Cameron Herold: Let's raise kids to be entrepreneurs

Tłumaczenie: Anna Bojarska Korekta: Rysia Wand

I would be willing to bet I'm the dumbest guy in the room,

Założę się, że jestem najgłupszy na tej sali,

because I couldn't get through school; I struggled with school.

bo miałem problemy ze skończeniem szkoły.

Jednak już w młodym wieku wiedziałem,

But I knew at a very early age that I loved money, I loved business

że moją miłością są pieniądze i interesy,

and I loved this entrepreneurial thing.

i że kocham przedsiębiorczość.

I was raised to be an entrepreneur.

Wychowano mnie na przedsiębiorcę.

What I've been really passionate about ever since --

To mnie naprawdę pasjonuje.

and I've never spoken about this ever, until now --

Nigdy dotąd o tym nie mówiłem.

so this is the first time anyone's heard it,

Usłyszycie to jako pierwsi, nie licząc mojej żony,

except my wife, three days ago.

bo pytała o czym będę mówić. Odparłem:

She said, "What are you talking about?"

I told her that I think we miss an opportunity

Moim zdaniem tracimy okazję

odnalezienia dzieci

to find these kids who have the entrepreneurial traits,

z żyłką do przedsiębiorczości,

and to groom them or show them

żeby zająć się nimi lub pokazać,

that being an entrepreneur is actually a cool thing.

że przedsiębiorczość to fajna rzecz.

It's not something that is a bad thing and is vilified,

Że nie ma w niej nic złego,

choć wielu ją oczernia.

which is what happens in a lot of society.

Kids, when we grow up, have dreams,

Jako dzieci, dorastając, mamy marzenia.

and we have passions, and we have visions,

Mamy zamiłowania i mamy wizje.

and somehow we get those things crushed.

W jakiś sposób to wszystko jest niszczone.

We get told that we need to study harder

Każą się nam więcej uczyć,

or be more focused or get a tutor.

bardziej skupić albo brać korepetycje.

My parents got me a tutor in French, and I still suck in French.

Brałem korepetycje z francuskiego

i nadal jestem do bani.

Two years ago,

Dwa lata temu zostałem najlepiej ocenianym wykładowcą

I was the highest-rated lecturer at MIT's Entrepreneurial Master's Program.

na magisterskich studiach przesiębiorczości w MIT.

It was a speaking event in front of groups of entrepreneurs

Był to wykład dla grup przedsiębiorców z całego świata.

from around the world.

Będąc w drugiej klasie, wygrałem lokalny konkurs oratorski,

When I was in grade two, I won a citywide speaking competition,

ale jakoś nikt nigdy nie powiedział:

but nobody had ever said, "Hey, this kid's a good speaker.

"Hej, ten dzieciak potrafi mówić.

He can't focus, but he loves walking around and getting people energized."

Nie może się skupić, ale uwielbia dodawać ludziom energii."

No one said, "Get him a coach in speaking."

Nie mówili: "Niech bierze lekcje przemawiania".

They said, get me a tutor in what I suck at.

Miałem brać korepetycje z tego, co szło mi źle.

Dzieci wykazują pewne cechy.

So as kids show these traits -- and we need to start looking for them --

Musimy zacząć ich szukać.

I think we should be raising kids to be entrepreneurs instead of lawyers.

Powinniśmy wychowywać dzieci

na przedsiębiorców, zamiast na prawników.

Niestety, szkoły przekonują do myślenia:

Unfortunately, the school system is grooming this world to say,

Niestety, szkoły przekonują do myślenia:

"Let's be a lawyer," or, "Let's be a doctor."

"Hej, zostańmy prawnikami albo lekarzami"

We're missing that opportunity,

i tracimy szansę, bo nikt nie mówi:

because no one ever says, "Hey, be an entrepreneur."

"Hej, zostańmy przedsiębiorcami."

Entrepreneurs are people -- we have a lot of them in this room --

Na sali jest sporo przedsiębiorców. To ludzie

who have ideas and passions or see these needs in the world

z pomysłami, z pasją. Dostrzegają zapotrzebowanie

and decide to stand up and do it.

i postanawiają działać.

And we put everything on the line to make that stuff happen.

Wszystko zaryzykujemy, by wizje zrealizować.

We have the ability to get the groups of people around us

Potrafimy anagażować wokół siebie grupy ludzi,

którzy chcą z nami budować te marzenia.

that want to build that dream with us.

And I think if we could get kids to embrace the idea at a young age,

Gdybyśmy mogli przekonać dzieci

do przyswojenia przedsiębiorczości już w młodym wieku,

of being entrepreneurial,

we could change everything in the world that's a problem today.

moglibyśmy rozwiązać wszystkie obecne problemy.

Every problem out there, somebody has the idea for.

Na każdy problem przypada ktoś z pomysłem na rozwiązanie.

And as a young kid, nobody can say it can't happen,

Nie wolno wmawiać dziecku, że nie da rady,

because you're too dumb to realize that you couldn't figure it out.

bo jest zbyt głupie, by zrozumieć,

że nie da się znaleźć rozwiązania.

I think we have an obligation as parents and a society

Mamy obowiązek, jako rodzice i jako społeczeństwo,

to start teaching our kids to fish instead of giving them the fish --

zacząć uczyć nasze dzieci łowić,

zamiast dawać im rybę.

the old parable: "Give a man a fish, you feed him for a day.

"Daj człowiekowi rybę, a pożywi się raz.

Naucz go łowić, a wystarczy mu na całe życie".

Teach a man to fish, you feed him for a lifetime."

