How to raise a Black son in America | Clint Smith

477,972 views ・ 2015-04-23

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Marla Munkh-Achit Reviewer: Tuya Bat
00:12
Growing up, I didn't always understand
0
12890
2300
Бага байхдаа би яагаад аав ээж хоёрын дагадаг
00:15
why my parents made me follow the rules that they did.
1
15190
2695
энэ олон дүрмийг дагах ёстойгоо ойлгодоггүй байсан.
00:17
Like, why did I really have to mow the lawn?
2
17885
2790
Яагаад зүлгээ тайрах ёстой гэж?
00:20
Why was homework really that important?
3
20675
2668
Гэрийн даалгавар яагаад тийм чухал гэж?
00:23
Why couldn't I put jelly beans in my oatmeal?
4
23343
3924
Яагаад зутандаа чихэр хийж болохгүй гэж?
00:27
My childhood was abound with questions like this.
5
27267
2856
Хүүхэд нас минь ийм асуултаар дүүрэн байсан.
00:30
Normal things about being a kid and realizing that sometimes,
6
30123
4273
Хүүхэд байхад яагаад гэдгийг мэдэхгүй ч
00:34
it was best to listen to my parents even when I didn't exactly understand why.
7
34396
4083
ээж аавынхаа үгийг сонсох нь хамгийн зөв юм байна гэж ойлгосон.
00:38
And it's not that they didn't want me to think critically.
8
38479
3016
Тэд намайг өөрийнхөөрөө сэтгэхийг хүсээгүйдээ биш.
00:41
Their parenting always sought to reconcile the tension
9
41495
2601
Биднийг хүмүүжүүлэхдээ тэд үргэлж
00:44
between having my siblings and I understand the realities of the world,
10
44096
3451
бодит байдлыг ойлгуулахаас гадна эрхийн тэнцвэргүй байдлыг
00:47
while ensuring that we never accepted the status quo as inevitable.
11
47547
4107
хүлээн зөвшөөрүүлэхгүйн төлөө зүтгэсэн.
00:51
I came to realize that this, in and of itself,
12
51654
3308
Энэ нь хүмүүжлийн маш зөв хэлбэр байсныг
00:54
was a very purposeful form of education.
13
54964
2366
би ойлгосон.
00:58
One of my favorite educators, Brazilian author and scholar Paulo Freire,
14
58050
4120
Миний дуртай сурган хүмүүжүүлэгч Бразилийн зохиолч Паоло Фрейри
01:02
speaks quite explicitly about the need for education
15
62170
3099
боловсролыг соён гэгээрүүлэх, хүн чанарыг түгээхийн тулд
01:05
to be used as a tool for critical awakening and shared humanity.
16
65269
3848
ашиглах хэрэгтэйг тодорхой илэрхийлдэг.
01:09
In his most famous book, "Pedagogy of the Oppressed,"
17
69857
2785
"Хэлмэгдэгсдийг сурган хүмүүжүүлэх" гэдэг хамгийн алдартай номондоо
01:12
he states, "No one can be authentically human
18
72642
4514
тэрээр "Бусдыг хүн байхад нь саад бологч
хэзээ ч жинхэнэ хүн байж чадахгүй" гэсэн.
01:17
while he prevents others from being so."
19
77156
2231
01:20
I've been thinking a lot about this lately, this idea of humanity,
20
80167
3820
Би сүүлийн үед хүн чанарын тухай нилээд бодож үзсэн.
01:23
and specifically, who in this world is afforded the privilege
21
83987
3277
Ялангуяа ямар хүнд
01:27
of being perceived as fully human.
22
87264
3016
"жинхэнэ хүнлэг" гэж хэлүүлэх эрх олддог вэ?
01:30
Over the course of the past several months,
23
90280
2330
Сүүлийн хэдэн сар бид
01:32
the world has watched as unarmed black men, and women,
24
92610
3208
хар арьст эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүс
01:35
have had their lives taken at the hands of police and vigilante.
25
95818
3937
гэмгүй атлаа цагдаа, хүчний гарт амиа алдахыг харлаа.
01:39
These events and all that has transpired after them
26
99755
2893
Эдгээр үйл явдлууд, мөн үүнээс үүдсэн хэргүүд
01:42
have brought me back to my own childhood
27
102648
2108
миний өөрийн хүүхэд насыг санагдуулж
01:44
and the decisions that my parents made about raising a black boy in America
28
104756
4344
Америкт өнгөт арьстан хүүхэд өсгөх явцад аав ээжийнхээ гаргасан шийдвэрийг
01:49
that growing up, I didn't always understand in the way that I do now.
29
109100
4107
өмнө ойлгож байгаагүйгээрээ ойлгох болсон.
