How to raise a Black son in America | Clint Smith

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Growing up, I didn't always understand

အရွယ်ရောက်တော့ အမြဲနားမလည်မိတာက

why my parents made me follow the rules that they did.

ဘာလို့များမိဘတွေကစည်းကမ်းတွေကို လိုက်နာခိုင်းလဲဆိုတာပါ။

Like, why did I really have to mow the lawn?

ဆိုပါစို့၊ ဘာလို့ ကျွန်တော်မြက်ရိတ်ဖို့လိုတာလဲ။

Why was homework really that important?

ဘာလို့ အိမ်စာက အရမ်းကြီးအရေးကြီးတာလဲ။

Why couldn't I put jelly beans in my oatmeal?

ဘာလို့ ယာဂုထဲ jelly bean တွေထည့်လို့မရတာလဲ။

My childhood was abound with questions like this.

ကလေးဘဝမှာ အဲလိုမေးခွန်းတွေနဲ့ ပြည့်နေခဲ့ပါတယ်။

Normal things about being a kid and realizing that sometimes,

ကလေးဖြစ်ခြင်းရဲ့သာမာန်ကိစ္စတွေနဲ့ တစ်ခါတစ်လေ သိသွားမိတာက

it was best to listen to my parents even when I didn't exactly understand why.

ဘာလို့ဆိုတာ သေချာမသိတောင် မိဘစကား နားထောင်တာ အကောင်းဆုံးပဲဆိုတာပါ။

And it's not that they didn't want me to think critically.

သူတို့ ကျွန်တော့ကို ဝေဖန်ပြီး မစဉ်းစားစေချင်လို့ မဟုတ်ပါ

Their parenting always sought to reconcile the tension

သူတို့ဆုံးမမှုက မောငိနှမတွေကြား တင်းမာမှုကို သင့်မြတ်ဖို့နဲ့

between having my siblings and I understand the realities of the world,

သင့်မြတ်ဖို့နဲ့ ကျွန်တော့ကို လောကရဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ နားလည်စေချင်တာပါ။

while ensuring that we never accepted the status quo as inevitable.

တစ်ချိန်တည်း လွှဲရှောင်မရတဲ့ ရှိရင်းစွဲကို အမြဲ လက်မခံတာ သေချာဖို့ပါ။

I came to realize that this, in and of itself,

ဒါဟာ ပညာရေးရဲ့ အရမ်း အကျိုးရှိတဲ့

was a very purposeful form of education.

နည်းလမ်းတစ်ခုဆိုတာ သဘောပေါက်ခဲ့တယ်။

One of my favorite educators, Brazilian author and scholar Paulo Freire,

အနှစ်သက်ဆုံးဆရာ ဘရာဇီးသား စာရေးဆရာနဲ့ကျောင်းဆရာ Paulo Freire က

speaks quite explicitly about the need for education

ပညာရေးလိုအပ်ချက်ကို အရေးပါတဲ​့ နိူးကြားခြင်းနဲ့ တူညီတဲ့

to be used as a tool for critical awakening and shared humanity.

လူသားဆန်မှုအတွက်အသုံးပြုဖို့ တိတိကျကျပြောထားပါတယ်။

In his most famous book, "Pedagogy of the Oppressed,"

သူ့ရဲ့ အကျော်ကြားဆုံးစာအုပ် "Pedagogy of the Oppressed" မှာဖေါ်ပြထားတာက

he states, "No one can be authentically human

"အခြားသူတေွကို လူသားအစစ် အမှန်ဖြစ်ခြင်းမှ တားနေလို့ကတော့

while he prevents others from being so."

ဘယ်သူမှလူသားအစစ်အမှန်ဖြစ်နိုင်မည် မဟုတ်" တဲ့။

I've been thinking a lot about this lately, this idea of humanity,

ဒီအကြောင်း တစ်လောက တော်တော် တွေးနေခဲ့တယ်၊လူသားဆန်မှုစိတ်ကူးပါ။

and specifically, who in this world is afforded the privilege

အထူးသဖြင့် ဒီကမ္ဘာထဲက ရာနှုန်းပြည့် လူသားအဖြစ် အသိမှတ်ပြုခံရတဲ့

of being perceived as fully human.

အထူးအခွင့်အရေးပေးအပ်တာ ခံရတဲ့သူတွေပါ

Over the course of the past several months,

ပြီးခဲ့တဲ့လတွေတစ်လျှောက်မှာ

the world has watched as unarmed black men, and women,

အမည်မပေါ်တဲ့ လူမည်းယောကျ်ားတွေ၊ မိန်းမတွေဟာ သူတို့ရဲ့အသက်တွေကို

have had their lives taken at the hands of police and vigilante.

