆေးနဲ့ မှုတ်လိုက်တယ်

so when I went to the door, it wasn't, "Do you want to buy one?"

ပြီးတော့ ကျွန်တော် အိမ်တွေမှာ သွားရောင်းရင် "တစ်ခုလောက်များ ၀ယ်ချင်ပါသလား" လို့ မမေးပါဘူး

"ဘယ်အရောင်များ ကြိုက်ပါသလဲခင်ဗျာ" တဲ့

It was, "Which color would you like?"

ကျွန်တော်က ၁၀-နှစ်သားဆိုပေးမယ့် ခင်ဗျားတို့ကတော့ မဝယ်ဘူးလို့ ကျွန်တော့်ကို ပြောမှာမဟုတ်ဘူး

I'm 10 years old; you're not going to say no,

အထူးသဖြင့် ရွေးစရာ နှစ်ခုလောက်ရှိရင်ပေါ့၊ အညိုရောင်လေးလား ဒါမှမဟုတ် ဆေးမှုတ်မထားတဲ့ အကြည်လေးလား

especially if you have two options, the brown one or the clear one.

အဲဒီသင်ခန်းစာကို ကျွန်တော် ငယ်တဲ့အရွယ်ကတည်းက သိနေပြီ

So I learned that lesson at a young age.

ပြီးတော့ လူအားသုံးလုပ်ရတဲ့အလုပ်ဟာ မစွံမှန်း ကျွန်တော်သိတယ်

I learned that manual labor really sucks.

Right, like cutting lawns is brutal.

ဟုတ်တယ်နော်၊ မြက်ရိတ်တာလိုဟာမျိုးက ကြမ်းတမ်းပါတယ်

But because I had to cut lawns all summer for all of our neighbors

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်ကတော့ တနွေလုံး အိမ်နီးနားချင်းအားလုံးအတွက် မြက်ရိတ်ခဲ့ရတယ်၊ အဲဒီအတွက်လည်း ပိုက်ဆံရပါတယ်

and get paid to do that,

နောက်တစ်ခု ကျွန်တော်နားလည်တာက

I realized that recurring revenue from one client is amazing,

ဖောက်သည် တစ်ယောက်တည်းဆီကနေ ၀င်ငွေထပ်ရတာဟာ အံ့သြစရာဆိုတာပါပဲ

that if I land this client once,

ဆိုလိုတာက ဒီဖောက်သည်အိမ်မှာ တစ်ခါ အလုပ်ရလိုက်တယ်ဆိုရင်

and every week I get paid by that person,

ကျွန်တော်ကတော့ အဲဒီလူဆီကနေ အပတ်စဉ် ပိုက်ဆံရနေတာပဲပေါ့

that's way better than trying to sell one clothespin thing to one person,

ဒီနည်းလမ်းက ပိုကောင်းတယ်နော်

လူတစ်ယောက်ချင်းစီကို ပင်အပ်တစ်ချောင်းချင်းစီ ရောင်းနေတာထက်စာရင်

because you can't sell them more.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့ကို ထပ်ရောင်းလို့ မရတော့ဘူးလေ

So I love that recurring revenue model I started to learn at a young age.

အဲဒီ ၀င်ငွေထပ်ရတဲ့ ပုံစံကို ကျွန်တော် ကြိုက်သွားတယ်၊ ဒါကြောင့် ငယ်ငယ်ကတည်းက အဲဒါကို စပြီး လေ့လာခဲ့တယ်

ကျွန်တော်ကို ဒါမျိုးလုပ်ဖို့ ပျုစုပျိုးထောင်ပေးထားတယ်ဆိုတာလဲ အမှတ်ရကြပါ၊ ကျွန်တော်ကို သူများအလုပ် လုပ်ဖို့ ခွင့်မပြုထားဘူး

Remember, I was being groomed to do this. I was not allowed to have jobs.

ကျွန်တော် ဂေါက်အိတ်လည်းထမ်းတယ်၊ ဂေါက်ကွင်းသွားပြီး လူတွေအတွက် ဂေါက်အိတ်ထမ်းပေးတယ်

I would go to the golf course and caddy for people,

but I realized there was this one hill on our golf course, the 13th hole,

ကျွန်တော်တို့ ဂေါက်ကွင်းမှာ တောင်ကုန်းတစ်ခုရှိတယ်ဗျာ

တွင်းနံပါတ်-၁၃ က အဲဒီတောင်ကြီးမှာ ရှိနေတာ

that had this huge hill,

လူတွေက သူတို့အိတ်တွေကို အဲဒီတောင်ပေါ် မသယ်နိုင်ကြဘူး

and people could never get their bags up it.

အဲဒီမှာ ကျွန်တော်က မြက်ရိတ်စက်ကားနဲ့ စောင့်တယ်

So I'd sit there in a lawn chair and carry for all the people

ဂေါက်အိတ်ထမ်းပေးမယ့်လူမရှိတဲ့ သူတွေအားလုံးကို ကျွန်တော်က တင်ခေါ်သွားတယ်

who didn't have caddies.

I'd carry their golf bags to the top; they'd pay me a dollar,

သူတို့ ဂေါက်အိတ်ကို တောင်ထိပ်ရောက်အောင် သယ်ပေးတယ်၊ သူတို့က ကျွန်တော့်ကို ၁ ဒေါ်လာပေးတယ်

while my friends worked for hours hauling some guy's bag around

တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်းတွေက ၅-နာရီလုံးလုံး အလုပ်လုပ်ရတယ်

တစ်ယောက်ယောက်ရဲ့အိတ်ကို ဟိုဟိုဒီဒီ လိုက်သယ်ပေးပြီင်္းမှ ၁၀ ဒေါ်လာလောက်ရတာ

for 10 bucks.

I'm like, "That's stupid. You have to work for five hours.

ကျွန်တော်က "၅-နာရီလုံးလုံး အလုပ်လုပ်ပေးရတယ်ဆိုတာ ညံ့တယ်" ပေါ့

That doesn't make sense. Figure out a way to make more money faster.