01:53
I think of how hard it must have been, how profoundly unfair it must have felt
30
113977
4235
Зөвхөн миний аюулгүй байдлын төлөө
хүүхэд насны минь зарим хэсгийг надаас булаах мэт үйлдэл нь
01:58
for them to feel like they had to strip away parts of my childhood
31
118212
4185
02:02
just so that I could come home at night.
32
122409
2801
ямар хэцүү байсан гэдгийг ойлгосон.
02:05
For example, I think of how one night,
33
125210
2101
Жишээ нь, би 12 настай байхдаа
02:07
when I was around 12 years old, on an overnight field trip to another city,
34
127311
3902
өөр хот руу хоногоор аялалд явсан.
02:11
my friends and I bought Super Soakers
35
131213
2346
Орой нь найзуудтайгаа хамт усан буу авч
02:13
and turned the hotel parking lot into our own water-filled battle zone.
36
133559
4010
зочид буудлын машины зогсоол дээр усаар байлдсан.
02:18
We hid behind cars,
37
138102
1703
Машины ард нуугдан
02:19
running through the darkness that lay between the streetlights,
38
139805
3168
гудамжны гэрэл дундах харанхуйд гүйлдэн
02:22
boundless laughter ubiquitous across the pavement.
39
142973
3411
хүүхдийн инээд хаа сайгүй хангинаж байлаа.
02:26
But within 10 minutes,
40
146384
2083
Гэтэл арван минутын дараа
02:28
my father came outside, grabbed me by my forearm
41
148467
3013
аав минь гарч ирээд бугуйнаас чирэн
02:31
and led me into our room with an unfamiliar grip.
42
151480
3025
өрөө рүү маань намайг дагуулан орсон.
02:34
Before I could say anything,
43
154505
1864
Найзуудын минь өмнө ичгүүртэй байдалд
02:36
tell him how foolish he had made me look in front of my friends,
44
156369
3358
оруулсаныг нь хэлэхээс өмнө
02:39
he derided me for being so naive.
45
159727
3115
намайг ямар гэнэн болчимгүй байсныг минь тэр хэллээ.
02:42
Looked me in the eye, fear consuming his face,
46
162842
4543
Айдас бүрхсэн нүдээрээ над руу харан:
02:47
and said, "Son, I'm sorry,
47
167385
2545
"Хүү минь, намайг уучлаарай,
02:49
but you can't act the same as your white friends.
48
169930
3037
гэхдээ чи цагаан арьст найзуудтайгаа адилхан загнаж болохгүй.
02:52
You can't pretend to shoot guns.
49
172967
2235
Буудаж тоглож болохгүй.
02:55
You can't run around in the dark.
50
175202
1886
Харанхуйд хөөцөлдөж, гүйж болохгүй.
02:57
You can't hide behind anything other than your own teeth."
51
177088
3044
Юуны ч араар нуугдаж болохгүй" гэв.
03:00
I know now how scared he must have been,
52
180132
3003
Түүний ямар их айж байсныг би одоо ойлгосон.
03:03
how easily I could have fallen into the empty of the night,
53
183135
4013
Хэн нэгэн усан бууг минь жинхэнэтэй андуурсан бол
03:07
that some man would mistake this water
54
187148
2759
би тэр шөнийн харанхуйд алга болж
03:09
for a good reason to wash all of this away.
55
189907
2247
өнөөдөр энд байхгүй байсан.
Иймэрхүү захиас бүх л амьдралын минь турш байсан.
03:13
These are the sorts of messages I've been inundated with my entire life:
56
193134
3412
03:16
Always keep your hands where they can see them, don't move too quickly,
57
196546
3499
Гараа үргэлж харагдах газар байлгах, хэт хурдан хөдлөхгүй байх,
нар жаргаснаас хойш юүдэнтэй малгай өмсөхгүй байх гээд л.
03:20
take off your hood when the sun goes down.
58
200045
2071
03:22
My parents raised me and my siblings in an armor of advice,
59
202116
3107
Ээж аав маань биднийг алдаж,
03:25
an ocean of alarm bells so someone wouldn't steal the breath from our lungs,
60
205223
3631
дурсамжаас өөр зүйлгүй үлдэхгүй гэсэндээ аюулын дохиогоор дүүрэн далайд
03:28
so that they wouldn't make a memory of this skin.
61
208854
2312
захиасын дуулгаар хуяглан өсгөсөн.
03:31
So that we could be kids, not casket or concrete.
62
211166
2508
Биднийг авсанд биш, амьд байгаасай гэж.
03:33
And it's not because they thought it would make us better than anyone else
63
213674
3480
Биднийг хэн нэгнээс илүү гаргах гэсэндээ биш,
зүгээр л дэргэдээ байлгах гэсэндээ.