ရဲတွေ၊ကင်းစောင့်တွေရဲ့လက်မှာ ယူဆောင် တာခံရတာ ကမ္ဘာကကြည့်ခဲ့တယ်။

These events and all that has transpired after them

ဒီအဖြစ်တွေနဲ့ ဒါတွေနောက်က ဖြစ်သမျှ အားလုံးဟာ ကလေးဘဝနဲ့အမေရိကမှာ

have brought me back to my own childhood

လူမည်းယောကျ်ားလေး ပျိုးထောင်တာနဲ့ဆိုင်တဲ့

and the decisions that my parents made about raising a black boy in America

မိဘတွေလုပ်ခဲ့တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေဆီ ပြန်ခေါ်သွားပါတယ်။

that growing up, I didn't always understand in the way that I do now.

အခု နားလည်သလို ကျွန်တော် အမြဲနားမလည်ခဲ့ပါဘူး။

I think of how hard it must have been, how profoundly unfair it must have felt

တွေးမိတာက ဒါဟာဘယ်လိုခက်ခဲမယ်၊ ညညကျွန်တော်အိမ်ပြန်လာဖို့အတွက်

for them to feel like they had to strip away parts of my childhood

ကျွန်တော့ ကလေးဘဝအပိုင်းအစတွေကို ဆုတ်ဖြဲပစ်ခဲ့ရတာမျိုးဟာ သူတို့အတွက်

just so that I could come home at night.

ဘယ်လို တရားမျှတမှုမရှိ လဲဆိုတာကို ခံစားမိခဲ့ကြမလဲဆိုတာပါ။

For example, I think of how one night,

ဥပမာ တွေးမိတာက တစ်ည ၁၂နှစ်သားတုန်းကပေါ့၊

when I was around 12 years old, on an overnight field trip to another city,

အခြားမြို့ကို ညအိပ်ကွင်း ဆင်းထွက်တုန်းကဖြစ်ပုံကိုပါ။

my friends and I bought Super Soakers

ကျွနိတော်တို့သူငယ်ချင်းတွေ Super Soakers ဝယ်ပြီး

and turned the hotel parking lot into our own water-filled battle zone.

ရေဖြည့်ထားတဲ့ ကိုယ်ပိုင်စစ်ပွဲဇုန် ဟိုတယ် ကားရပ်စခန်းကို ပြန်ခဲ့တယ်။

We hid behind cars,

ကားတေွနောက်မှာကျွန်တော်တို့ပုန်း၊

running through the darkness that lay between the streetlights,

လမ်းမီးတိုင်တွေကြားက အမှောင်ထဲကိုပြေးဝင်

boundless laughter ubiquitous across the pavement.

အကန့်အသတ်မဲ့တဲ့ရယ်သံဟာ စင်္ကြတစ်လျှောက်ပျံ့နှံလျက်ပေါ့ဗျာ။

But within 10 minutes,

ဒါပေမဲ့ ၁၀မိနစ်အတွင်းမှာပဲ

my father came outside, grabbed me by my forearm

အဖေအပြင်ထွက်လာပြီး လက်မောင်းရင်းကနေ

and led me into our room with an unfamiliar grip.

ကျွန်တော်တို့အခန်းထဲကိုဆွဲခေါ်သွာလိုက်တာ တစ်ခါမှမကြုံဘူးတဲ့ဆုပ်ကိုင်ခြင်းနဲ့ပေါ့။

Before I could say anything,

သူ့လုပ်ပုံက သူငယ်ချင်းတွေရှေ့မှာ

tell him how foolish he had made me look in front of my friends,

ကျွန်တော်ဘယ်လိုငကြောင်ပုံပေါက် စေခဲ့လဲဆိုတာျမပြောနိုင်ခင်

he derided me for being so naive.

မင်း ဒီလောက်တောင် နုံရလား ဆိုပြီးလှောင်ပါတယ်။

Looked me in the eye, fear consuming his face,

ကြောက်စိတ်ကသူ့မျက်နှာကို လောင်မြိုက်ရင်း ကျွန်တော့မျက်လုံးကို

and said, "Son, I'm sorry,

ကြည့်ပြောလိုက်တာက "သားရေ စိတ်တော့မကောင်းဘူးကွာ၊

but you can't act the same as your white friends.