"'ဒါ လုံးဝ အဓိပ္ပါယ်မရှိဘူး" ပေါ့၊ ပိုက်ဆံများများ မြန်မြန်ရဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုတော့ စဉ်းစားရမယ်ပေါ့

Every week, I'd go to the corner store and buy all these pops,

အပတ်တိုင်း ကျွန်တော် လမ်းထိပ်က စတိုးဆိုင်သွားပြီး အချိုရည်ပုလင်းတွေ အကုန်ဝယ်တယ်

Then I'd deliver them to these 70-year-old women playing bridge.

ပြီးရင် ဘရစ်ဂျ်ဖဲ ကစားနေတဲ့ အသက်-၇၀ အဖွားကြီးတွေအတွက် တောင်ပေါ်တက်ပြီး ပို့ပေးတယ်

They'd give me their orders for the following week.

သူတို့က နောက်အပတ်အတွက် ကျွန်တော့်ကို ထပ်ပြီးမှာကြတယ်

ကျွန်တော်က အချိုရည်ပုလင်းလေး ပို့ပေးရုံနဲ့ နှစ်ဆတောင်းတာနော်

I'd deliver pop and charge twice.

ကျွန်တော်မှာ ဒီလို အပိုင်ရထားတဲ့ စျေးကွက်လေးတွေ ရှိတယ်. စာချုပ်တွေဘာတွေ မလိုဘူး

I had this captured market.

You didn't need contracts, you just needed to have a supply and demand

ရောင်းလိုအား ၀ယ်လိုအား ရှိဖို့ပဲလိုတယ်

ခင်ဗျားတို့ပစ္စည်းကို ၀ယ်မယ့် ဒီပရိတ်သတ် ရှိဖို့ပဲလိုတယ်

and this audience who bought into you.

These women weren't going to go to anybody else

ဒီအဖွားကြီးတွေက ဘယ်သူ့ဆီကမှ ၀ယ်မှာ မဟုတ်တော့ဘူး

သူတို့က ကျွန်တော့်ကို ကြိုက်တယ်၊ ဒါကို ကျွန်တော်က တွက်မိတယ်

because they liked me, and I kind of figured it out.

ကျွန်တော် ဂေါက်ကွင်းတွေ သွားရင် ဂေါက်သီးတွေ ရတယ်

I went and got golf balls from golf courses.

But everybody else was looking in the bush

ဒါပေမယ့် လူတိုင်းက ခြံုပုတ်တွေထဲမှာ ရှာကြတယ်

and looking in the ditches for golf balls.

ဂေါက်သီးတွေကို မြောင်းတွေထဲမှာ ရှာကြတယ်

ကျွန်တော်ကျတော့ လှည့်တွေးတယ်၊ ဂေါက်သီး အားလုံးက ရေကန်ထဲမှာပေါ့

I'm like, screw that. They're in the pond. And nobody's going into the pond.

ဘယ်သူမှ ရေကန်ထဲမဆင်းဘူးလေ

So I'd go into the ponds and crawl around and pick them up with my toes,

ကျွန်တော်က ရေကန်ထဲဆင်းတယ်၊ တွားသွားပြီးလျှောက်စမ်းတယ်၊ ပြီးရင် ကျွန်တော့် ခြေချောင်းလေးတွေနဲ့ ကောက်တယ်

ခြေဖဝါးနှစ်ဖက်လုံးနဲ့ ဂေါက်သီးတွေကောက်ရတာ

just pick them up with both feet.

You can't do it onstage.

ဒါကို ဒီ စင်ပေါ်မှာ လုပ်ပြလို့မရဘူး

You get the golf balls, throw them in your bathing suit trunks

ဂေါက်သီးတွေ ရလာရင် ရေချိုးဝတ်စုံ ကိုယ်ပိုင်းထဲကို ပစ်ထဲ့ထားလိုက်

ရှာလို့ပြီးသွားတဲ့အချိန်ကျရင် ဂေါက်သိး ၂၀၀ နီးပါးလောက် ရနေပြီ

and when you're done, you've got a couple hundred of them.

ဒါပေမယ့် ပြဿနာက လူတွေက ဂေါက်သီးအဟောင်းတွေ မလိုချင်ကြဘူး

But the problem is, people didn't want all the golf balls.

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်က အထုပ်တွေ ထုပ်တယ်၊ ကျွန်တော ၁၂-နှစ်လောက်ရှိပြီ၊ ဟုတ်တယ်

So I just packaged them. I'm like 12, right?

ဂေါက်သီးတွေကို နည်းလမ်း ၃-မျိုးနဲ့ အထုပ်ထုပ်တယ်

I packaged them up three ways.

I had the Pinnacles, DDHs and the really cool ones.

ကျွန်တော့်မှာ အဲဒီတုန်းက ပင်နက်ကယ်လ်စ် တို့ ဒီဒီအိတ်ချ် တို့၊ တကယ့် ဂေါက်သီးအကောင်းစားတွေ ရှိတယ်

အဲဒါတွေကို တစ်လုံး ၂-ဒေါ်လာနဲ့ ရောင်းတယ်

Those sold for two dollars each.

Then I had the good ones that didn't look crappy: 50 cents each.

ပြီးရင် ကျွန်တော့်မှာ သိပ်ပုံမပျက်တဲ့ ဂေါက်သီးကောင်းကောင်းတွေရှိတယ်၊ အဲဒါတွေကိုတော့ တစ်လုံး ၅-မူးနဲ့ရောင်းတယ်

And then I'd sell 50 at a time of all the crappy ones.

ချာတူးလံ ဂေါက်သီးအာလုံးကိုတော့ တစ်ကြိမ် ငါးမူးနဲ့ ရောင်းတယ်

And they could use those for practice balls.

သူတို့က အဲဒီဂေါက်သီးတွေကို လေ့ကျင့်ဂေါက်သီးအနေနဲ့ သုံးလို့ရတယ်

I sold sunglasses when I was in school,

ပြီးတော့ ကျွန်တော် ကျောင်းနေတုန်းက နေကာမျက်မှန်ရောင်းတယ်

အထက်တန်းကျောင်းက ကလေးအားလုံးကို ရောင်းတာ်

to all the kids in high school.

