Falling in love is the easy part | Mandy Len Catron

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I published this article

ဒီဆောင်းပါးကို New York Time

in the New York Times Modern Love column in January of this year.

Modern Love ပင်တိုင်ဆောင်းပါးမှာ ဒီနှစ် ဇန်နဝါရီက ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။

"To Fall in Love With Anyone, Do This."

"တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ချစ်ကြိုက်ဖို့၊ ဒါလုပ်လိုက်ပါ"

And the article is about a psychological study

ဆောင်းပါးက လက်တွေ့ခန်းမှာ စိတ်ကူးယဉ်အချစ်ကို

designed to create romantic love in the laboratory,

ဖန်တီးဖို့ ပုံစံထုတ်ထားတဲ့ စိတ်ပညာ ဆိုင်ရာ လေ့လာမှု အကြောင်းနဲ့

and my own experience trying the study myself

ပြီးခဲ့တဲ့ နွေဦးတစ်ညက ကိုယ်တိုင် လေ့လာမှုကို စမ်းသပ်တဲ့

one night last summer.

ကျွန်မရဲ့ ကိုယ်ပိုင် အတွေ့အကြုံပါ။

So the procedure is fairly simple:

ဒီတော့ လုပ်နည်းစနစ်က အတော် ရိုးရှင်းပါတယ်။

two strangers take turns asking each other 36 increasingly personal questions

သူစိမ်း ၂ယောက်ဟာ တစ်ဦးကို တစ်ဦး ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ သဘော

and then they stare into each other's eyes

တိုးတိုးလာဆန်လာတဲ့မေးခွန်း ၃၆ ခုကို တစ်လှည်စီမေးရင်း

without speaking for four minutes.

စကားမပြောပဲ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး စိုက်ကြည့်တာပါ။

So here are a couple of sample questions.

ဟောဒီမှာ နမူနာမေးခွန်း တစ်ချို့ပါ။

Number 12: If you could wake up tomorrow having gained any one quality or ability,

နံပါတ် ၁၂၊ မနက်ဖြန်နိုးလို့ အရည်အသွေး (သို့) အရည်အချင်း တစ်ခုရမယ်ဆို

what would it be?

အဲဒါ ဘာဖြစ်လိမ့်မလဲ။

Number 28: When did you last cry in front of another person?

နံပါတ် ၂၈၊ အခြားသူ တစ်ယောက်ရဲ့ရှေ့မှာ နောက်ဆုံးငိုခဲ့တာက ဘယ်တုန်းကလဲ။

By yourself?

ကိုယ်တစ်ယောက်ထည်းပဲလား။

As you can see, they really do get more personal as they go along.

မြင်တဲ့အတိုင်းပဲ ဆက်သွားလေ မေးခွန်းတွေက ပုဂ္ဂိုံလ်ရေး ပိုဆန်လာပါတယ်။

Number 30, I really like this one:

နံပါတ် ၃၀၊ ဒါတော့ တော်တော်လေး ကြိုက်တယ်။

Tell your partner what you like about them;

ကိုယ့် အဖော်ကို သူတို့နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာကြိုက်တယ်ဆိုတာ ပြောပါ။

be very honest this time,

ဒီတစ်ခါ ရိုသားရမယ်နော်။

saying things you might not say to someone you just met.

အခုမှတွေ့တဲ့ သူတစ်ယောက်ကို ပြောချင်မှပြောမယ့်ဟာတွေ ပြောရင်းပေါ့

So when I first came across this study a few years earlier,

ဒီတော့ အစောပိုင်း နှစ်အနည်းငယ်က ဒီလေ့လာမှုကို ပထမဆုံး တွေ့မိတော့

one detail really stuck out to me,

အသေးစိတ်တစ်ခု ကျွန်မကို တကယ်ပဲ ထိုးနှက်ခဲ့တာက

and that was the rumor that two of the participants

ဖြေဆိုသူတွေထဲက ၂ ယောက်ဟာ ၆ လကြာပြီး နောက်မှာ

had gotten married six months later,

လက်ထပ်သွားတယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလပါ။

and they'd invited the entire lab to the ceremony.

လက်တွေ့ခန်းတစ်ဖွဲ့လုံးကို အခမ်းအနားကို ဖိတ်ခဲ့တယ်။

So I was of course very skeptical

ဒီတော့ ကျွန်မ စိတ်ကူးယဉ်အချစ် ထုတ်လုပ်တဲ့

about this process of just manufacturing romantic love,

ဖြစ်စဉ်ကို တကယ်ပဲ အယုံအကြည် ကင်းမဲ့ခဲ့တာပေါ့။

but of course I was intrigued.

ဒါပေမယ့် တကယ်တော့လည်း စိတ်ဝင်စားခဲ့မိတယ်။

And when I got the chance to try this study myself,

ပြီတော့ ဒါလေ့လာမှုကို ကိုယ်တိုင် စမ်းသပ်ခွင့်ရတဲ့အခါ

with someone I knew but not particularly well,

ကိုယ်နဲ့ ကောင်းကောင်း မသိကျွမ်းတဲ့ လူတစ်ယောက်နဲ့ပါ၊

I wasn't expecting to fall in love.