If we can teach our kids to be entrepreneurial,

Trzeba uczyć przedsiębiorczości nasze dzieci.

Te, które wykazują odpowiednie cechy,

the ones that show the traits to be,

like we teach the ones who have science gifts to go on in science,

tak jak wspieramy te z talentem naukowym.

what if we saw the ones with entrepreneurial traits

Co się stanie, jeśli przedsiębiorcze dzieci

nauczymy bycia przedsiębiorcami?

and taught them to be entrepreneurs?

Sprawimy, że będą otwierać firmy

We could have these kids spreading businesses

zamiast czekać na zasiłek.

instead of waiting for government handouts.

Wciąż uczymy dzieci, czego nie powinny robić.

What we do is teach our kids the things they shouldn't do:

Nie bij, nie gryź, nie przeklinaj.

don't hit; don't bite; don't swear.

Right now we teach our kids to go after really good jobs;

Uczymy dzieci aspirowania do "dobrych" zawodów.

the school system teaches them to go after things like

Szkoła uczy ich, że powinny chcieć zostać

lekarzami albo prawnikami,

being a doctor and being a lawyer and being an accountant and a dentist

księgowymi, dentystami,

and a teacher and a pilot.

nauczycielami czy pilotami.

And the media says it's really cool if we could go out

Media wmawiają, że najlepiej

and be a model or a singer

zostać modelką albo piosenkarzem

or a sports hero like Luongo or Crosby.

albo sportową sławą, jak Sidney Crosby.

Our MBA programs do not teach kids to be entrepreneurs.

Programy MBA nie uczą przedsiębiorczości.

Dlatego unikałem tych studiów,

The reason I avoided an MBA program, other than that I didn't get into any,

jeśli pominiemy fakt, że by mnie nie przyjęto,

since I had a 61 percent average out of high school,

bo w liceum miałem 61% średniej,

a potem znów 61% średniej

then a 61 percent average

at the only school in Canada that accepted me, Carlton,

w jedynej uczelni, która mnie przyjęła.

Studia menedżerskie nie uczą, jak być przedsiębiorcą.

is that our MBA programs don't teach kids to be entrepreneurs.

They teach them to work in corporations.

Przygotowują ludzi do pracy w korporacjach.

So who's starting these companies? It's these random few people.

A kto zakłada te firmy? Ci nieliczni.

Nawet w literaturze popularnej znalazłem tylko jedną książkę,

Even in popular literature, the only book I've ever found --

przedstawiającą przedsiębiorcę

and this should be on all your reading lists --

jako pozytywnego bohatera:

the only book I've ever found

that makes the entrepreneur a hero is "Atlas Shrugged."

"Atlas zbuntowany".

Przeważnie świat uważa przedsiębiorców

Everything else in the world looks at entrepreneurs

za złych ludzi.

and says we're bad people.

Spójrzcie choćby na moją rodzinę.

I look at even my family.

Both my grandfathers and my dad were entrepreneurs.

Obaj moi dziadkowie byli przedsiębiorcami. Mój tata też.

My brother, sister and I, all three of us own companies as well.

Mój brat, siostra i ja także mamy swoje firmy.

We all decided to start these things because it's the only place we fit.

Założyliśmy je,

bo tylko tam pasujemy.

We didn't fit in normal work; we couldn't work for somebody else,

Nie pasowaliśmy do normalnej pracy. Nie mogliśmy pracować dla innych,

bo jesteśmy zbyt uparci.

we're stubborn and we have all these other traits.

But kids could be entrepreneurs as well.

Dzieci też mogą zostać przedsiębiorcami.

I'm a big part of a couple organizations

Odgrywam dużą rolę w kilku globalnych organizacjach,

called the Entrepreneurs' Organization and the Young Presidents' Organization.

takich jak Ogranizacja Przedsiębiorców oraz Organizacja Młodych Prezesów

Właśnie wróciłem z Barcelony, gdzie przemawiałem

I just came back from speaking in Barcelona at the YPO global conference.

na globalnej konferencji Organizacji Młodych Prezesów.

And everyone I met over there who's an entrepreneur

Wszyscy, których tam spotkalem,

którzy są przedsiębiorcami,

struggled with school.

mieli trudności w szkole.

I have 18 out of the 19 signs of attention deficit disorder diagnosed.

Zdiagnozowano u mnie 18 z 19 objawów ADHD.

So this thing right here is freaking me out.

To, co tu się dzieje mnie przeraża.

(Laughter)

(Śmiech)

It's probably why I'm a bit panicked,

Możliwe, że dlatego trochę panikuję,

other than all the caffeine I've had and the sugar.

nie licząc tych wszystkich kaw z cukrem,

But this is really creepy for an entrepreneur.

ale u przedsiębiorcy to wywołuje gęsią skórę.

Attention deficit disorder, bipolar disorder.

ADHD, psychoza maniakalno - depresyjna.

Do you know that bipolar disorder is nicknamed the CEO disease?

Wiecie, że psychozę maniakalno - depresyjną nazywają chorobą dyrektorską?

Ted Turner's got it. Steve Jobs has it.

Ma to Ted Turner. Steve Jobs też.

All three of the founders of Netscape had it.

Wszyscy 3 założyciele Netscape również.

I could go on and on.

Mogę tak wymieniać w nieskończoność.

Kids -- you can see these signs in kids.

Widzimy te objawy u dzieci

And we're giving them Ritalin and saying,

i dajemy im Ritalin. Mówimy:

"Don't be an entrepreneurial type.

"Nie bądź przedsiębiorczy.

Fit into this other system and try to become a student."

Przystosuj się do systemu i zostań uczniem."

Przedsiębiorcy nie są uczniami.

