Cameron Herold: Let's raise kids to be entrepreneurs

Translator: Rozeta Pavlova Reviewer: Dejan Spaseski

I would be willing to bet I'm the dumbest guy in the room,

подготвен сум да се обложам дека јас сум најглупавиот човек во оваа просторија

because I couldn't get through school; I struggled with school.

бидејќи не можев да го завршам училиштето.

Но тоа што го знаев на многу рана возраст

But I knew at a very early age that I loved money, I loved business

е дека ги сакам парите и го сакам бизнисот

and I loved this entrepreneurial thing.

и го сакам претприемништвото.

I was raised to be an entrepreneur.

И јас бев одгледан така за да бидам претприемач.

What I've been really passionate about ever since --

Уште од мал имав навистина голема страст за --

and I've never spoken about this ever, until now --

но за ова никогаш до сега не сум зборувал --

so this is the first time anyone's heard it,

значи ова е прв пат некој друг да го слушне ова, освен жена ми пред три дена,

except my wife, three days ago.

бидејќи таа ми рече, „За што зборуваш?“ и јас и кажав --

She said, "What are you talking about?"

I told her that I think we miss an opportunity

мислам дека пропуштаме можност

да ги најдеме оние деца

to find these kids who have the entrepreneurial traits,

кои имаат претприемачки особини,

and to groom them or show them

и да ги подготвиме или да им покажеме

that being an entrepreneur is actually a cool thing.

дека да се биде претприемач е всушност кул.

It's not something that is a bad thing and is vilified,

Тоа не е нешто лошо, но е на лош глас,

и тоа се случува во многу општества.

which is what happens in a lot of society.

Kids, when we grow up, have dreams,

Децата, кога ќе пораснат, имаат соништа.

and we have passions, and we have visions,

Имаме страсти и имаме визии.

and somehow we get those things crushed.

И некако тие работи ни се рушат.

We get told that we need to study harder

И ни е кажано дека треба повеќе да учиме

or be more focused or get a tutor.

или да бидеме пофокусирани или да земеме тутор.

My parents got me a tutor in French, and I still suck in French.

Моите родители ми најдоа тутор за француски,

но јас и понатаму немам поим од француски.

Two years ago,

Пред две години, јас бев највисоко оценет предавач

I was the highest-rated lecturer at MIT's Entrepreneurial Master's Program.

на магистерските студии за претприемништво на MIT.

It was a speaking event in front of groups of entrepreneurs

А тоа беше настан на кој јас зборував пред група на претприемачи од цел свет.

from around the world.

Кога бев во второ одделение, јас ја освоив градската награда во натпреварот за говорништво,

When I was in grade two, I won a citywide speaking competition,

но никој не рече,

but nobody had ever said, "Hey, this kid's a good speaker.

„Еј, ова дете е добар говорник.

He can't focus, but he loves walking around and getting people energized."

Не може да се фокусира, но сака да шета наоколу и да ги енергизира луѓето.“

No one said, "Get him a coach in speaking."

Никој не рече, „Најдете му тренер за говорништво.“

They said, get me a tutor in what I suck at.

Тие рекоа, најдете му тутор за она за што не го бива.

Значи децата пројавуваат такви особини.

So as kids show these traits -- and we need to start looking for them --

И ние треба да почнеме да ги бараме тие особини.

I think we should be raising kids to be entrepreneurs instead of lawyers.

Мислам дека треба да ги воспитуваме децата

да бидат претприемачи наместо адвокати.

А за жал училишниот систем

Unfortunately, the school system is grooming this world to say,

го подготвува овој свет

"Let's be a lawyer," or, "Let's be a doctor."

да каже, „Еј, ајде да бидеме адвокати или ајде да бидеме доктори,“

We're missing that opportunity,

и ја пропуштаме можноста бидејќи

because no one ever says, "Hey, be an entrepreneur."

никој никогаш не вели, „Еј, биди претприемач.“

Entrepreneurs are people -- we have a lot of them in this room --

Претприемачите се луѓе -- бидејќи ги има многу овде во просторијава --

who have ideas and passions or see these needs in the world

кои имаат некои идеи и страсти или гледаат некои потреби во светот

and decide to stand up and do it.

и одлучуваат да станат и да го направат тоа.

And we put everything on the line to make that stuff happen.

И ризикуваме се само за да го оствариме тоа.

We have the ability to get the groups of people around us

И имаме способност да привлечеме група луѓе околу нас

кои би сакале да го градат тој сон со нас.

that want to build that dream with us.

And I think if we could get kids to embrace the idea at a young age,

И мислам дека, ако децата

ја прифатат оваа идеја, на мала возраст, да бидат претприемачи,

of being entrepreneurial,

we could change everything in the world that's a problem today.

би можеле да го промениме сето она во светот кое денес претставува проблем.

Every problem out there, somebody has the idea for.

За секој проблем кој постои, некој има идеја за него.

And as a young kid, nobody can say it can't happen,

Како мало дете, никој не може да ви каже дека тоа не може да се случи

because you're too dumb to realize that you couldn't figure it out.

бидејќи вие сте многу незрели за да бидете свесни

дека не можете да сфатите.

I think we have an obligation as parents and a society

Мислам дека ние како родители, но и општеството, имаме обврска

to start teaching our kids to fish instead of giving them the fish --

да почнеме да ги учиме децата да ловат риба

наместо да им даваме риба.

the old parable: "Give a man a fish, you feed him for a day.

Старата парабола, „Ако му дадеш на човекот риба, си го нахранил за еден ден.

Ако го научиш човекот да лови риба, си го нахранил за цел живот.“

Teach a man to fish, you feed him for a lifetime."