ဒါပေမဲ့ မင်းရဲ့လူဖြူသူငယ်ချင်းတွေလို မင်းလုပ်လို့မရဘူးလေ။

You can't pretend to shoot guns.

သေနတ်ပစ်တမ်းကစားလို့မရဘူး။

You can't run around in the dark.

အမှောင်ထဲမှာ လှည့်ပတ်ပြေးလို့မရဘူး၊

You can't hide behind anything other than your own teeth."

မင်းရဲ့သွားတွေနောက်ကလွဲပြီး ဘယ်မှာမှ မင်းပုန်းလို့မရဘူးကွ။"

I know now how scared he must have been,

သူဘယ်လောက်တောင်ထိတ်လန့်ခဲ့မလဲဆိုတာ အခုသိပါပြီ၊

how easily I could have fallen into the empty of the night,

ညရဲ့ ဟင်းလင်းပြင်ထောင်ချောက်ထဲ ဘယ်လိုအလွယ်တကူကျသွာနိူင်တယ်၊

that some man would mistake this water

တစ်ယောက်ယောက်က ဒီရေဟာ ဒါတွေအားလုံးကိုဆေးပစ်လိုက်ဖို့

for a good reason to wash all of this away.

အကြောင်းကောင်းတစ်ခုလို့ ထင်မှားမိလိမ့်မယ်ဆိုတာ၊

These are the sorts of messages I've been inundated with my entire life:

ဘဝတစ်ခုလုံး ဒီလိုမှာကြားချက်တွေနဲ့ လွှမ်းမိုးခံထားတာပါ။

Always keep your hands where they can see them, don't move too quickly,

အမြဲလက်တွေကို လူမြင်တဲ့နေရာမှာထား၊ သိပ်မြန်မြန်မလှုပ်နဲ့၊

take off your hood when the sun goes down.

နေဝင်သွားရင် ခေါင်းစွပ်ကိုချွတ်ချထားလိုက်။

My parents raised me and my siblings in an armor of advice,

မိဘတွေက မောင်နှမတွေကိုအကြံပြုချက် ဝတ်ရုံထဲမှာပျိုးထောင်ခဲ့တာပါ။

an ocean of alarm bells so someone wouldn't steal the breath from our lungs,

အဆုတ်က အသက်ရှုတာ သူများ ခိုးမရအောင် အချက်ပေးခေါင်းလောင်းအများကြီး

so that they wouldn't make a memory of this skin.

ဒီအရေပြားကို သူတို့ မမှတ်သားမိအောင်လို့။

So that we could be kids, not casket or concrete.

ကြုတ်၊ဒါမှမဟုတ် ဒြပ်မဟုတ်ပဲ ကလေးတွေအဖြစ်ရှိဖို့ပါ။

And it's not because they thought it would make us better than anyone else

ဒါ ကျွန်တော်တို့ကို သူများထက်ပိုကောင်း အောင်လုပ်ပေးနိုင်တယ်ထင်လို့မဟုတ်ဘူး၊

it's simply because they wanted to keep us alive.

ရိုးရိုးလေး၊ကျွန်တော်တို့ကို အသက် ဆက်ရှင်ချင်တယ်ဆိုတာကြောင့်ပါ။

All of my black friends were raised with the same message,

လူမည်းသူငယ်ချင်းတွေလည်း ဒီလိုမှာကြားချက်နဲဲ့ကြီးလာတာပါ။

the talk, given to us when we became old enough

ဒီဟောပြောချက်ပေးချိန်က ကျွန်တော်တို့ဟာ မြေကြီးထဲထုရိုက်ဖို့ခံရလောက်အောင်

to be mistaken for a nail ready to be hammered to the ground,

Nအဆင်သင့်ဖြစ်နေတဲ့သံချောင်းနဲ့ အမှားခံရလောက်အောင်ကြီးလာတဲ့အခါ၊

when people made our melanin synonymous with something to be feared.

လူတွေက အမည်းရောင်ဒြပ်ကို ကြောက်စရာ အဖြစ်နာမ်တူပြုတဲ့အခါမှာပေါ့။

But what does it do to a child

ဒါပေမဲ့ ရိုးရိုး ကလေးတစ်ယောက် အနေနဲ့ပဲ မဖြစ်နိူင်တာကို

to grow up knowing that you cannot simply be a child?