ချစ်မိသွားလိမ့်မယ်လို့ ထင်မထားမိခဲ့ဘူး။

But then we did, and --

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ ချစ်ခဲ့ကြတယ်၊ ပြီး.....

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I thought it made a good story, so I sent it to the Modern Love column

ဒါက ဇာတ်လမ်းကောင်း တစ်ပုဒ်ဖြစ်တယ် ထင်လို့ Modern Love ဆောင်းပါးကဏ္ဍကို

a few months later.

လအတန်ကြာမှာ ပို့လိုက်တယ်။

Now, this was published in January,

ကဲ ဒါကို ဇန်နဝါရီမှာ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး

and now it is August,

အခု ဩဂုတ်လပါ၊

so I'm guessing that some of you are probably wondering,

ဒီတော့ မှန်းဆနေမိတာက ရှင်တို့ထဲက တစ်ချို့ဟာ ကျွန်မတို့ အတူတူ

are we still together?

ရှိတုန်းပဲလား ဆိုတာ သိချင်နေမလားပဲပေါ့။

And the reason I think you might be wondering this

ဒါကို ရှင်တို့သိချင်နေမလားလို့ ကျွန်မထင်မိတဲ့

is because I have been asked this question

အကြောင်းက ဒီမေးခွန်းကို လွန်ခဲ့တဲ့ ၇ လလုံးလုံး

again and again and again for the past seven months.

အထပ်ထပ်ကို အမေးခံထားရလို့ပါ။

And this question is really what I want to talk about today.

ဒီမေးခွန်းက ကျွန်မ ဒီနေ့ တကယ်ကို ပြောချင်တဲ့ အကြောင်းပါ။

But let's come back to it.

ဒါပေမဲ့ နောက်မှ ပြန်ပြောရအောင်

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So the week before the article came out,

ဒါနဲ့ ဆောင်းပါးမထွက်ခင် သီတင်းပတ်က

I was very nervous.

ရင်ထိတ်နေခဲ့တာပေါ့။

I had been working on a book about love stories

လွန်ခဲ့တဲ့ အနည်းငယ်လုံးလုံး အချစ်ဝတ္ထုတွေ အကြောင်း

for the past few years,

စာအုပ်တစ်အုပ် ရေးနေခဲ့တာလေ။

so I had gotten used to writing about my own experiences

ဒီတော့ ကျွန်မရဲ့ ဘလောဂ်မှာ စိတ်ကူးယဉ်အချစ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့

with romantic love on my blog.

ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံတွေ ရေးတာ အသားကျနေခဲ့တာပေါ့။

But a blog post might get a couple hundred views at the most,

ဒါပေမဲ့ ဘလော့ဂ်တစ်ခုက အများဆုံး တစ်ရာ၊ နှစ်ရာလောက်ပဲ ကြည့်မှာဖြစ်ပြီး

and those were usually just my Facebook friends,

ဒီလူတွေဟာ အများအားဖြင့်တော့ Facebook က သူငယ်ချင်းတွေပါပဲ။

and I figured my article in the New York Times

တွက်ဆမိတာက New York Times က ကျွန်မ ဆောင်းပါးဟာ

would probably get a few thousand views.

ကြည့်သူ ထောင် အနည်းငယ် လောက်တော့ ရှိလောက်မယ်ပေါ့။

And that felt like a lot of attention

တော်တော်လေး အသစ်ဖြစ်တဲ့ ချစ်သံယောဇဉ်တစ်ခု အပေါ်

on a relatively new relationship.

အာရုံစိုက်မှုအများကြီး ရသလိုမျိုးပေါ့။

But as it turned out, I had no idea.

ဒါပေမဲ့ ဖြစ်သွားတာက ကျွန်မ မသိခဲ့ဘူး။

So the article was published online

ဒီလိုနဲ့ ဆောင်းပါးကို သောကြာနေ့ ညနေခင်း

on a Friday evening,

အွန်လိုင်းမှာ တင်လိုက်ပြီး

and by Saturday, this had happened to the traffic on my blog.

စနေနေ့ မတိုင်ခင် ကျွန်မရဲ့ ဘလော့ဂ်မှာ သတင်းရောက်နေပြီလေ။

And by Sunday, both the Today Show and Good Morning America had called.

ပြီးတော့ စနေနေ့မတိုင်ခင် Today Show နဲ့ Good Morning America က ဖုန်းခေါ်ပြီးပြီ။

Within a month, the article would receive over 8 million views,

တစ်လအအတွင်းမှာ ဆောင်းပါးကို ကြည့်ရှုမှုဟာ ၈ သန်းကျော်ခဲ့ပြီး

and I was, to say the least,

ပြောရမယ်ဆိုရင် ဒီလိုမျိုး အာရုံစိုက်မှုအတွက်

underprepared for this sort of attention.