Sorry, entrepreneurs aren't students.

We fast-track. We figure out the game.

Jadą pasem szybkiego ruchu. Rozgryzają zasady.

I stole essays. I cheated on exams.

Kradłem wypracowania. Ściągałem na egzaminach.

I hired kids to do my accounting assignments in university

Wynajęte dzieciaki odrabiały za mnie

for 13 consecutive assignments.

zadania z księgowości, 13 zadań z rzędu.

But as an entrepreneur, you don't do accounting, you hire accountants.

Przedsiębiorca nie prowadzi księgowości, zatrudnia księgowych.

So I just figured that out earlier.

Po prostu wcześniej to zrozumiałem.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

At least I can admit I cheated in university; most of you won't.

Ja przynajmniej mogę się przyznać; większość z was tego nie zrobi.

I'm also quoted -- and I told the person who wrote the textbook --

Jestem także cytowany

I'm now quoted in that exact same university textbook

w tym samym podręczniku,

w każdej kanadyjskiej szkole wyższej.

in every Canadian university and college studies --

W księgowości kierowniczej, w rozdziale VIII,

in managerial accounting, I'm chapter eight.

I open up chapter eight, talking about budgeting.

który mówi o budżetowaniu.

I told the author, after they did my interview,

Powiedziałem autorce, że sciągałem na tych zajęciach.

that I cheated in that same course.

Uznała to za zbyt zabawne, żeby to pominąć.

She thought it was too funny to not include it.

But kids, you can see these signs in them.

Wracając do dzieci: niektóre znaki są widoczne.

The definition of entrepreneur is "a person who organizes, operates

Przedsiębiorca to "osoba, która organizuje, działa

i podejmuje ryzyko przesięwzięcia biznesowego."

and assumes the risk of a business venture."

That doesn't mean you have to go to an MBA program,

Wcale nie znaczy, że trzeba iść na MBA.

Nie znaczy, że musisz przebrnąć przez szkołę.

or that you have to get through school.

Znaczy, że niektóre sprawy trzeba po prostu czuć.

It just means that those few things have to feel right in your gut.

Słyszymy: czy to wychowanie, czy natura.

We've heard, "Is it nurture or is it nature?" Right?

Is it thing one or thing two? What is it?

To pierwsze, czy to drugie? Co to jest?

Well, I don't think it's either. I think it can be both.

Myślę, że chodzi o oba naraz.

I was groomed as an entrepreneur.

Wychowano mnie na przedsiębiorcę.

When I was growing up as a young kid, I had no choice,

Jako dziecko nie miałem wyboru,

because I was taught at a very early age,

bo uczono mnie od małego,

when my dad realized I didn't fit into everything else

odkąd tata zrozumiał, że nie dopasuję się

do tego, czego uczą w szkole,

that was being taught to me in school,

i że może mnie nauczyć jak zrozumieć biznes.

that he could teach me to figure out business at an early age.

Wpoił w całą naszą trójkę

He groomed us, the three of us, to hate the thought of having a job

nienawiść do posad

and to love the fact of creating companies

i zamiłowanie do zakładania firm i zatrudniania innych.

where we could employ other people.

Pierwszy mały biznes rozkręciłem mając 7 lat.

My first business venture: I was seven years old, in Winnipeg.

Przyniosłem sobie do pokoju telefon

I was in my bedroom with one of those long extension cords,

i obdzwaniałem pralnie chemiczne w Winnipeg

calling all the dry cleaners in Winnipeg

pytając, ile by zapłacili

to find out how much they'd pay me for coat hangers.

za wieszaki na ubrania.

And my mom came into the room and said,

Do pokoju weszła mama.

"Where are you going to get the hangers to sell to the dry cleaners?"

"Skąd weźmiesz wieszaki na sprzedaż?"

And I said, "Let's go look in the basement."

A ja na to: "Chodź zobaczyć do piwnicy."

Zeszliśmy do piwnicy. Otworzyłem szafkę,

We went down to the basement, and I opened up this cupboard.

There was about 1,000 hangers that I'd collected,

z tysiącem zebranych przeze mnie wieszaków.

Kiedy mówiłem jej, że idę się bawić,

because, when I told her I was going out to play,

I was going door to door in the neighborhood

od drzwi do drzwi zbierałem wieszaki,

to collect hangers to put in the basement,

i znosiłem do piwnicy na sprzedaż.

because I saw her a few weeks before that --

Kilka tygodni wcześniej dowiedziałem się,

że można na tym zarobić: 2 centy od wieszaka.

you could get paid, they used to pay two cents per coat hanger.

Pomyślałem: jest tyle rodzajów wieszaków.

So I was like, well, there's all kinds of hangers,

Po prostu pójdę po nie.

so I'll just go get them.

I knew she wouldn't want me to get them,

Wiedziałem, że mamie się nie spodoba, ale i tak to zrobiłem.

so I just did it anyway.

And I learned that you could actually negotiate with people.

Nauczyłem się, że można negocjować.

This one guy offered me three cents and I got him up to three and a half.

Ktoś oferował 3 centy, a ja wytargowałem 3,5.

Nawet w wieku 7 lat wiedziałem,

I even knew at seven years old

that I could get a fractional percent of a cent,

że mogę dostać ułamkowy procent centa

and people would pay it, because it multiplied up.

i ludzie zapłacą, bo to się pomnoży.

At seven years old I figured it out.

Zrozumiałem to mając 7 lat. Dostałem 3,5 centa za 1000 wieszaków.

I got three and a half cents for 1,000 hangers.

Sprzedawałem osłony na tablice rejestracyjne.