သိပြီးကြီးပြင်းလာရတာဟာ ကလေးကို ဘာဖြစ်သွားစေလဲဗျာ။

That the whims of adolescence are too dangerous for your breath,

အသက်ရှူဖို့ ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ပေါက်ကရစိတ်ကူးတွေဟာ

that you cannot simply be curious,

စူးစမ်းချင်လို့ကိုမရအောင် အန္တရယ်များလွန်းတယ်

that you are not afforded the luxury of making a mistake,

အမှားလုပ်ခြင်းရဲ့ စည်းစိမ်ကျခွင့် ပေးမထားဘူးပေါ့။

that someone's implicit bias

တစ်ဦးဦးရဲ့သွယ်ဝိုက်တဲ့ ဘက်လိုက်မှုဟာ

might be the reason you don't wake up in the morning.

သူနောက်မနက် မနိူးတာရဲ့ အကြောင်းဖြစ်လောက်တယ်ပေါ့။

But this cannot be what defines us.

ဒါပေမဲ့ ဒါက ကျွန်တော်တို့ကို ပိတ်ပင်တဲ့ အရာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

Because we have parents who raised us to understand

အကြောင်းက ခန္ဓာကိုယ်တွေဟာ ကျည်ဆံနောက်မြီးအတွက်မဟုတ်ပဲ

that our bodies weren't meant for the backside of a bullet,

စွန်လွှတ်၊ကြိုးခုန်ပြီး ဗိုက်ပေါက်တဲ့ အထိရယ်မောကြဖို့ဆိုတာ

but for flying kites and jumping rope, and laughing until our stomachs burst.

နားလည်အောင်ပျိုးထောင်ပေးတဲ့ မိဘတွေ ရှိနေလို့ပါ။

We had teachers who taught us how to raise our hands in class,

အတန်းထဲမှာ လက်တွေဘယ်လိုမြှောက်ရမယ် ဆိုတာသင်ပေးတဲ့ ဆရာတွေရှိပြီး

and not just to signal surrender,

အညံ့ခံဖို့အချက်ပြတာမဟုတ်ပဲ

and that the only thing we should give up

အညံ့ခံဖို့တစ်ခုတည်းသောအကြောင်းက

is the idea that we aren't worthy of this world.

ကျွန်တော်တို့ဟာဒီကမ္ဘာနဲ့ မတန်ဘူးဆိုတဲ့ အတွေးပါ။

So when we say that black lives matter, it's not because others don't,

ဒီတော့ လူမည်းအသက်တွေ အရေးပါတယ် တစ်ပါးသူတွေမပါဘူးလို့ ပြောတာမဟုတ်ပါ။

it's simply because we must affirm that we are worthy of existing without fear,

ပြောရရင် အကြောက်တရားမဲ့တဲ့ တည်ရှိခြင်းနဲ့ ထိုက်တာကို အတည်ပြုရမှာမို့ပါ။

when so many things tell us we are not.

များပြားတဲ့ အကြောင်းတွေက မတန်ဘူးလို့ပြောတော့

I want to live in a world where my son

ကျွန်တော့သားဟာ မွေးတဲ့အခိုက်မှာပဲ

will not be presumed guilty the moment he is born,

အပြစ်ရှိတယ်လို့ထင်တာမခံရတဲ့ သူ့လက်က အရုပ်တစ်ခုဟာ

where a toy in his hand isn't mistaken for anything other than a toy.

အရုပ်တစ်ခုထက်ဘာနဲ့မှအထင်မှားမခံရတဲ့ ကမ္ဘာမှာ နေချင်တယ်။

And I refuse to accept that we can't build this world into something new,

ပြီးတော့ ကျွန်တော် ငြင်းဆိုတာက ဒီကမ္ဘာကို အသစ်တစ်ခုခုအသွင်မဆောက်တည်နိုင်ဘူး၊

some place where a child's name

ကလေးတစ်ယောက်ရဲ့အမည်ကို

doesn't have to be written on a t-shirt, or a tombstone,

တီရှပ်တစ်ထည် ဒါမှမဟုတ် ဂူပေါ်မှာ ရေးစရာမလိုတဲ့ တစ်နေရာ၊

where the value of someone's life

လူတစ်ယောက်တန်ဘိုးဟာ သူတို့ရဲ့

isn't determined by anything other than the fact that they had lungs,

အဆုတ်တွေဆိုတာထက် ဘာကမှ ပြဋ္ဌာန်းမထားတဲ့နေရာ၊

a place where every single one of us can breathe.

ကျွန်တော်တို့ တစ်ဦးခြင်းစီ အသက်ရှုလို့ ရတဲ့နေရာဆိုတာပေါ့။

Thank you.

ကျေးဇူတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)