အဆင်သင့် မဖြစ်ခဲ့ဘူးပေါ့။

It's one thing to work up the confidence to write honestly

ဒါက အချစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကိုယ့်အတွေ့ အကြုံတွေကို အမှန်အတိုင်း

about your experiences with love,

ရေးဖို့ ယုံကြည်မှုကို မီးထိုးပေးရတာလေ။

but it is another thing to discover

ဒါပေမဲ့ နောက်တစ်ခု တွေ့ရှိရတာက

that your love life has made international news --

ကိုယ့်ဘဝဟာ နိုင်ငံတကာ သတင်းဖြစ်သွားပြီ

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

and to realize that people across the world

ကမ္ဘာတလွှားက လူတွေဟာ ကိုယ့်ရဲ့ သံယောဇာဉ် အသစ်ရဲ့ အခြေအနေကို

are genuinely invested in the status of your new relationship.

တကယ်ကိုပဲ စိတ်ဝင်စားကြတာကို သိလိုက်ရတာပဲပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And when people called or emailed, which they did every day for weeks,

လူတွေက ဖုန်းဆက်၊ မေးလ်ပို့တော့၊ ဒါက နေ့တိုင်းချီပြီး နေ့တိုင်းလုပ်ကြတာလေ၊

they always asked the same question first:

အရင်ဆုံး ဒီမေးခွန်းကိုပဲ အမြဲမေးကြတယ်။

are you guys still together?

"မင်းတို့ အတူတူရှိတုန်းလား"

In fact, as I was preparing this talk,

တကယ်တော့ ဒီဟောပြောချက်ကို ပြင်ဆင်နေတုန်းမှာ

I did a quick search of my email inbox

အီးမေးလ်တွေထဲ "မင်းတို့ အတူတူရှိတုန်းလား"

for the phrase "Are you still together?"

ဆိုတဲ့ စကားစုကို ပြေးအလွှားရှာခဲ့ပြီး

and several messages popped up immediately.

စာတိုတွေအများကြီး ချက်ချင်းပဲ ပေါ်လာခဲ့တယ်။

They were from students and journalists

ဒါတွေဟာ ကျောင်းသားတွေ၊ သတင်းစာဆရာတွေ နဲ့

and friendly strangers like this one.

ဒီလိုမျိုး ရင်းနှီးတဲ့ သူစိမ်းတွေဆီကပါ။

I did radio interviews and they asked.

ရေဒီယိုတွေ့ဆုံခန်းတွေလုပ်တော့ သူတို့မေးကြတယ်။

I even gave a talk, and one woman shouted up to the stage,

​ဟောပြောပွဲ တစ်ခုတောင်လုပ်ခဲ့တာ အမျိုးသမီး တစ်ယောက်က စင်ပေါ်ကို အော်ပြောတာက

"Hey Mandy, where's your boyfriend?"

"ဟေး Mandy နင့်ရည်းစားက ဘယ်မှာလဲ"တဲ့

And I promptly turned bright red.

ဒီတော့ ကျွန်မ ချက်ချင်းကြီး မွှန်ထူသွားတာပေါ့။

I understand that this is part of the deal.

ဒါဟာ အပေးအယူရဲ့ အပိုင်းဆိုတာ နားလည်လိုက်တယ်။

If you write about your relationship in an international newspaper,

ကိုယ့်ရဲ့ ချစ်သံယောဇဉ်အကြောင်း နိုင်ငံတကာ သတင်းစာမှာ ရေးရင်

you should expect people to feel comfortable asking about it.

ဒီအကြောင်း လူတွေမေးရင် သက်တောင့် သက်သာဖြစ်ဖို့ မျှော်လင့်သင့်တာပေါ့။

But I just wasn't prepared for the scope of the response.

ဒါပေမဲ့ အဖြေရဲ့ အတိုင်းအတာအတွက် အဆင်သင့်မှ မဖြစ်ခဲ့တာ။

The 36 questions seem to have taken on a life of their own.

မေးခွန်း ၃၆ ခွန်းက သူတို့ကိုယ်ပိုင် ဘဝလို့မှတ်ယူပုံရတယ်။

In fact, the New York Times published a follow-up article

တကယ်က New York Times ဟာ Valentine နေ့အတွက် နောက်ဆက်တဲ့

for Valentine's Day,

ဆောင်းပါး ထုတ်ခဲ့တယ်။

which featured readers' experiences of trying the study themselves,

ဒီမှာ စာဖတ်သူတွေကိုယ်တိုင် လေ့လာမှုကို စမ်းကြည့်တာရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို

with varying degrees of success.

အောင်မြင်မှု အဆင့်ဆင့်နဲ့ အသားပေးထားတယ်။

So my first impulse in the face of all of this attention

ဒီတော့ ဒီအာရုံစိုက်မှု အားလုံးကို ရင်ဆိုင်တဲ့ ကျွန်မရဲ့ ပထမဆုံး စေ့ဆော်မှုက

was to become very protective of my own relationship.