အဲဒါက လူတိုင်း ခင်ဗျားကို မုန်းတဲ့ဟာကို တကယ်ရတာမျိုး

This is what really kind of gets everybody hating you,

because you're trying to extract money from all your friends all the time.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ခင်ဗျားက တစ်ချိန်လုံး ကိုယ့်သူငယ်ချင်းတွေဆီကနေ ပိုက်ဆံတွေ ဆွဲထုတ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာကိုး

ဒါပေမယ့် အဲဒါက ငွေတောင်းခံလွှာတွေကို ပိုက်ဆံရှင်းပေးနေတာ

But it paid the bills.

So I sold lots and lots of sunglasses.

ကျွန်တော် နေကာမျက်မှန်တွေ အများကြီးပဲ ရောင်းခဲ့တယ်

Then when the school shut me down --

နောက်တော့ ကျောင်းက ကျွန်တော့်ကို ပိတ်လိုက်တယ်

they called me into the office and told me I couldn't do it --

ကျောင်းက ကျွန်တော့်ကို ရုံးခန်းထဲ တကယ်ခေါ်ပြီး ကျွန်တော် ဒါမျိုး လုပ်လို့မရဘူးဆိုပြီး ပြောတာ

အဲဒါနဲ့ ကျွန်တော် ဓါတ်ငွေ့ဆိုင်တွေကိုသွားတယ်

I went to the gas stations and sold lots of them to the gas stations

နေကာမျက်မှန်တွေ အများကြီးကို ကျွန်တော် ဓါတ်ငွေ့ဆိုင်တွေကိုရောင်းလိုက်တယ်

and had the gas stations sell them to their customers.

ဓါတ်ငွေ့ဆိုင်တွေကမှ သူတို့ဖောက်သည်တွေကို မျက်မှန်တွေ ပြန်ရောင်းခိုင်းလိုက်တာ

တကယ်ကောင်းတယ်ဗျာ၊ နောက်တော့ ကျွန်တော့်မှာ လက်လီဆိုင်လေးတွေ ရှိလာတယ်

That was cool because then, I had retail outlets.

ကျွန်တော် ၁၄-နှစ် ရှိပြီထင်တယ်

I think I was 14.

Then I paid my entire way through first year of university at Carlton

ကျွန်တော် ကာလ်တန် တက္ကသိုလ် ပထမနှစ် တစ်လျှောက်လုံး ဒီလိုပဲ (ကုန်ကျစရိတ်တွေကို) ပေးသွားတာ

၀ိုင်ပုလင်းသယ်တဲ့အိတ် တွေ တစ်အိမ်တက်ဆင်း လိုက်ရောင်းတာကနေ ပေးတာ

by selling wineskins door to door.

You know you can hold a 40-ounce bottle of rum

၀ိုင်ပုလင်းသယ်တဲ့အိတ်က ရမ်အရက် ၄၀-အောင်စ ရှိတဲ့ တပုလင်းစာနဲ့

and two bottles of coke in a wineskin?

ကိုကာ ၂-ပုလင်း ဆန့်တယ်ဆိုတာ သိကြတယ်ထင်တယ်၊ အဲဒီတော့ ဘာလုပ်ရမှာလဲပေါ့၊ ဟုတ်ရဲ့လား

So what, right? But you know what?

ဒါပေမယ့် ဘာလုပ်လို့ရလဲဆိုတော့ အဲဒီအိတ်ကို ဘောင်းဘီထဲကို ထိုးထည့်ပြီး

Stuff that down your shorts when you go to a football game,

ဘောလုံးပွဲထဲ သွားကြည့်တဲ့အခါ ကောင်းကောင်းကြီး အလကား မူးလို့ရတယ်လေ

you can get booze in for free.

ဒါကြောင့် လူတိုင်းက ၀ယ်ကြတာ

Everybody bought them.

Supply, demand, big opportunity.

ရောင်းလိုအား၊ ၀ယ်လိုအား၊ အခွင့်အလမ်း ကြီးကြီးနဲ့ပေါ့

I also branded it, so I sold them for five times the normal cost.

ကျွန်တော်က အဲဒါကို နာမည်တွေဘာတွေပေးပြီး သာမန် ကုန်ကျစရိတ်ထက် ၅-ဆလောက် တင်ပြီးရောင်းခဲ့တာ

အိတ်ပေါ်မှာ ကျွန်တော်တို့ တက္ကသိုလ်ရဲ့ တံဆိပ်ပါတယ်

It had our university logo on it.

You know, we teach our kids and we buy them games,

ကျွန်တော်တို့တွေက ကလေးတွေကို ကစားနည်းတွေ သင်ပေးပြီး ကစားစရာတွေ ၀ယ်ပေးကြတယ်

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ ဘာဖြစ်လို့ သူတို့ကို ကစားစရာတွေ မလုပ်ခိုင်းတာလဲ၊ သူတို့သာ စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် ကလေးတွေဆိုရင်

but why don't we get them games, if they're entrepreneurial kids,

အဲဒီလို လုပ်ပေးတာ စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်ဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ စရိုက်လက္ခဏာတွေကို ပြုစုပျိုးထောင်ပေးရာ မရောက်ဘူးလား

that nurture the traits you need to be entrepreneurs?

Why don't you teach them not to waste money?

ဘာဖြစ်လို့ ခင်ဗျားတို့ ကလေးတွေကို ပိုက်ဆံ မဖြုန်းအောင် မသင်ပေးကြတာလဲ

I remember being told to walk out into the middle of a street

ကျွန်တော် မှတ်မိသေးတယ်၊ အယ်လ်ဘာတာ က ဘန့်ဖ် လမ်းမအလယ်ကို ထွက်သွားဖို့ အပြောခံရသေးတယ်

in Banff, Alberta.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော် လမ်းပေါ်ကို ပြားစေ့တစေ့လွှင့်ပစ်လိုက်လို့

I'd thrown a penny out in the street,

အဲဒါ ကျွန်တော့်အဖေက ပြောရော "သွားပြန်ကောက်စမ်း" ပေါ့

and my dad said, "Go pick it up.