I sold license plate protectors door to door.

Tata zasugerował, żebym znalazł kogoś,

My dad actually made me go find someone

kto mi je sprzeda hurtowo.

who would sell me them at wholesale.

W wieku 9 lat chodziłem po Sudbury

At nine years old, I walked around in the city of Sudbury

i sprzedawałem osłony na tablice rejestracyjne.

selling license-plate protectors door to door.

Pamiętam żywo jednego klienta,

And I remember this one customer so vividly --

I also did some other stuff with these clients, I sold newspapers,

bo robiłem tam jeszcze inne interesy.

Sprzedawałem gazety,

and he wouldn't buy a newspaper from me, ever.

a on nigdy ode mnie nie kupował.

But I was convinced I was going to get him to buy a license-plate protector.

Uznałem, że dam radę sprzedać mu osłonę.

And he's like, "We don't need one."

Powiedział, że nie potrzebuje. Ja na to:

Powiedział, że nie potrzebuje. Ja na to:

I said, "But you've got two cars."

Remember, I'm nine years old.

"Macie dwa samochody bez osłon."

I'm like, "You have two cars and they don't have license-plate protectors.

Przytaknął.

And this car has one license plate that's all crumpled up."

Mówię: "Ta tablica jest cała wygniecona."

He said, "That's my wife's car."

"Tak, to samochód żony". A ja:"Spróbuj jedną osłonę

I said, "Why don't we test one on her car and see if it lasts longer?"

na samochodzie żony i zobacz, czy wytrzyma dłużej"

So I knew there were two cars with two license plates on each.

Mieli 2 samochody, po 2 tablice każy.

If I couldn't sell all four, I could at least get one.

Skoro nie 4, może kupi jedną?

Nauczyłem się tego w młodym wieku.

I learned that at a young age.

Handlowałem komiksami.

I did comic book arbitrage.

When I was about 10 years old, I sold comic books

Jako 10-latek sprzedawałem komiksy

out of our cottage on Georgian Bay.

podczas wakacji nad Georgian Bay.

I would go biking up to the end of the beach,

Rowerem jechałem na koniec plaży

buy all the comics from the poor kids,

i kupowałem komiksy od biednych dzieciaków.

then go back to the other end of the beach to sell them to the rich kids.

Na drugim końcu plaży sprzedawałem je bogatym dzieciom.

It was obvious to me: buy low, sell high.

Uważałem to za oczywiste. Kupić tanio, sprzedać drogo.

You've got this demand over here that has money.

Widzę popyt tam, gdzie są pieniądze.

Nie ma co sprzedawać biednym: nie mają pieniędzy. Bogaci mają.

Don't try to sell to the poor kids; they don't have cash.

The rich people do. Obvious, right?

Znajdź ich. To oczywiste.

It's like a recession.

To tak jak z kryzysem. Jest kryzys,

So there's a recession.

ale w gospodarce USA krąży 13 bilionów dolarów.

There's still 13 trillion dollars circulating in the US economy.

Weź trochę. Nauczyłem się tego w mlodym wieku.

Go get some of that. I learned that at a young age.

I also learned, don't reveal your source:

Nauczyłem się także nie zdradzać źródeł,

I got beat up after four weeks of this,

bo pobili mnie po 4 tygodniach interesów,

because one of the rich kids found out where I was buying my comics,

kiedy bogaty chłopak skapował, gdzie kupuję komiksy.

Nie spodobało mu się, że płaci dużo więcej.

and didn't like that he was paying more.

Musiałem rozwozić gazety w wieku 10 lat.

I was forced to get a paper route at 10 years old.

Wcale nie chciałem,

I didn't want a paper route, but my dad said, "That's your next business."

ale tata powiedział: "To będzie twój kolejny biznes."

Musiałem mieć dwa.

Not only did he get me one, but I had to get two.

Potem kazał mi zatrudnić kogoś do rozwożenia połowy gazet.

He wanted me to hire someone to deliver half the papers,

Wtedy zrozumiałem, że napiwki to główne źródło dochodu.

which I did.

Then I realized: collecting tips is how you made all the money.

Tak więc otrzymywałem i napiwki i zapłatę.

So I'd collect tips and get payment.

Zbierałem pieniądze za wszystkie gazety.

I would collect for the papers -- he could just deliver them.

On tylko je rozwoził.

Because then I realized I could make money.

Wówczas zdałem sobie sprawę, że potrafię zarabiać.

By this point, I was definitely not going to be an employee.

Zdecydowałem, że nigdy nie będę pracownikiem.

(Laughter)

(Śmiech)

My dad owned an automotive and industrial repair shop.

Mój tata miał warsztat samochodowy.

He had all these old automotive parts lying around.

Poniewierało się tam mnóstwo starych części.

Mieli też stare blachy i miedź.

They had this old brass and copper.

I asked what he did with it, and he said he just throws it out.

Ojciec je po prostu wyrzucał.

I said, "Wouldn't somebody pay for that?" And he goes, "Maybe."

Przyszło mi do głowy, że może ktoś za to zapłaci.

Pamiętajcie, że mialem 10 lat. 34 lata temu

Remember: at 10 years old, 34 years ago,

dostrzegłem potencjał w tych gratach.

I saw opportunity in this stuff, I saw there was money in garbage.

Widziałem pieniądze w śmieciach.

Jeździłem rowerem po warsztatach i zbierałem złom.

And I collected it from the automotive shops in the area on my bicycle.

Tata zawoził mnie w soboty

Then my dad would drive me on Saturdays to a scrap metal recycler

do skupu złomu, gdzie dostawałem pieniądze.

where I got paid.