ကျွန်မရဲ့ ကိုယ်ပိုင် ဆက်ဆံမှုကို အရမ်း ကာကွယ်လိုက်တာ ဖြစ်ဖို့ပါ။

I said no to every request for the two of us

ကျွန်မတို့ ၂ ဦးအတွက် အတူတကွ မီဒီယာမှာ ထုတ်လွင့်တာလုပ်ဖို့

to do a media appearance together.

ပန်ကြားချက်တိုင်းကို ငြင်းခဲ့ပါတယ်။

I turned down TV interviews,

တီဗီ တွေ့ဆုံခန်းတွေကို ပယ်ချခဲ့ပြီး

and I said no to every request for photos of the two us.

ကျွန်မတို့ ၂ဦးရဲ့ ဓါတ်ပုံတွေကို တောင်းခံတာတိုင်းကို ငြင်းခဲ့တယ်။

I think I was afraid that we would become

ချစ်ကြိုက်ခြင်းရဲ့ ဖြစ်စဉ်အတွက် ကျွန်မတို့တွေ မတော်တဆ

inadvertent icons for the process of falling in love,

အမွှမ်းတင်ခံရသူဖြစ်လာမှာ ကြောက်လို့ ထင်ပါတယ်။

a position I did not at all feel qualified for.

သင့်တော်တယ်လို့ ကျွန်မလုံးဝခံစားလို့ မရတဲ့ နေရာပါ။

And I get it:

ပြီး ဒါကိုရခဲ့တယ်။

people didn't just want to know if the study worked,

လူတွေက လေ့လာမှုက အလုပ်ဖြစ်၊ မဖြစ် သိချင်တာပဲ မဟုတ်ဘူး၊

they wanted to know if it really worked:

ဒါက အလုပ်ဖြစ်ခဲ့လားဆိုတာ သိချင်ခဲ့တာလေ။

that is, if it was capable of producing love that would last,

ဆိုလိုတာက ဒါက ရည်ရှည်တဲ့ အချစ်ကို ထုတ်ပေး နိုင်စွမ်းရှိရဲ့လား၊

not just a fling, but real love, sustainable love.

ခဏပန်း မဟုတ်ပဲ တည်တံ့တဲ့ အချစ်စစ်် ဆိုတာပေါ့။

But this was a question I didn't feel capable of answering.

ဒါပေမဲ့ ဒါက ကျွန်မ ဖြေနိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ မခံစားမိသေးတဲ့ မေးခွန်းပါ။

My own relationship was only a few months old,

ကျွန်မကိုယ်ပိုင် ဆက်ဆံရေးက လအနည်းငယ်ပဲ ကြာခဲ့ပြီး

and I felt like people were asking the wrong question in the first place.

လူတွေဟာ မေးခွန်းမှားကို ဦးစားပေး မေးနေတယ်လို့ ခံစားမိတယ်။

What would knowing whether or not we were still together really tell them?

ကျွန်မတို့ အတူတူရှိတုန်းလား ဆိုတာကို သူတို့ကိုပြောဖို့ ဘာကသိမှာတုန်း။

If the answer was no,

အဖြေက မဟုတ်ဘူး ဆိုရင်

would it make the experience of doing these 36 questions

ဒါက ဒီမေးခွန်း ၃၆ ခွန်း လုပ်တာရဲ့ အတွေ့အကြုံကို

any less worthwhile?

အကျိုးနည်း စေတော့မှာလား။

Dr. Arthur Aron first wrote about these questions

Dr. Arthur Aron က ဒီမေးခွန်းတွေကို ၁၉၉၇ က သူ့လေ့လာမှုမှာ

in this study here in 1997,

ပထမဆုံးရေးခဲ့တာပါ။

and here, the researcher's goal was not to produce romantic love.

ဒီမှာ သုသေသီရဲ့ ရည်မှန်းချက်ကစိတ်ကူး ယဉ်အချစ် ထုတ်ဖော်ဖို့ မဟုတ်ဘူး။

Instead, they wanted to foster

အဲဒါအစား ကောလိပ် ကျောင်းသားတွေ ကြားက

interpersonal closeness among college students,

လူလူချင်းဆက်ဆံရေး ရင်းနှီးမှုကို မြှင့်တင်ဖို့ပါ။

by using what Aron called

Aron ရဲ့ အခေါ် "တည်တံ့၊ မြင့်တက်၊

"sustained, escalating, reciprocal, personalistic self-disclosure."

တုံ့လှယ်၊ ပုဂ္ဂိုံလ်ရေး ကိုယ်တိုင် ဖွင့်ဟချက်" သုံးပြီးတော့ပေါ့။

Sounds romantic, doesn't it?

စိတ်ကူးယဉ်ဆန်ပုံပေါက်တယ် မဟုတ်လား။

But the study did work.