If we can teach our kids to be entrepreneurial,

Треба да ги научиме нашите деца да бидат претприемачи,

оние кои пројавуваат такви особини,

the ones that show the traits to be,

like we teach the ones who have science gifts to go on in science,

како што ги учиме оние кои имаат дарба за наука да бидат научници.

what if we saw the ones with entrepreneurial traits

Што ако ги забележиме оние кои имаат претприемачки особини

и ги научиме да бидат претприемачи?

and taught them to be entrepreneurs?

Би ги имале сите тие деца кои ќе го шират бизнисот

We could have these kids spreading businesses

наместо да ги чекаат владините донации.

instead of waiting for government handouts.

А ние седиме и ги учиме нашите деца што не треба да прават.

What we do is teach our kids the things they shouldn't do:

Немој да удираш; немој да гризаш; немој да пцуеш.

don't hit; don't bite; don't swear.

Right now we teach our kids to go after really good jobs;

Сега ги учиме децата да бараат навистина добри вработувања,

the school system teaches them to go after things like

знаете, а училишниот систем ги учи да изберат

да бидат доктори и да бидат адвокати

being a doctor and being a lawyer and being an accountant and a dentist

и да бидат сметководители и стоматолози

and a teacher and a pilot.

и учители и пилоти.

And the media says it's really cool if we could go out

А медиумите велат дека е многу кул ако излеземе

and be a model or a singer

и бидеме модел или пејач

or a sports hero like Luongo or Crosby.

или спортски херој како Сидни Крозби.

Our MBA programs do not teach kids to be entrepreneurs.

Нашата МВА програма не ги учи децата да бидат претприемачи.

Причината поради која јас ја избегнав МВА програмата --

The reason I avoided an MBA program, other than that I didn't get into any,

на страна фактот дека не можев ниту да влезам во некоја

since I had a 61 percent average out of high school,

бидејќи имав 61 процент просек во средното училиште

и со 61 процент просек

then a 61 percent average

at the only school in Canada that accepted me, Carlton,

едвај ме примија во единственото училиште во Канада кое ме прифати, Карлтон --

но нашите МВА програми не ги учат децата да бидат претприемачи.

is that our MBA programs don't teach kids to be entrepreneurs.

They teach them to work in corporations.

Тие ги учат како да одат да работат во корпорации.

So who's starting these companies? It's these random few people.

Но кој ги основа тие компании? Тоа се случајно неколку луѓе.

Дури и во популарната книжевност, единствената книга која јас ја најдов --

Even in popular literature, the only book I've ever found --

а оваа треба да се најде на листата за читање кај сите вас --

and this should be on all your reading lists --

единствената книга која воопшто ја најдов

the only book I've ever found

that makes the entrepreneur a hero is "Atlas Shrugged."

која претприемачот го претвора во херој е „Atlas Shrugged“.

Се друго во светот се стреми кон тоа да погледне во претприемачите

Everything else in the world looks at entrepreneurs

и да рече дека тие се лоши луѓе.

and says we're bad people.

Јас гледам дури и на моето семејство.

I look at even my family.

Both my grandfathers and my dad were entrepreneurs.

Моите дедовци обајцата биле претприемачи. Татко ми беше претприемач.

My brother, sister and I, all three of us own companies as well.

И брат ми и сестра ми и јас, сите тројца поседуваме компании исто така.

We all decided to start these things because it's the only place we fit.

И сите ние одлучивме да почнеме со тоа

бидејќи тоа е единственото место каде се вклопуваме.

We didn't fit in normal work; we couldn't work for somebody else,

Ние не се снаоѓавме на нормално работно место. Не можевме да работиме за некој друг

бидејќи сме премногу тврдоглави и имаме толку многу други способности.

we're stubborn and we have all these other traits.

But kids could be entrepreneurs as well.

Но и децата можат да бидат претприемачи исто така.

I'm a big part of a couple organizations

Јас сум голем дел од две глобални организации

called the Entrepreneurs' Organization and the Young Presidents' Organization.

наречени Организација на претприемачи и Организација на млади претседатели.

Штотуку се вратив од Барселона

I just came back from speaking in Barcelona at the YPO global conference.

каде што говорев на ОМP глобалната конференција,

And everyone I met over there who's an entrepreneur

и сите што ги запознав таму

кои се претприемачи

struggled with school.

имаа потешкотии во училиштето.

I have 18 out of the 19 signs of attention deficit disorder diagnosed.

Кај мене се дијагностицирани 18 од 19 знаци за растројство на вниманието.

So this thing right here is freaking me out.

Па ова нешто овде ме излудува.

(Laughter)

-

It's probably why I'm a bit panicked,

Веројатно затоа сега сум во мала паника --

other than all the caffeine I've had and the sugar.

на страна сиот кофеин и шеќерот што ги земав --

But this is really creepy for an entrepreneur.

но ова е навистина морничаво за еден претприемач.

Attention deficit disorder, bipolar disorder.

Растројство на вниманието, биполарно растројство.

Do you know that bipolar disorder is nicknamed the CEO disease?

Дали знаевте дека биполарносто растројство има прекар директорска болест?

Ted Turner's got it. Steve Jobs has it.

Тед Тарнер ја има. Стив Џобс ја има.

All three of the founders of Netscape had it.

Сите тројца основачи на Netscape ја имаат.

I could go on and on.

Би можел да продолжам.

Kids -- you can see these signs in kids.

Децата -- би можеле да ги видите тие знаци кај децата.

And we're giving them Ritalin and saying,

Но тоа што го правиме ние е им даваме Ritalin и им велиме,

"Don't be an entrepreneurial type.

„Немој да бидеш претприемачки тип.

Fit into this other system and try to become a student."

Вклопи се во овој систем и обиди се да станеш студент.“

Извинете, но претприемачите не се студенти.

Sorry, entrepreneurs aren't students.

We fast-track. We figure out the game.

Ние одиме по брзата патека. Ние ја сваќаме играта.

I stole essays. I cheated on exams.

Ги крадев писмените задачи. Препишував на тестовите.