I work too damn hard for my money. I'm not going to see you waste a penny."

သူကပြောတယ် "ငါ ပိုက်ဆံရဖို့ ပင််ပန်းဆင်းရဲကြီးကြီးနဲ့ အလုပ်လုပ်ရတာ၊ မင်းတို့ ပြားစေ့တစေ့ ဖြုန်းတာကိုတောင် ကြည့်နေမှာ မဟုတ်ဘူး" တဲ့

အဲဒီ သင်ခန်းစာ ကို ကျွန်တော် ဒီနေ့အထိ မှတ်မိနေတယ်

I remember that lesson to this day.

မုန့်ဖိုးပဲဖိုးတွေက ကလေးတွေကို မှားယွင်းတဲ့ အကျင့်စရိုက်တွေ သင်ပေးတယ်

Allowances teach kids the wrong habits.

မုန့်ဖိုးပဲဖိုးဆိုတာ သူ့သဘာဝကိုက ကလေးတွေကို

Allowances, by nature, are teaching kids to think about a job.

အလုပ်တစ်ခုလုပ်ဖို့ စဉ်းစားလာအောင် သင်ပေးသလိုဖြစ်နေတယ်

An entrepreneur doesn't expect a regular paycheck.

စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်ဆိုတာ ပုံမှန် လခ ကို မျှော်လင့်နေတာ မဟုတ်ဘူး

Allowance is breeding kids at a young age to expect a regular paycheck.

မုန့်ဖိုးပဲဖိုး ဆိုတာက ကလေးတွေကို ငယ်တဲ့အရွယ်မှာတင်

ပုံမှန် လစာလေး မျှော်လင့်ဖို့ မွေးထုတ်ပေးသလိုဖြစ်နေတယ်

That's wrong, for me, if you want to raise entrepreneurs.

တကယ်လို့ ခင်ဗျားတို့က စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေကို ပျိုးထောင်ပေးချင်တယ်ဆိုရင် ဒီလိုလုပ်တာဟာ ကျွန်တော့်အတွက်တော့ မှားတယ်

ကျွန်တော့်ကလေးတွေကို အခု ဘာလုပ်ပေးသလဲ ပြောမယ်၊ ကျွန်တော့်မှာ ကလေး ၂-ယောက်ရှိတယ်၊ ၉-နှစ် နဲ့ ရ-နှစ် သားတွေ

What I do with my kids, nine and seven,

သူတို့ကို ကျွန်တော် သင်ပေးတာက အိမ်ပတ်ဝန်းကျင်နားနဲ့ ခြံဝင်းထဲ ပတ်လျှောက်ခိုင်းပြီး

is teach them to walk around the house and the yard,

လိုနေတဲ့ဟာ တွေကို ပြီးအောင် လုပ်ဖို့ ရှာခိုင်းတယ်

looking for stuff that needs to get done.

အဲဒါဟာ ဘာလဲဆိုတာ ကျွန်တော့်ဆီလာပြီးပြောခိုင်းတယ်

Come and tell me what it is.

Or I'll say, "Here's what I need done."

ဒါမှမဟုတ် ကျွန်တော်က သူတို့ဆီသွားပြီး "ဒါ..အဖေ ပြီးအောင်လုပ်ဖို့လိုနေတဲ့ဟာ" ဆိုပြီး ပြောတယ်

And then, you know what we do? We negotiate.

ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ ဘာလုပ်တယ် ထင်သလဲ၊ ကျွန်တော်တို့ ညှိနှိုင်းကြတယ်

သူတို့ ဘာတွေပြီးပြည့်စုံအောင်လုပ်ဖို့ လိုသလဲဆိုတာ လျှောက်ရှာကြတယ်

They go around looking for what it is,

then we negotiate what they'll get paid.

ဒါပေမယ့် အဲဒါအတွက် သူတို့ ဘာရမယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ ညှိနှိုင်းတယ်

They don't have a regular check,

နောက်တော့ သူတို့ကို ပုံမှန်လစာမပေးပေမယ့် သူတို့မှာ ပစ္စည်းများများရှာဖို့ အခွင့်အလမ်းပိုများလာတယ်

but they have opportunities to find more stuff,

သူတို့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းတဲ့ အတတ်ပညာကို သင်ယူလေ့လာဖြစ်သလို

and learn the skill of negotiating and of finding opportunities.

အခွင့်အလမ်းကို ရှာတဲ့ အတတ်ပညာကိုလည်း သူတို့ သင်ယူလေ့လာဖြစ်သွားတယ်

You breed that kind of stuff.

အဲဒီလိုဟာမျိုးတွေကို မွေးမြူပေးရတယ်၊ ကျွန်တော့် ကလေးတွေမှာ စုဘူး ၂ ခုစီ ရှိကြတယ်

Each of my kids has two piggy banks.

သူတို့ရှာနိုင်တာ သို့မဟုတ် မုန့်ဖိုးရတာရဲ့

Fifty percent of all the money they earn goes in their house account,

၅၀ ရာနှုန်းကတော့ သူတို့ရဲ့ အိမ်စာရင်းထဲ ၀င်သွားတယ်

50 percent goes in their toy account.

ကျန်တဲ့ ၅၀ ရာနှုန်းကတော့ သူတို့ရဲ့ အရုပ်စာရင်းထဲ ၀င်သွားတယ်

The toy account, they spend on whatever they want.

သူတို့ အရုပ်စာရင်းထဲဝင်သွားတာမှန်သမျှကို သူတို့လိုချင်တာ ဘာမဆိုအတွက် သုံးလို့ရတယ်

The 50 percent in their house account, every six months, goes to the bank.

သူတို့ အိမ်စာရင်းထဲဝင်သွားတဲ့ ၅၀ ရာနှုန်းကတော့ ခြောက်လတစ်ခါ ဘဏ်ထဲကို သွားတယ်

သူတို့ ကျွန်တော့်ကို မှီလာနေပြီ၊ နှစ်တိုင်းလိုလို ဘဏ်ထဲကငွေတွေက သူတို့ရဲ့ စတော့ပွဲစားဆီ ရောက်တယ်

they walk up with me.

Every year, all the money in the bank goes to their broker.

ကျွန်တော်ရဲ့ ၉-နှစ် နဲ့ ရ-နှစ် ကလေးနှစ်ယောက်လုံးမှာ စတော့ ပွဲစားတွေ ရှိနေကြပြီ

Both my nine- and seven-year-olds have a stockbroker already.

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်က အဲဒီ စုဆောင်းတဲ့ အလေ့အထကို အတင်းလုပ်ယူဖို့ သူတို့ကို သင်နေတာ

I'm teaching them to force that savings habit.

အသက် ၃၀ ကျော်တွေက ပြောနေကြတာတွေကြောင့် ကျွန်တော် ရူးချင်ချင်တောင်ဖြစ်တယ်

It drives me crazy that 30-year-olds are saying,

"Maybe I'll start contributing to my RSP now."

"အင်း ကျွန်တော့် ပင်စင်စုဆောင်းငွေထဲကို အခု စပြီး ငွေထည့်ချင်ထည့်တော့မှာ" တဲ့

၂၅-နှစ်တောင် လွတ်သွားခဲပြီးပြီလေ

Shit, you've missed 25 years.

You can teach those habits to young kids,

ငယ်ရွယ်တဲ့ ကလေးတွေကို အဲဒီအလေ့အထလေးတွေ

when they don't even feel the pain yet.

သူတို့ နာကြင်မှုဆိုတာတောင် မခံစားမိတဲ့ အချိန်မှာ သင်ပေးလို့ရပါတယ်

Don't read bedtime stories every night -- maybe four nights of the week,

ညတိုင်း အိပ်ယာဝင် ပုံပြင်တွေချည်းပဲ ဖတ်ပြမနေနဲ့

တစ်ပတ်မှာ ၄-ည တော့ သူတို့ကို အိပ်ယာဝင်ပုံပြင်လေးတွေ ဖတ်ချင်ဖတ်ပြပေါ့

and three nights, have them tell stories.

တစ်ပတ်မှာ ကျန်တဲ့ ၃-ည ကိုတော့ သူတို့ကို ပုံပြင်တွေ ပြောခိုင်း

ကလေးတွေနဲ့ အတူထိုင်ပြီး သူတို့ကို ပစ္စည်း ၄-မျိုးပေးကြည့်လိုက်

Why don't you sit down with kids and give them four items,

ရှပ်အင်္ကျိ အနီတစ်ထည်၊ အပြာရောင် နက်တိုင် တစ်ခု၊ သားပိုက်ကောင်တစ်ကောင် နဲ့ လက်တော့ပ် ကွန်ပျူတာတစ်လုံး

a red shirt, a blue tie, a kangaroo and a laptop,

and have them tell a story about those four things?

ပြီးရင် သူတို့ကို အဲဒီ ပစ္စည်း ၄-မျိုးအကြောင်း ပုံပြင် ပြောခိုုင်းပေါ့

ကျွန်တော့်ကလေးတွေ တချိန်လုံး အဲဒါကို လုပ်ကြတယ်

My kids do that all the time.

It teaches them to sell, teaches them creativity,

အဲဒါက သူတို့ကို ကိုယ်ပြောချင်တာ ပြောနိုင်အောင် သင်ပေးတယ်၊ အဲဒါကိ သူတို့ကို တီထွင်ဆန်းသစ်မှု ဆိုတာကို သင်ပေးတယ်

အဲဒါက သူတို့ ကိုယ့်ပိုင်ဉာဏ်နဲ့ တွေးအောင် သင်ပေးတယ်

teaches them to think on their feet.

Do that kind of stuff, have fun with it.

အဲဒါမျိုးလုပ်ကြည့်ပြီး ပျော်ရွင်ကြည့်ကြပါ

Get kids to stand up in front of groups and talk,

ကလေးတွေကို လူအုပ်စုရှေ့မှာ မတ်တပ်ရပ်ပြီး စကားပြောခိုင်းပါ

သူငယ်ချင်းတွေ ရှေ့မှာ ရပ်ရုံလေးရပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ်

even if it's just in front of their friends,

ကစားတာ၊ စကားပြောခိုင်းတာပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့

and do plays and have speeches.

Those are entrepreneurial traits you want to be nurturing.

အဲဒါတွေဟာ ခင်ဗျားတို့ မွေးမြူပေးချင်တဲ့ စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေရဲ့ စရိုက်လက္ခဏာတွေပါ

ကလေးတွေကို ဆိုးတဲ့ ဖောက်သည်တွေနဲ့ ဆိုးတဲ့ ၀န်ထမ်းတွေဆိုတာ ဘယ်လိုလဲဆိုတာ ပြပေးပါ

Show kids what bad customers or bad employees look like.

သူတို့ကို စိတ်မကြည်လင်တဲ့ ၀န်ထမ်းတွေကို ပြပေးပါ

Show them grumpy employees.

When you see grumpy customer service, point it out.

ဖောက်သည်တွေကို ဘုဆတ်ဆတ် ၀န်ဆောင်မှုမျိုး ပေးတာ တွေ့ရင် သူတို့ကို အဲဒါ ထောက်ပြပါ

"စကားမစပ် ပြောရဦးမယ်၊ အဲဒီလူက ချာတူးလံ ၀န်ထမ်းပေါ့" လို့ ပြောပေးပါ

Say, "By the way, that guy is a crappy employee."

"ဒီဝန်ထမ်းတွေကတော့ ကောင်းတယ်" လို့ ပြောပေးပါ

And say, "These are good ones."

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

If you go into a restaurant and have bad customer service,

စားသေက်ဆိုင်ထဲဝင်သွားလို့ ညံ့ဖျင်းတဲ့ဝန်ဆောင်မှုမျိး ပေးလာရင်

show them what bad customer service looks like.

ညံ့ဖျင်းတဲ့ ၀န်ဆောင်မှုဆိုတာ ဘယ်လိုလဲဆိုတာ သူတို့ကို ပြပေးပါ

(ရယ်မောသံများ)

(Laughter)

ဒီ သင်ခန်းစားတွေအားလုံး ကျွန်တော်တို့ ရှေ့မှာ ရှိနေကြတာပဲ

We have all these lessons in front of us,

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့က ဒီ အခွင့်အလမ်းတွေကိုတော့ မယူဘူး၊ ကလေးတွေကို ဆရာသွားရှာဖို့ပဲ သင်တယ်

but we don't take those opportunities; we teach kids to get a tutor.