ဒါပေမဲ့ လေ့လာမှုက အလုပ်မဖြစ်ခဲ့ဘူး

The participants did feel closer after doing it,

ပါဝင်သူတွေဟာ ဒါလုပ်ပြီးတဲ့နောက် နီးစပ်တယ်လို့ တကယ်ပဲ ခံစားရပြီး

and several subsequent studies have also used Aron's fast friends protocol

နောက်ပိုင်း လေ့လာမှု အများအပြားမှာ Aron ရဲ့ အမြန်မိတ်ဆွေ လုပ်ထုံး ပါသေးတယ်

as a way to quickly create trust and intimacy between strangers.

သူစိမ်း ၂ဦးကြား ယုံကြည်မှုနဲ့ ရင်းနှီးမှု မြန်မြန်ဖန်တီးဖို့ နည်းတစ်နည်း အဖြစ်ပါ။

They've used it between members of the police and members of community,

ဒါကို ရဲအဖွဲ့ဝင်တွေကြား နဲ့ လူအဖွဲ့ကြားမှာ သုံးပြီး

and they've used it between people of opposing political ideologies.

နိုင်ငံရေး သဘောထားအမြင် ဆန့်ကျင်ဘက် ရှိသူတွေကြားမှာ သုံးတယ်။

The original version of the story,

ဇာတ်လမ်းရဲ့ မူလအဆို

the one that I tried last summer,

ကျွန်မ မနှစ်က နွေမှာ စမ်းခဲ့တဲ့

that pairs the personal questions with four minutes of eye contact,

၄ မိိနစ် မျက်လုံးခြင်းဆုံတာနဲ့ ကိုယ်ရေး ကိုယ်တာ မေးခွန်းတွေ တွဲထားတာက

was referenced in this article,

ဒီဆောင်းပါးမှာ ရည်ညွှန်းခဲ့ပါတယ်၊

but unfortunately it was never published.

ဒါပေမဲ့ ကံဆိုးစွာပဲ ဒါက ဘယ်တုန်းကမှ မထုတ်ဝေဖြစ်ခဲ့ဘူး။

So a few months ago, I was giving a talk

ဒီတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ လအနည်းငယ်က လွတ်လပ်သော အနုပညာကောလိပ်မှာ

at a small liberal arts college,

ဟောပြောပွဲတစ်ခု လုပ်နေခဲ့တုန်း

and a student came up to me afterwards

ဒါပြီးတော့ ကျောင်းသားတစ်ယောက် ပေါက်ချလာပြီး

and he said, kind of shyly,

ရှက်တဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ ပြောတာက

"So, I tried your study, and it didn't work."

" ဒီလိုဗျ၊ ခင်ဗျားရဲ့ လေ့လာမှုကို စမ်းကြည့်တယ်၊ အလုပ်မဖြစ်ဘူးဗျ"တဲ့။

He seemed a little mystified by this.

သူဟာ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး နဝေတိမ်တောင် ဖြစ်နေပုံပါ။

"You mean, you didn't fall in love with the person you did it with?" I asked.

"မင်း ဆိုလိုတာက မင်းနဲ့ စမ်းခဲ့တဲ့သူနဲ့ မချစ်မိဘူးပေါ့" လို့ မေးလိုက်တယ်။

"Well..." He paused.

အင်း ...သူက ခဏရပ်လိုက်ပြီး

"I think she just wants to be friends."

"သူက မိတ်ဆွေပဲဖြစ်ချင်တာလို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်"

"But did you become better friends?" I asked.

"ဒါပေမဲ့ မင်းတို့ ပိုကောင်းတဲ့မိတ်ဆွေတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်မို့လား" ကျွန်မ မေးလိုက်တယ်။

"Did you feel like you got to really know each other after doing the study?"

"မင်းတို့ တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် အရမ်းသိလာတယ်လို့ ခံစားမိတယ်မို့လား။"

He nodded.

သူခေါင်းညိတ်တယ်။

"So, then it worked," I said.

"ဒါဆို အလုပ်ဖြစ်တာပေါ့ကွ" လို့ ပြောလိုက်တယ်။

I don't think this is the answer he was looking for.

သူရှာနေတဲ့ အဖြေက ဒါမဟုတ်ဘူးထင်တယ်၊

In fact, I don't think this is the answer that any of us are looking for

တကယ်က အချစ်ဆိုတာ ဖြစ်လာရင် ဒါဟာ ကျွန်မတို့တွေ

when it comes to love.

ရှာနေတဲ့ အဖြေမဟုတ်ဘူးထင်တာပဲ။

I first came across this study

ဒီလေ့လာမှုကို ကျွန်မ ၂၉ နှစ်မှာ

when I was 29

သိရှိလိုက်တာ ဖြစ်ပြီး

and I was going through a really difficult breakup.

တကယ်ကို ခက်ခဲတဲ့ ပြိုကွဲခြင်း တစ်ခုကို ကျော်ဖြတ်နေတုန်းပါ။

I had been in the relationship since I was 20,

အသက် ၂၀ တည်းက ချစ်သံယောဇဉ် ထားတာဖြစိပြီး

which was basically my entire adult life,

ဒါဟာ အဓိကအားဖြင့် ကျွန်မရဲ့ လူကြီးဘဝ တစ်ခုလုံးဖြစ်ပြီး

and he was my first real love,

သူက ကျွန်မရဲ့ တကယ့် အချစ်ဦးပါ။

and I had no idea how or if I could make a life without him.