Całkiem mi się podobało.

And I thought that was kind of cool.

30 lat później tworzymy firmę wywożącą śmieci

Strangely enough, 30 years later, we're building 1-800-GOT-JUNK?

i też na tym zarabiamy.

and making money off that, too.

Robiłem poduszeczki do igieł, jako 11- letni harcerz.

I built these little pincushions when I was 11 years old in Cubs.

Robilismy je dla mam na Dzień Matki.

We made these pincushions for our moms for Mother's Day

Robiło się je z drewnianych klamerek.

out of wooden clothespins --

when we used to hang clothes on clotheslines outside.

Wtedy wieszało się pranie na sznurach.

And you'd make these chairs.

I robiło się takie krzesła,

And I had these little pillows that I would sew up.

Zszywałem małe poduszeczki

And you could stuff pins in them.

i można było w nie wtykać szpilki.

Because people used to sew and they needed a pincushion.

Ludzie wtedy szyli i potrzebowali poduszeczek.

Zrozumiałem, że trzeba mieć asortyment.

But I realized you had to have options,

so I spray-painted a whole bunch of them brown,

Pomalowałem kilka sprayem na brązowo.

so when I went to the door, it wasn't, "Do you want to buy one?"

Teraz nie pytałem już: "Chcesz kupić?",

tylko: "Który wolisz kolor?"

It was, "Which color would you like?"

Mam dziesięć lat; nie odmówisz mi,

I'm 10 years old; you're not going to say no,

szczególnie, że masz wybór: brązową lub jasną.

especially if you have two options, the brown one or the clear one.

Nauczyłem się tego w młodym wieku.

So I learned that lesson at a young age.

Zrozumiałem, że praca fizyczna jest do bani.

I learned that manual labor really sucks.

Right, like cutting lawns is brutal.

Koszenie trawników jest nie do wytrzymania.

But because I had to cut lawns all summer for all of our neighbors

W lecie musiałem kosić trawę sąsiadom, za pieniądze,

and get paid to do that,

dzieki czemu pojąłem, że stałe dochody

I realized that recurring revenue from one client is amazing,

od jednego klienta to cudowna sprawa.

that if I land this client once,

Że zdobycie raz klienta,

and every week I get paid by that person,

który płaci mi co tydzień,

that's way better than trying to sell one clothespin thing to one person,

jest o niebo lepsze, niż sprzedawanie

każdemu po jednej klamerce.

because you can't sell them more.

Nie możesz sprzedać im więcej.

So I love that recurring revenue model I started to learn at a young age.

Uwielbiam ten model stałego dochodu.

Tak mnie wychowano. Nie pozwalano mi na zwykłą pracę.

Remember, I was being groomed to do this. I was not allowed to have jobs.

Chodziłem na pole golfowe i nosiłem ludziom kije.

I would go to the golf course and caddy for people,

but I realized there was this one hill on our golf course, the 13th hole,

Zauważyłem, że na polu golfowym było wzniesienie,

koło trzynastego dołka.

that had this huge hill,

Ludzie nie dawali rady z torbami.

and people could never get their bags up it.

Siedziałem tam na składanym krzesełku

So I'd sit there in a lawn chair and carry for all the people

i pomagałem graczom, którym nikt nie nosił kijów.

who didn't have caddies.

I'd carry their golf bags to the top; they'd pay me a dollar,

Wnosiłem im torby na szczyt, i dostawałem dolara.

while my friends worked for hours hauling some guy's bag around

W tym czasie moi koledzy przez 5 godzin

ciągnęli za facetem torbę i zarabiali 10 dolców.

for 10 bucks.

I'm like, "That's stupid. You have to work for five hours.

Uznałem, że to głupie, bo musisz pracować 5 godzin.

That doesn't make sense. Figure out a way to make more money faster.

To bez sensu.Wymyśl, jak zarobić więcej i szybciej.

Every week, I'd go to the corner store and buy all these pops,

Co tydzień w sklepie na rogu kupowałem napoje.

Then I'd deliver them to these 70-year-old women playing bridge.

Potem nosiłem je 70-latkom grającym w brydża.

They'd give me their orders for the following week.

A one składały zamówienia na kolejny tydzień.

Dostarczałem napoje i brałem dwa razy tyle.

I'd deliver pop and charge twice.

Miałem swój rynek zbytu. Nie potrzebowałem umów.

I had this captured market.

You didn't need contracts, you just needed to have a supply and demand

Potrzebowałem jedynie podaży i popytu,

i klienteli, która do mnie przywykła.

and this audience who bought into you.

These women weren't going to go to anybody else

Te kobiety nie poszłyby do nikogo innego,

bo mnie lubiły i ja to wiedziałem.

because they liked me, and I kind of figured it out.

Chodziłem na pola golfowe zbierać piłki.

I went and got golf balls from golf courses.

But everybody else was looking in the bush

Ale wszyscy szukali w krzakach,

and looking in the ditches for golf balls.

albo w rowach.

Pomyślałem; "Olać to. Piłki są w stawie

I'm like, screw that. They're in the pond. And nobody's going into the pond.

ale nikt tam nie pójdzie".

So I'd go into the ponds and crawl around and pick them up with my toes,

Brodziłem w stawie i wybierałem piłki palcami stóp.

Podnosi się je obiema stopami.

just pick them up with both feet.

You can't do it onstage.

Nie mogę tego pokazać na scenie.

You get the golf balls, throw them in your bathing suit trunks

Wsadzałem je sobie do kąpielówek.

Pod koniec miałem ich kilkaset.

and when you're done, you've got a couple hundred of them.

Tyle że nikt nie chciał starych piłeczek.

But the problem is, people didn't want all the golf balls.

Zacząłem je pakować. Miałem ze 12 lat.

So I just packaged them. I'm like 12, right?

Pakowałem je na trzy sposoby.

I packaged them up three ways.

I had the Pinnacles, DDHs and the really cool ones.

Piłki Pinnacle, DDH i takie, które były naprawdę fajne

sprzedawały się po dwa dolary za sztukę.

Those sold for two dollars each.

Then I had the good ones that didn't look crappy: 50 cents each.

Te, które wyglądały w miarę dobrze szły po 50 centów.

And then I'd sell 50 at a time of all the crappy ones.

Te gówniane sprzedawałem w paczkach po 50.

And they could use those for practice balls.

Mogli używać ich do ćwiczeń.

I sold sunglasses when I was in school,

Jako uczeń sprzedawałem okulary przeciwsłoneczne

wszystkim dzieciakom z liceum.

to all the kids in high school.

Nagle wszyscy zaczynają cię nienawidzić,

This is what really kind of gets everybody hating you,

because you're trying to extract money from all your friends all the time.

bo ciągle próbujesz wyciągnąć od kolegów pieniądze.

Ale opłacało się.

But it paid the bills.

So I sold lots and lots of sunglasses.

Sprzedałem mnóstwo okularów.

Then when the school shut me down --

Szkoła wstrzymała moją działalność.

they called me into the office and told me I couldn't do it --

Wzięli mnie na dywanik i zabronili sprzedaży.

Zacząłem więc sprzedawać okulary

I went to the gas stations and sold lots of them to the gas stations

stacjom benzynowym,

and had the gas stations sell them to their customers.

które je sprzedawały klientom.

Miałem punkty sprzedaży detalicznej.

That was cool because then, I had retail outlets.

Jako 14- latek.

I think I was 14.

Then I paid my entire way through first year of university at Carlton

Opłaciłem pierwszy rok na unwersytecie Carleton,

chodząc po domach i sprzedając worki na wino.

by selling wineskins door to door.

You know you can hold a 40-ounce bottle of rum

Zmieści się w nim litrowa butelka rumu

and two bottles of coke in a wineskin?

i dwie butelki coli. I co z tego?

So what, right? But you know what?

Otóż można to włożyć do kieszeni,

Stuff that down your shorts when you go to a football game,

iść na mecz i łykać sobie za darmo.

you can get booze in for free.

Wszyscy to kupowali.

Everybody bought them.

Supply, demand, big opportunity.

Podaż, popyt, wielkie możliwości.

I also branded it, so I sold them for five times the normal cost.

Kosztowały 5 razy więcej niż zwykle,

bo dałem na nich nasze uniwersyteckie logo.

It had our university logo on it.

You know, we teach our kids and we buy them games,

Uczymy dzieci i kupujemy im gry.

Czemu przedsiębiorczym dzieciom nie dajemy im gier

but why don't we get them games, if they're entrepreneurial kids,

rozwijających cechy potrzebne przedsiębiorcy?

that nurture the traits you need to be entrepreneurs?

Why don't you teach them not to waste money?

Czemu nie uczymy ich szacunku do pieniędzy?

I remember being told to walk out into the middle of a street

Raz musiałem wyjść na środek ulicy,

in Banff, Alberta.

bo rzuciłem tam pensa.

I'd thrown a penny out in the street,

Tata kazał mi podnieść.

and my dad said, "Go pick it up.

I work too damn hard for my money. I'm not going to see you waste a penny."

"Za ciężko pracuję, żebyś marnował pieniądze"

Pamiętam tę naukę do dziś.

I remember that lesson to this day.

Kieszonkowe kształtuje u dzieci złe nawyki.

Allowances teach kids the wrong habits.

Kieszonowe uczy dzieci,

Allowances, by nature, are teaching kids to think about a job.

żeby myślały o posadzie.

An entrepreneur doesn't expect a regular paycheck.

Przedsiębiorca nie oczekuje regularnych wypłat.

Allowance is breeding kids at a young age to expect a regular paycheck.

Kieszonkowe przyzwyczaja od małego

do stałej wypłaty.

That's wrong, for me, if you want to raise entrepreneurs.

To błąd, jeśli chcesz wychować przedsiębiorcę.

Uczę swoje dzieci, 9- i 7-latka,

What I do with my kids, nine and seven,

żeby rozglądały się po domu i po ogrodzie

is teach them to walk around the house and the yard,

i szukały rzeczy do zrobienia.

looking for stuff that needs to get done.

Potem mają mi powiedzieć, co to jest.

Come and tell me what it is.

Or I'll say, "Here's what I need done."

Albo mówię im: "Trzeba zrobić to i to."

And then, you know what we do? We negotiate.

Wiecie, co potem robimy? Negocjujemy.

Idą zobaczyć, co to jest.

They go around looking for what it is,

then we negotiate what they'll get paid.

Potem nogocjujemy, za co zarobią.

They don't have a regular check,

Nie dostają kieszonkowego, tylko okazję wynajdowania pracy

but they have opportunities to find more stuff,

i umiejętność negocjacji,

and learn the skill of negotiating and of finding opportunities.

a także umiejętności znajdowania okazji.

You breed that kind of stuff.

To trzeba kształtować. Dzieci mają po dwie skarbonki.

Each of my kids has two piggy banks.

50% zarobków czy prezentów

Fifty percent of all the money they earn goes in their house account,

idzie na ich konto domowe,

50 percent goes in their toy account.

a 50% na konto zabawek.

The toy account, they spend on whatever they want.

Z konta zabawek mogą wydawać, na co chcą.

The 50 percent in their house account, every six months, goes to the bank.

Pieniądze z konta domowego co 6 miesięcy wpłacamy do banku.

Idziemy razem. Co roku pieniądze z banku idą do maklera.

they walk up with me.

Every year, all the money in the bank goes to their broker.

9- i 7-latek mają już swojego maklera.

Both my nine- and seven-year-olds have a stockbroker already.

Ale uczę je nawyku oszczędzania.

I'm teaching them to force that savings habit.

Do szału doprowadzają mnie 30-latkowie mówiący:

It drives me crazy that 30-year-olds are saying,

"Maybe I'll start contributing to my RSP now."

"Może zacznę wpłacać na fundusz emerytalny."

Cholera, przegapiłeś 25 lat.

Shit, you've missed 25 years.

You can teach those habits to young kids,

Można nauczyć dzieci tych nawyków,

when they don't even feel the pain yet.

kiedy jeszcze nie są zbyt bolesne.

Don't read bedtime stories every night -- maybe four nights of the week,

Nie czytaj im codziennie bajek na dobranoc.

Może 4 wieczory czytaj bajki,

and three nights, have them tell stories.

a przez 3 niech one coś opowiedzą.

Daj dzieciom cztery przedmioty,

Why don't you sit down with kids and give them four items,

czerwoną koszulę, niebieski krawat, kangura i laptopa,

a red shirt, a blue tie, a kangaroo and a laptop,

and have them tell a story about those four things?

i niech opowiedzą o nich historię.

Moje dzieci ciągle to robią.

My kids do that all the time.

It teaches them to sell, teaches them creativity,

To uczy ich sprzedawania; uczy kreatywności.

Uczy myślenia na gorąco.

teaches them to think on their feet.

Do that kind of stuff, have fun with it.

Rób to i baw się dobrze.

Get kids to stand up in front of groups and talk,

Nakłaniaj dzieci do występowania przed ludźmi,

choćby przed ich własnymi kolegami.

even if it's just in front of their friends,

Niech robią przedstawienia i przemawiają.

and do plays and have speeches.

Those are entrepreneurial traits you want to be nurturing.

Te cechy przedsiębiorczości trzeba kształtować.

Pokaż dzieciom zachowania złych klientów albo pracowników.

Show kids what bad customers or bad employees look like.

Pokaż im naburmuszonych pracowników.

Show them grumpy employees.

When you see grumpy customer service, point it out.

Kiedy takich zauważysz, pokaż dzieciom.

Powiedz: "To beznadziejny pracownik".

Say, "By the way, that guy is a crappy employee."

Albo: "Ci są nieźli".

And say, "These are good ones."

(Laughter)

(Śmiech)

If you go into a restaurant and have bad customer service,

Widząc złą obsługę w restauracji,

show them what bad customer service looks like.

pokaż dzieciom, na czym to polega.

(Śmiech)

(Laughter)

Wszystkie te lekcje są na wyciągnięcie ręki,

We have all these lessons in front of us,

ale marnujemy szansę; uczymy dzieci brania korepetycji.

but we don't take those opportunities; we teach kids to get a tutor.

A gdyby tak zebrać

Imagine if you actually took all the kids' junk in the house right now,

wszystkie dziecięce rupiecie z domu,

all the toys they outgrew two years ago

zabawki, z których wyrosły 2 lata temu,

and said, "Why don't we sell some of this on Craigslist and Kijiji?"

i zaproponować: "Dajmy ogłoszenie w internecie"?

And they actually sell it and learn how to find scammers when offers come in.

Mogą to sprzedać i nauczyć się

rozpoznawać oszustów, kiedy zaczną dostawać e-maile z ofertami.

They can come into your account or a sub account or whatever.

Mogą korzystać z twojego konta.

Naucz, jak wyceniać, jak zgadywać cenę,

But teach them how to fix the price, guess the price,

użyj zdjęć.

pull up the photos.

Teach them how to do that kind of stuff and make money.

Ucz, jak to robić i zarabiać.

Potem 50% zysku idzie na ich konto domowe,

Then 50 percent goes in their house account,

a 50% na konto zabawek.

50 percent in their toy account.

Moje dzieci to uwielbiają.

My kids love this stuff.

Some of the entrepreneurial traits you've got to nurture in kids:

Oto kilka cech przedsiębiorczości, które trzeba kształtować u dzieci:

attainment, tenacity, leadership, introspection, interdependence, values.

dążenie do sukcesu, upór, przywództwo, introspekcja, współzależność, wartości.

Wszystko to można znaleźć u dzieci i pomóc im je ukształtować.

All these traits, you can find in young kids, and you can help nurture them.

Szukaj w nich tego.

Look for that kind of stuff.

Zwróć uwagę na inne 2 cechy,

There's two traits I want you to also look out for

żeby się ich nie pozbywać.

that we don't get out of their system.

Don't medicate kids for attention deficit disorder

Nie dawaj dzieciom leków na ADHD,

chyba że jest naprawdę źle.

unless it is really, really freaking bad.

(Brawa)

(Applause)

The same with the whole things on mania and stress and depression,

To samo dotyczy manii, stresu i depresji,

unless it is so clinically brutal, man.

chyba że chodzi o ostry przypadek kliniczny.

Bipolar disorder is nicknamed "the CEO disease."

Zaburzenia dwubiegunowe są nazywane chorobą prezesów.

Steve Jurvetson, Jim Clark

When Steve Jurvetson, Jim Clark and Jim Barksdale have all got it,

i Jum Barksdale cierpieli na to

i zbudowali Netscape.

and they built Netscape --

Co by było, gdyby dostali Ritalin?

imagine if they were given Ritalin.