03:37
it's simply because they wanted to keep us alive.
64
217154
2518
03:39
All of my black friends were raised with the same message,
65
219672
2730
Бүх хар арьст найзууд минь адилхан зүйл сонсож,
03:42
the talk, given to us when we became old enough
66
222402
2277
газарт шаахад бэлхэн хадаас болох нас нь ирэхэд
03:44
to be mistaken for a nail ready to be hammered to the ground,
67
224679
2945
энэ талаар бидэнтэй ярилцаж,
03:47
when people made our melanin synonymous with something to be feared.
68
227624
4494
арьсны минь өнгийг айдастай хоршуулж өсгөсөн.
Гэхдээ хүүхэд байх эрхгүй байх нь
03:52
But what does it do to a child
69
232118
2473
03:54
to grow up knowing that you cannot simply be a child?
70
234591
3450
түүнд хэрхэн тусдаг вэ?
Өсвөр насны сонирхол нь амьд явахад чинь заналхийлж
03:58
That the whims of adolescence are too dangerous for your breath,
71
238041
3149
04:01
that you cannot simply be curious,
72
241190
1664
сониуч байж болохгүй,
04:02
that you are not afforded the luxury of making a mistake,
73
242854
2694
алдаа хийх эрхгүй,
04:05
that someone's implicit bias
74
245548
1768
хэн нэгний сохор гадуурхал
04:07
might be the reason you don't wake up in the morning.
75
247316
2510
чиний өглөө сэрэхгүй байх шалтгаан байх вий.
04:10
But this cannot be what defines us.
76
250156
1715
Энэ биднийг тодорхойлох зүйл байж болохгүй.
04:11
Because we have parents who raised us to understand
77
251871
2591
Эцэг эх маань бидэнд бие маань сумны бай биш,
04:14
that our bodies weren't meant for the backside of a bullet,
78
254462
2776
харин цаасан шувуу нисгэн, дээс харайж,
04:17
but for flying kites and jumping rope, and laughing until our stomachs burst.
79
257238
3634
элгээ хөштөл инээхэд зориулагдсан гэдгийг заасан.
04:20
We had teachers who taught us how to raise our hands in class,
80
260872
2984
Багш нар маань бидэнд гар маань зөвхөн бууж өгөх дохио биш,
04:23
and not just to signal surrender,
81
263856
1568
харин ангидаа дээш өргөхийг заасан.
04:25
and that the only thing we should give up
82
265424
1966
Бидний татгалзах ганцхан зүйл нь бид энэ хорвоод
04:27
is the idea that we aren't worthy of this world.
83
267390
2373
амьдрах хувьгүй гэдэг бодол гэж заасан.
04:29
So when we say that black lives matter, it's not because others don't,
84
269763
3280
Иймд хар арьстнууд ч амьдрах эрхтэй гэдэг нь
бусад нь тийм эрхгүй учраас биш, харин бид айдасгүй амьдрах эрхтэй болохоор тэр.
04:33
it's simply because we must affirm that we are worthy of existing without fear,
85
273043
3708
04:36
when so many things tell us we are not.
86
276751
2126
Бусад нь юу ч гэж хэлж байсан хамаагүй.
04:38
I want to live in a world where my son
87
278877
1962
Хүү минь төрсөн мөчөөсөө
04:40
will not be presumed guilty the moment he is born,
88
280839
2488
гэм хийсэн мэт байхгүй, гартаа барьсан тоглоом нь андуурагдахгүй
04:43
where a toy in his hand isn't mistaken for anything other than a toy.
89
283327
3851
тийм дэлхийд амьдармаар байна.
04:47
And I refuse to accept that we can't build this world into something new,
90
287178
3435
Бид энэ дэлхийг өөрчилж чадахгүй гэдэгтэй санал нийлэхгүй.
04:50
some place where a child's name
91
290613
1497
Энэ ертөнцөд хэн нэг хүүхдийн нэр
04:52
doesn't have to be written on a t-shirt, or a tombstone,
92
292110
2747
цамц эсвэл булшин дээр бичигддэггүй,
04:54
where the value of someone's life
93
294857
1617
хүний амины үнэ цэнэ
04:56
isn't determined by anything other than the fact that they had lungs,
94
296474
3799
уушигтай байсан гэдгээс өөрөөр үнэлэгддэгүй,
05:00
a place where every single one of us can breathe.
95
300273
4218
хүн бүр амьд байх эрхтэй тийм газар байгаасай гэж хүсч байна.
05:04
Thank you.
96
304491
954
Баярлалаа.
05:05
(Applause)
97
305445
2458
(Алга ташилт)
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7