သူမပါပဲ ဘဝကို ဘယ်ပုံ၊ဘယ်နည်း ဖန်တီးရမလဲ ဆိုတာ မသိခဲ့ပါဘူး။

So I turned to science.

ဒီတော့ သိပ္ပံပညာဘက်ကို ဦးလှည့်လိုက်တယ်။

I researched everything I could find about the science of romantic love,

စိတ်ကူးယဉ် အချစ်ရဲ့သိပ္ပံနဲ့ဆိုင်တဲ့ ရှာရနိုင်သမျှကို သုသေသနပြုခဲ့တယ်၊

and I think I was hoping that it might somehow inoculate me from heartache.

ဒါက တနည်းနည်းနဲ့ ပူဆွေးတာကနေ ကာကွယ် ပေးနိုင်လိမ့်မယ်ပေါ့လေ။

I don't know if I realized this at the time --

အဲဒီတုန်းက ကိုယ်ဒါကို သိခဲ့မှန်း မသိပါဘူး။

I thought I was just doing research for this book I was writing --

ကိုယ်ရေးနေတဲ့ ဒီစာအုပ်အတွက် သုသေသန လုပ်နေတယ်ပဲ ထင်မိတာ။

but it seems really obvious in retrospect.

ဒါပေမဲ့ ပြန်ပြောင်းကြည့်တော့ အရမ်းသိသာနေပုံပါ။

I hoped that if I armed myself with the knowledge of romantic love,

မျှော်လင့်ခဲ့တာက ကိုယ့်ကိုယ်ကို စိတ်ကူး ယဉ်အချစ် အသိပညာနဲ့တပ်ဆင်ထားရင်

I might never have to feel as terrible and lonely as I did then.

အဲဒီအချိန်ကလို ဆိုးရွား၊ အထီးကျန်တာမျိုး ဘယ်တော့မှ ဖြစ်တော့မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။

And all this knowledge has been useful in some ways.

ဒီအသိပညာ အားလုံးဟာတစ်ချို့ အနေအထားတွေမှာ အသုံးဝင်ပါတယ်။

I am more patient with love. I am more relaxed.

အချစ်မှာ ပိုပြီး သည်းခံပါတယ်၊ ပိုပြီး စိတ်ပြေလျှော့ပါတယ်။

I am more confident about asking for what I want.

လိုချင်တာမေးဖို့ ပိုပြီး ယုံကြည်မှုရှိပါတယ်။

But I can also see myself more clearly,

ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပိုပြီး ကြည်ကြည် လင်လင်လည်း မြင်တတ်ပြီး

and I can see that what I want is sometimes more

တစ်ခါတစ်ရံမှာ ကိုယ်လိုချင်တာက အတောင်း ခံရနိုင်တာထက်

than can reasonably be asked for.

တော်တော်ပိုတယ်ဆိုတာ တွေ့နိုင်တာပေါ့။

What I want from love is a guarantee,

အချစ်ကနေ ကိုယ်လိုချင်တာက အာမခံချက် တစ်ခုပါ။

not just that I am loved today

ဒီနေ့ မှာ ကိုယ်အချစ်ခံရတာနဲ့

and that I will be loved tomorrow,

မနက်ဖြန် ကိုယ်အချစ်ခံရတာ ပဲမဟုတ်ပါ။

but that I will continue to be loved by the person I love indefinitely.

ဒါပေမဲ့ အကန့်အသတ်မရှိ ကိုယ်ချစ်တဲ့သူ ရဲ့ ဆက်ပြီးအချစ်ခံမှာပါ။

Maybe it's this possibility of a guarantee

ဒါဟာ အာမခံချက် တစ်ခုရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာပေါ့။

that people were really asking about

လူတွေ တကယ်ကို မေးနေတဲ့ ကျွန်မတို့တွေ

when they wanted to know if we were still together.

သိချင်လို့ မေးတဲ့အခါနဲ့ ပတ်သက်လို့ပေါ့။

So the story that the media told about the 36 questions

ဒီတော့ မီဒီယာတွေပြောတဲ့ မေးခွန်း ၃၆ ခွန်း နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဇာတ်လမ်းက

was that there might be a shortcut to falling in love.

ချစ်ကြိုက်သွားဖို့ ဖြတ်လမ်းတစ်ခု ဖြစ်ချင်ဖြစ်လိမ့်မပေါ့။

There might be a way to somehow mitigate some of the risk involved,

စွှန့်စားမှုပါဝင်တာကို လျော့ပါးစေတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်၊

and this is a very appealing story,

ဒါဟာ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ခုပါ။

because falling in love feels amazing,

ဘာလို့ဆို ချစ်ကြိုက်ခြင်းက အံ့အားသင့်ခြင်း ကိုခံစားရပြီး

but it's also terrifying.