I hired kids to do my accounting assignments in university

Ги најмував децата за да ги завршат сметководствените задачи на Универзитетот

for 13 consecutive assignments.

за 13 Последователни задачи.

But as an entrepreneur, you don't do accounting, you hire accountants.

Но како претприемач вие не работите сметководство, туку најмувате сметководители.

So I just figured that out earlier.

Јас тоа порано го сфатив.

(Laughter)

-

(Applause)

-

At least I can admit I cheated in university; most of you won't.

Бар можам да признаам дека препишував на факултет; повеќето од нас не би го направиле тоа.

I'm also quoted -- and I told the person who wrote the textbook --

Ме цитираат -- а јас и реков на личноста која ја пишуваше книгата --

I'm now quoted in that exact same university textbook

Денес ме цитираат во истиот тој универзитетски учебник

во секој универзитет и колеџ во Канада.

in every Canadian university and college studies --

Во сметководството за менаџери, јас сум во поглавје осум.

in managerial accounting, I'm chapter eight.

I open up chapter eight, talking about budgeting.

Го отворам поглавјето осум зборувајќи за буџетот.

I told the author, after they did my interview,

И и реков на авторката, откако ме интервјуираа, дека препишував на тој предмет.

that I cheated in that same course.

А таа мислеше дека тоа е премногу смешно за да не се додаде.

She thought it was too funny to not include it.

But kids, you can see these signs in them.

Но кај децата можете да ги забележите ваквите знаци.

The definition of entrepreneur is "a person who organizes, operates

Дефиницијата за претприемач е „личност која организира, спроведува

и го предвидува ризикот за деловната зделка.“

and assumes the risk of a business venture."

That doesn't mean you have to go to an MBA program,

Тоа не значи дека треба да одите на МВА програмата.

Тоа не значи дека мора да го завршите училиштето.

or that you have to get through school.

Тоа само значи дека морате да се чувствувате добро во врска со тие работи.

It just means that those few things have to feel right in your gut.

Сме ги слушнале приказните за тоа, дали тоа се стекнува или е вродено, нели.

We've heard, "Is it nurture or is it nature?" Right?

Is it thing one or thing two? What is it?

Дали е првото или е другото? Кое е?

Well, I don't think it's either. I think it can be both.

Па, јас не мислам дека е ни едното ни другото. Мислам дека се и двете.

I was groomed as an entrepreneur.

Јас бев подготвуван за претприемач.

When I was growing up as a young kid, I had no choice,

Кога растев, јас немав избор,

because I was taught at a very early age,

бидејќи бев поучуван уште многу рано, на мала возраст --

when my dad realized I didn't fit into everything else

кога татко ми сфати дека јас нема да се вклопам

во сето она што ме учеа на училиште --

that was being taught to me in school,

дека тој може да ме научи да го сфатам бизнисот на многу мала возраст.

that he could teach me to figure out business at an early age.

Тој не подготви нас, сите тројца,

He groomed us, the three of us, to hate the thought of having a job

да ја мразиме помислата да бидеме вработени

and to love the fact of creating companies

и да ја сакаме можноста да креираме компании во кои ќе можеме да вработиме други луѓе.

where we could employ other people.

Мојата прва мала бизнис авантура, кога имав седум години, беше во Винипег,

My first business venture: I was seven years old, in Winnipeg.

и јас лежев на мојот кревет со еден од оние долги продолжени кабли.

I was in my bedroom with one of those long extension cords,

И им се јавував на сите перални за хемиско чистење во Винипег

calling all the dry cleaners in Winnipeg

за да дознаам колку тие

to find out how much they'd pay me for coat hangers.

би ми платиле за закачалки.

And my mom came into the room and said,

И мајка ми влезе во собата и ми рече,

"Where are you going to get the hangers to sell to the dry cleaners?"

„Од каде ќе ги набавиш закачалките за да им ги продадеш на хемиското чистење?“

And I said, "Let's go look in the basement."

А јас и реков, „Ајде да одиме и да погледнеме во подрумот.“

И отидовме долу во подрумот. И јас отворив еден креденец.

We went down to the basement, and I opened up this cupboard.

There was about 1,000 hangers that I'd collected,

И таму имаше околу илјада закачалки кои јас ги собирав.

Бидејќи, кога јас и кажував дека излегувам надвор да си играм со децата,

because, when I told her I was going out to play,

I was going door to door in the neighborhood

јас одев од врата до врата во соседството за да собирам закачалки

to collect hangers to put in the basement,

и да ги чувам во подрумот за продавање.

because I saw her a few weeks before that --

Бидејќи видов неколку недели пред тоа --

дека може да се заработи од тоа. Понекогаш наплатуваа по два центи за една закачалка.

you could get paid, they used to pay two cents per coat hanger.

Сфатив дека има секакви видови на закачалки.

So I was like, well, there's all kinds of hangers,

И јас само ќе ги соберам.

so I'll just go get them.

I knew she wouldn't want me to get them,

И јас знаев дека таа не би сакала јас да одам и да ги собирам, па јас едноствно отидов и го направив тоа.

so I just did it anyway.

And I learned that you could actually negotiate with people.

И научив дека всушност можеш да преговараш со луѓето.

This one guy offered me three cents and I got him up to three and a half.

Една особа ми понуди три центи а јас ја убедив да ми даде три и половина.

На седум годишна возраст го знаев дури и тоа

I even knew at seven years old

that I could get a fractional percent of a cent,

дека всушност можам да добијам децимален процент од еден цент,

and people would pay it, because it multiplied up.

а луѓето би го плаќале тоа бидејќи се множи.

At seven years old I figured it out.

На седум години јас тоа го сфатив. Добив три и половина центи за илјада закачалки.

I got three and a half cents for 1,000 hangers.

Продавав штитници за регистарски таблички од врата до врата.

I sold license plate protectors door to door.

Татко ми всушност ме натера да најдам некој

My dad actually made me go find someone

кој би ми ги продал сите тие работи на големо.

who would sell me them at wholesale.

И на девет годишна возраст, јас одев низ градот Sudbury

At nine years old, I walked around in the city of Sudbury

и продавав штитници за таблички од врата на врата по куќите.

selling license-plate protectors door to door.

Живо се сеќавам на еден муштерија

And I remember this one customer so vividly --

I also did some other stuff with these clients, I sold newspapers,

бидејќи работев и други работи со тие клиенти.

Продавав весници.

and he wouldn't buy a newspaper from me, ever.

А тој никогаш не сакаше да купи весник од мене.

But I was convinced I was going to get him to buy a license-plate protector.

Јас бев многу убеден дека ќе го натерам да купи штитник за таблички.

And he's like, "We don't need one."

И тој рече, „Па, нам не ни требаат.“

А јас реков, „Но вие имате два автомобила...“ -- Јас имам девет години.

I said, "But you've got two cars."

Remember, I'm nine years old.

Велам, „Но вие имате два автомобила и тие немаат штитници за табличките.“

I'm like, "You have two cars and they don't have license-plate protectors.

А тој рече, „Знам.“

And this car has one license plate that's all crumpled up."

А јас реков, „Овој автомобил има една табличка која е целата извиткана.“

He said, "That's my wife's car."

А тој рече, „Да, тоа е автомобилот на жена ми.“ А јас реков, „Зошто не би тестирале само една

I said, "Why don't we test one on her car and see if it lasts longer?"

на предната страна од автомобилот на жена ви и да видиме дали ќе трае подолго.“

So I knew there were two cars with two license plates on each.

Значи знаев дека имаше два автомобила со по две регистарски таблички.

If I couldn't sell all four, I could at least get one.

Ако не можам да му продадам за сите четири, би можел да продадам барем една.

Тоа го научив на мала возраст.

I learned that at a young age.

Препродавав стрипови.

I did comic book arbitrage.

When I was about 10 years old, I sold comic books

Кога имав околу десет години, продавав стрипови

out of our cottage on Georgian Bay.

од нашата куќа во Џорџискиот залив.

I would go biking up to the end of the beach,

Ќе одев со велосипедот до крајот на плажата

buy all the comics from the poor kids,

и ќе ги купев сите стрипови од сиромашните деца.

then go back to the other end of the beach to sell them to the rich kids.

А потоа ќе се вратев на другиот крај на плажата и ќе им ги продадев на богатите деца.

It was obvious to me: buy low, sell high.

Но тоа беше очигледно за мене, нели. Купи евтино, продај скапо.

You've got this demand over here that has money.

Од оваа страна имаш побарувачка, тука се парите.

Не се обидувајте да им продадете на сиромашните деца; тие немаат пари. Богатите ги имаат. Одете и земете им ги.

Don't try to sell to the poor kids; they don't have cash.

The rich people do. Obvious, right?

Па тоа е очигледно, нели.

It's like a recession.

Тоа е како рецесија. Значи, ете ја рецесијата.

So there's a recession.

таму сеуште има 13 трилиони долари кои циркулираат низ економијата на Соединетите Држави.

There's still 13 trillion dollars circulating in the US economy.

Па земете малку од тоа. А јас го научив тоа на мала возраст.

Go get some of that. I learned that at a young age.

I also learned, don't reveal your source:

Исто така научив да не ги откривам своите извори,

I got beat up after four weeks of this,

бидејќи бев истепан после четри недели додека го правев тоа

because one of the rich kids found out where I was buying my comics,

бидејќи едно од богатите деца откри од каде ги купувам стриповите,

и не му се допадна фактот дека тој плаќа многу повеќе.

and didn't like that he was paying more.

На десет години бев приморан да разнесувам весници.

I was forced to get a paper route at 10 years old.

Всушност, многу и не го сакав разнесувањето на весници,

I didn't want a paper route, but my dad said, "That's your next business."

но на десет години, татко ми ми рече, „Тоа ќе биде твојот следен бизнис.“

Не само што ми обезбеди еден, туку јас морав да имам два весника,

Not only did he get me one, but I had to get two.

а тогаш бараше од мене да најмам некого кој ќе ги носи половина од весниците,

He wanted me to hire someone to deliver half the papers,

а јас тоа и го направив, и при тоа сфатив дека од собирањето на бакшишот најмногу се заработува.

which I did.

Then I realized: collecting tips is how you made all the money.

Па така, јас го собирав бакшишот и добивав плата.

So I'd collect tips and get payment.

Тогаш одев и собирав за сите весници.

I would collect for the papers -- he could just deliver them.

Тој можеше само да ги носи.

Because then I realized I could make money.

Бидејќи тогаш сфатив дека можам да заработувам.

By this point, I was definitely not going to be an employee.

Од тогаш, јас дефинитивно не сакав да бидам вработен.

(Laughter)

-

My dad owned an automotive and industrial repair shop.

Мојот татко поседуваше авто и индустриски сервис.

He had all these old automotive parts lying around.

Имаше премногу стари автоделови кои беа расфрлани наоколу.

Тие беа од месинг и од бакар.

They had this old brass and copper.

I asked what he did with it, and he said he just throws it out.

Па јас го прашав што прави со нив. А тој рече дека едноставно ги фрла.

I said, "Wouldn't somebody pay for that?" And he goes, "Maybe."

А јас реков, „Но, зарем нема некој кој би ти платил за тоа?“ А тој рече „Можеби.“

Запомнете, на десет години -- значи пред 34 години

Remember: at 10 years old, 34 years ago,

јас видов можност во тоа.

I saw opportunity in this stuff, I saw there was money in garbage.

Јас видов дека има пари во ѓубрето.

Го собирав ѓубрето од сите автосервиси во околината, на мојот велосипед.

And I collected it from the automotive shops in the area on my bicycle.

