Brian Dettmer: Old books reborn as intricate art

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I'm an artist and I cut books.

ကျွန်တော်က ပန်းပုပညာရှင်ပါ၊ စာအုပ်တွေကိုဖြတ်ညှပ်ပေးသူပါ။

This is one of my first book works.

ဒါက ကျွန်တော့ ပထမဆုံး စာအုပ်တွေထဲက လက်ရာတစ်ခုပါ။

It's called "Alternate Route to Knowledge."

ဒါက "Alternate Route to Knowledge" ဆိုတဲ့ စာအုပ်ပါ။

I wanted to create a stack of books so that somebody could come into the gallery

စာအုပ်တွေ အဆင့်ဆင့်စီထားတဲ့ အပုံတစ်ခုကို ဖန်တီးချင်ခဲ့တယ်။

တစ်ယောက်ယောက်က ပြခန်းထဲဝင်လာပြီး

သူတို့ဟာ သာမန်စာအုပ် ပုံတစ်ခုကို

and think they're just looking at a regular stack of books,

ကြည့်နေတာပဲလို့ ထင်မိစေဖို့ပေါ့ဗျာ။

but then as they got closer they would see this rough hole carved into it,

ဒါပေမဲ့ အနီးကပ်ကြည့်လို့ သူတို့တွေ့မိကြမှာက

ဒါကိုအတွင်းက ဖြတ်လှီးထားတဲ့

ဒီအခေါင်းပေါက် ကြမ်းကြမ်းကြီးကိုပါ။

and wonder what was happening, wonder why,

ပြီးတော့ ဘာဖြစ်နေတာလဲ၊ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုပြီး အံ့ဩမိကြဖို့၊

and think about the material of the book.

စာအုပ်တွေရဲ့ အတွင်းသားကို စဉ်းစားမိစေဖို့ပါ။

ဒီတော့ မျက်နှာပြင် ကြမ်းမှု၊ ချောမှုကို

So I'm interested in the texture,

ကျွန်တော် စိတ်ဝင်စားတယ်၊

but I'm more interested in the text and the images that we find within books.

ဒါထက်ပိုပြီး စိတ်ဝင်စားမိတာက စာအုပ်တွေထဲမှာ

ကျွန်တော်တို့တွေ့ကြတဲ့ စာသားတွေနဲ့ ရုပ်ပုံတွေပါ။

In most of my work, what I do is I seal the edges of a book with a thick varnish

ကျွန်တော့လက်ရာ အများစုမှာ ကျွန်တော်လုပ်တာက

စာအုပ်တစ်အုပ်ရဲ့ အစွန်းတွေကို အရောင်တင်ဆီ ထူထူနဲ့ပိတ်တော့

so it's creating sort of a skin on the outside of the book

ဒါက စာအုပ်ရဲ့အပြင်ဘက်ပေါ်မှာ အခွံတစ်ခုလိုမျိုး ဖန်တီးပေးပြီး

တောင့်တင်းတဲ့ အထည်ပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။

so it becomes a solid material, but then the pages inside are still loose,

ဒါပေမဲ့ အတွင်းဘက်က စာရွက်တွေကတော့ လျော့ရဲရဲ ရှိနေတုန်းပါ။

and then I carve into the surface of the book,

ပြီးတော့ စုအုပ်မျက်နှာပြင်ကို လှီးထုတ်လိုက်ပြီး

and I'm not moving or adding anything.

ဖယ်လိုက်တာတို့၊ ထပ်ဖြည့်တာတို့ ဘာမှမလုပ်ပါဘူး။

I'm just carving around whatever I find interesting.

ကျွှန်တော် စိတ်ဝင်စားတယ် လို့ထင်တဲ့

အရာတွေ တစ်ဝိုက်ကိုပဲ လှီးဖြတ်နေတာပါ။

So everything you see within the finished piece

ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့မြင်တွေ့ရတဲ့ ပြီးမြောက်သွားတဲ့

လက်ရာအတွင်းက အရာတိုင်းဟာ

is exactly where it was in the book before I began.