ထိတ်လန့်စရာလည်း ကောင်းတာကိုး။

The moment you admit to loving someone,

တစ်စုံတစ်ယောက်ကို ချစ်နေတာ ဝန်ခံလိုက်တဲ့ အခိုက်အတန့်ဟာ

you admit to having a lot to lose,

ဆုံးရှုံးစရာ အများကြီးရှိတယ်ဆိုတာ ဝန်ခံလိုက်တာဖြစ်ပြီး

and it's true that these questions do provide a mechanism

ဒီမေးခွန်းတွေက လူတစ်ယောက်ကို အမြန်သိကျွမ်းစေဖို့

for getting to know someone quickly,

အထောက်အပံ့ပြုတဲ့ ယန္တရားတစ်ခုဖြစ်ပြီး

which is also a mechanism for being known,

ကိုယ့်ကိုသိကျွမ်းစေတဲ့ ယန္တရားဆိုတာလည်း အမှန်ပါပဲ။

and I think this is the thing that most of us really want from love:

ဒါက ချစ်ခြင်းကနေ ကျွန်မတို့အားလုံးနီးပါး လိုချင်တဲ့ဟာလို့ ကျွန်မထင်တယ်။

to be known, to be seen, to be understood.

သိစေဖို့၊ မြင်စေဖို့၊ နားလည်စေဖို့လေ။

But I think when it comes to love,

ဒါပေမဲ့ အချစ်ဆိုတာ ဖြစ်လာရင်

we are too willing to accept the short version of the story.

ကျွန်မတို့ဟာ ဇာတ်လမ်းရဲ့ အတိုချုပ်အဆိုကို လက်ခံဖို့ အရမ်း လိုလားကြပါတယ်။

The version of the story that asks, "Are you still together?"

ဒီဇာတ်လမ်းရဲ့ အဆိုမှာမေးတာက "မင်းတို့ အတူတူရှိတုန်းလား" ဖြစိပြီး

and is content with a yes or no answer.

ဒါက "ဟုတ်တယ်"၊ "မဟုတ်ဘူး" အဖြေနဲ့ လုံလောက်ပါတယ်။

So rather than that question,

ဒီတော့ ဒီမေးခွန်း ဆိုတာထက်

I would propose we ask some more difficult questions,

ပိုခက်တဲ့ မေးခွန်းတွေမေးတာကို အဆိုပြုချင်ပါတယ်။

questions like:

မေးခွန်းတွေက ဒီလိုပါ။

How do you decide who deserves your love

ကိုယ့်အချစ်နဲ့ ထိုက်တန်သူ နဲ့ မထို်က်တန်သူ

and who does not?

ဆိုတာ ဘယ်လိုဆုံးဖြတ်လဲ။

How do you stay in love when things get difficult,

အခက်အခဲတွေ့လာချိန်မှာ ဘယ်လိုဆက်ပြီး အချစ်မြဲ နေကြလဲ၊

and how do you know when to just cut and run?

ဘယ်အချိန် ဖြတ်ပြီး၊ ပြေးဖို့ ဘယ်လိုသိမလဲ၊

How do you live with the doubt

ဆက်ဆံမှုတိုင်းမှာ မလွှဲမရှောင်သာ

that inevitably creeps into every relationship,

ချွတ်နင်းဝင်လာတဲ့ သံသယနဲ့ ဘယ်လိုနေထိုင်မလဲ၊

or even harder,

ဒါမှမဟုတ် ပိုပြီးခက်တာက

how do you live with your partner's doubt?

ကိုယ့်အဖော်ရဲ့ သံသယနဲ့ ဘယ်လိုနေထိုင်မလဲ။

I don't necessarily know the answers to these questions,

ဒီမေးခွန်းတွေရဲ့ အဖြေတွေကို သေချာပေါက် ကျွန်မ မသိပါဘူး။

but I think they're an important start at having a more thoughtful conversation

ဒါပေမဲ့ ဒါတွေဟာ တစ်စုံတစ်ယောက်ကို ချစ်ဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့အကြောင်း ပိုပြီး အလေးအနက်

about what it means to love someone.

ပြောဆိုရာမှာတော့ အရေးပါ တဲ့ အစပျိုးမှုတွေပါ။

So, if you want it,

ဒီတော့ ရှင်တို့လိုချင်ရင်

the short version of the story of my relationship is this:

ကျွန်မရဲ့ဆက်ဆံရေး ဇာတ်လမ်းရဲ့ အတိုချုပ်မူကတော့ ဒါပါပဲ။

a year ago, an acquaintance and I did a study

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က ကျွန်မနဲ့ အသိအကျွမ်း တစ်ယောက် စိတ်ကူးယဉ်အချစ်

designed to create romantic love,

ဖန်တီးဖို့ ရေးဆွဲထားတဲ့ လေ့လာမှု တစ်ခုလုပ်ခဲ့တယ်၊

and we fell in love,

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ ချစ်သွားကြပြီး

and we are still together,

ကျွန်မတို့ အတူတူရှိတုန်းပါ၊

and I am so glad.