А потоа татко ми во сабота ме возеше

Then my dad would drive me on Saturdays to a scrap metal recycler

до отпадот каде што ми плаќаа за тоа.

where I got paid.

Мислев дека тоа е кул.

And I thought that was kind of cool.

Чудно но, 30 години подоцна, имаме линија 1-800-GOT-JUNK?(имате ѓубре?)

Strangely enough, 30 years later, we're building 1-800-GOT-JUNK?

и заработуваме на тоа.

and making money off that, too.

Кога имав 11 години, со извидниците правевме перничиња за игли,

I built these little pincushions when I was 11 years old in Cubs.

и ги правевме за нашите мајки на денот на мајките.

We made these pincushions for our moms for Mother's Day

А перничињата ги правевме од дрвени штипки за алишта --

out of wooden clothespins --

when we used to hang clothes on clotheslines outside.

кога ја закачуваме облеката на жица надвор.

And you'd make these chairs.

И правевме вакви столчиња.

And I had these little pillows that I would sew up.

А имавме и мали перничиња кои ги зашивавме.

And you could stuff pins in them.

На нив може да се набоцкаат шпенадли.

Because people used to sew and they needed a pincushion.

Бидејќи луѓето порано знаеа да шијат и им беа потребни перничиња за игли.

Но јас сфатив дека мораме да имаме избор.

But I realized you had to have options,

so I spray-painted a whole bunch of them brown,

Така, голем број од нив ги обоив со спреј во кафена боја.

so when I went to the door, it wasn't, "Do you want to buy one?"

И тогаш, кога одев од врата на врата, немаше само „Дали сакате да купите едно?“

Туку, „Каква боја сакате?“

It was, "Which color would you like?"

Имам 10 години; вие нема да ме одбиете,

I'm 10 years old; you're not going to say no,

особено ако имате две опции; ја имате кафената или обичната.

especially if you have two options, the brown one or the clear one.

Па така јас ја научив оваа лекција уште на мала возраст.

So I learned that lesson at a young age.

Научив дека рачната работа е без врска.

I learned that manual labor really sucks.

Right, like cutting lawns is brutal.

Да, како што косењето трева е скотски.

But because I had to cut lawns all summer for all of our neighbors

Но бидејќи морав да ја косам тревата на сите комшии цело лето и бев платен за тоа,

and get paid to do that,

сфатив дека е супер да се имаат

I realized that recurring revenue from one client is amazing,

редовни примања од еден клиент.

that if I land this client once,

Ако обезбедам еден клиент,

and every week I get paid by that person,

и секоја недела тој ми плаќа,

that's way better than trying to sell one clothespin thing to one person,

тоа е многу подобро отколку да се обидувам да продадам

едно перниче на една личност.

because you can't sell them more.

Бидејќи и не можете да им продадете повеќе.

So I love that recurring revenue model I started to learn at a young age.

Ми се допаѓа тоа што уште како мал го научив моделот на редовни примања.

Запомнете, јас бев така одгледуван. Не ми беше дозволено да се вработам.

Remember, I was being groomed to do this. I was not allowed to have jobs.

Бев носач, одев на терените за голф и им бев носач на луѓето таму.

I would go to the golf course and caddy for people,

but I realized there was this one hill on our golf course, the 13th hole,

Но сфатив дека има уште еден рид на нашиот терен,

таа 13-та дупка која го имаше тој голем рид.

that had this huge hill,

Луѓето никогаш не можеа до таму да ги однесат торбите.

and people could never get their bags up it.

Па јас седев таму на едно столче

So I'd sit there in a lawn chair and carry for all the people

и им ги носев торбите на луѓето кои немаа носачи.

who didn't have caddies.

I'd carry their golf bags to the top; they'd pay me a dollar,

Ги носев нивните торби за голф до врвот, а тие ми плаќаа по еден долар.

while my friends worked for hours hauling some guy's bag around

Во меѓувреме, моите пријатели работеа по пет часа

носејќи ја наоколу торбата на некој си, и за тоа беа платени по 10 долари.

for 10 bucks.

I'm like, "That's stupid. You have to work for five hours.

Јас мислев, „Тоа е глупаво бидејќи мораш да работиш по пет часа.

That doesn't make sense. Figure out a way to make more money faster.

Тоа нема никаква смисла.“ Едноставно сваќаш како побрзо да заработиш повеќе.

Every week, I'd go to the corner store and buy all these pops,

Секоја недела, одев до продавницата на аголот и купував секакви сокови.

Then I'd deliver them to these 70-year-old women playing bridge.

Потоа им ги доставував на едни 70 годишни бабички кои играа бриџ.

They'd give me their orders for the following week.

А тие ќе ми ги дадеа своите порачки за следната недела.

Така јас само им го доставував сокот а им наплатував дупло.

I'd deliver pop and charge twice.

Го имав тој сигурен пазар. Не беа потребни договори.

I had this captured market.

You didn't need contracts, you just needed to have a supply and demand

Едноставно требаше само да имате понуда и побарувачка

и публика која ви верува.

and this audience who bought into you.

These women weren't going to go to anybody else

Тие бабички не би отишле кај некој друг,

бидејќи јас им се допаѓав, а јас тоа го сфатив.

because they liked me, and I kind of figured it out.

Отидов и ги собирав топчињата од терените за голф.

I went and got golf balls from golf courses.

But everybody else was looking in the bush

Додека сите други ги бараа

and looking in the ditches for golf balls.

по жбуновите и каналите.

Јас бев во елемент. Сите се кај езерото

I'm like, screw that. They're in the pond. And nobody's going into the pond.

а никој таму не влегува.

So I'd go into the ponds and crawl around and pick them up with my toes,

Тогаш јас влегував во езерото, ползев наоколу и ги собирав со ножните прсти.

Едноставно ги кревате со обете стопала.

just pick them up with both feet.

You can't do it onstage.