မြင်ယောင်ကြည့်ပါ၊ တကယ်လို့ ခင်ဗျားတို့

Imagine if you actually took all the kids' junk in the house right now,

အိမ်ထဲမှာ အခုရှိနေတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ တိုလီမုတ်စတွေနဲ့

all the toys they outgrew two years ago

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂-နှစ်က အရွယ်လွန်သွားလို့ မဆော့တော့တဲ့ အရုပ်အားလုံးကို ယူပြီး

and said, "Why don't we sell some of this on Craigslist and Kijiji?"

"တို့တွေ ဒါတွေကို ခရိတ်ဂျ်လစ်တ် တို့၊ ကီဂျီးဂျီ တို့ (အီးဘေလို ပစ္စည်းကြော်ငြာပြီးရောင်းလို့ရတဲ့နေရာ) မှာ စပြီး ရောင်းကြရအောင်" လို့ ပြောကြည့်ပါ

And they actually sell it and learn how to find scammers when offers come in.

သူတို့တွေ အဲဒါတွေကို တကယ် ရောင်းနိုင်တယ်

ပြီးရင် စျေးပေးတဲ့အီးမေးလ်ဝင်လာရင် အလိမ်အညာတွေကို ဘယ်လို ရှာရတယ်ဆိုတာ လေ့လာလို့ ရတယ်

They can come into your account or a sub account or whatever.

အဲဒီ အလိမ်အညာ အီးမေးလ်တွေက ကိုယ့်စာရင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တစ်ဆင့်စာရင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ၀င်လာနိုင်တယ်

ဒါပေမယ့် ကလေးတွေကို စျေးဘယ်လို သတ်မှတ်ရတယ်၊ စျေးဘယ်လို မှန်းတယ်

But teach them how to fix the price, guess the price,

ဓါတ်ပုံတွေ ဘယ်လို ဆွဲတင်ရတယ် ဆိုတာတွေ သင်ပေးလို့ရတယ်

pull up the photos.

Teach them how to do that kind of stuff and make money.

သူတို့ကို အဲဒါမျိုးတွေ ဘယ်လိုလုပ်ရတယ်၊ အဲဒါတွေနဲ့ ပိုက်ဆံ ဘယ်လိုရှာရတယ်ဆိုတာ သင်ပေးပါ

ပြီးရင် သူတို့ရတဲ့ ပိုက်ဆံကို ၅၀-ရာနှုန်း အိမ်စာရင်းထဲသွား

Then 50 percent goes in their house account,

၅၀-ရာနှုန်း အရုပ်စာရင်းထဲသွားခိုင်း

50 percent in their toy account.

ကျွန်တော့်ကလေးတွေက ဒီကိစ္စကို သဘောကျကြတယ်

My kids love this stuff.

Some of the entrepreneurial traits you've got to nurture in kids:

ခင်ဗျားတို့ ကလေးတွေမှာ မွေးမြူပေးရမယ့် စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် စရိုက်လက္ခဏာ တစ်ချို့ကတော့

attainment, tenacity, leadership, introspection, interdependence, values.

ကြိုးပမ်းအောင်မြင်မှု၊ ဇွဲ၊ ခေါင်းဆောင်မှု၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြန်လည် ဆန်းစစ်တတ်မှု၊ ကိုင်းကျွန်းမှီ ကျွန်းကိုင်းမှီ သဘောတရား၊ တန်ဖိုးတရားတွေ၊

ဒီ စရိုက်လက္ခဏာတွေကို ငယ်ရွယ်တဲ့ ကလေးတွေမှာ တွေ့ရနိုင်သလို သူတို့ဆီမှာ မွေးမြူနိုင်အောင် ကူညီပေးလို့ရတယ်

All these traits, you can find in young kids, and you can help nurture them.

အဲဒါမျိုးတွေကို ရှာဖွေပါ

Look for that kind of stuff.

ကျွန်တော် ခင်ဗျားတို့ကို သတိထားစချင်တဲ့ စရိုက်လက္ခဏာ ၂-ခုုလည်း ရှိသေးတယ်

There's two traits I want you to also look out for

အဲဒါကိုတော့ သူတို့ရဲ့ စနစ်ထဲက ကျွန်တော်တို့ ထုတ်လိုက်လို့မှ မရတာ

that we don't get out of their system.

Don't medicate kids for attention deficit disorder

ကလေးတွေကို ပတ်ဝန်းကျင် ဂရုမစိုက်နိုင်တဲ့ ရောဂါအတွက် ဆေးမကုပါနဲ့

တကယ့်ကို အရမ်း ဆိုးးဝါးနေတာကလွဲရင်ပေါ့

unless it is really, really freaking bad.

(လက်ခုပ်သံများ)

(Applause)

The same with the whole things on mania and stress and depression,

တခုခုမှာ အရူးအမူးဖြစ်တာ၊၊ စိတ်ဖိစီးတာ၊ စိတ်ဓါတ်ကျတာတွေနဲ့ ပတ်သက်နေတာ အားလုံးမှာလည်း အတူတူပဲ

unless it is so clinically brutal, man.

ဆေးပညာရှုထောင့်အရ အရမ်းကြမ်းနေတာက လွဲရင်ပေါ့

Bipolar disorder is nicknamed "the CEO disease."

စိတ်အတက်အကျမြန်ရောဂါကို အမှုဆောင် အရာရှိချုပ်ရောဂါလို့ နာမည်ပြောင်ပေးထားတာ

စတိဗ်ဂျူးဗက်ဆန် နဲ့ ဂျင်မ်ကလာ့ခ် တို့

When Steve Jurvetson, Jim Clark and Jim Barksdale have all got it,

ဂျင်မ်ဘာ့ခ်စ်ဒေးလ် တို့အားလုံးမှာ ဒီရောဂါ ရှိနေကြတယ်

သူတို့ နတ်စ်ကိပ် ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်ခဲ့ကြတာပဲ

and they built Netscape --

သူတို့ကိုများ ရစ်တာလင် စိတ်ငြိမ်ဆေး ကျွေးလို်က်မိရင်ဆိုတာမျိုး မြင်ယောင်ကြည့်ပါ

imagine if they were given Ritalin.