ကျွန်တော် မစခင်က စာအုပ်မှာရှိခဲ့တဲ့ နေရာမှာ

တစ်သွေမသိမ်း ရှိနေပါတယ်။

ကျွန်တော်ကတော့ ကျွန်တော့ လက်ရာကို နည်းလမ်းတစ်ခုမှာ

I think of my work as sort of a remix, in a way,

ရောသမမွှေထားတဲ့ တေးသွား တစ်ခုလိုမျိုး မြင်မိတယ်။

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်ဟာ

because I'm working with somebody else's material

တစ်ခြားသူတစ်ယောက်ရဲ့ ပစ္စည်းဟာ D.J တစ်ယောက်က

in the same way that a D.J. might be working with somebody else's music.

တစ်ခြားသူတစ်ယောက်ရဲ့ တေးသွားကို

ရောစပ်တယ်ဆိုတာနဲ့ အတူတူပဲမို့လို့ပါ။

This was a book of Raphael paintings, the Renaissance artist,

ဒါက Raphael ရဲ့ ပန်းချီကားတွေ အကြောင်းစာအုပ်ပါ။

ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရေးခေတ် ပန်းချီဆရာပေါ့။

and by taking his work and remixing it, carving into it,

သူရဲ့လက်ရာကိုယူပြီး ရောသမမွှေ လိုက်ခြင်းအားဖြင့်

ကျွန်တော်ဟာ ဒါကို

I'm sort of making it into something that's more new and more contemporary.

ပိုပြီးသစ်လွင်၊ ပိုပြီးခေတ်ပြိုင် သဘောဆောင်တဲ့

တစ်ခုခု လုပ်လိုက်တာမျိုးပေါ့။

I'm thinking also about breaking out of the box of the traditional book

ကျွန်တော် စဉ်းစားမိနေသေးတာက

အစဉ်အလာစာအုပ်ဘူးကိုဖောက်ပြီး

and pushing that linear format,

အလျားလိုက် အချိုးအစားကို ထိုးထည့်လိုက်ကာ

and try to push the structure of the book itself

စာအုပ်ဖွဲ့စည်းမှု သက်သက်ကိုပဲ ထိုးထည့်ကြည့်ပြီး

so that the book can become fully sculptural.

စာအုပ်ဟာ ပြည့်ဝတဲ့ ပန်းပုဆန်ဆန်လေး ဖြစ်လာအောင်ပေါ့။

ကျွန်တော်ဟာ ပြုတ်တူတွေ၊ ကြိုးတွေနဲ့ အလေးပြားတွေလို

I'm using clamps and ropes and all sorts of materials, weights,

ပစ္စည်းစုံ သုံးနေပါတယ်။

အရောင်တင်ဆီ မသုတ်ခင်

in order to hold things in place before I varnish

ပစ္စည်းတွေ နေရာတကျ ရှိအောင်ထိန်းဖို့ပါ။

so that I can push the form before I begin,

မစခင် ပုံစံသွင်းနိူင်အောင်လို့ပါ၊

so that something like this can become a piece like this,

ဒီလိုဟာကနေ ဒီလိုလက်ရာမျိုး ဖြစ်လာအောင်လို့ပါ။

which is just made from a single dictionary.

ဒါက အဘိဓာန် တစ်အုပ်ကနေ လုပ်ယူထားတာပါ။

Or something like this can become a piece like this.

ဒါမှမဟုတ်လည်း ဒီလိုမျိုးကနေ

ဒီလို လက်ရာမျိုး ဖြစ်လာနိူင်တာပဲလေ။

Or something like this,

ဒါမှမဟုတ် ဒါမျိုးပေါ့။ ဒါကဘာဖြစ်သွားလိမ့်မယ်၊ ဘယ်လိုများ ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်၊

which who knows what that's going to be or why that's in my studio,

ဘာဖြစ်လို့ ကျွန်တော့ စတူဒီယိုထဲမှာ ရှိနေတယ်ဆိုတာ

ဘယ်သူက သိမှာတုန်းဗျာ။

will become a piece like this.