Тоа не може да се изведе овде на сцената.

You get the golf balls, throw them in your bathing suit trunks

Само ги собирате топчињата за голф и ги ставате во џебовите од кратките панталони

а кога ќе завршите имате барем стотина.

and when you're done, you've got a couple hundred of them.

Но проблемот беше во тоа што луѓето не сакаа стари голф топчиња.

But the problem is, people didn't want all the golf balls.

Па јас ги пакував. А тогаш имав 12 години, нели.

So I just packaged them. I'm like 12, right?

Ги пакував на три начини.

I packaged them up three ways.

I had the Pinnacles, DDHs and the really cool ones.

Имав „Pinnacles“ и „DDH“ и уште едни, кои во тоа време беа многу кул.

Тие се продаваа за два долари парче.

Those sold for two dollars each.

Then I had the good ones that didn't look crappy: 50 cents each.

Имав и некои добри кои не изгледаа многу лошо. Тие беа по 50 центи парче.

And then I'd sell 50 at a time of all the crappy ones.

Тогаш продавав по 50 од оние лошите.

And they could use those for practice balls.

А тие можеа да се користат за вежбање.

I sold sunglasses when I was in school,

Кога бев во училиште, продавав очила за сонце

на сите деца во средното училиште.

to all the kids in high school.

Тоа е нешто поради кое сите ве мразат,

This is what really kind of gets everybody hating you,

because you're trying to extract money from all your friends all the time.

бидејќи постојано се обидувате да им ги извлечете парите на пријателите.

Но тоа ги плаќаше сметките.

But it paid the bills.

So I sold lots and lots of sunglasses.

Така продадов голем број очила за сонце.

Then when the school shut me down --

Но кога училиштето ме попречи --

they called me into the office and told me I couldn't do it --

ме повикаа во канцеларијата и ми рекоа дека не смеам повеќе да го правам тоа --

тогаш отидов на бензиската пумпа и

I went to the gas stations and sold lots of them to the gas stations

им продадов голем број на вработените

and had the gas stations sell them to their customers.

а тие пак ги продаваа на своите муштерии.

Тоа беше кул бидејќи имав малопродажни објекти.

That was cool because then, I had retail outlets.

А мислам дека тогаш имав четиринаесет години.

I think I was 14.

Then I paid my entire way through first year of university at Carlton

Потоа ја исплатив целата прва година од факултетот на Карлтон

продавајќи мешини за вино од врата на врата.

by selling wineskins door to door.

You know you can hold a 40-ounce bottle of rum

Знаете ли дека во една мешина за вино може да собере околу 1 литар рум

and two bottles of coke in a wineskin?

а

So what, right? But you know what?

Да, ама знаете што? Го ставате тоа во панталоните,

Stuff that down your shorts when you go to a football game,

кога одите на фудбалски натпревар го внесувате пијалокот за џабе,

you can get booze in for free.

и сите го купуваат.

Everybody bought them.

Supply, demand, big opportunity.

Понуда, побарувачка, голема можност.

I also branded it, so I sold them for five times the normal cost.

Јас и ги брендирав, па ги продавав по 5 пати повисока цена.

Го ставив логото на нашиот универзитет.

It had our university logo on it.

You know, we teach our kids and we buy them games,

Знаете, ги учиме нашите деца и им купуваме игри.

Но ако тие се претприемачки деца, зошто не би им купиле некои игри,

but why don't we get them games, if they're entrepreneurial kids,

такви игри кои ги негуваат особините потребни за претприемачи?

that nurture the traits you need to be entrepreneurs?

Why don't you teach them not to waste money?

Зошто да не ги учиме да не ги расфрлаат парите?

I remember being told to walk out into the middle of a street

Се сеќавам дека морав да излезам на сред улица во Banff, Alberta,

in Banff, Alberta.

бидејќи фрлив една паричка на улицата.

I'd thrown a penny out in the street,

А татко ми ми рече, „Оди и земи ја.“

and my dad said, "Go pick it up.

I work too damn hard for my money. I'm not going to see you waste a penny."

Рече, „Јас работам проклето напорно за моите пари. Не сакам да видам дека ти ги расфрлаш.“

И јас се сеќавам на таа лекција до овој ден.

I remember that lesson to this day.

Џепарлакот ги учи децата на погрешни работи.

Allowances teach kids the wrong habits.

Џепарлакот, по природа, ги учи децата

Allowances, by nature, are teaching kids to think about a job.

да размислуваат за вработување.

An entrepreneur doesn't expect a regular paycheck.

А претприемачот не очекува редовна исплата.

Allowance is breeding kids at a young age to expect a regular paycheck.

Џепарлакот ги навикнува децата уште на мала возраст

да очекуваат редовна исплата.

That's wrong, for me, if you want to raise entrepreneurs.

Тоа е погрешно, според мене, ако сакате да подигате претприемачи.

Тоа што го правам со моите деца сега -- имам две деца, девет и седум годишно --

What I do with my kids, nine and seven,

ги учам како да шетаат низ куќата и дворот,

is teach them to walk around the house and the yard,

и да бараат работи кои треба да бидат направени.

looking for stuff that needs to get done.

Дојдете до мене и кажете ми што е ова.

Come and tell me what it is.

Or I'll say, "Here's what I need done."

Или ќе им пријдам и ќе им речам, „Еве што треба да се направи.“

And then, you know what we do? We negotiate.

И потоа знаете што правиме? Преговараме.

Тие одат да видат за што се работи.

They go around looking for what it is,

then we negotiate what they'll get paid.

Но тогаш преговараме за тоа како ќе им биде платено.

They don't have a regular check,

И тогаш тие немаат редовна плата, но имаат повеќе прилики да пронајдат нешта

but they have opportunities to find more stuff,

и да ги научат вештините на преговарање,

and learn the skill of negotiating and of finding opportunities.

но и вештините за пронаоѓање на прилики.

You breed that kind of stuff.

Такво нешто се негува. Секое од моите деца има две каси прасенца.

Each of my kids has two piggy banks.

50 % од парите кои ќе ги заработат или ќе им бидат поклонети,

Fifty percent of all the money they earn goes in their house account,

50 % одат за нивната домашна сметка,

50 percent goes in their toy account.

50 % одат за нивната сметка за играчки.

The toy account, they spend on whatever they want.

Се што ќе оди на нивната сметка за играчки можат да го потрошат на што сакаат.

The 50 percent in their house account, every six months, goes to the bank.

50-те % кои одат на домашната сметка, секои шест месеци, одат во банка.

Децата одат со мене. Секоја година сите нивни пари во банката одат кај нивниот брокер.

they walk up with me.

Every year, all the money in the bank goes to their broker.

Обајцата имаат свој брокер на берзата.

Both my nine- and seven-year-olds have a stockbroker already.

Но јас ги учам да истраат во навиката за штедење.

I'm teaching them to force that savings habit.

Ме излудува тоа кога некои триесетгодишни велат,

It drives me crazy that 30-year-olds are saying,

"Maybe I'll start contributing to my RSP now."

„Можеби сега ќе почнам да вложувам во мојот пензиски фонд.“

Глупости, па сте пропуштиле 25 години.

Shit, you've missed 25 years.

You can teach those habits to young kids,

Можете да ги научите децата на такви навики

when they don't even feel the pain yet.

додека се мали и сеуште не ја чувствуваат болката.

Don't read bedtime stories every night -- maybe four nights of the week,

Не им читајте приспивни приказни секоја вечер.

Можеби е добро четири ноќи во неделата да им читате приспивни приказни

and three nights, have them tell stories.

а три ноќи во неделата тие нека ви раскажуваат приказни.

Зошто не би седнале со децата и да им дадете 4 предмети,

Why don't you sit down with kids and give them four items,

црвена маица, сина вратоврска, еден кенгур и еден лаптоп,

a red shirt, a blue tie, a kangaroo and a laptop,

and have them tell a story about those four things?

и нека ви раскажат приказна за овие четири работи.

Моите деца го прават тоа постојано.

My kids do that all the time.

It teaches them to sell, teaches them creativity,

Тоа ги учи како да продаваат; ги учи на креативност;

ги учи да мислат со своја глава.

teaches them to think on their feet.

Do that kind of stuff, have fun with it.

Едноставно правете такви нешта со децата и забавувајте се.

Get kids to stand up in front of groups and talk,

Направете децата да станат пред групата и да зборуваат,

па дури и да е тоа само група од нивни пријатели,

even if it's just in front of their friends,

нека изведуваат претстави и нека држат говори.

and do plays and have speeches.

Those are entrepreneurial traits you want to be nurturing.

Тоа се претприемачки вештини кои треба да ги негувате.

Покажете им на децата како изгледаат лоши муштерии или лоши работници.

Show kids what bad customers or bad employees look like.

Покажете им ги намуртените работници.

Show them grumpy employees.

When you see grumpy customer service, point it out.

Кога ќе видите намќорести службеници, покажете им ги.

Речете, „Патем речено, овој дечко е лош работник.“

Say, "By the way, that guy is a crappy employee."

И речете, „А овие се добри.“

And say, "These are good ones."

(Laughter)

-

If you go into a restaurant and have bad customer service,

Ако одите во ресторан и ако добиете лоша услуга,

show them what bad customer service looks like.

покажете им како изгледа лошата услуга.

-

(Laughter)

Сите овие лекции ги имаме пред нас,

We have all these lessons in front of us,

но не ги користиме тие прилики; ние ги учиме децата да си најдат тутор.

but we don't take those opportunities; we teach kids to get a tutor.

Замислете навистина да го земете

Imagine if you actually took all the kids' junk in the house right now,

сето она што е непотребно од децата сега,

all the toys they outgrew two years ago

и сите оние играчки кои веќе ги надраснале,

and said, "Why don't we sell some of this on Craigslist and Kijiji?"

и да им речете, „Зошто да не почнеме да ги продаваме овие на оглас?“

And they actually sell it and learn how to find scammers when offers come in.

И тие можат навистина да ги продадат

и да научат како да ги препознаат измамниците кога ќе добијат понуди на email.

They can come into your account or a sub account or whatever.

Можат да го користат вашиот налог или подналог или било како.

Но научете ги како да ја постават цената, да ја погодат цената,

But teach them how to fix the price, guess the price,

да постават фотографии.

pull up the photos.

Teach them how to do that kind of stuff and make money.

Научете како се прави тоа и како се заработуваат пари.

Потоа со парите кои ќе ги добијат, 50 % нека одат на домашната сметка,

Then 50 percent goes in their house account,

50 % нека одат на нивната сметка за играчки.

50 percent in their toy account.

На моите деца многу им се допаѓа ова.

My kids love this stuff.

Some of the entrepreneurial traits you've got to nurture in kids:

Некои од претприемачките работи кои морате да ги негувате кај децата:

attainment, tenacity, leadership, introspection, interdependence, values.

постигнување, истрајност, водство, интроспекција, меѓузависност, вредности.

Сите овие особини можете да ги најдете кај децата и можете да помогнете тие да се негуваат.

All these traits, you can find in young kids, and you can help nurture them.

Барајте ги овие нешта.

Look for that kind of stuff.

Има и две особини кои исто така сакам да ги барате

There's two traits I want you to also look out for

а кои не ги извлекуваме од нив.

that we don't get out of their system.

Don't medicate kids for attention deficit disorder

Немојте да им давате на децата лекови против растројство на вниманието

освен ако навистина, навистина е многу лошо.

unless it is really, really freaking bad.

-

(Applause)

The same with the whole things on mania and stress and depression,

Истото важи и за манијата и стресот и депресијата,

unless it is so clinically brutal, man.