Tego wszystkiego by nie było.

We wouldn't have that stuff, right?

Al Gore really would have had to invented the Internet.

Al Gore naprawdę wymysliłby Internet.

(Laughter)

(Śmiech)

These are the skills we should be teaching in the classroom,

Takich umiejętności powinno się uczyć w szkole,

na równi ze wszystkim innym.

as well as everything else.

I'm not saying don't get kids to want to be lawyers.

Nie musimy zniechęcać dzieci do bycia prawnikami,

ale postawmy przedsiębiorczość

But how about getting entrepreneurship to be ranked right up there

na równi z innymi.

with the rest of them?

Tkwią w tym ogromne szanse.

Because there's huge opportunities in that.

Chcę zakończyć krótkim filmem.

I want to close with a quick video

nakręconym przez firmę, której jestem mentorem.

that was done by one of the companies I mentor.

These guys, Grasshopper.

Chodzi o Grasshopper.

It's about kids.

To o dzieciach. O przedsiębiorczości.

It's about entrepreneurship.

Hopefully, this inspires you to take what you've heard from me

Mam nadzieję, że przekona was do tego, co dziś usłyszeliście.

and do something with it to change the world.

Że zrobicie coś, żeby zmienić świat.

[Dziecko...."Myślałeś, że możesz wszystko?"]

[Kid... "And you thought you could do anything?"]

[You still can.]

[Nadal możesz.]

[Because a lot of what we consider impossible]

[Wielu rzeczy pozornie niemożliwych...]

[...można łatwo dokonać]

[is easy to overcome]

[Because in case you haven't noticed, we live in a place where]

[Przecież tu, gdzie żyjemy]

[one individual can make a difference]

[Jeden człowiek może wiele]

[Want proof?]

[Chcesz dowodu?]

[Just look at the people who built our country:]

[Spójrz na ludzi, którzy zbudowali nasz kraj;]

[Naszych rodziców, dziadków, ciocie, wujków...]

[Our parents, grandparents, our aunts, uncles]

[Byli imigrantami, przybyszami, gotowymi pozostawić ślad]

[They were immigrants, newcomers ready to make their mark]

[Może przyjeżdzając niewiele mieli]

[Maybe they came with very little]

[or perhaps they didn't own anything except for]

[Może nie mieli nic oprócz...]

[a single brilliant idea]

[...jednego, wspaniałego pomysłu]

[These people were thinkers, doers]

[Mówiono o nich: myśliciele, działacze...]

[innovators]

[....innowatorzy..]

[until they came up with the name]

[...aż znaleziono słowo...]

[entrepreneurs]

[....przedsiębiorcy!]

[They change the way we think about what is possible.]

[Zmieniają pojęcie tego, co możliwe.]

[They have a clear vision of how life can be better]

[Maja jasną wizję jak ulepszyć życie]

[for all of us, even when times are tough.]

[dla nas wszystkich, nawet w ciężkich czasach.]

[Right now, it's hard to see]

[Na razie trudno to zobaczyć....]

[when our view is cluttered with obstacles.]

[...bo widok zasłaniaja przeszkody.]

[But turbulence creates opportunities]

[Ale zawirowania tworzą możliwości]

[sukcesu, osiągnięcia. Pchają nas...]

[for success, achievement, and pushes us]

[do odkrycia nowych dróg działania]

[to discover new ways of doing things]

[Ku którym możliwościom pójdziesz i dlaczego?]

[So what opportunities will you go after and why?]

[If you're an entrepreneur]

[Jeśli jesteś przedsiębiorcą]

[you know that risk isn't the reward.]

[wiesz, że to nie ryzyko jest nagrodą.]

[No. The rewards are driving innovation]

[Nagrodą jest innowacja...]

[....zmienianie życia ludzi. Tworzenie miejsc pracy.]

[changing people's lives. Creating jobs.]

[Fueling growth.]

[Wspomaganie rozwoju.]

[And making a better world.]

[Ulepszanie świata.]

[Entrepreneurs are everywhere.]

[Przedsiębiorcy są wszędzie.]

[They run small businesses that support our economy,]

[Prowadzą małe firmy, wspomagające gospodarkę,]

[projektują narzędzia, by ci pomóc...]

[design tools to help you]

[stay connected with friends, family and colleagues]

[...w kontakcie z przyjaciółmi, rodziną i kolegami na całym świecie.]

[And they're finding new ways of helping to solve society's oldest problems.]

[Znajdują nowe sposoby na rozwiązanie najstarszych problemów społecznych.]

[Czy znasz jakiegoś przedsiębiorcę?]

[Do you know an entrepreneur?]

[Entrepreneurs can be anyone Even... you]

[Każdy może nim być...]

[Nawet...ty!]

[So seize the opportunity to create the job you always wanted]

[Wykorzystaj szansę na stworzenie wymarzonej pracy]

[Help heal the economy]

[Pomóż uzdrowić gospodarkę]

[Make a difference.]

[Take your business to new heights,]

[Dokonaj czegoś]

[Wznieś swoją firmę na nowy poziom.]

[but most importantly,]

[Ale co najważniejsze,]

[remember when you were a kid]

[przypomnij sobie, że w dzieciństwie...]

[when everything was within your reach,]

[wszystko było w twoim zasięgu,]

[and then say to yourself quietly, but with determination:]

[i powiedz sobie po cichu, ale zdecydowanie:]

[it still is.]

["Wciąż jest."]

Dziękuję bardzo.

Thank you very much for having me.

(Applause)