ဒီလိုဟာမျိုး ဖြစ်လာလိမ့်မယ် ဆိုတာလေ။

ဒီတော့ ကျွန်တော့အထင်က စာအုပ်တွေကို

So I think one of the reasons people are disturbed by destroying books,

ဖျက်ဆီးရတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး

people don't want to rip books

လူတွေ စိတ်အနှောက်အယှက် ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းတစ်ခုက

လူတွေက စာအုပ်တွေကို မဆုတ်ဖြဲပစ်ချင်ကြဘူး၊

and nobody really wants to throw away a book,

မလွှင့်ပစ်ချင်ကြတာလေ။

is that we think about books as living things,

စာအုပ်တွေကို သက်ရှိတွေလို့

ကျွန်တော်တို့ ထင်မြင်နေကြတာပါ။

we think about them as a body,

ကျွန်တော်တို့က ဒါတွေကို ကိုယ်ခန္ဓာတစ်ခုလို့ ထင်မှတ်ပြီး

and they're created to relate to our body, as far as scale,

ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်ခန္ဓာနဲ့ ဆက်စပ်ဖို့ ဒါတွေကို

ဖန်တီးထားတယ်ဆို့တဲ့ အထင်ပါ။ စကေးကို ကြည့်လိုက်ရင်ပေါ့လေ၊

but they also have the potential to continue to grow

ပြီးတော့ ဒါတွေဟာ ဆက်ပြီးကြီးထွားလာဖို့ရှိပြီး၊

and to continue to become new things.

အကြောင်းအရာ အသစ်တွေ ဆက်ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာပါ၊

So books really are alive.

ဒီတော့ စာအုပ်တွေဟာ တကယ်ပဲ အသက်ဝင်နေတော့တာပေါ့။ ဒီတော့

So I think of the book as a body,

စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလိုမျိုး တွေးမိပါတယ်၊

and I think of the book as a technology.

နည်းပညာတစ်ခုလိုမျိုး တွေးပါတယ်၊

I think of the book as a tool.

ကိရိယာတစ်ခုလိုမျိုး တွေးမိပါတယ်။

And I also think of the book as a machine.

နောက်ပြီး စာအုပ်တစ်အုပ်ကို စက်တစ်လုံးလိုပဲ ထင်မိတယ်။

I also think of the book as a landscape.

ရှုခင်းတစ်ခုလို ထင်မိတယ်။

This is a full set of encyclopedias that's been connected and sanded together,

ဒါဟာဆိုရင် အတူတူတွဲစပ်ပြီး ကော်နဲ့ ကပ်ပေးထားတဲ့

စွယ်စုံကျမ်း အပြည့်အစုံ တစ်စောင်ပါ

and as I carve through it,

ဒါကို လှီးဖြတ်နေတုန်း

I'm deciding what I want to choose.

ကိုယ်ဘာကို ရွေးချင်တာလဲဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နေတာပေါ့။

ဒီတော့ စွယ်စုံကျမ်းတွေနဲ့ ကျွန်တော်ကြိုက်ရာကို

So with encyclopedias, I could have chosen anything,

ရွေးယူနိူင်တယ်လို့ဆိုပေမဲ့

but I specifically chose images of landscapes.

အထူးသဖြင့်ကတော့ ရှုခင်းပုံတွေကို ရွေးချယ်ပါတယ်။

And with the material itself, I'm using sandpaper

ဒီတော့ ဒီပစ္စည်းသက်သက်နဲ့ပဲ ကျွန်တော်ဟာ ကော်ဖတ်သုံးပြီး

and sanding the edges so not only the images suggest landscape,

အနားစောင်းတွေကို ကော်ဖတ်စားနေတာက

ရုပ်ပုံတွေက ရှုခင်းကို ညွှန်ပြနေတာတင်မကပဲ

but the material itself suggests a landscape as well.

ဒီပစ္စည်းကိုယ်၌ကိုလည်း ရှုခင်းတစ်ခုဆိုတာ

ညွှန်ပြနေပါတယ်။

ဒီတော့ ဒီစာအုပ်ကိုဖြတ်လှီးနေတုန်း

So one of the things I do is when I'm carving through the book,

ကျွန်တော်လုပ်တာတစ်ခုက

I'm thinking about images, but I'm also thinking about text,

ရုပ်ပုံတွေအကြောင်း စဉ်းစားနေမိတာပါ၊

စာသားတွေအကြောင်း စဉ်းစားမိတာပေါ့။

ဒါတွေအကြောင်း ကျွန်တော် စဉ်းစားပုံကတော့

and I think about them in a very similar way,

အရမ်းကိုဆင်ပါတယ်။

because what's interesting is that when we're reading text,

စိတ်ဝင်တစား ဖြစ်စေတာကတော့ ကျွန်တော်တို့

စာသားတွေကိုဖတ်တဲ့အခါ၊

when we're reading a book,

စာအုပ်တစ်အုပ် ဖတ်နေတဲ့အခါမှာ

it puts images in our head,

ဒါက ကျွန်တော်တို့ခေါင်းထဲကို ပုံရိပ်တွေကို ထည့်ပေးတာပါ။

so we're sort of filling that piece.