အဲဒီကုမ္ပဏီ ရှိလာတော့မှာမဟုတ်ဘူး၊ ဟုတ်ရဲ့လား

We wouldn't have that stuff, right?

Al Gore really would have had to invented the Internet.

အယ်လ်ဂိုးရ် လည်း အင်တာနက်ဆိုတာကို ထွင်ချင်ရင် ထွင်ခဲ့နိုင်မှာနော်

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

These are the skills we should be teaching in the classroom,

ဒီကျွမ်းကျင်မှုတွေက ကျွန်တော်တို့ စာသင်ခန်းထဲမှာ သင်ပေးသင့်တဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေပါ

(စာသင်ခန်းထဲ သင်ပေးတဲ့) တခြားဟာတွေလိုပဲပေါ့

as well as everything else.

I'm not saying don't get kids to want to be lawyers.

ကလေးတွေကို ရှေ့နေကြီးမဖြစ်ချင်ကြနဲ့လို့ ကျွန်တော် ပြောနေတာမဟုတ်ပါဘူး

ဒါပေမယ့် စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်မှုလို ဟာမျိုးကို

But how about getting entrepreneurship to be ranked right up there

တခြားသင်ကြားပေးနေတဲ့ဘာသာရပ်တွေအထက်မှာထားပြီး သင်ကြားပေးမယ်ဆိုရင် ဘယ်နှယ့်လဲ

with the rest of them?

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဲဒီမှာ အခွင့်အလမ်းတွေ အများကြီးပဲ ရှိနေတယ်

Because there's huge opportunities in that.

ကျွန်တော် ဗီဒီယိုတိုတိုလေး တစ်ခုနဲ့ ဟောပြောပွဲကို အဆုံးသတ်ချင်ပါတယ်

I want to close with a quick video

ဒီ ဗီဒီယိုကို ကျွန်တော် ဦးဆောင်လမ်းပြေပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုက လုပ်ထားတာပါ

that was done by one of the companies I mentor.

These guys, Grasshopper.

သူတို့တွေက "ဒါးခုတ်ကောင်" လို့ အမည်ပေးထားပါတယ်

It's about kids.

ကလေးတွေအကြောင်းပါ၊ စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်မှုအကြောင်းပါ

It's about entrepreneurship.

Hopefully, this inspires you to take what you've heard from me

ဒီဗီဒီယိုလေးက ခင်ဗျားတို့ ကျွန်တော့်ဆီက ကြားထားတဲ့ဟာတွေကို ယူပြီး

and do something with it to change the world.

ကမ္ဘာကြီးကို ပြောင်းလဲဖို့ တခုခုလုပ်ဖြစ်အောင် လှုံ့ဆော်အားပေးမယ်လို့ မျှော်လင့်ရတာပါပဲ

[ကလေး....."ဒီတော့ မင်း တစ်ခုခု လုပ်နိုင်တယ်လို့ ထင်မိတယ်ပေါ့"]

[Kid... "And you thought you could do anything?"]

[You still can.]

[မင်း အဲဒီလို ဆက်ပြီး တွေးလို့ရပါတယ်]

[Because a lot of what we consider impossible]

[ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ငါတို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်တာ တော်တော်များများက]

[ကျော်လွှားသွားရတာ လွယ်ကူနေလို့ပါ]

[is easy to overcome]

[Because in case you haven't noticed, we live in a place where]

[မင်း သတိမမူမိမှာ စိုးလို့ ပြောလိုက်မယ်၊ ငါတို့တွေက]

[one individual can make a difference]

[လူတစ်ဦးချင်းဟာ မတူညီတာတစ်ခုကို ပြုလုပ်ခွင့်ရတဲ့ နေရာမှာ ငါတို့တွေ နေနေကြတာပါ]

[Want proof?]

[အထောက်အထား လိုချင်တယ်ပေါ့]

[Just look at the people who built our country:]

[ငါတို့ နိုင်ငံကို ထူထောင်ခဲ့တဲ့ လူတွေကိုပဲ ကြည့်ပါ]

[ငါတို့မိဘတွေ၊ ဘိုးဘွားတွေ၊ ငါတို့အဒေါ်တွေ၊ ဦးလေးတွေ...]

[Our parents, grandparents, our aunts, uncles]

[သူတို့ဟာ သူတို့အမှတ်အသားကို လုပ်ဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေခဲ့ကြတဲ့ နိုင်ငံရွှေ့ပြောင်းလာတဲ့ အသစ်ရောက်လာကြတဲ့သူတွေပါ]

[They were immigrants, newcomers ready to make their mark]

[သူတို့လာတုန်းက နည်းနည်းပဲ ပါခဲ့ကြမှာပါ]

[Maybe they came with very little]

[or perhaps they didn't own anything except for]

[ဒါမှမဟုတ် သူတို့တွေ တစ်ခုကလွဲရင် ဘာမှမပိုင်ဆိုင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ် ]

[a single brilliant idea]

[အဲဒါတစ်ခုကတော့ ထက်မြက်တဲ့ အကြံဉာဏ်လေးတစ်ခုပါ]

[These people were thinkers, doers]

[ဒီလူတွေက တွေးခေါ်စဉ်းစားသူတွေ၊ လက်တွေ့လုပ်ကိုင်သူတွေပါ...]

[innovators]

[...တီထွင်ဖန်တီးသူတွေပါ..]

[until they came up with the name]

[...သူတို့တွေ နာမည်တစ်ခု ရမလာသေးတဲ့အထိပေါ့...]

[entrepreneurs]

[...စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေ...ဆိုတဲ့နာမည်လေးပေါ့]

[They change the way we think about what is possible.]

[ဖြစ်နိုင်တယ်မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ ငါတို့ရဲ့ တွေးခေါ်ပုံကို သူတို့က ပြောင်းလဲပေးခဲ့ကြတယ် ]

[They have a clear vision of how life can be better]

[ဘဝဟာ ဘယ်လောက်အထိ ပိုပြီးကောင်းမွန်အောင်နေလို့ရလဲဆိုတဲ့ ကြည်လင်တဲ့ ရှေ့ရေးအမြင် သူတို့မှာ ရှိကြတယ်]

[for all of us, even when times are tough.]

[ငါတို့အားလုံးအတွက်၊ ခက်ခဲကြမ်းတမ်းတဲ့ အခါကာလမျိုးတွေမှာတောင်ပေါ့]

[Right now, it's hard to see]

[အခုတော့ မြင်နိုင်ဖို့ ခဲယဉ်းနေတယ်...]

[when our view is cluttered with obstacles.]

[...ငါတို့ရဲ့မြင်ကွင်းက အတားအဆီးတွေက ရှုပ်ပွပြည့်ကြပ်နေတယ်]

[But turbulence creates opportunities]

[ဒါပေမယ့် လှိုင်းလေထန်ခြင်းက]

[အောင်မြင်မှုအတွက်၊ ဖြစ်မြောက်မှုအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေကို ဖန်တီးပေးတတ်ပြီး ငါတို့ကို တွန်းပို့ပေးတယ်]

[for success, achievement, and pushes us]

[ကိစ္စတွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့ နည်းလမ်းအသစ်တွေကို ရှာဖွေတွေ့ရှိဖို့ပေါ့]

[to discover new ways of doing things]

[ဒီတော့ ဘာလို အခွင့်အလမ်းတွေနောက်ကို မင်းလိုက်မလဲ၊ ဘာကြောင့်လဲ]

[So what opportunities will you go after and why?]

[If you're an entrepreneur]

[မင်းသာ စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင် တစ်ယောက်ဆိုရင်]

[you know that risk isn't the reward.]

[ဆုံုးရှုံးမှု အန္တရာယ်ဆိုတာ ဆုလဒ်မဟုတ်မှန်း မင်းသိပါတယ်]

[No. The rewards are driving innovation]

[မဟုတ်ပါဘူး၊ ဆုုလဒ်တွေဆိုတာ တီထွင်ဖန်တီးမှုကို မောင်းနှင်ပေးခြင်းပါ...]

[...လူတွေရဲ့ ဘဝတွေကို ပြောင်းလဲပေးခြင်းပါ၊ အလုပ်အကိုင်တွေကို ဖန်တီးပေးခြင်းပါ]

[changing people's lives. Creating jobs.]

[Fueling growth.]

[တိုးတက်မှုကို အားပေးခြင်းပါ]

[And making a better world.]

[ပြီးတော့ ပိုကောင်းမွန်တဲ့ လောကတစ်ခု ဖန်တီးပေးခြင်းပါ]

[Entrepreneurs are everywhere.]

[စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တွေဟာ နေရာတိုင်းမှာ ရှိနေပါတယ်]

[They run small businesses that support our economy,]

[သူတို့တွေက ငါတို့နိုင်ငံ စီးပွားရေးကို ထောက်ပံ့ပေးဖို့ စီးပွားရေးအသေးစားတွေ လုပ်ကြတယ်]

[ပစ္စည်းတွေကို ပုံထုတ်ပေးတယ်၊ မင်းတို့ကို]

[design tools to help you]

[stay connected with friends, family and colleagues]

[ကမ္ဘာတလွှားက သူငယ်ချင်းတွေ၊ မိသားစုတွေ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့ အမြဲ ဆက်သွယ်နိုင်အောင် ကူညီပေးဖို့ပေါ့]

[And they're finding new ways of helping to solve society's oldest problems.]

[လူ့အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ အကြာမြင့်ဆုံး ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ ကူညီပေးဖို့ သူတို့တွေက နည်းလမ်းသစ်တွေ ရှာဖွေပေးနေတယ်]

[မင်း စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်တစ်ယောက်ယောက်ကိုများ သိကျွမ်းသလား]

[Do you know an entrepreneur?]

[Entrepreneurs can be anyone Even... you]

[စီးပွားစွမ်းဆောင်ရှင်ဆိုတာ ဘယ်သူမဆို ဖြစ်နိုင်ပါတယ်...]

[မင်းလည်းပဲ ဖြစ်နိုင်တယ်]

[So seize the opportunity to create the job you always wanted]

[ဒါကြောင့် မင်းအမြဲတမ်းအလိုရှိနေတဲ့ အလုပ်မျိုးကို ဖန်တီးဖို့ အခွင့်အလမ်းတွေကို အရယူဖမ်းဆုပ်ပါ]

[Help heal the economy]

[စီးပွားရေးကို ကုစားဖို့ ၀ိုင်းကူပါ]

[Make a difference.]

[Take your business to new heights,]

[ထူးခြားကွဲပြားတာတွေ လုပ်ကြပါ]

[မင်းတို့ရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို မြင့်မားတဲ့ အဆင့်အတန်းအသစ်ဆီကို ဆွဲတင်ကြပါ]

[but most importantly,]

[ဒါပေမယ့် အရေးအကြီးဆုံးကတော့]

[remember when you were a kid]

[သတိရစမ်းပါ၊ မင်း ကလေးဘဝတုန်းက...]

[when everything was within your reach,]

[အရာအားလုံးက မင်းလက်လှမ်းမီတဲ့နေရာမှာ ရှိနေတုန်းက]

[and then say to yourself quietly, but with determination:]

[မင်းကိုယ်မင်း တိုးတိုးလေး ပြောခဲ့ဖူးတယ်၊ ခိုင်မာတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ပေါ့]

[it still is.]

["အဲဒါဟာ အခုထိလဲ မှန်ကန်တုန်းပါပဲ၊ မင်းတစ်ခုခုကို လုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတာလေ]

[ကျွန်တော့်ကို ဒီမှာ ဟောပြောခွင့်ပေးတဲ့အတွက် အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်]

Thank you very much for having me.

(Applause)