ကျွန်မ အရမ်းပျော်ပါတယ်။

But falling in love is not the same thing as staying in love.

ဒါပေမဲ့ ချစ်ကြိုက်ခြင်းဟာ ဆက်ချစ်နေခြင်း နဲ့တော့ မတူပါဘူး။

Falling in love is the easy part.

ချစ်ကြိုက်ခြင်းဟာ လွယ်ကူတဲ့အပိုင်းပါ။

So at the end of my article, I wrote, "Love didn't happen to us.

ဒီတော့ ဆောင်းပါးအဆုံးမှာ ရေးခဲ့တာက "အချစ်ဟာ ကိုယ်တို့အတွက် ဖြစ်မလာခဲ့ဘူး၊

We're in love because we each made the choice to be."

ကိုယ်တို့ ချစ်ခဲ့တာက တစ်ဦးချင်းစီက ဒီလိုဖြစ်ဖို့ ရွေးခဲ့လို့ပါ"

And I cringe a little when I read that now,

အခု ကျွန်မဒါကိုဖတ်မိတော့ နည်းနည်း တွန့်နေမိတယ်၊

not because it isn't true,

ဒါက မမှန်လို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး၊

but because at the time, I really hadn't considered

ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်က အဲဒီ ရွေးချယ်မှု ထဲမှာပါတာတိုင်းကို

everything that was contained in that choice.

တကယ်ကို ထည့်သွင်းမစဉ်းစားခဲ့လို့ပါ။

I didn't consider how many times we would each have to make that choice,

ဒီရွေးချယ်မှုကို ကိုယ်စီ ဘယ်နှစ်ခါ လုပ်ဖို့လိုမလဲ

and how many times I will continue to have to make that choice

သူ ကျွန်မကို အမြဲရွေးမလား၊ မရွေးဘူးလား ဆိုတာကို မသိရဘဲ

without knowing whether or not he will always choose me.

ဒီရွေးချယ်မှုကို ဘယ်နှစ်ခါ ဆက်လုပ်ဖို့ လိုမယ်ဆိုတာ မစဉ်းစားမိခဲ့ဘူး၊

I want it to be enough to have asked and answered 36 questions,

မေးခွန်း ၃၆ခွန်း မေးပြီး၊ဖြေပြီး ဖို့လောက်နဲ့ ကျေနပ်ချင်ခဲ့ပြီး

and to have chosen to love someone so generous and kind and fun

ရက်ရော၊ ကြင်နာပြီး ပျော်စရာကောင်း တဲ့တစ်ယောက်ကို ချစ်ဖို့ ရွေးရဖို့နဲ့

and to have broadcast that choice in the biggest newspaper in America.

ဒီရွေးချယ်မှုကို အမေရိကားက အကြီးဆုံး သတင်းစာမှာ ထုတ်လွှင့်ဖို့ ဆိုရုံပါပဲ။

But what I have done instead is turn my relationship

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မလုပ်ခဲ့တာက အဲဒါအစား ကျွန်မ ဆက်ဆံရေးက

into the kind of myth I don't quite believe in.

ကျွန်မ လုံးဝကို မယုံနိုင်တဲ့ ဒဏ္ဍာရီ တစ်ခုလို ပြောင်းသွားခဲ့တယ်။

And what I want, what perhaps I will spend my life wanting,

ဒီတော့ ကျွန်မဖြစ်ချင်တာက ၊ကျွန်မဘဝမှာ တောင့်တရင်း ကုန်ဆုံးဖြစ်မှာက

is for that myth to be true.

ဒီဒဏ္ဍာရီကို တကယ်ဖြစ်ဖို့ အတွက်ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာပါ။

I want the happy ending implied by the title to my article,

ကျွန်မ ဆောင်းပါး ခေါင်းစဉ်နဲ့ သွယ်ဝိုက် ပြောတဲ့ ပျော်စရာအဆုံးသတ် လိုချင်တယ်။

which is, incidentally,

ဒါက အမှတ်မထင်ပါ။

the only part of the article that I didn't actually write.

ကျွန်မ တကယ် မရေးခဲ့တဲ့ ဆောင်းပါးရဲ့ အပိုင်းပါပဲ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But what I have instead is the chance to make the choice to love someone,

ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒါအစား ကျွန်မမှာရှိတာက တစ်စုံတစ်ယောက်ကို ချစ်ဖို့ ရွေးချယ်ခွင့်

and the hope that he will choose to love me back,

ပြီးတော့ သူက ကိုယ်ကို ပြန်ချစ်ဖို့ရွေး လိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်ပါ။

and it is terrifying,

ဒါက လန့်စရာကောင်းပေမည့်လည်း

but that's the deal with love.

အချစ်နဲ့ ပတ်သက်နေတယ်လေ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ် ရှင်။