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒီနေရာကို ဖြည့်ပေးနေသလိုမျိုးပေါ့ဗျာ။

We're sort of creating images when we're reading text,

ကျွန်တော်တို့ စာသားတွေကို ဖတ်တဲ့အခါ၊ ပုံရိပ်တွေကို

ဖန်းတီးနေသလိုမျိုးပေါ့၊

ရုပ်ပုံတစ်ပုံကို ကြည့်တဲ့အခါ

and when we're looking at an image, we actually use language

ကျွနိတော်တို့ ကြည့်နေတာကို

in order to understand what we're looking at.

နားလည်ဖို့အတွက် တကယ်တမ်းမှာတော့

ဘာသာစကားကို သုံးကြပါတယ်။

So there's sort of a yin-yang that happens,

ဒီတော့ ဆန့်ကျင်ဘက် ဓါတ်သဘောတွေ ဖြစ်ပေါ်သလိုမျိုးပေါ့၊

ကပြောင်းကပြန်သဘောမျိုးတွေပေါ့ဗျာ။

sort of a flip flop.

ဒါနဲ့ ကြည့်ရှုသူကိုယ်တိုင် ဖြည့်ပေးနေရတဲ့

So I'm creating a piece that the viewer is completing themselves.

လက်ရာတစ်ခုကို ကျွန်တော် ဖန်တီးနေပါတယ်။

ကျွန်တော့ လက်ရာကို ရှေးဟောင်း သုသေသန

And I think of my work as almost an archaeology.

တစ်ခုနီးပါးကို တွေးမိပါတယ်။

I'm excavating and I'm trying to maximize the potential

တူးဖော်ရင်း၊ အလားအလာ အများဆုံးဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်းရင်း၊

and discover as much as I possibly can

အတတ်နိူင်ဆုံး များနိူင်သမျှ များများ ရှာဖွေပြီး

and exposing it within my own work.

ဒါကို ကျွန်တော့ ကိုယ်ပိုင်လက်ရာထဲမှာ ဖော်ထုတ်ရင်းပေါ့။

But at the same time,

ဒါပေမဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ

I'm thinking about this idea of erasure,

တွေးမိနေတာက မေ့ပျောက်ခြင်းရဲ့သဘော၊

and what's happening now that most of our information is intangible,

ပြီးတော့ လက်ရှိဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အထည်ဒြပ်မရှိတဲ့

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သတင်းအချက်အများစုပါ၊

and this idea of loss,

ပြီးတော့ ပျောက်ဆုံးခြင်းရဲ့ ဒီသဘော၊ ပုံစံတွေဟာ

ကွန်ပြူတာတွေ အတွင်းမှာသာ စဉ်ဆက်မပြတ်

and this idea that not only is the format constantly shifting within computers,

ရွေ့ပြောင်းနေရုံမက အခုကျွန်တော်တို့မှာ

အထည်ဒြပ် အပိုဆောင်းထားတာမရှိတဲ့

but the information itself,

သတင်းအချက်အလက် ကိုယ်၌ကိုပါ၊

မပျောက်ပျက်အောင် စဉ်ဆက်မပြတ်

now that we don't have a physical backup,

မွမ်းမံနေဖို့လည်း လိုသေးတယ်လေ။

has to be constantly updated in order to not lose it.

ပြီးတော့ ကျွန်တော့ကိုယ်ပိုင် စတူဒီယိုမှာ

And I have several dictionaries in my own studio,

အဘိဓာန် အမြောက်အများ ရှိပါတယ်၊

and I do use a computer every day,

ကျွန်ပြူတာ တစ်လုံးကိုလည်း နေ့စဉ်အသုံးပြုပြီး

and if I need to look up a word, I'll go on the computer,

စာလုံးတစ်လုံးကို ရှာချင်ရင် ကျွန်ပြူတာပေါ်ကို သွားလိုက်ပါတယ်။

because I can go directly and instantly to what I'm looking up.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ရှာချင်တဲ့စာလုံးကို တိုက်ရိုက်ချက်ချင်း သွားရှာနိူင်လို့ပါ။