освен ако се толку клинички брутални, човече.

Bipolar disorder is nicknamed "the CEO disease."

Биполарното растројство се нарекува и директорска болест.

Кога Stiv Jurvetson и Jim Clark

When Steve Jurvetson, Jim Clark and Jim Barksdale have all got it,

и Jim Barksdale ја имаат,

а тие го создадоа Netscape.

and they built Netscape --

Замислете да им било давано Ritalin.

imagine if they were given Ritalin.

Не би ги имале тие работи сега, нели?

We wouldn't have that stuff, right?

Al Gore really would have had to invented the Internet.

Al Gore тогаш би го измислил интернетот.

(Laughter)

-

These are the skills we should be teaching in the classroom,

Овие вештини се вештини кои треба да се учат во училиштата

исто како и се друго.

as well as everything else.

I'm not saying don't get kids to want to be lawyers.

Јас не велам да не им давате на децата да бидат адвокати.

Но како би било претприемништвото

But how about getting entrepreneurship to be ranked right up there

да биде се наоѓа на исто ниво како и се друго останато.

with the rest of them?

Бидејќи постојат огромни можности таму.

Because there's huge opportunities in that.

Сакам да завршам со едно кратко видео.

I want to close with a quick video

Тоа е видео направено од една компанија која јас ја менторирав.

that was done by one of the companies I mentor.

These guys, Grasshopper.

Овие момци, Grasshopper.

It's about kids.

Се работи за децата. Се работи за претприемништвото.

It's about entrepreneurship.

Hopefully, this inspires you to take what you've heard from me

Се надевам дека ова ќе ве инспирира да го земете ова што го слушнавте од мене

and do something with it to change the world.

и ќе направите нешто за да го промените светот.

[Дете... „Мислевте дека можете се да направите?“]

[Kid... "And you thought you could do anything?"]

[You still can.]

[Вие сеуште можете.]

[Because a lot of what we consider impossible]

[Бидејќи многу од тоа што го сметаме за невозможно...]

[...лесно е да се надмине]

[is easy to overcome]

[Because in case you haven't noticed, we live in a place where]

[Бидејќи, во случај да не сте забележале, живееме на место каде]

[one individual can make a difference]

[една индивидуа може да ги промени работите]

[Want proof?]

[Сакате доказ?]

[Just look at the people who built our country:]

[Само погледнете во луѓето кои ја изградиле нашата земја;]

[Нашите родители, баби и дедовци, нашите тетки, чичковци...]

[Our parents, grandparents, our aunts, uncles]

[Тие биле имигранти, новодојденци подготвени да остават свој печат]

[They were immigrants, newcomers ready to make their mark]

[Можеби тие дошле со многу малку]

[Maybe they came with very little]

[or perhaps they didn't own anything except for]

[или веројатно тие не поседувале ништо друго освен...]

[a single brilliant idea]

[... една брилијантна идеја]

[These people were thinkers, doers]

[Тие луѓе биле мислители, чинители...]

[innovators]

[...иноватори...]

[until they came up with the name]

[...се додека не го смислиле името...]

[entrepreneurs]

[...претприемачи!]

[They change the way we think about what is possible.]

[Тие го менуваат нашето мислење за тоа што е возможно.]

[They have a clear vision of how life can be better]

[Тие имаат јасна визија за тоа како животот може да биде подобар]

[for all of us, even when times are tough.]

[за сите нас, дури и кога времињата се тешки.]

[Right now, it's hard to see]

[Токму сега, тешко е да се види...]

[when our view is cluttered with obstacles.]

[...кога погледот ни е затрупан со препреки.]

[But turbulence creates opportunities]

[Но турбуленциите креираат можности]

[за успех, постигнување, и не туркаат...]

[for success, achievement, and pushes us]

[да најдеме нови начини за правење на нештата]

[to discover new ways of doing things]

[Па, кои шанси ќе ги искористите и зошто?]

[So what opportunities will you go after and why?]

[If you're an entrepreneur]

[Ако сте претприемач]

[you know that risk isn't the reward.]

[знаете дека ризикот не е награда.]

[No. The rewards are driving innovation]

[Не. Награди се постојаните иновации...]

[...менување на животот на луѓето. Создавање на работни места.]

[changing people's lives. Creating jobs.]

[Fueling growth.]

[Поттикнување на растот.]

[And making a better world.]

[И градење на подобар свет.]

[Entrepreneurs are everywhere.]

[Претприемачите се насекаде.]

[They run small businesses that support our economy,]

[Тие водат мали бизниси кои ја поддржуваат нашата економија,]

[создаваат алатки за да ви помогнат...]

[design tools to help you]

[stay connected with friends, family and colleagues]

[...за да останете поврзани со пријателите, семејството и колегите низ светот.]

[And they're finding new ways of helping to solve society's oldest problems.]

[И тие пронаоѓаат нови начини за помош во решавањето на најстарите општествени проблеми.]

[Дали познавате некој претприемач?]

[Do you know an entrepreneur?]

[Entrepreneurs can be anyone Even... you]

[Претприемач може да биде секој...]

[Дури... и вие!]

[So seize the opportunity to create the job you always wanted]

[Па искористете ја можноста да ја создадете работата која отсекогаш сте ја сакале]

[Help heal the economy]

[Помогнете да зајакне економијата]

[Make a difference.]

[Take your business to new heights,]

[Направете разлика.]

[Кренете го вашиот бизнис до нови височини.]

[but most importantly,]

[Но најважно,]

[remember when you were a kid]

[сетете се кога бевте дете...]

[when everything was within your reach,]

[кога се ви беше на дофат на раката,]

[and then say to yourself quietly, but with determination:]

[и тогаш речете си на себе си тивко, но одлучно:]

[it still is.]

[„Тоа сеуште е.“]

Ви благодарам многу за вниманието.

Thank you very much for having me.

(Applause)