I think that the book was never really

ကျွန်တော့အထင် အစဉ်အတိုင်းမဟုတ်တဲ့ အချက်အလက်တွေအတွက် စာအုပ်ဟာ

the right format for nonlinear information,

ဘယ်တော့မှ မှန်ကန်တဲ့ ပုံစံမဟုတ်ခဲ့ဘူး ဆိုတာတော့ တကယ်ပါ။

which is why we're seeing reference books

ဒါကြောင့်မို့လို့ ရည်ညွှန်းစာအုပ်တွေဟာ ပထမဆုံး ဘေးသင့်တော့မယ်

becoming the first to be endangered or extinct.

ဒါမှမဟုတ် ပျောက်ကွယ်တော့မယ်လို့ မြင်မိတာပါ။

So I don't think that the book will ever really die.

ဒါကြောင့် စာအုပ်ဟာ ဘယ်တော့မှ ပျေက်ကွယ်သွားလိမ့်မယ်လို့ မထင်မိပါဘူး။

People think that now that we have digital technology,

လူတွေထင်ကြတာက အခု ကျွန်တော်တို့မှာ ဒစ်ဂျစ်တယ် နည်းပညာရှိတယ်၊

the book is going to die,

စာအုပ်တော့ ပျေက်သွားတော့မယ်ပေါ့။

and we are seeing things shifting and things evolving.

အရာဝတ္ထုတွေ ရွေ့ပြောင်းနေတာ၊ ဆင့်ကဲဖြစ်နေတာကို တွေ့နေရပါတယ်။

I think that the book will evolve,

စာအုပ်ဟာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာမယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်၊

and just like people said painting would die

ဓာတ်ပုံပညာနဲ့ ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းဟာ နေ့စဉ်သုံး ပစ္စည်းတွေဖြစ်လာတဲ့အခါ

when photography and printmaking became everyday materials,

ပန်းချီရေးခြင်းဟာ ပျောက်ကွယ်တော့မယ်လို့ လူတွေပြောကြသလိုပဲလေ

but what it really allowed painting to do

ဒါပေမဲ့ ပန်းချီရေးခြင်းက အခွင့်ပေးတာက

was it allowed painting to quit its day job.

၎င်းရဲ့ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်ကို ရပ်နားဖို့၊

It allowed painting to not have to have that everyday chore of telling the story,

ပန်းချီရေးခြင်းက ပုံပြောခြင်းလို နေ့စဉ်အလုပ် မလုပ်ရအောင် အခွင့်ပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး

and painting became free and was allowed to tell its own story,

ပန်းချီရေးခြင်းဟာ လွတ်လပ်လာပြီး ကိုယ်ပိုင် ဇာတ်လမ်းကို ပြောပြခွင့်ပေးလိုက်တာပါ။

and that's when we saw Modernism emerge,

ဒါနဲ့ ခေတ်သစ်ဝါဒီတွေ ပေါ်ထွန်းလာတာကို ကျွန်တော်တို့

and we saw painting go into different branches.

မြင်တွေ့လာရပြီး၊ ပန်းချီမျိုးကွဲတွေကို မြင်တွေ့ရတာပေါ့။

And I think that's what's happening with books now,

ကျွန်တော်ထင်တာက စာအုပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်ပေါ်နေတာက

now that most of our technology, most of our information,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နည်းပညာ၊ သတင်းအချက်အလက်၊ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာနဲ့

most of our personal and cultural records are in digital form,

ယဉ်ကျေးမှုမှတ်တမ်း အများစုဟာ ဒစ်ဂျစ်တယ် ပုံစံတွေနဲ့ရှိကြတာပါ။

I think it's really allowing the book to become something new.

ဒါက စာအုပ်ကို အသစ်အဆန်းတစ်ခုခုဖြစ်ဖို့ တကယ့်ကို အခွင့်ပေးတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

So I think it's a very exciting time for an artist like me,

အနုပညာသမားအတွက် အရမ်း စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ကောင်းတဲ့ကာလလို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်။

and it's very exciting to see what will happen with the book in the future.

အနာဂတ်မှာ စာအုပ်တွေ ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ ဆိုတာ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ အရမ်းကောင်းပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပိသံများ)